< Return to Video

Patricia Ryan: Nie upierajmy się przy angielskim!

  • 0:01 - 0:03
    Wiem, co sobie myślicie.
  • 0:03 - 0:05
    Że zgubiłam drogę
  • 0:05 - 0:07
    i ktoś za chwilę wejdzie na scenę,
  • 0:07 - 0:09
    by taktownie zaprowadzić mnie za swoje miejsce.
  • 0:09 - 0:15
    (Brawa)
  • 0:15 - 0:18
    Często mi się do przydarza w Dubaju.
  • 0:18 - 0:20
    "Czy kochana pani jest na urlopie?"
  • 0:20 - 0:22
    (Śmiech)
  • 0:22 - 0:25
    "W odwiedzinach u dzieci?"
  • 0:25 - 0:27
    "Jak długo pani zostaje?"
  • 0:27 - 0:30
    Cóż, mam nadzieję, że jeszcze przez jakiś czas.
  • 0:30 - 0:33
    Mieszkam i pracuję jako nauczycielka w Zatoce Perskiej
  • 0:33 - 0:35
    od 30 lat.
  • 0:35 - 0:39
    (Brawa)
  • 0:39 - 0:43
    Przez ten czas byłam światkiem wielu zmian.
  • 0:43 - 0:45
    Ich ilość
  • 0:45 - 0:47
    jest dość zaskakująca.
  • 0:47 - 0:49
    Zamierzam dziś mówić
  • 0:49 - 0:51
    o utracie języków
  • 0:51 - 0:54
    i globalizacji angielskiego.
  • 0:54 - 0:56
    Chcę wam opowiedzieć o mojej przyjaciółce,
  • 0:56 - 0:59
    uczącej dorosłych angielskiego w Abu Dhabi.
  • 0:59 - 1:01
    Otóż pewnego dnia
  • 1:01 - 1:03
    postanowiła zabrać ich do ogrodu,
  • 1:03 - 1:05
    żeby nauczyć ich słownictwa przyrodniczego.
  • 1:05 - 1:07
    Ale w rezultacie to ona nauczyła się
  • 1:07 - 1:09
    wszystkich arabskich nazw lokalnych roślin
  • 1:09 - 1:11
    oraz ich zastosowań –
  • 1:11 - 1:14
    w medycynie, kosmetykach,
  • 1:14 - 1:17
    kuchni i zielarstwie.
  • 1:17 - 1:19
    Jak jej uczniowie zdobyli tę wiedzę?
  • 1:19 - 1:21
    Oczywiście, od swoich dziadków,
  • 1:21 - 1:24
    czy nawet pradziadków.
  • 1:24 - 1:27
    Nie muszę wam mówić, jak ważna jest
  • 1:27 - 1:29
    komunikacja
  • 1:29 - 1:31
    międzypokoleniowa.
  • 1:31 - 1:33
    Jednak obecnie, niestety,
  • 1:33 - 1:35
    języki wymierają
  • 1:35 - 1:37
    w bezprecedensowym tempie.
  • 1:37 - 1:40
    Co 14 dni umiera jakiś język.
  • 1:41 - 1:43
    A jednocześnie
  • 1:43 - 1:45
    angielski bezdyskusyjnie jest językiem globalnym.
  • 1:45 - 1:47
    Czy może to mieć jakiś związek?
  • 1:47 - 1:49
    Cóż, nie wiem.
  • 1:49 - 1:52
    Ale wiem, że widziałam wiele zmian.
  • 1:52 - 1:55
    Gdy pierwszy raz przyjechałam do Zatoki, byłam w Kuwejcie
  • 1:55 - 1:58
    w czasie, gdy była to praca w trudnych warunkach.
  • 1:58 - 2:00
    Właściwie nie tak dawno temu.
  • 2:00 - 2:03
    Czyli nieco za wcześnie.
