< Return to Video

Sürücüsüz araçlar nasıl "görür"? - Sajan Saini

  • 0:08 - 0:15
    Geç vakitte, zifiri karanlıkta, sürücüsüz
    bir araç dar taşra yolunda yavaşlıyor.
  • 0:15 - 0:18
    Aniden, üç tehlike
    aynı anda ortaya çıkıyor.
  • 0:19 - 0:20
    Şimdi ne olacak?
  • 0:21 - 0:24
    Engellerin saldırısını yönlendirmeden önce
  • 0:24 - 0:26
    araba onları tespit etmeli.
  • 0:26 - 0:30
    Boyutları, şekilleri ve konumlarıyla
    ilgili yeterli bilgi toplamalı
  • 0:30 - 0:34
    böylece kontrol algoritmaları
    en güvenli rotayı belirleyebilir.
  • 0:34 - 0:36
    Direksiyonda sürücü yokken
  • 0:36 - 0:40
    bu detayları çözmek için araba sensör
    ve akıllı gözlere ihtiyaç duyar.
  • 0:41 - 0:44
    Çevre, hava ya da ne kadar karanlık
    olduğu fark etmeksizin
  • 0:44 - 0:46
    hepsi anında.
  • 0:46 - 0:50
    Bu uzun bir sıralama ama iki şeyi
    birleştiren bir çözümü var:
  • 0:50 - 0:54
    LIDAR adında lazer temelli
    özel bir tür algılayıcı,
  • 0:54 - 0:57
    bir de bilişim ve iletişim teknolojisinin
    minyatür bir versiyonu,
  • 0:57 - 1:00
    internette de çok konuşulan
    entegre fotonik.
  • 1:01 - 1:06
    LIDAR'ı anlamak için benzer bir teknoloji
    olan radarla başlamak yardımcı olabilir.
  • 1:06 - 1:07
    Havacılıkta,
  • 1:07 - 1:12
    radar antenleri uçaklara radyo
    ya da mikrodalga atımları göndererek
  • 1:12 - 1:17
    ışınların geri dönme sürelerinden
    yerlerini öğrenmeye çalışır.
  • 1:17 - 1:19
    Fakat bu kısıtlı bir görüştür
  • 1:19 - 1:23
    çünkü geniş ışın boyutları
    detayları görselleştiremez.
  • 1:23 - 1:26
    Açılımı, Işık Tespiti
    ve Uzaklık Tayini olan
  • 1:26 - 1:29
    sürücüsüz bir arabanın LIDAR sistemi,
  • 1:29 - 1:32
    aksine görünmeyen dar bir
    kızılötesi lazer kullanıyor.
  • 1:32 - 1:36
    Caddenin karşısındaki bir yayanın
    gömleğinin düğmesi gibi
  • 1:36 - 1:38
    küçük özellikleri görüntüleyebilir.
  • 1:38 - 1:42
    Peki bu özelliklerin derinlik
    ve şekillerini nasıl belirleriz?
  • 1:42 - 1:48
    LIDAR, derinlik çözümleri vermek için
    çok kısa lazer atımları gönderiyor.
  • 1:48 - 1:51
    Taşra yolundaki geyiği ele alalım.
  • 1:51 - 1:56
    Araba yanından geçerken bir LIDAR atımı,
    diğeri geri dönmeden önce
  • 1:56 - 2:01
    öteki boynuz ucuna ulaşırken
    boynuzların kökünden yayılıyor.
  • 2:01 - 2:04
    İkinci atımın geri dönmesinin
    ne kadar sürdüğünü ölçüp
  • 2:04 - 2:07
    boynuzun şekli hakkında bilgi veriyor.
  • 2:07 - 2:13
    Bir sürü kısa atımla LIDAR sistemi
    hızlıca detaylı bir profil çıkarıyor.
  • 2:13 - 2:19
    Bir ışık atımı oluşturmanın
    en bariz yolu lazeri açıp kapatmaktır.
  • 2:19 - 2:23
    Fakat bu lazeri dengesizleştiriyor
    ve derinlik çözümlemesini kısıtlayan,
  • 2:23 - 2:26
    atımın belirli
    zamanlamasını etkiliyor.
  • 2:26 - 2:30
    Açık bırakıp periyodik olarak ışığı
    hızlıca ve güvenlice engelleyecek
  • 2:30 - 2:33
    bir şey kullanmak daha iyi bir seçenek.
  • 2:33 - 2:36
    İşte burada entegre fotonik
    devreye giriyor.
  • 2:36 - 2:38
    İnternetin dijital verisi
  • 2:38 - 2:41
    bazıları yüz pikosaniye kadar kısa olan
  • 2:41 - 2:44
    hassas zamanlı
    ışık atımlarıyla taşınıyor.
  • 2:44 - 2:49
    Bu atımları oluşturmanın bir yolu
    Mach- Zehnder düzenleyicisi kullanmak.
  • 2:49 - 2:52
    Bu cihaz, parazit olarak adlandırılan
  • 2:52 - 2:55
    belirli bir dalga özelliğinden
    faydalanıyor.
  • 2:55 - 2:58
    Çakıl taşlarını bir gölete
    attığınızı düşünün:
  • 2:58 - 3:01
    Dalgalanma yayılıp üst üste bindikçe
    bir örüntü oluşur.
  • 3:02 - 3:05
    Bazı yerlerde, dalga tepe noktaları
