Interculturele communicatie| Pellegrino Riccardi | TEDxBergen

Deze talk werd gehouden op een TEDx-evenement, in de stijl van de TED-conferenties, maar onafhankelijk georganiseerd door een lokaal team. Meer informatie hierover op http://ted.com/tedx

Pellegrino Riccardi, die een expert is in cross-culturele communicatie, deelt zijn persoonlijke en professionele ervaring over hoe verschillende culturen succesvol naast elkaar kunnen leven. Is het moeilijk om in Noorwegen als expat te leven? Weet je hoe je wederzijds begrip kunt kweken tussen Italianen en Noren?

Pellegrino heeft zowel een Engelse als een Italiaanse achtergrond en woont nu in Noorwegen. De afgelopen 27 jaar heeft hij de wereld afgereisd en heeft met ontelbare culturen, nationaliteiten en soorten mensen contact gemaakt. Zijn werkfilosofie gaat ervan uit dat je moet werken met wat je blij maakt en waar je gepassioneerd over bent, waar je in denkt te kunnen excelleren en waar je hard voor wil werken om er goed in te worden en alleen dat te doen wat positieve verandering in jezelf en in andere mensen teweeg kan brengen.

Het is geweldig om in Bergen te zijn,
al de tweede keer deze week.

Ik woon in Oslo, maar denk
dat ik in de verkeerde stad woon.

(Gelach)

Zoals jullie terecht zeggen, betekent
mijn voornaam Pellegrino, pelgrim.

Een naam die ik van mijn
Italiaanse ouders heb gekregen.

Alsof ze wisten wat ik de rest
van mijn leven ging doen.

"Laten we hem Pelgrim noemen,
dan zal hij gaan reizen."

Dat is wat ik gedaan heb.
Dit is mijn werk.

Ik reis veel.

Ik kan een chique functietitel geven,

maar wat ik doe, is proberen
mensen beter te laten communiceren,

in het bijzonder
in de wereldwijde zakenwereld.

Ik help mensen beter communiceren
met andere nationaliteiten.

Het eerste waar je aan denkt

als je werkt met andere nationaliteiten
en interculturele communicatie,

is: "Kijk naar de andere culturen."

Mijn aanpak is een beetje anders.

Ik zeg tegen mensen: "Kijk naar jezelf."

Ik ga het met name hebben over perceptie,

want daar gaat het uiteindelijk om
en om begrijpen wat de ander ziet.

Zoals je ziet heb ik Italiaans in me
en ik heb veel Brits in me.

Mensen zijn vaak verbaasd
over mijn Engelse accent,

het is best goed, niet?

Jullie hadden het niet verwacht,

jullie verwachten dat ik
een Italiaans accent heb.

Ik praat niet zo.
(Gelach)

Ik woon al een derde
van mijn leven in Noorwegen,

dus ik heb ook veel Noors in me.

Wat ik leuk vind om te doen,

zijn sociale experimentjes
om de perceptie van mij te testen.

Ik zei al, ik reis veel en ik speel graag
met luchtvaartmaatschappijen.

Ik vind het leuk om Engels
tegen ze te praten,

soms met een Italiaans accent,

om te zien wat voor reactie ik krijg
en Engels werkt het best.

Als je goede service wilt,
spreek dan Engels zoals ik.

Het is geweldig, echt.
Men neemt je serieus.

Zoals gisteren, het vliegtuig
naar Bergen was laat.

Als ik zeg: "Sorry,
maar het is 30 minuten te laat.

Ik hou er niet van
om te laat te komen",

dan nemen ze je serieus.

Gisteren dacht ik, laat ik
een Italiaans accent proberen. (Gelach)

Dus ik liep naar ze toe en zei:

"Sorry, maar het vliegtuig
is 30 minuten te laat,

ik hou niet van te laat komen."
(Gelach)

Precies! Ik kreeg dezelfde reactie
als nu van jullie.

(Gelach)

Dit is zo'n probleem als je
met andere nationaliteiten werkt.

Mensen zien wat ze willen zien
en ze zien niet altijd wat jij ziet.

Dit is dus een van de uitdagingen.

Voordat we er verder op ingaan,
kijken we eerst naar cultuur.

