< Return to Video

Astma - jak to działa? - Christopher E. Gaw

  • 0:08 - 0:10
    Zaczyna się od kaszlu
  • 0:10 - 0:12
    lub świszczącego oddechu.
  • 0:12 - 0:14
    Wkrótce pojawia się
    ucisk w klatce piersiowej.
  • 0:14 - 0:17
    Oddech przyspiesza i staje się płytszy,
  • 0:17 - 0:19
    aż zaczyna brakować tchu.
  • 0:19 - 0:23
    To powszechne objawy ataku astmy.
  • 0:23 - 0:28
    Ponad trzysta milionów ludzi
    cierpi na astmę na świecie,
  • 0:28 - 0:32
    a około dwieście pięćdziesiąt tysięcy
    co roku umiera na tę chorobę.
  • 0:32 - 0:38
    Ale dlaczego ludzie zapadają na astmę
    i dlaczego ta choroba może być śmiertelna?
  • 0:38 - 0:40
    Astma dotyka układ oddechowy,
  • 0:40 - 0:42
    zwłaszcza drobne drogi oddechowe,
  • 0:42 - 0:45
    jak oskrzela i oskrzeliki.
  • 0:45 - 0:49
    Mają one wewnętrzną wyściółkę
    zwaną błonę śluzową,
  • 0:49 - 0:52
    którą otacza warstwa mięśni gładkich.
  • 0:52 - 0:56
    Astmatycy mają przewlekły
    stan zapalny dróg oddechowych,
  • 0:56 - 1:00
    przez co są szczególnie
    wrażliwi na pewne czynniki.
  • 1:00 - 1:03
    Wiele rzeczy może zaostrzyć
    objawy astmy, jak dym tytoniowy,
  • 1:03 - 1:04
    pyłki,
  • 1:04 - 1:05
    kurz,
  • 1:05 - 1:06
    perfumy,
  • 1:06 - 1:07
    ćwiczenia fizyczne,
  • 1:07 - 1:08
    zimno,
  • 1:08 - 1:09
    stres,
  • 1:09 - 1:11
    a nawet zwykłe przeziębienie.
  • 1:11 - 1:15
    Kiedy astmatycy mają
    kontakt z tymi czynnikami,
  • 1:15 - 1:20
    może u nich wystąpić
    zaostrzenie lub atak choroby.
  • 1:20 - 1:25
    W jaki sposób te czynniki
    prowadzą do ataku astmy?
  • 1:25 - 1:27
    Kiedy astmatyk jest na nie narażony,
  • 1:27 - 1:31
    mięśnie gładkie, które otaczają
    drobne drogi oddechowe
  • 1:31 - 1:34
    kurczą się i zwężają.
  • 1:34 - 1:37
    Jednocześnie czynnik
    zaostrza stan zapalny,
  • 1:37 - 1:40
    przez co błona śluzowa jest opuchnięta
  • 1:40 - 1:43
    i wydziela więcej śluzu.
  • 1:43 - 1:44
    Normalnie
  • 1:44 - 1:49
    organizm używa go do wyłapywania
    i usuwania pyłków czy kurzu,
  • 1:49 - 1:51
    ale podczas ataku astmy
  • 1:51 - 1:57
    śluz blokuje zwężone drogi oddechowe
    i utrudnia oddychanie.
  • 1:58 - 2:01
    Stąd biorą się objawy astmy.
  • 2:01 - 2:05
    Kurczenie się mięśni gładkich
    powoduje ucisk w klatce piersiowej.
  • 2:05 - 2:09
    Zbyt duża ilość wydzieliny
    i stan zapalny mogą wywołać kaszel.
  • 2:09 - 2:10
    A świszczenie?
  • 2:10 - 2:13
    Pojawia się, kiedy
    drogi oddechowe się kurczą
  • 2:13 - 2:18
    i powietrze gwiżdże,
    przechodząc przez zwężone mięśnie.
  • 2:18 - 2:22
    Dlatego osoba chora czuje się,
    jakby brakowało jej powietrza.
  • 2:22 - 2:25
    Co zaskakujące, podczas ataku astmy
  • 2:25 - 2:29
    stan zapalny może sprawić,
    że wydech będzie trudniejszy niż wdech.
  • 2:29 - 2:33
    Z czasem prowadzi to
    do nadmiaru powietrza w płucach,
  • 2:33 - 2:36
    zjawiska znanego jako hiperinflacja.
  • 2:36 - 2:41
    Ciało musi wykonać większy wysiłek,
    żeby wdychać i wydychać powietrze
  • 2:41 - 2:43
    znajdujące się w płucach.
  • 2:43 - 2:48
    To może z czasem zmniejszyć