  • 2:03 - 2:05
    W każdym razie
  • 2:05 - 2:07
    zatrudnił mnie British Council
  • 2:07 - 2:09
    razem z około 25 innych nauczycieli.
  • 2:09 - 2:11
    Byliśmy pierwszymi niemuzułmanami
  • 2:11 - 2:14
    uczącymi w państwowych szkołach w Kuwejcie.
  • 2:14 - 2:16
    Sprowadzono nas, by uczyć angielskiego,
  • 2:16 - 2:20
    ponieważ rząd chciał modernizować kraj
  • 2:20 - 2:23
    i dać obywatelom więcej możliwości przez edukację.
  • 2:23 - 2:25
    Oczywiście, Wielka Brytania czerpała korzyści
  • 2:25 - 2:28
    z tego wspaniałego bogactwa ropy.
  • 2:28 - 2:30
    Dobrze.
  • 2:30 - 2:33
    To była pierwsza zmiana, którą zauważyłam –
  • 2:33 - 2:35
    jak nauczanie angielskiego
  • 2:35 - 2:37
    stało się,
  • 2:37 - 2:41
    z praktyki korzystnej dla obu stron,
  • 2:41 - 2:44
    olbrzymim międzynarodowym biznesem, jakim jest dzisiaj.
  • 2:44 - 2:48
    Już nie tylko językiem obcym w programie szkół
  • 2:48 - 2:50
    i już nie domeną
  • 2:50 - 2:52
    jedynie matki Anglii.
  • 2:52 - 2:54
    Stało się przedsięwzięciem przynoszącym zyski
  • 2:54 - 2:57
    każdemu anglojęzycznemu narodowi na ziemi.
  • 2:57 - 2:59
    I czemu nie?
  • 2:59 - 3:02
    W końcu najlepsze wykształcenie –
  • 3:02 - 3:05
    według ostatnich rankingów uniwersytów świata –
  • 3:05 - 3:07
    dają uniwersytety
  • 3:07 - 3:11
    Wielkiej Brytanii i USA.
  • 3:11 - 3:15
    Zatem każdy, naturalnie, chce mieć anglojęzyczne wykształcenie.
  • 3:15 - 3:17
    Ale jeśli nie jest się rodzimym użytkownikiem języka,
  • 3:17 - 3:19
    trzeba zdać test.
  • 3:19 - 3:21
    Ale czy to w porządku,
  • 3:21 - 3:23
    odrzucić studenta
  • 3:23 - 3:25
    tylko na podstawie jego umiejętności językowych?
  • 3:25 - 3:27
    Może mamy do czynienia z informatykiem-naukowcem,
  • 3:27 - 3:29
    który jest geniuszem.
  • 3:29 - 3:32
    Czy musi on znać język tak samo jak na przykład prawnik?
  • 3:32 - 3:35
    Nie wydaje mi się.
  • 3:36 - 3:39
    My, nauczyciele angielskiego, odrzucamy ich nieustannie.
  • 3:39 - 3:41
    Stawiamy znak „Stop”
  • 3:41 - 3:43
    i zatrzymujemy ich w przedbiegach.
  • 3:43 - 3:45
    Nie mogą podążać za swoimi marzeniami,
  • 3:45 - 3:48
    dopóki nie nauczą się angielskiego.
  • 3:49 - 3:52
    Pozwólcie, że ujmę to w ten sposób:
  • 3:52 - 3:56
    jeśli spotkalibyśmy jednojęzycznego Holendra,
  • 3:56 - 3:58
    mającego lekarstwo na raka,
  • 3:58 - 4:01
    czy zamknęlibyśmu mu drogę do pracy na brytyjskim uniwersytecie?
  • 4:01 - 4:03
    Nie sądzę.
  • 4:03 - 4:06
    Ale tak naprawdę właśnie to robimy.
  • 4:06 - 4:09
    My, nauczyciele angielskiego, jesteśmy strażnikami wejścia.