Mijn definitie van cultuur --

ik weet dat het niet alles beslaat,
maar om het simpel te houden,

ik geef meestal een workshop van twee
dagen, nu heb ik 18 minuten --

"Een systeem dat ons helpt ons te gedragen
op een acceptabele of vertrouwde manier."

Sleutelwoorden: acceptabel of vertrouwd.

In de basis doen we dingen,

die geaccepteerd en vertrouwd zijn
binnen onze sociale groep.

Veel van mijn werk gaat eigenlijk
over het uitleggen van Noors gedrag

aan andere nationaliteiten.

Ik zoek continu naar dit soort van:

"Kunnen we een Noor kort beschrijven?"

Ik vond deze geweldige tekst op Internet.

Als je wilt, het is echt
de moeite waard om te lezen.

"Als je deze persoon met een kleur
zou beschrijven, dan zou het groen zijn."

Hij leeft geïsoleerd in zijn huis, dat hij
als 'het zijne' en 'gezellig' beschrijft.

Hij is echter niet zo ontvankelijk
als het om bezoekers gaat."

Typisch Noors.

"Hij is wat primitief,
maar eerlijk en rechtdoorzee.

Hij wil slechts eenvoudige,
kleine genoegens, zoals rust en stilte."

Herkennen jullie hier iets van?

Er zijn wat sleutelwoorden,
zien jullie die?

Ze springen eruit.

Oké, het is een stereotype,
maar veel ervan is wel waar.

Als ik dit aan Noren laat zien
dan knikken ze wel.

"Ja, oké, daar zit wel wat in."

Dan verras ik ze:

dit is geen beschrijving van een Noor
maar van een Hollywood filmster.

Wil je weten van wie?

Hier is hij. Het is die persoon daar.
(Gelach)

Het punt is dat je vaak gelooft
wat mensen tegen je zeggen.

Als ik zeg dat dit een Noor is,
gelooft je me.

Hij is echt niet Noors,

hoewel hij Noors kan zijn
en naar dit huis gaat.

Er zitten veel woorden tussen
die geaccepteerd en vertrouwd zijn.

Een ander geaccepteerd en vertrouwd iets
van Noren is het bos.

Ik woon in Oslo en het is een en al bos.

Grensoverschrijdend werken betekent
dat je niet helemaal accepteert

dat jouw aannames
ook de aannames van anderen zijn.

Dat is logisch, toch?
Gezond verstand.

Het Noorse bos is iets goeds,
nietwaar Noren?

Het is goed, frisse lucht, natuur,
elanden, skiën. Het is geweldig.

Dat dacht mijn vrouw ook toen mijn vader
voor het eerst op bezoek was hier.

Zij dacht wat leuks te gaan doen.

Dus vroeg ze mijn Italiaanse vader:

"Heb je zin in een wandeling in het bos?"

Mijn vader keek haar aan
en vroeg: "Hoezo?"

(Gelach)

Ik moest mijn vrouw uitleggen
dat als je tegen een Italiaan zegt:

"Hé, zullen wij in het bos gaan wandelen",

dat het iets anders betekent,
dat doe je niet. (Gelach)

Maar hoe kun je zoiets weten?
Hoe weet je zoiets?

Geaccepteerd en vertrouwd.

We gingen een eindje rijden met mijn vader

en we keken allemaal naar hetzelfde.

Het mooie Noorse landschap.

Mijn vader nam foto's
om aan zijn vrienden te laten zien.

De weg was wat hobbelig
dus vroeg hij mijn vrouw:

"Kun je even stoppen?
Ik wil een goede foto maken."

Mijn vrouw zei:
"Maar er is hier helemaal niets."

Hij keek haar aan en zei: "Dat weet ik,
maar ik heb nog nooit niets gezien."

(Gelach)

Wat hier geweldig aan is,
is dat we naar hetzelfde kijken

en hele andere woorden gebruiken
om het te beschrijven.

Dit is de uitdaging van werken
over grenzen heen.

Verschillende ideeën
van geaccepteerd en vertrouwd.

Dit vind ik geaccepteerd
en vertrouwd als ik in de rij sta.

Ik groeide op in Engeland,

wij zijn wereldkampioen 'in de rij staan'.

Weet je wat?
We zijn er geweldig in.

