WEBVTT

00:00:07.308 --> 00:00:12.658
Hefajstos, bóg techniki, ciężko pracował
nad swoim najznakomitszym wynalazkiem.

00:00:12.658 --> 00:00:15.946
Miał stworzyć nowy system obronny
dla króla Minosa,

00:00:15.946 --> 00:00:19.947
chcącego ograniczyć napływ intruzów
do swojego królestwa na Krecie.

00:00:19.947 --> 00:00:23.279
Straż złożona ze śmiertelników
i zwykły oręż nie wystarczały,

00:00:23.279 --> 00:00:27.339
więc genialny bóg stworzył
nowego, niepokonanego obrońcę.

00:00:27.339 --> 00:00:29.025
W płomieniach swojej kuźni

00:00:29.025 --> 00:00:33.535
Hefajstos nadał swemu dziełu
postać olbrzymiego człowieka.

00:00:33.538 --> 00:00:37.227
Stworzona z błyszczącego brązu,
obdarzona nadludzką siłą

00:00:37.227 --> 00:00:40.522
i napędzana ichorem,
płynem dającym życie bogom,

00:00:40.522 --> 00:00:44.743
ten automat był inny niż wszystko,
co Hefajstos wykuł do tej pory.

00:00:44.743 --> 00:00:49.433
Bóg nazwał go imieniem Talos.
Tak powstał pierwszy robot.

NOTE Paragraph

00:00:49.433 --> 00:00:53.605
Strażnik z brązu trzy razy dziennie
robił obchód wokół wyspy

00:00:53.605 --> 00:00:55.389
w poszukiwaniu intruzów.

00:00:55.389 --> 00:00:57.856
Kiedy dostrzegał statki
płynące do brzegu,

00:00:57.856 --> 00:01:00.763
ciskał w ich kierunku ogromne głazy.

00:01:00.763 --> 00:01:02.957
Jeżeli rozbitkom udało się
dopłynąć do brzegu,

00:01:02.957 --> 00:01:08.047
olbrzym rozgrzewał się do czerwoności
i miażdżył ofiary w swym uścisku.

00:01:08.047 --> 00:01:12.961
Talos miał pełnić służbę
niezmiennie dzień po dniu.

00:01:12.961 --> 00:01:15.040
Jednak mimo zautomatyzowanego zachowania,

00:01:15.040 --> 00:01:19.200
posiadał życie wewnętrzne 
niewyobrażalne dla jego ofiar.

00:01:19.200 --> 00:01:20.124
Wkrótce

00:01:20.124 --> 00:01:24.834
gigant napotkał statek z najeźdźcami,
którzy wystawili na próbę jego moc.

NOTE Paragraph

00:01:24.834 --> 00:01:28.269
Utrudzona załoga Jazona,
Medei i Argonautów

00:01:28.269 --> 00:01:32.519
wracała z trudnej, ale zwycięskiej
wyprawy po złote runo.

00:01:32.519 --> 00:01:34.972
Ich przygoda obfitowała
w ponure zwroty akcji,

00:01:34.972 --> 00:01:38.969
a zmęczeni żeglarze z utęsknieniem
wypatrywali bezpiecznej przystani.

00:01:38.969 --> 00:01:42.420
Słyszeli o strzegącym Krety
niezwyciężonym kolosie z brązu

00:01:42.420 --> 00:01:44.902
i ukryli się w zatoczce.

00:01:44.902 --> 00:01:49.872
Jednak nim zdążyli choćby rzucić kotwicę,
Talos ich zauważył.

NOTE Paragraph

00:01:49.872 --> 00:01:53.668
Gdy Argonauci drżeli na widok
nadchodzącego mechanicznego giganta,

00:01:53.668 --> 00:01:58.068
czarodziejka Medea dostrzegła 
błyszczącą śrubę na jego kostce

00:01:58.068 --> 00:02:00.757
i obmyśliła chytry plan.

00:02:00.757 --> 00:02:02.989
Medea złożyła Talosowi ofertę:

00:02:02.989 --> 00:02:05.593
miała uczynić go nieśmiertelnym

00:02:05.593 --> 00:02:08.206
w zamian za wyciągnięcie śruby.

00:02:08.206 --> 00:02:11.372
Obietnica Medei głęboko poruszyła Talosa.

00:02:11.372 --> 00:02:13.869
Nieświadom własnej mechanicznej natury

00:02:13.869 --> 00:02:18.659
i dość ludzki, by pragnąć 
nieśmiertelności, Talos przyjął ofertę.

NOTE Paragraph

00:02:18.659 --> 00:02:22.971
Gdy Medea wypowiadała zaklęcia,
Jazon wyciągnął śrubę.

00:02:22.971 --> 00:02:24.661
Zgodnie z podejrzeniami Medei,

00:02:24.661 --> 00:02:27.901
śruba była słabym punktem
projektu Hefajstosa

00:02:27.901 --> 00:02:33.804
Ichor wylał się niczym płynny ołów,
pozbawiając Talosa źródła energii.

00:02:33.804 --> 00:02:36.943
Robot runął z potężnym łoskotem,

00:02:36.943 --> 00:02:40.508
a Argonauci mogli pożeglować do domu.

NOTE Paragraph

00:02:40.508 --> 00:02:44.310
Opowieść ta, po raz pierwszy zapisana
około roku 700 p.n.e.,

00:02:44.310 --> 00:02:48.404
porusza pewne znane nam obawy
dotyczące sztucznej inteligencji,

00:02:48.404 --> 00:02:52.399
a nawet kładzie starożytne podwaliny
pod nurt science fiction.

00:02:52.399 --> 00:02:56.739
Jednak zdaniem historyków
starożytne roboty nie są jedynie mitem.

00:02:56.739 --> 00:02:58.583
Około czwartego wieku przed Chrystusem

00:02:58.583 --> 00:03:01.949
greccy konstruktorzy zaczęli budować
prawdziwe automaty,

00:03:01.949 --> 00:03:05.946
między innymi roboty-służących
i latające modele ptaków.

NOTE Paragraph

00:03:05.946 --> 00:03:08.748
Żaden z tych wynalazków
nie dorównał sławą Talosowi,

00:03:08.748 --> 00:03:12.509
który gościł na greckich monetach,
wazach i freskach,

00:03:12.509 --> 00:03:14.508
a także w spektaklach teatralnych.

00:03:14.508 --> 00:03:16.919
Już 2 500 lat temu

00:03:16.919 --> 00:03:20.240
Grecy zaczęli badać niepewną relację

00:03:20.240 --> 00:03:22.576
między człowiekiem i maszyną.

00:03:22.576 --> 00:03:25.810
Podobnie jak wiele współczesnych mitów
o sztucznej inteligencji,

00:03:25.810 --> 00:03:31.736
historia Talosa mówi zarówno o sercu,
jak i o mózgu robota.

00:03:31.736 --> 00:03:36.226
Przedstawiając upadek Talosa na wazie
z piątego wieku przed Chrystusem,

00:03:36.226 --> 00:03:39.536
artysta uchwycił rozpacz ginącego robota.

00:03:39.536 --> 00:03:42.586
Po policzku z brązu spływa łza.