0:00:07.725,0:00:10.495 Zaczyna się od kaszlu 0:00:10.495,0:00:12.051 lub świszczącego oddechu. 0:00:12.051,0:00:14.374 Wkrótce pojawia się [br]ucisk w klatce piersiowej. 0:00:14.374,0:00:16.936 Oddech przyspiesza i staje się płytszy, 0:00:16.936,0:00:19.424 aż zaczyna brakować tchu. 0:00:19.424,0:00:23.385 To powszechne objawy ataku astmy. 0:00:23.385,0:00:27.506 Ponad trzysta milionów ludzi[br]cierpi na astmę na świecie, 0:00:27.506,0:00:32.273 a około dwieście pięćdziesiąt tysięcy [br]co roku umiera na tę chorobę. 0:00:32.273,0:00:37.627 Ale dlaczego ludzie zapadają na astmę[br]i dlaczego ta choroba może być śmiertelna? 0:00:37.627,0:00:39.904 Astma dotyka układ oddechowy, 0:00:39.904,0:00:42.378 zwłaszcza drobne drogi oddechowe, 0:00:42.378,0:00:45.265 jak oskrzela i oskrzeliki. 0:00:45.265,0:00:48.816 Mają one wewnętrzną wyściółkę[br]zwaną błonę śluzową, 0:00:48.816,0:00:52.306 którą otacza warstwa mięśni gładkich. 0:00:52.306,0:00:56.266 Astmatycy mają przewlekły[br]stan zapalny dróg oddechowych, 0:00:56.266,0:01:00.097 przez co są szczególnie [br]wrażliwi na pewne czynniki. 0:01:00.097,0:01:03.297 Wiele rzeczy może zaostrzyć [br]objawy astmy, jak dym tytoniowy, 0:01:03.297,0:01:04.315 pyłki, 0:01:04.315,0:01:05.092 kurz, 0:01:05.092,0:01:06.067 perfumy, 0:01:06.067,0:01:07.066 ćwiczenia fizyczne, 0:01:07.066,0:01:08.096 zimno, 0:01:08.096,0:01:09.078 stres, 0:01:09.078,0:01:11.476 a nawet zwykłe przeziębienie. 0:01:11.476,0:01:14.627 Kiedy astmatycy mają[br]kontakt z tymi czynnikami, 0:01:14.627,0:01:19.537 może u nich wystąpić[br]zaostrzenie lub atak choroby. 0:01:19.537,0:01:24.608 W jaki sposób te czynniki[br]prowadzą do ataku astmy? 0:01:24.608,0:01:26.997 Kiedy astmatyk jest na nie narażony, 0:01:26.997,0:01:30.967 mięśnie gładkie, które otaczają[br]drobne drogi oddechowe 0:01:30.967,0:01:33.748 kurczą się i zwężają. 0:01:33.748,0:01:36.928 Jednocześnie czynnik[br]zaostrza stan zapalny, 0:01:36.928,0:01:40.047 przez co błona śluzowa jest opuchnięta 0:01:40.047,0:01:42.697 i wydziela więcej śluzu. 0:01:42.697,0:01:44.188 Normalnie 0:01:44.188,0:01:49.498 organizm używa go do wyłapywania[br]i usuwania pyłków czy kurzu, 0:01:49.498,0:01:51.233 ale podczas ataku astmy 0:01:51.233,0:01:56.528 śluz blokuje zwężone drogi oddechowe[br]i utrudnia oddychanie. 0:01:57.528,0:02:00.639 Stąd biorą się objawy astmy. 0:02:00.639,0:02:04.969 Kurczenie się mięśni gładkich [br]powoduje ucisk w klatce piersiowej. 0:02:04.969,0:02:08.519 Zbyt duża ilość wydzieliny[br]i stan zapalny mogą wywołać kaszel. 0:02:08.519,0:02:10.050 A świszczenie? 0:02:10.050,0:02:12.579 Pojawia się, kiedy[br]drogi oddechowe się kurczą 0:02:12.579,0:02:18.469 i powietrze gwiżdże,[br]przechodząc przez zwężone mięśnie. 0:02:18.469,0:02:22.189 Dlatego osoba chora czuje się,[br]jakby brakowało jej powietrza. 0:02:22.189,0:02:25.277 Co zaskakujące, podczas ataku astmy 0:02:25.277,0:02:29.459 stan zapalny może sprawić,[br]że wydech będzie trudniejszy niż wdech. 