Als je in Engeland in de rij staat,

zeg dat er 10 mensen wachten,

dan worden we allemaal wat ongeduldig,
omdat we in de rij staan wachten.

Als er dan een nieuwe kassa geopend wordt,
weet je wat er dan in Engeland gebeurt?

De eerste vier mensen
blijven in de rij staan.

De volgende zes mensen gaan
naar de nieuwe kassa

in ongeveer dezelfde volgorde
en ze letten een beetje op elkaar.

Als er nog een kassa opent
dan gebeurt hetzelfde.

Het is net een dans in formatie.
Geweldig.

Zou dat in Noorwegen ook zo gebeuren? Nee.

Wat gebeurt er als je
in het Noors roept "Ledige kasse",

wat 'nieuwe kassa' betekent.

Iedereen rent er naartoe.

Wie het eerst komt, het eerst maalt.
Dat is hier geaccepteerd en normaal.

De eerste keer dat ik dat meemaakte,

was ik geschokt en zei ik
wat onaardige dingen over Noren.

(Gelach)

Maar je moet dieper graven
om erachter te komen waarom Noren zo doen.

Waarom rennen ze naar die kassa?

Waarom geldt hier
'wie het eerst komt, het eerst maalt'?

Het heeft hier mee te maken.
"Wat?", zul je zeggen.

Dit is de koning van Noorwegen
in de trein in 1973.

Die man rechts, met die pet op.

Dat is gelijkheid.

Ik denk dat in de rij staan
in Noorwegen over gelijkheid gaat,

net als 'wie het eerst komt,
die het eerst maalt'.

Je moet onder de oppervlakte kunnen kijken

en de waarden zien die eronder liggen.

Dan weet je hoe je met mensen
moet communiceren.

Gelijkheid is heel belangrijk
in Noorwegen.

Daarom gaan we
zo ontspannen met elkaar om.

We doen niet aan titels
en kleden ons informeel.

Het creëert eigenlijk
een geweldige bedrijfscultuur, toch?

Maar soms word je erdoor verrast.

Juist in die situaties waarin je
je ongemakkelijk en geïrriteerd voelt,

heb je de neiging
om negatieve conclusies te trekken

in plaats van positieve.

Ik reis over de hele wereld.

Dit is geen reclame
voor vliegmaatschappijen,

maar van Scandinavian Airlines,
Lufthansa en Singapore Airlines,

weet iedereen dat Singapore Airlines
de beste service biedt.

Waarom?

Zij hebben veel meer hiërarchie
in hun samenleving.

Als je jou bedienen, dan dienen ze echt.

Het personeel van Singapore Airlines
- als je ooit met ze gevlogen hebt -

vanaf het moment dat ze je verwelkomen,
ziet het eruit alsof ze je dienen.

Het zit al in de lichaamstaal, zo van:
"Wij doen alles voor u, meneer."

Als iemand van Scandinavian Airlines
zo doet als je aan boord komt...

Ja, precies: dan word je wantrouwig.

Wat is hier aan de hand?
(Gelach)

Omdat het niet geaccepteerd en gewoon is.

Daar draait het allemaal om.

Dus dit is zoals wij het doen.
Kijk naar de afstand.

Afstand is belangrijk,
niemand raakt elkaar aan.

Als je bijvoorbeeld naar Finland gaat,
dan wordt de afstand groter, zie je dat?

(Gelach)

Het is geweldig.

Kijk hoe een Franse rij eruit ziet.

Dit lijkt in niets
op hoe ik in de rij sta.

Het is iedere dag anders, nooit hetzelfde.

In sommige culturen
vergt in de rij staan wat meer motivatie.

Dit is mijn favoriet, kijk maar.
Dit is geweldig.

(Gelach)

Is dat niet gaaf?

Ze zijn allemaal verschillend.

We doen allemaal hetzelfde,
net een beetje anders.

Hoe beweeg je je over de grens?
Hoe navigeer je hierdoor heen?

Want je kunt niet alle codes leren.
Dat is onmogelijk.

Hier is een tip. Hier ben ik echt
gepassioneerd over: nieuwsgierigheid.

Ik ben en zal altijd
een nieuwsgierig mens zijn.

Nieuwsgierigheid
helpt je door veel situaties.