  • 4:09 - 4:12
    Najpierw musicie nas przekonać,
  • 4:12 - 4:15
    że wasz angielski jest wystarczająco dobry.
  • 4:16 - 4:18
    Może to być zbyt niebezpieczne,
  • 4:18 - 4:21
    dać zbyt dużo władzy
  • 4:21 - 4:23
    wąskiej grupie społeczeństwa.
  • 4:23 - 4:26
    Może taka bariera byłaby zbyt uniwersalna.
  • 4:26 - 4:28
    Dobrze.
  • 4:28 - 4:31
    „Ale – jak pewnie sobie myślicie –
  • 4:31 - 4:33
    - co z dostępem do badań?
  • 4:33 - 4:35
    Wszystko jest po angielsku.”
  • 4:35 - 4:37
    Tak, książki są po angielsku,
  • 4:37 - 4:39
    czasopisma naukowe po angielsku,
  • 4:39 - 4:42
    ale to samospełniające się proroctwo.
  • 4:42 - 4:44
    Jest pożywką dla wymagania znajomości angielskiego.
  • 4:44 - 4:46
    I koło się toczy.
  • 4:46 - 4:49
    A ja chcę zapytać, co się stało z tłumaczeniem?
  • 4:49 - 4:53
    Jeśli pomyślimy o Złotym Wieku Islamu,
  • 4:53 - 4:56
    dużo wtedy tłumaczono.
  • 4:56 - 4:59
    Tłumaczono z łaciny i greki
  • 4:59 - 5:01
    na arabski, perski
  • 5:01 - 5:03
    i dalej
  • 5:03 - 5:05
    na germańskie języki Europy
  • 5:05 - 5:07
    i języki romańskie.
  • 5:07 - 5:11
    W ten sposób światło świeciło na Ciemne Wieki Europy.
  • 5:12 - 5:14
    Nie zrozumcie mnie źle.
  • 5:14 - 5:16
    Nie jestem przeciwniczką uczenia angielskiego,
  • 5:16 - 5:18
    drodzy nauczyciele angielskiego na całym świecie.
  • 5:18 - 5:20
    To wspaniałe, że mamy globalny język.
  • 5:20 - 5:23
    Potrzeba nam go dziś bardziej niż kiedykolwiek.
  • 5:23 - 5:25
    Jednak jestem przeciwniczką używania go
  • 5:25 - 5:27
    jako bariery.
  • 5:27 - 5:30
    Czy naprawdę chcemy mieć tylko 600 języków
  • 5:30 - 5:33
    i jeden główny, angielski, czy też chiński?
  • 5:33 - 5:36
    Potrzeba nam więcej. Gdzie postawimy granicę?
  • 5:36 - 5:38
    Obecny system
  • 5:38 - 5:41
    zrównuje inteligencję
  • 5:41 - 5:44
    ze znajomością angielskiego,
  • 5:44 - 5:46
    co jest dość przypadkowym kryterium.
  • 5:46 - 5:52
    (Brawa)
  • 5:52 - 5:54
    A ja pragnę przypomnieć wam,
  • 5:54 - 5:57
    że wielcy, na których barkach
  • 5:57 - 5:59
    opiera się dzisiejsza warstwa inteligencji,
  • 5:59 - 6:01
    nie musieli znać angielskiego,
  • 6:01 - 6:03
    nie musieli zdać egzaminu językowego.
  • 6:03 - 6:06
    Dowód – Einstein.
  • 6:07 - 6:10
    W szkole uważano zresztą, tak na marginesie, że Einstein kwalifikuje się na zajęcia wyrównawcze,
  • 6:10 - 6:12
    ponieważ w rzeczywistości był dyslektykiem.