    dopływ tlenu do organów i tkanek ciała.
  • 2:49 - 2:53
    Czasem w przypadku poważnych
    i nieleczonych ataków astmy
  • 2:53 - 2:54
    organizm nie nadąża z oddychaniem,
  • 2:54 - 2:58
    co może prowadzić
    do śmierci z braku tlenu.
  • 2:58 - 3:02
    Jak zapobiec tym nieprzyjemnym
    i potencjalnie zabójczym atakom
  • 3:02 - 3:04
    u astmatyków?
  • 3:04 - 3:07
    Jednym ze sposobów jest ograniczenie
    występowania pewnych czynników.
  • 3:07 - 3:10
    Niestety świat jest nieprzewidywalny
  • 3:10 - 3:14
    i nie zawsze można to kontrolować.
  • 3:14 - 3:19
    Podstawową metodą leczenia
    jest używanie inhalatorów.
  • 3:19 - 3:24
    Pomagają one astmatykom
    kontrolować objawy i im zapobiegać.
  • 3:24 - 3:27
    Inhalatory dostarczają lek w postaci
    ciekłej mgiełki lub drobnego proszku
  • 3:27 - 3:33
    przez chore drogi oddechowe,
    żeby zlikwidować problem u źródła.
  • 3:33 - 3:35
    Są dwa rodzaje inhalatorów.
  • 3:35 - 3:37
    Pierwsze to doraźne,
  • 3:37 - 3:41
    natychmiast łagodzące objawy
    i zawierające beta2-mimetyki.
  • 3:41 - 3:44
    Beta2-mimetyki
    rozluźniają skurczone mięśnie,
  • 3:44 - 3:50
    przez co drogi oddechowe się rozszerzają
    i więcej powietrza wędruje z i do płuc.
  • 3:50 - 3:54
    Drugi typ inhalatorów
    to te działające profilaktycznie,
  • 3:54 - 3:56
    które leczą objawy astmy długofalowo
  • 3:56 - 3:59
    i zawierają kortykosterydy.
  • 3:59 - 4:03
    Te zmniejszają stan zapalny
    i wrażliwość dróg oddechowych,
  • 4:03 - 4:06
    a także dają kontrolę nad astmą.
  • 4:06 - 4:09
    Zapobiegają też trwałym uszkodzeniom
  • 4:09 - 4:10
    wywołanym ciągłym zapaleniem,
  • 4:10 - 4:12
    w wyniku którego mogą powstać blizny.
  • 4:12 - 4:15
    Inhalatory są bardzo skuteczne
  • 4:15 - 4:18
    i zapewniają wielu ludziom
    wyższy standard życia.
  • 4:18 - 4:21
    Chociaż leczenie i diagnostyka astmy
  • 4:21 - 4:23
    w dużym stopniu się poprawiły,
  • 4:23 - 4:25
    wciąż nie wiemy, co ją wywołuje.
  • 4:25 - 4:28
    Obecnie uważa się, że rolę odgrywają tu
  • 4:28 - 4:30
    geny i środowisko,
  • 4:30 - 4:34
    oddziałując na nas już
    we wczesnym dzieciństwie.
  • 4:34 - 4:38
    Nowe badania łączą nawet astmę z biedą.
  • 4:38 - 4:39
    Przyczyn może być wiele,
  • 4:39 - 4:43
    od narażenia na dodatkowe
    zanieczyszczenia i czynniki drażniące
  • 4:43 - 4:47
    do trudności w dostępie
    do opieki medycznej.
  • 4:47 - 4:49
    Lepsze rozumienie tej choroby pozwoli
  • 4:49 - 4:54
    znaleźć nowe sposoby na to,
    żeby astmatycy odetchnęli z ulgą.
Title:
Astma - jak to działa? - Christopher E. Gaw
Description:

Obejrzyj całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/how-does-asthma-work-christopher-e-gaw

Ponad trzysta milionów ludzi na świecie cierpi na astmę, a około dwieście pięćdziesiąt tysięcy umiera na tę chorobę każdego roku. Dlaczego ludzie zapadają na astmę i dlaczego ta choroba może być śmiertelna? Christopher E. Gaw przedstawia główne objawy i metody leczenia astmy.

Lekcja: Christopher E. Gaw, animacja: Zedem Media.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:10

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.