Ik geloof dat je iedereen
bijna alles kunt vragen,

mits je het vanuit nieuwsgierigheid doet.

Nieuwsgierig zijn, is geweldig.

Ik heb drie kinderen.

Kinderen zijn de nieuwsgierigste
wezens op aarde.

Een recent onderzoek zegt
-- ongelofelijk, ik moet het noemen --

dat 4-jarigen per dag
zo'n 390 vragen stellen.

82% van de vragen stellen ze eerder
aan moeders dan aan vaders.

Weet je waarom?

Als je iets aan je vader vraagt,
wat zegt hij dan?

Vraag dat maar aan je moeder.
(Gelach)

Nieuwsgierigheid is zo belangrijk.

Dit vond ik ooit zo moeilijk --

Ik ging uit eten in Helsinki, Finland.

Ik zat daar, en weet je,

als wij Italianen eten, dan praten we.
Wij moeten praten tijdens het eten.

Wij eten en praten, eten en praten.

Daar staan we niet alleen in.
Veel culturen hebben dat.

Finnen hoeven echter niet te praten.

Zij mogen praten, maar het hoeft niet.

Ik zit dus aan tafel naast een Fin.

Ik probeer nieuwsgierig te zijn,
een gesprek te beginnen,

ik denk: "Oké, luchtig gesprek."

De regels voor een luchtig gesprek.

Regel 1: stel een eenvoudige vraag,
een nieuwsgierige, eenvoudige vraag.

Regel 2: luister naar het antwoord,
pik er iets uit en vraag daarop door.

Het is echt heel makkelijk.

Dus ik zat daar
met die stille Fin naast me.

Ik keek hem aan en zei:

"Woon je al je hele leven in Helsinki?"

Hij keek me bevreemd aan
en zei: "Nog niet."

(Gelach)

Op dit soort momenten,

op welk woord vraag je door,
op 'nog' of op 'niet'?

(Gelach)

Daag je nieuwsgierigheid uit,
maar wees nieuwsgierig.

Zo simpel is het.

Weet je wat het is met Noordse culturen?

Ze zijn vaak heel zuinig met woorden.

Italianen gebruiken heel veel woorden,
en zeggen vaak erg weinig.

In de Scandinavische landen

gaat het heel anders:
weinig woorden, veel zeggen.

Ik ben opgegroeid in Engeland,
ook een land met veel woorden.

Kijk maar: "Sorry,
mag ik u even in de reden vallen?"

In het Engels zijn het 10 woorden,
dat zijn er veel te veel.

Noren kunnen dit in één woord.

Dat is pas efficiënt met taal omgaan.

Welk woord is het?

Ja, geweldig.
(Gelach)

Ja! (Noors) "Jij?"
Dat is het.

"Sorry dat ik zo tegen u op botste,
hoe onhandig van mij."

Dat zijn ook teveel woorden.
Noren doen het in één woord.

Klaar? Hier komt het: [Oi!]
(Gelach)

Mijn favoriet, jullie kennen het woord:

"Sorry, ik verstond niet goed wat je zei."

(Publiek) Hæ?

Goed zo: "Hæ?"
Eén woord.

Toen ik dat voor het eerst hoorde,
hoorde ik alleen "Hæ?" (Gelach)

Ik heb drie kinderen die alledrie
"Hæ?" "Hæ?" "Hæ?" zeggen.

(Gelach)

Maar kijk verder dan die negatieve kant
en zoek nieuwsgierigheid.

We worden vaak verkeerd begrepen.

Want als je kijkt naar 'Hæ?',

dan wordt het door andere nationaliteiten
vaak niet als positief gezien.

Snap je?

Iedereen is wel eens verkeerd begrepen.

De Nederlanders worden
vaak verkeerd begrepen.

Zij klagen veel.
Ze zijn wereldkampioen klagen.

Maar waarom klagen ze?

Omdat ze iets beters zoeken.

Een manier is klagen en wat beters zoeken,
al is dat vaak moeilijk.

Ik werkte een tijdje met een Fransman.

Hij heette Yves
en ik werkte samen met hem.

Yves klaagde ook veel.

Hij klaagde over alles
en had ook overal vragen bij.

Had een geweldige geest.

Ik kwam 's ochtends binnen,

op een ochtend kwam ik binnen
en zei tegen Yves: "Goedemorgen!"

