1
00:00:07,725 --> 00:00:10,495
Zaczyna się od kaszlu

2
00:00:10,495 --> 00:00:12,051
lub świszczącego oddechu.

3
00:00:12,051 --> 00:00:14,374
Wkrótce pojawia się 
ucisk w klatce piersiowej.

4
00:00:14,374 --> 00:00:16,936
Oddech przyspiesza i staje się płytszy,

5
00:00:16,936 --> 00:00:19,424
aż zaczyna brakować tchu.

6
00:00:19,424 --> 00:00:23,385
To powszechne objawy ataku astmy.

7
00:00:23,385 --> 00:00:27,506
Ponad trzysta milionów ludzi
cierpi na astmę na świecie,

8
00:00:27,506 --> 00:00:32,273
a około dwieście pięćdziesiąt tysięcy 
co roku umiera na tę chorobę.

9
00:00:32,273 --> 00:00:37,627
Ale dlaczego ludzie zapadają na astmę
i dlaczego ta choroba może być śmiertelna?

10
00:00:37,627 --> 00:00:39,904
Astma dotyka układ oddechowy,

11
00:00:39,904 --> 00:00:42,378
zwłaszcza drobne drogi oddechowe,

12
00:00:42,378 --> 00:00:45,265
jak oskrzela i oskrzeliki.

13
00:00:45,265 --> 00:00:48,816
Mają one wewnętrzną wyściółkę
zwaną błonę śluzową,

14
00:00:48,816 --> 00:00:52,306
którą otacza warstwa mięśni gładkich.

15
00:00:52,306 --> 00:00:56,266
Astmatycy mają przewlekły
stan zapalny dróg oddechowych,

16
00:00:56,266 --> 00:01:00,097
przez co są szczególnie 
wrażliwi na pewne czynniki.

17
00:01:00,097 --> 00:01:03,297
Wiele rzeczy może zaostrzyć 
objawy astmy, jak dym tytoniowy,

18
00:01:03,297 --> 00:01:04,315
pyłki,

19
00:01:04,315 --> 00:01:05,092
kurz,

20
00:01:05,092 --> 00:01:06,067
perfumy,

21
00:01:06,067 --> 00:01:07,066
ćwiczenia fizyczne,

22
00:01:07,066 --> 00:01:08,096
zimno,

23
00:01:08,096 --> 00:01:09,078
stres,

24
00:01:09,078 --> 00:01:11,476
a nawet zwykłe przeziębienie.

25
00:01:11,476 --> 00:01:14,627
Kiedy astmatycy mają
kontakt z tymi czynnikami,

26
00:01:14,627 --> 00:01:19,537
może u nich wystąpić
zaostrzenie lub atak choroby.

27
00:01:19,537 --> 00:01:24,608
W jaki sposób te czynniki
prowadzą do ataku astmy?

28
00:01:24,608 --> 00:01:26,997
Kiedy astmatyk jest na nie narażony,

29
00:01:26,997 --> 00:01:30,967
mięśnie gładkie, które otaczają
drobne drogi oddechowe

30
00:01:30,967 --> 00:01:33,748
kurczą się i zwężają.

31
00:01:33,748 --> 00:01:36,928
Jednocześnie czynnik
zaostrza stan zapalny,

32
00:01:36,928 --> 00:01:40,047
przez co błona śluzowa jest opuchnięta

33
00:01:40,047 --> 00:01:42,697
i wydziela więcej śluzu.

34
00:01:42,697 --> 00:01:44,188
Normalnie

35
00:01:44,188 --> 00:01:49,498
organizm używa go do wyłapywania
i usuwania pyłków czy kurzu,

36
00:01:49,498 --> 00:01:51,233
ale podczas ataku astmy

37
00:01:51,233 --> 00:01:56,528
śluz blokuje zwężone drogi oddechowe
i utrudnia oddychanie.

38
00:01:57,528 --> 00:02:00,639
Stąd biorą się objawy astmy.

39
00:02:00,639 --> 00:02:04,969
Kurczenie się mięśni gładkich 
powoduje ucisk w klatce piersiowej.

40
00:02:04,969 --> 00:02:08,519
Zbyt duża ilość wydzieliny
i stan zapalny mogą wywołać kaszel.

41
00:02:08,519 --> 00:02:10,050
A świszczenie?

42
00:02:10,050 --> 00:02:12,579
Pojawia się, kiedy
drogi oddechowe się kurczą

43
00:02:12,579 --> 00:02:18,469
i powietrze gwiżdże,
przechodząc przez zwężone mięśnie.

44
00:02:18,469 --> 00:02:22,189
Dlatego osoba chora czuje się,
jakby brakowało jej powietrza.

45
00:02:22,189 --> 00:02:25,277
Co zaskakujące, podczas ataku astmy

46
00:02:25,277 --> 00:02:29,459
stan zapalny może sprawić,
że wydech będzie trudniejszy niż wdech.