0:02:29.459,0:02:33.329 Z czasem prowadzi to[br]do nadmiaru powietrza w płucach, 0:02:33.329,0:02:36.339 zjawiska znanego jako hiperinflacja. 0:02:36.339,0:02:40.531 Ciało musi wykonać większy wysiłek,[br]żeby wdychać i wydychać powietrze 0:02:40.531,0:02:43.283 znajdujące się w płucach. 0:02:43.283,0:02:48.383 To może z czasem zmniejszyć [br]dopływ tlenu do organów i tkanek ciała. 0:02:49.353,0:02:52.670 Czasem w przypadku poważnych[br]i nieleczonych ataków astmy 0:02:52.670,0:02:54.399 organizm nie nadąża z oddychaniem, 0:02:54.399,0:02:58.099 co może prowadzić[br]do śmierci z braku tlenu. 0:02:58.099,0:03:01.880 Jak zapobiec tym nieprzyjemnym[br]i potencjalnie zabójczym atakom 0:03:01.880,0:03:04.029 u astmatyków? 0:03:04.029,0:03:07.388 Jednym ze sposobów jest ograniczenie [br]występowania pewnych czynników. 0:03:07.388,0:03:10.353 Niestety świat jest nieprzewidywalny 0:03:10.353,0:03:13.893 i nie zawsze można to kontrolować. 0:03:13.893,0:03:18.717 Podstawową metodą leczenia[br]jest używanie inhalatorów. 0:03:18.717,0:03:23.690 Pomagają one astmatykom[br]kontrolować objawy i im zapobiegać. 0:03:23.690,0:03:27.419 Inhalatory dostarczają lek w postaci[br]ciekłej mgiełki lub drobnego proszku 0:03:27.419,0:03:33.071 przez chore drogi oddechowe,[br]żeby zlikwidować problem u źródła. 0:03:33.071,0:03:35.018 Są dwa rodzaje inhalatorów. 0:03:35.018,0:03:36.754 Pierwsze to doraźne, 0:03:36.754,0:03:40.802 natychmiast łagodzące objawy[br]i zawierające beta2-mimetyki. 0:03:40.802,0:03:43.911 Beta2-mimetyki[br]rozluźniają skurczone mięśnie, 0:03:43.911,0:03:50.132 przez co drogi oddechowe się rozszerzają[br]i więcej powietrza wędruje z i do płuc. 0:03:50.132,0:03:53.609 Drugi typ inhalatorów[br]to te działające profilaktycznie, 0:03:53.609,0:03:56.363 które leczą objawy astmy długofalowo 0:03:56.363,0:03:58.632 i zawierają kortykosterydy. 0:03:58.632,0:04:02.943 Te zmniejszają stan zapalny[br]i wrażliwość dróg oddechowych, 0:04:02.943,0:04:05.763 a także dają kontrolę nad astmą. 0:04:05.763,0:04:08.544 Zapobiegają też trwałym uszkodzeniom 0:04:08.544,0:04:10.090 wywołanym ciągłym zapaleniem, 0:04:10.090,0:04:12.272 w wyniku którego mogą powstać blizny. 0:04:12.272,0:04:14.854 Inhalatory są bardzo skuteczne 0:04:14.854,0:04:17.873 i zapewniają wielu ludziom[br]wyższy standard życia. 0:04:17.873,0:04:20.581 Chociaż leczenie i diagnostyka astmy[br] 0:04:20.581,0:04:22.563 w dużym stopniu się poprawiły, 0:04:22.563,0:04:25.110 wciąż nie wiemy, co ją wywołuje. 0:04:25.110,0:04:27.542 Obecnie uważa się, że rolę odgrywają tu 0:04:27.542,0:04:30.261 geny i środowisko, 0:04:30.261,0:04:33.715 oddziałując na nas już[br]we wczesnym dzieciństwie. 0:04:33.715,0:04:37.734 Nowe badania łączą nawet astmę z biedą. 0:04:37.734,0:04:39.165 Przyczyn może być wiele, 0:04:39.165,0:04:43.139 od narażenia na dodatkowe [br]zanieczyszczenia i czynniki drażniące 0:04:43.139,0:04:46.975 do trudności w dostępie[br]do opieki medycznej. 0:04:46.975,0:04:49.135 Lepsze rozumienie tej choroby pozwoli 0:04:49.135,0:04:53.973 znaleźć nowe sposoby na to,[br]żeby astmatycy odetchnęli z ulgą.