Hij keek me aan en zei: "Is het dat?"

(Gelach)

Dat niveau dus.

Ik heb ook voor uitdagingen gestaan.

Mijn grootste uitdaging, natuurlijk

-- als ik hier in Noorwegen probeer
te communiceren met mijn mede-Noren --

zijn gevoelens en gevoelens uitdrukken.

Waar ik vandaan kom, drukken wij ons uit.

Wat ik hier heb moeten leren,

is mezelf rustiger uit te drukken,
hier in Noorwegen.

Rustiger zijn, kalm blijven,
omdat het beter werkt.

Maar vaak is het heel erg moeilijk.

Iets anders is regels.
Ik vind regels lastig.

Ik moet zeggen dat ik
daarin erg Italiaans ben.

Deze mensen rijden
naar hun werk, in Noorwegen:

ze volgen de regels, zie je dat?

Het zijn simpele regels,
zoals: rij tussen de lijnen,

rij niet in de baan rechts,
- voor openbaar vervoer -

behalve met een bus, taxi
of elektrische auto.

Simpele regels.

En kijk hier:

iedere auto rijdt tussen de lijnen.

Geweldig.

Deze video heb ik deze zomer
in Italië genomen.

Dit is een politieauto en die auto
heeft niets met de politieauto te maken.

Korte videoclip,
maar kijk er eens naar.

Zou je dat zo in Noorwegen doen? Nee, hè?

Dit is een foto uit Frankrijk.

Wat zij doen - ja, kijk -
wat er gebeurt is dat ze schuiven.

Geweldig, die man in de BMW,
die Fransman denkt:

"Links of rechts? Ik weet het nog niet,
kan niet kiezen." (Gelach)

Geweldig.

In sommige landen
kun je de lijnen niet eens zien.

Waar zijn de lijnen? Waar zijn ze?

Ik stelde een Indiase collega eens voor:

"Misschien houdt men
zich beter aan de regels

als je de lijnen vaker schildert."

Hij zei: "Nee, dat zou
zonde van de verf zijn."

(Gelach)

Daarom zijn er in Noorwegen
verkeerswachters.

Dit is een parkeerwachter in Noorwegen
die deze auto een bekeuring geeft.

Laat me even checken.

Zie je, Noren kennen
deze regels uit hun hoofd.

Het is jullie plicht de regels te kennen.

Kan ik vragen waarom die auto
een bekeuring zal krijgen?

Te dicht bij het zebrapad,
de voetgangersoversteekplaats.

Wat is de minimum afstand?

Ik hoor '5'.

Jullie weten dit,
het is bijna een stomme vraag.

Op een dag parkeerde ik in Oslo...
Ik zal het uitleggen.

De streep loopt hier onderdoor
en dan onder het wiel.

Hier mag je niet parkeren;
ik had een beetje haast.

Mijn vrouw zei: "Ik denk dat je
de auto een beetje vooruit moet zetten."

Ik vroeg: "Waarom?"

"Verzet je auto nou maar.
Het is ... je krijgt een bekeuring."

"Waarom?"

"Gewoon... verzet de auto alsjeblieft."
(Gelach)

Je kon zien dat ze zich
erg ongemakkelijk voelde.

Dit ergerde me en ik dacht:

weet je, ik heb hier geen tijd voor.
Laat maar.

Dus ik ging.

Oké - en dit is speciaal voor
de Noren in de zaal -

kreeg ik een bekeuring?

(Publiek) Ja.

Vinden jullie het zielig voor me? Nee.
Helemaal niet. (Gelach)

Helemaal geen medelijden.

Het is een simpele regel.
Hou je aan de regels.

Italianen geloven
dat de kracht van het praten,

de kracht van het overreden is
het belangrijkste gereedschap in je leven.

We geloven dat je
een beroep kunt doen op mensen

en als je hier goed genoeg in bent
dan luisteren ze misschien

en kunnen ze een alternatief bedenken.

Dus ik dacht dat ik
de verkeerspolitie in Oslo kon bellen

en me eruit kon ...

Ik zie de Noren al zo doen:

"Oh nee! Je verdoet je tijd.
Vergeet het maar."

Nee! Ik wilde het proberen.