  • 6:12 - 6:14
    Ale na szczęście dla świata
  • 6:14 - 6:17
    nie musiał zdać egzaminu z angielskiego,
  • 6:17 - 6:20
    ponieważ do roku 1964
  • 6:20 - 6:22
    nie było TOEFL-a,
  • 6:22 - 6:24
    amerykańskiego testu języka angielskiego.
  • 6:24 - 6:26
    Obecnie nastąpiła ich prawdziwa eksplozja.
  • 6:26 - 6:29
    Jest mnóstwo testów angielskiego
  • 6:29 - 6:31
    i całe miliony studentów
  • 6:31 - 6:33
    podchodzą do nich każdego roku.
  • 6:33 - 6:35
    Może sobie myślimy, i wy, i ja,
  • 6:35 - 6:37
    że takie wpisowe nie jest złe, jest całkiem w porządku,
  • 6:37 - 6:39
    jednak ma ono charakter prohibicyjny
  • 6:39 - 6:41
    dla tak wielu milionów biednych ludzi.
  • 6:41 - 6:43
    Więc w rezultacie od ręki ich odrzucamy.
  • 6:43 - 6:46
    (Brawa)
  • 6:46 - 6:49
    Przywodzi to na myśl nagłówek, jaki ostatnio widziałam:
  • 6:49 - 6:51
    „Wykształcenie: Wielki Podział.”
  • 6:51 - 6:53
    Rozumiem,
  • 6:53 - 6:56
    pojmuję, dlaczego ludzie koncentrują się na angielskim.
  • 6:56 - 6:59
    Chcą dać swoim dzieciom szanse na najlepsze życie.
  • 7:00 - 7:03
    A żeby tak się stało, potrzebują wykształcenia na Zachodzie.
  • 7:03 - 7:05
    Ponieważ, oczywiście, najlepsze kariery
  • 7:05 - 7:08
    mają ludzie po zachodnich uniwersytetach,
  • 7:08 - 7:10
    to, jak wyjaśniłam wcześniej,
  • 7:10 - 7:12
    jest błędnym kołem.
  • 7:12 - 7:14
    Dobrze.
  • 7:14 - 7:16
    Opowiem wam historię dwóch naukowców,
  • 7:16 - 7:18
    angielskich.
  • 7:18 - 7:20
    Przeprowadzali eksperyment
  • 7:20 - 7:22
    związany z genetyką
  • 7:22 - 7:25
    i przednimi i tylnymi kończynami zwierząt.
  • 7:25 - 7:27
    Ale nie mogli osiągnąć upragnionego wyniku.
  • 7:27 - 7:29
    Naprawdę nie wiedzieli, co robić,
  • 7:29 - 7:32
    dopóki nie pojawił sie niemiecki naukowiec,
  • 7:32 - 7:35
    który zwrócił im uwagę, że używają dwóch słów
  • 7:35 - 7:37
    na kończynę przednią i tylną,
  • 7:37 - 7:41
    podczas gdy w genetyce nie stosuje się tego rozróżnienia,
  • 7:41 - 7:43
    ani w języku niemieckim.
  • 7:43 - 7:45
    Tak więc, strzał w dziesiątkę,
  • 7:45 - 7:47
    problem rozwiązany.
  • 7:47 - 7:49
    Jeśli nie potrafimy objąć jakiejś idei,
  • 7:49 - 7:52
    stoimy w miejscu.
  • 7:52 - 7:54
    Ale jeśli inny język może ją objąć,
  • 7:54 - 7:56
    wtedy, dzięki współpracy,
  • 7:56 - 7:59
    możemy osiągnąć i nauczyć się wiele więcej.
  • 8:01 - 8:03
    Moja córka
  • 8:03 - 8:06
    przyjechała do Anglii z Kuwejtu,
  • 8:06 - 8:09
    gdzie uczyła się przyrody i matematyki po arabsku.
  • 8:09 - 8:12
    W arabskiej szkole o poziomie gimnazjum.
  • 8:12 - 8:15
    W swoim liceum musiała przetłumaczyć to, czego się nauczyła, na angielski.
