< Return to Video

Grecki mit o Talosie, pierwszym robocie - Adrienne Mayor

  • 0:07 - 0:13
    Hefajstos, bóg techniki, ciężko pracował
    nad swoim najznakomitszym wynalazkiem.
  • 0:13 - 0:16
    Miał stworzyć nowy system obronny
    dla króla Minosa,
  • 0:16 - 0:20
    chcącego ograniczyć napływ intruzów
    do swojego królestwa na Krecie.
  • 0:20 - 0:23
    Straż złożona ze śmiertelników
    i zwykły oręż nie wystarczały,
  • 0:23 - 0:27
    więc genialny bóg stworzył
    nowego, niepokonanego obrońcę.
  • 0:27 - 0:29
    W płomieniach swojej kuźni
  • 0:29 - 0:34
    Hefajstos nadał swemu dziełu
    postać olbrzymiego człowieka.
  • 0:34 - 0:37
    Stworzona z błyszczącego brązu,
    obdarzona nadludzką siłą
  • 0:37 - 0:41
    i napędzana ichorem,
    płynem dającym życie bogom,
  • 0:41 - 0:45
    ten automat był inny niż wszystko,
    co Hefajstos wykuł do tej pory.
  • 0:45 - 0:49
    Bóg nazwał go imieniem Talos.
    Tak powstał pierwszy robot.
  • 0:49 - 0:54
    Strażnik z brązu trzy razy dziennie
    robił obchód wokół wyspy
  • 0:54 - 0:55
    w poszukiwaniu intruzów.
  • 0:55 - 0:58
    Kiedy dostrzegał statki
    płynące do brzegu,
  • 0:58 - 1:01
    ciskał w ich kierunku ogromne głazy.
  • 1:01 - 1:03
    Jeżeli rozbitkom udało się
    dopłynąć do brzegu,
  • 1:03 - 1:08
    olbrzym rozgrzewał się do czerwoności
    i miażdżył ofiary w swym uścisku.
  • 1:08 - 1:13
    Talos miał pełnić służbę
    niezmiennie dzień po dniu.
  • 1:13 - 1:15
    Jednak mimo zautomatyzowanego zachowania,
  • 1:15 - 1:19
    posiadał życie wewnętrzne
    niewyobrażalne dla jego ofiar.
  • 1:19 - 1:20
    Wkrótce
  • 1:20 - 1:25
    gigant napotkał statek z najeźdźcami,
    którzy wystawili na próbę jego moc.
  • 1:25 - 1:28
    Utrudzona załoga Jazona,
    Medei i Argonautów
  • 1:28 - 1:33
    wracała z trudnej, ale zwycięskiej
    wyprawy po złote runo.
  • 1:33 - 1:35
    Ich przygoda obfitowała
    w ponure zwroty akcji,
  • 1:35 - 1:39
    a zmęczeni żeglarze z utęsknieniem
    wypatrywali bezpiecznej przystani.
  • 1:39 - 1:42
    Słyszeli o strzegącym Krety
    niezwyciężonym kolosie z brązu
  • 1:42 - 1:45
    i ukryli się w zatoczce.
  • 1:45 - 1:50
    Jednak nim zdążyli choćby rzucić kotwicę,
    Talos ich zauważył.
  • 1:50 - 1:54
    Gdy Argonauci drżeli na widok
    nadchodzącego mechanicznego giganta,
  • 1:54 - 1:58
    czarodziejka Medea dostrzegła
    błyszczącą śrubę na jego kostce
  • 1:58 - 2:01
    i obmyśliła chytry plan.
  • 2:01 - 2:03
    Medea złożyła Talosowi ofertę:
  • 2:03 - 2:06
    miała uczynić go nieśmiertelnym
  • 2:06 - 2:08
    w zamian za wyciągnięcie śruby.
  • 2:08 - 2:11
    Obietnica Medei głęboko poruszyła Talosa.
  • 2:11 - 2:14
    Nieświadom własnej mechanicznej natury
  • 2:14 - 2:19
    i dość ludzki, by pragnąć
    nieśmiertelności, Talos przyjął ofertę.
  • 2:19 - 2:23
    Gdy Medea wypowiadała zaklęcia,
    Jazon wyciągnął śrubę.
  • 2:23 - 2:25
    Zgodnie z podejrzeniami Medei,
  • 2:25 - 2:28
    śruba była słabym punktem
    projektu Hefajstosa
  • 2:28 - 2:34
    Ichor wylał się niczym płynny ołów,
    pozbawiając Talosa źródła energii.
  • 2:34 - 2:37
    Robot runął z potężnym łoskotem,
  • 2:37 - 2:41
    a Argonauci mogli pożeglować do domu.
  • 2:41 - 2:44
    Opowieść ta, po raz pierwszy zapisana
    około roku 700 p.n.e.,
  • 2:44 - 2:48
    porusza pewne znane nam obawy
    dotyczące sztucznej inteligencji,
  • 2:48 - 2:52
    a nawet kładzie starożytne podwaliny
    pod nurt science fiction.
  • 2:52 - 2:57
    Jednak zdaniem historyków
    starożytne roboty nie są jedynie mitem.
  • 2:57 - 2:59
    Około czwartego wieku przed Chrystusem
  • 2:59 - 3:02
    greccy konstruktorzy zaczęli budować
    prawdziwe automaty,
  • 3:02 - 3:06
    między innymi roboty-służących
    i latające modele ptaków.
  • 3:06 - 3:09
    Żaden z tych wynalazków
    nie dorównał sławą Talosowi,
  • 3:09 - 3:13
    który gościł na greckich monetach,
    wazach i freskach,
  • 3:13 - 3:15
    a także w spektaklach teatralnych.
  • 3:15 - 3:17
    Już 2 500 lat temu
  • 3:17 - 3:20
    Grecy zaczęli badać niepewną relację
  • 3:20 - 3:23
    między człowiekiem i maszyną.
  • 3:23 - 3:26
    Podobnie jak wiele współczesnych mitów
    o sztucznej inteligencji,
  • 3:26 - 3:32
    historia Talosa mówi zarówno o sercu,
    jak i o mózgu robota.
  • 3:32 - 3:36
    Przedstawiając upadek Talosa na wazie
    z piątego wieku przed Chrystusem,
  • 3:36 - 3:40
    artysta uchwycił rozpacz ginącego robota.
  • 3:40 - 3:43
    Po policzku z brązu spływa łza.
Title:
Grecki mit o Talosie, pierwszym robocie - Adrienne Mayor
Speaker:
Adrienne Mayor
Description:

Obejrzyj całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/the-greek-myth-of-talos-the-first-robot-adrienne-mayor

Hefajstos, bóg techniki, ciężko pracował nad swoim najznakomitszym wynalazkiem. Miał stworzyć nowy system obronny dla króla Minosa, chcącego ograniczyć napływ intruzów do swojego królestwa na Krecie. Straż złożona ze śmiertelników i zwykły oręż nie wystarczały, więc genialny bóg stworzył nowego, niepokonanego obrońcę.

Lekcja: Adrienne Mayor, reżyseria: Cabong Studios
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:43

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.