Ik belde met de verkeerspolitie:
"Hallo, ik ben Pellegrino ..."

-- ik sprak natuurlijk Engels, geen Noors,

want mensen nemen je dan serieuzer --

"Hallo, ik ben Pellegrino...
Ik bel over zaak 78206."

"Ja, dat heb ik voor me."

"Ik vroeg me af of we hier
wat flexibel mee kunnen omgaan,

we hebben het maar
over 20 centimeter;

het spijt me echt: ik heb ervan geleerd
en zal het nooit meer doen."

Hielp het?

Helemaal niet.

Wat voor hem sprak, was dat hij goed was.
Echt heel goed.

Ik kon hem horen klikken,
hij had alle regels,

hij zei: "Het spijt me heel erg,
maar het wiel moet in het vak staan."

(Gelach)

"Het staat hier zo: regel 5, paragraaf D."

Hij had alle antwoorden voor zich.

Toen zei hij iets dat ik
nooit meer vergeet:

"U heet Riccardi,
misschien bent u Italiaan.

U houdt vast van voetbal."
Ik zei: "Ik houd van voetbal."

"Het is net als bij voetbal, weet u.

De bal moet over de lijn zijn.
Het wiel moet ... " (Gelach)

Geweldig.

Het was geweldig. Hij had alle antwoorden,
zwart op wit, hij had ze allemaal.

Oké.

Ik vertelde dit aan mijn vriend,
Yves, die Fransman,

die zo geïrriteerd raakte.
-- Weet je nog? "Is het dat?" --

Hij is erg goed in vragen stellen

en zei: "dus het wiel moet
in het vak staan.

Wat als ik het wiel eraf haal?
Wat gebeurt er dan?"

(Gelach)

Ik belde terug en vroeg: "Wat zou er
gebeuren als ik het wiel eraf haal?"

Hij kon me geen antwoord geven.
Hij kon deze vraag niet beantwoorden.

Waarom niet?

Het is geen geaccepteerde en gewone vraag.

Hij snapt die aanpak niet.

Daarvoor moet je Italiaan zijn.

Want toen ik in Italië parkeerde...

Ik zocht een parkeerplaats
toen ik op vakantie was, onmogelijk.

Ik zie een parkeerwachter
en ga naar haar toe.

Ik praat Italiaans tegen haar en zeg:
"Ik zoek een parkeerplaats."

Zij zegt: "Er is een garage in de buurt,
maar daar moet je niet parkeren."

"Waarom niet?"

Zij zegt: "Veel te duur. 40 euro!"
(Gelach)

"Maar wat moet ik doen?"

Zij zegt: "Jij lijkt me een aardig iemand.

Ik vind je Italiaans leuk, ik help je.

Parkeer je auto daar."

En ze wijst naar dat bord en zegt:
"Parkeer daar maar."

(Gelach)

"Maar dat kan toch niet..."

"Het is goed, niet gevaarlijk.
Parkeer daar maar.

Je moet geen 40 euro betalen
voor de garage. Parkeer je auto daar.

Ik geef je een boete van 30 euro
en je bespaart 10 euro.

(Gelach)

Ik zal niet zeggen of dit goed of fout is,

maar ik kan wel zeggen dat ik het snap.

Ik snap het, omdat ik het in me heb.

Ik heb het eerder gezien, accepteer het
en ik kan de positieve kanten zien

van die drie culturen die ik in me heb.

Ik wil eindigen met waar ik
gepassioneerd over ben:

ik heb drie culturen in me,

ze zijn heel verschillend
en staan mijlenver uit elkaar,

echt mijlenver in sommige aspecten.

Maar weet je wat ik iedere dag probeer,
zeker met mijn kinderen?

Ik probeer het beste
van alle drie te nemen

en ze te versmelten tot een nieuwe cultuur
waar je het beste van alle drie hebt.

Over grenzen heen gaan is voor mij
niet grenzen overschrijden,

het gaat erom grenzen op te rekken
en nieuwe grenzen te creëren.

Als je een nieuwe cultuur kunt maken
waarin je het beste van alle drie hebt,

zoals ik probeer te doen,
niet makkelijk, wat krijg je dan?

Dan creëer je een globale
manier van denken.

Ik geloof dat de wereld hier op draait.

Dank je wel.

(Applaus)