WEBVTT 00:00:07.725 --> 00:00:10.495 Zaczyna się od kaszlu 00:00:10.495 --> 00:00:12.051 lub świszczącego oddechu. 00:00:12.051 --> 00:00:14.374 Wkrótce pojawia się ucisk w klatce piersiowej. 00:00:14.374 --> 00:00:16.936 Oddech przyspiesza i staje się płytszy, 00:00:16.936 --> 00:00:19.424 aż zaczyna brakować tchu. 00:00:19.424 --> 00:00:23.385 To powszechne objawy ataku astmy. 00:00:23.385 --> 00:00:27.506 Ponad trzysta milionów ludzi cierpi na astmę na świecie, 00:00:27.506 --> 00:00:32.273 a około dwieście pięćdziesiąt tysięcy co roku umiera na tę chorobę. 00:00:32.273 --> 00:00:37.627 Ale dlaczego ludzie zapadają na astmę i dlaczego ta choroba może być śmiertelna? 00:00:37.627 --> 00:00:39.904 Astma dotyka układ oddechowy, 00:00:39.904 --> 00:00:42.378 zwłaszcza drobne drogi oddechowe, 00:00:42.378 --> 00:00:45.265 jak oskrzela i oskrzeliki. 00:00:45.265 --> 00:00:48.816 Mają one wewnętrzną wyściółkę zwaną błonę śluzową, 00:00:48.816 --> 00:00:52.306 którą otacza warstwa mięśni gładkich. 00:00:52.306 --> 00:00:56.266 Astmatycy mają przewlekły stan zapalny dróg oddechowych, 00:00:56.266 --> 00:01:00.097 przez co są szczególnie wrażliwi na pewne czynniki. 00:01:00.097 --> 00:01:03.297 Wiele rzeczy może zaostrzyć objawy astmy, jak dym tytoniowy, 00:01:03.297 --> 00:01:04.315 pyłki, 00:01:04.315 --> 00:01:05.092 kurz, 00:01:05.092 --> 00:01:06.067 perfumy, 00:01:06.067 --> 00:01:07.066 ćwiczenia fizyczne, 00:01:07.066 --> 00:01:08.096 zimno, 00:01:08.096 --> 00:01:09.078 stres, 00:01:09.078 --> 00:01:11.476 a nawet zwykłe przeziębienie. 00:01:11.476 --> 00:01:14.627 Kiedy astmatycy mają kontakt z tymi czynnikami, 00:01:14.627 --> 00:01:19.537 może u nich wystąpić zaostrzenie lub atak choroby. 00:01:19.537 --> 00:01:24.608 W jaki sposób te czynniki prowadzą do ataku astmy? 00:01:24.608 --> 00:01:26.997 Kiedy astmatyk jest na nie narażony, 00:01:26.997 --> 00:01:30.967 mięśnie gładkie, które otaczają drobne drogi oddechowe 00:01:30.967 --> 00:01:33.748 kurczą się i zwężają. 00:01:33.748 --> 00:01:36.928 Jednocześnie czynnik zaostrza stan zapalny, 00:01:36.928 --> 00:01:40.047 przez co błona śluzowa jest opuchnięta 00:01:40.047 --> 00:01:42.697 i wydziela więcej śluzu. 00:01:42.697 --> 00:01:44.188 Normalnie 00:01:44.188 --> 00:01:49.498 organizm używa go do wyłapywania i usuwania pyłków czy kurzu, 00:01:49.498 --> 00:01:51.233 ale podczas ataku astmy 00:01:51.233 --> 00:01:56.528 śluz blokuje zwężone drogi oddechowe i utrudnia oddychanie. 00:01:57.528 --> 00:02:00.639 Stąd biorą się objawy astmy. 00:02:00.639 --> 00:02:04.969 Kurczenie się mięśni gładkich powoduje ucisk w klatce piersiowej. 00:02:04.969 --> 00:02:08.519 Zbyt duża ilość wydzieliny i stan zapalny mogą wywołać kaszel. 00:02:08.519 --> 00:02:10.050 A świszczenie? 00:02:10.050 --> 00:02:12.579 Pojawia się, kiedy drogi oddechowe się kurczą 00:02:12.579 --> 00:02:18.469 i powietrze gwiżdże, przechodząc przez zwężone mięśnie. 00:02:18.469 --> 00:02:22.189 Dlatego osoba chora czuje się, jakby brakowało jej powietrza. 00:02:22.189 --> 00:02:25.277 Co zaskakujące, podczas ataku astmy 00:02:25.277 --> 00:02:29.459 stan zapalny może sprawić, że wydech będzie trudniejszy niż wdech. 