    çok fazla büyür;
  • 3:05 - 3:08
    diğer yerlerde ise tamamen sıfırlanırlar.
  • 3:08 - 3:12
    Mazh-Zehnder düzenleyicisi
    benzer bir şey yapıyor.
  • 3:12 - 3:17
    Işık dalgalarını iki paralel kola bölüyor
    ve sonunda tekrar birleştiriyor.
  • 3:17 - 3:21
    Eğer ışık bir kolda yavaşlar ve gecikirse,
  • 3:21 - 3:26
    dalga senkronizasyonu bozuluyor
    ve ışığı engelleyerek sıfırlanıyor.
  • 3:26 - 3:28
    Bu gecikmeyi bir kolda değiştirerek
  • 3:28 - 3:33
    düzenleyici bir açma / kapama düğmesi
    gibi hareket eder ve ışık atımı yayar.
  • 3:34 - 3:36
    Yüz pikosaniye süren bir ışık atımı
  • 3:36 - 3:40
    birkaç santimetrelik bir
    derinlik çözümlemesi sağlıyor
  • 3:40 - 3:43
    ama yarının arabalarının bundan
    daha iyi görmesi gerekiyor.
  • 3:43 - 3:47
    Düzenleyiciye süper-hassas,
    hızlı-hareketli
  • 3:47 - 3:51
    bir ışık algılayıcı eklenirse
    çözümleme bir milimetreye çıkarılabilir.
  • 3:51 - 3:55
    Bu, caddenin karşısındaki 20/20
    görüşüyle yapabileceklerimizden
  • 3:55 - 3:57
    yüz kat daha iyi.
  • 3:57 - 4:03
    İlk nesil otomobil LIDAR'ı, tavandan
    ya da kaportadan itibaren tarayabilen
  • 4:03 - 4:06
    karmaşık dönüş düzeneklerine dayanıyordu.
  • 4:06 - 4:07
    Entegre fotonik ile birlikte,
  • 4:07 - 4:13
    düzenleyiciler ve algılayıcılar onda bir
    milimetreden daha az bir değere küçülüyor
  • 4:13 - 4:18
    ve bir gün arabanın ışıklarına sığacak
    küçük çiplere sıkıştırılıyor.
  • 4:18 - 4:22
    Bu çipler ayrıca düzenleyiciye,
    hareket eden parçalarda
  • 4:22 - 4:27
    ve ani hızlarda taramaya yardım etmek
    için akıllıca bir değişiklik de içerecek
  • 4:27 - 4:31
    Düzenleyici kolundaki ışığı
    çok az yavaşlatarak,
  • 4:31 - 4:36
    bu ek cihaz açma/kapama düğmesinden
    ziyade azaltıcı olarak çalışacak.
  • 4:36 - 4:41
    Her biri kontrollü
    küçük gecikmeli birçok kol
  • 4:41 - 4:45
    paralel olarak sıralanırsa
    yeni bir şey tasarlanabilir;
  • 4:45 - 4:47
    yönlendirilebilir bir lazer ışını.
  • 4:47 - 4:49
    Bu akıllı gözler,
  • 4:49 - 4:52
    yeni görüş açılarından
    doğanın hayal edebileceğinden
  • 4:52 - 4:55
    daha çok inceleyecek, ayrıntılı görecek
  • 4:55 - 4:58
    ve sayısız engeli yönlendirmeye
    yardımcı olacaklar.
  • 4:58 - 5:00
    Yolunu şaşırmış bir geyik dışında,
  • 5:00 - 5:04
    hiç kimse bir damla ter dökmeden.
Title:
Sürücüsüz araçlar nasıl "görür"? - Sajan Saini
Speaker:
Sajan Saini
Description:

Tüm dersi görüntülemek için: https://ed.ted.com/lessons/how-do-self-driving-cars-see-sajan-saini

Geç vakitte, zifiri karanlıkta, sürücüsüz bir araç dar taşra yolunda yavaşlıyor. Aniden, üç tehlike aynı anda ortaya çıkıyor. Direksiyonda sürücü yokken, bu detayları anında çözmek için araba sensör ve akıllı gözler kullanır. Bu nasıl mümkün olabilir? Sajan Saini, LIDAR ve entegre fotonik teknolojilerinin sürücüsüz arabaları mümkün kıldığını açıklıyor.

Sajan Saini ve Artrake Studio tarafından hazırlandı.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:04
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for How do self-driving cars "see"?
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for How do self-driving cars "see"?
Figen Ergürbüz accepted Turkish subtitles for How do self-driving cars "see"?
Figen Ergürbüz edited Turkish subtitles for How do self-driving cars "see"?
Figen Ergürbüz edited Turkish subtitles for How do self-driving cars "see"?
Saliha Karatepeli edited Turkish subtitles for How do self-driving cars "see"?
Saliha Karatepeli edited Turkish subtitles for How do self-driving cars "see"?

Turkish subtitles

Revisions