  • 8:15 - 8:17
    Była najlepsza w klasie
  • 8:17 - 8:19
    z tych przedmiotów.
  • 8:19 - 8:21
    Co pokazuje nam,
  • 8:21 - 8:23
    że gdy studenci przyjeżdżają do nas z zagranicy,
  • 8:23 - 8:25
    możliwe, że niedostatecznie doceniamy
  • 8:25 - 8:27
    wiedzę,
  • 8:27 - 8:30
    którą posiadają we własnym języku.
  • 8:30 - 8:32
    Gdy język wymiera,
  • 8:32 - 8:35
    nie wiemy, co tracimy wraz z nim.
  • 8:35 - 8:39
    To jest tak – nie wiem, czy oglądaliście ostatnio CNN –
  • 8:39 - 8:41
    przyznali nagrodę Heroes
  • 8:41 - 8:44
    młodemu chłopakowi z Kenii,
  • 8:44 - 8:47
    który nie mógł uczyć się w nocy
  • 8:47 - 8:49
    jak i inne dzieci z jego wioski,
  • 8:49 - 8:51
    ponieważ lampa naftowa
  • 8:51 - 8:53
    dymiła i uszkodziła jego oczy.
  • 8:53 - 8:56
    Zresztą i tak zawsze brakowało nafty,
  • 8:56 - 8:59
    bo co można kupić za dolara dziennie?
  • 8:59 - 9:01
    Tak więc wynalazł
  • 9:01 - 9:04
    bezpłatną lampę słoneczną.
  • 9:04 - 9:06
    I teraz wszystkie dzieci z jego wioski
  • 9:06 - 9:08
    dostają w szkole takie same oceny,
  • 9:08 - 9:12
    jak dzieci, które mają w domu elektryczność.
  • 9:12 - 9:18
    (Brawa)
  • 9:18 - 9:20
    Gdy otrzymał nagrodę,
  • 9:20 - 9:22
    powiedział to piękne zdanie:
  • 9:22 - 9:25
    „Te dzieci mogą poprowadzić Afrykę z tego, czym jest dziś,
  • 9:25 - 9:27
    ciemnego kontynentu
  • 9:27 - 9:29
    do jasnego kontynentu.”
  • 9:29 - 9:31
    Prosty pomysł,
  • 9:31 - 9:34
    a może mieć tak dalekosiężne skutki.
  • 9:35 - 9:37
    Ludzie, którzy nie mają światła,
  • 9:37 - 9:40
    czy to fizycznego, czy metaforycznego,
  • 9:40 - 9:43
    nie mogą zdać naszych egzaminów,
  • 9:43 - 9:46
    a my możemy się nigdy nie dowiedzieć, co wiedzą.
  • 9:46 - 9:49
    Nie trzymajmy ich i siebie
  • 9:49 - 9:51
    w ciemności.
  • 9:51 - 9:54
    Świętujmy różnorodność.
  • 9:54 - 9:57
    Szanuj swój język.
  • 9:57 - 10:01
    Rozpowszechniaj dzięki niemu idee.
  • 10:01 - 10:08
    (Brawa)
  • 10:08 - 10:10
    Dziękuję bardzo.
  • 10:10 - 10:13
    (Brawa)
Title:
Patricia Ryan: Nie upierajmy się przy angielskim!
Speaker:
Patricia Ryan
Description:

Na konferencji TED w Dubaju wieloletnia nauczycielka języka angielskiego Patricia Ryan stawia prowokujące pytanie: czy koncentracja świata na angielskim nie powstrzymuje rozpowszechniania wielkich idei w innych językach? (Przykład: co, jeśli Einstein musiałby zdać egzamin TOEFL?) Jest to pełna pasji obrona tłumaczenia i dzielenia się pomysłami.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:14
Retired user added a translation

Polish subtitles

Revisions