00:02:29.459 --> 00:02:33.329 Z czasem prowadzi to do nadmiaru powietrza w płucach, 00:02:33.329 --> 00:02:36.339 zjawiska znanego jako hiperinflacja. 00:02:36.339 --> 00:02:40.531 Ciało musi wykonać większy wysiłek, żeby wdychać i wydychać powietrze 00:02:40.531 --> 00:02:43.283 znajdujące się w płucach. 00:02:43.283 --> 00:02:48.383 To może z czasem zmniejszyć dopływ tlenu do organów i tkanek ciała. 00:02:49.353 --> 00:02:52.670 Czasem w przypadku poważnych i nieleczonych ataków astmy 00:02:52.670 --> 00:02:54.399 organizm nie nadąża z oddychaniem, 00:02:54.399 --> 00:02:58.099 co może prowadzić do śmierci z braku tlenu. 00:02:58.099 --> 00:03:01.880 Jak zapobiec tym nieprzyjemnym i potencjalnie zabójczym atakom 00:03:01.880 --> 00:03:04.029 u astmatyków? 00:03:04.029 --> 00:03:07.388 Jednym ze sposobów jest ograniczenie występowania pewnych czynników. 00:03:07.388 --> 00:03:10.353 Niestety świat jest nieprzewidywalny 00:03:10.353 --> 00:03:13.893 i nie zawsze można to kontrolować. 00:03:13.893 --> 00:03:18.717 Podstawową metodą leczenia jest używanie inhalatorów. 00:03:18.717 --> 00:03:23.690 Pomagają one astmatykom kontrolować objawy i im zapobiegać. 00:03:23.690 --> 00:03:27.419 Inhalatory dostarczają lek w postaci ciekłej mgiełki lub drobnego proszku 00:03:27.419 --> 00:03:33.071 przez chore drogi oddechowe, żeby zlikwidować problem u źródła. 00:03:33.071 --> 00:03:35.018 Są dwa rodzaje inhalatorów. 00:03:35.018 --> 00:03:36.754 Pierwsze to doraźne, 00:03:36.754 --> 00:03:40.802 natychmiast łagodzące objawy i zawierające beta2-mimetyki. 00:03:40.802 --> 00:03:43.911 Beta2-mimetyki rozluźniają skurczone mięśnie, 00:03:43.911 --> 00:03:50.132 przez co drogi oddechowe się rozszerzają i więcej powietrza wędruje z i do płuc. 00:03:50.132 --> 00:03:53.609 Drugi typ inhalatorów to te działające profilaktycznie, 00:03:53.609 --> 00:03:56.363 które leczą objawy astmy długofalowo 00:03:56.363 --> 00:03:58.632 i zawierają kortykosterydy. 00:03:58.632 --> 00:04:02.943 Te zmniejszają stan zapalny i wrażliwość dróg oddechowych, 00:04:02.943 --> 00:04:05.763 a także dają kontrolę nad astmą. 00:04:05.763 --> 00:04:08.544 Zapobiegają też trwałym uszkodzeniom 00:04:08.544 --> 00:04:10.090 wywołanym ciągłym zapaleniem, 00:04:10.090 --> 00:04:12.272 w wyniku którego mogą powstać blizny. 00:04:12.272 --> 00:04:14.854 Inhalatory są bardzo skuteczne 00:04:14.854 --> 00:04:17.873 i zapewniają wielu ludziom wyższy standard życia. 00:04:17.873 --> 00:04:20.581 Chociaż leczenie i diagnostyka astmy 00:04:20.581 --> 00:04:22.563 w dużym stopniu się poprawiły, 00:04:22.563 --> 00:04:25.110 wciąż nie wiemy, co ją wywołuje. 00:04:25.110 --> 00:04:27.542 Obecnie uważa się, że rolę odgrywają tu 00:04:27.542 --> 00:04:30.261 geny i środowisko, 00:04:30.261 --> 00:04:33.715 oddziałując na nas już we wczesnym dzieciństwie. 00:04:33.715 --> 00:04:37.734 Nowe badania łączą nawet astmę z biedą. 00:04:37.734 --> 00:04:39.165 Przyczyn może być wiele, 00:04:39.165 --> 00:04:43.139 od narażenia na dodatkowe zanieczyszczenia i czynniki drażniące 00:04:43.139 --> 00:04:46.975 do trudności w dostępie do opieki medycznej. 00:04:46.975 --> 00:04:49.135 Lepsze rozumienie tej choroby pozwoli 00:04:49.135 --> 00:04:53.973 znaleźć nowe sposoby na to, żeby astmatycy odetchnęli z ulgą.