47
00:02:29,459 --> 00:02:33,329
Z czasem prowadzi to
do nadmiaru powietrza w płucach,

48
00:02:33,329 --> 00:02:36,339
zjawiska znanego jako hiperinflacja.

49
00:02:36,339 --> 00:02:40,531
Ciało musi wykonać większy wysiłek,
żeby wdychać i wydychać powietrze

50
00:02:40,531 --> 00:02:43,283
znajdujące się w płucach.

51
00:02:43,283 --> 00:02:48,383
To może z czasem zmniejszyć 
dopływ tlenu do organów i tkanek ciała.

52
00:02:49,353 --> 00:02:52,670
Czasem w przypadku poważnych
i nieleczonych ataków astmy

53
00:02:52,670 --> 00:02:54,399
organizm nie nadąża z oddychaniem,

54
00:02:54,399 --> 00:02:58,099
co może prowadzić
do śmierci z braku tlenu.

55
00:02:58,099 --> 00:03:01,880
Jak zapobiec tym nieprzyjemnym
i potencjalnie zabójczym atakom

56
00:03:01,880 --> 00:03:04,029
u astmatyków?

57
00:03:04,029 --> 00:03:07,388
Jednym ze sposobów jest ograniczenie 
występowania pewnych czynników.

58
00:03:07,388 --> 00:03:10,353
Niestety świat jest nieprzewidywalny

59
00:03:10,353 --> 00:03:13,893
i nie zawsze można to kontrolować.

60
00:03:13,893 --> 00:03:18,717
Podstawową metodą leczenia
jest używanie inhalatorów.

61
00:03:18,717 --> 00:03:23,690
Pomagają one astmatykom
kontrolować objawy i im zapobiegać.

62
00:03:23,690 --> 00:03:27,419
Inhalatory dostarczają lek w postaci
ciekłej mgiełki lub drobnego proszku

63
00:03:27,419 --> 00:03:33,071
przez chore drogi oddechowe,
żeby zlikwidować problem u źródła.

64
00:03:33,071 --> 00:03:35,018
Są dwa rodzaje inhalatorów.

65
00:03:35,018 --> 00:03:36,754
Pierwsze to doraźne,

66
00:03:36,754 --> 00:03:40,802
natychmiast łagodzące objawy
i zawierające beta2-mimetyki.

67
00:03:40,802 --> 00:03:43,911
Beta2-mimetyki
rozluźniają skurczone mięśnie,

68
00:03:43,911 --> 00:03:50,132
przez co drogi oddechowe się rozszerzają
i więcej powietrza wędruje z i do płuc.

69
00:03:50,132 --> 00:03:53,609
Drugi typ inhalatorów
to te działające profilaktycznie,

70
00:03:53,609 --> 00:03:56,363
które leczą objawy astmy długofalowo

71
00:03:56,363 --> 00:03:58,632
i zawierają kortykosterydy.

72
00:03:58,632 --> 00:04:02,943
Te zmniejszają stan zapalny
i wrażliwość dróg oddechowych,

73
00:04:02,943 --> 00:04:05,763
a także dają kontrolę nad astmą.

74
00:04:05,763 --> 00:04:08,544
Zapobiegają też trwałym uszkodzeniom

75
00:04:08,544 --> 00:04:10,090
wywołanym ciągłym zapaleniem,

76
00:04:10,090 --> 00:04:12,272
w wyniku którego mogą powstać blizny.

77
00:04:12,272 --> 00:04:14,854
Inhalatory są bardzo skuteczne

78
00:04:14,854 --> 00:04:17,873
i zapewniają wielu ludziom
wyższy standard życia.

79
00:04:17,873 --> 00:04:20,581
Chociaż leczenie i diagnostyka astmy


80
00:04:20,581 --> 00:04:22,563
w dużym stopniu się poprawiły,

81
00:04:22,563 --> 00:04:25,110
wciąż nie wiemy, co ją wywołuje.

82
00:04:25,110 --> 00:04:27,542
Obecnie uważa się, że rolę odgrywają tu

83
00:04:27,542 --> 00:04:30,261
geny i środowisko,

84
00:04:30,261 --> 00:04:33,715
oddziałując na nas już
we wczesnym dzieciństwie.

85
00:04:33,715 --> 00:04:37,734
Nowe badania łączą nawet astmę z biedą.

86
00:04:37,734 --> 00:04:39,165
Przyczyn może być wiele,

87
00:04:39,165 --> 00:04:43,139
od narażenia na dodatkowe 
zanieczyszczenia i czynniki drażniące

88
00:04:43,139 --> 00:04:46,975
do trudności w dostępie
do opieki medycznej.

89
00:04:46,975 --> 00:04:49,135
Lepsze rozumienie tej choroby pozwoli

90
00:04:49,135 --> 00:04:53,973
znaleźć nowe sposoby na to,
żeby astmatycy odetchnęli z ulgą.