< Return to Video

Embryonic Stem Cells

  • 0:00 - 0:04
    မ်ိဳးပြားဆဲလ္ကြဲျခင္း (Meiosis) ဗီဒီယို အျပီးမွာ တို႔ဆီမွာ
  • 0:04 - 0:05
    မ်ိဳးဥ ႏွစ္လံုး က်န္ခဲ့တယ္။
  • 0:05 - 0:07
    အဖို သုတ္ပိုး တစ္ေကာင္ နဲ႔ အမ သားဥ တစ္လံုး တို႔ေပါ့။
  • 0:07 - 0:08
    အခု သုတ္ပိုး တစ္ေကာင္ပံု ဆြဲလိုက္မယ္။
  • 0:08 - 0:12
    ဒီေတာ့ အခု မင္းတို႔ဆီမွာ သုတ္ပိုးတစ္ေကာင္ရယ္ သားဥတစ္လံုးရယ္ ရွိေနျပီ။
  • 0:12 - 0:15
    သားဥ ပံုကို အေရာင္းေျပာင္းဆြဲလိုက္မယ္။
  • 0:15 - 0:18
    ဒါက သားဥ တစ္လံုးပဲ။ ေနာက္ ဘာဆက္ျဖစ္သလဲဆိုေတာ့ က်ဳပ္တို႔ သိၾကတယ့္အတိုင္း
  • 0:19 - 0:20
    သုတ္ပိုးနဲ႔ သားဥတို႔ မ်ိဳးေပါင္းလိုက္ၾကတယ္။
  • 0:20 - 0:23
    ေနာက္ေတာ့ ဆင့္ကဲ ျဖစ္စဥ္ေတြ ျဖစ္လာေတာ့တာေပါ့။
  • 0:23 - 0:27
    သားဥရဲ႔ နံရံဟာ တစ္ျခားေသာ သုတ္္ပိုးေတြ မေဖာက္ႏိုင္ေတာ့တာေၾကာင့္
  • 0:27 - 0:30
    သုတ္ပိုးတစ္ေကာင္ပဲ ဝင္ေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအေၾကာင္းက
  • 0:30 - 0:31
    ဒီဗီဒီယိုရဲ႔ ဦးတည္ခ်က္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။
  • 0:31 - 0:35
    တကယ့္ ဦးတည္ခ်က္ကေတာ့မ်ိုဳးေအာင္သြားတယ့္ သားဥတစ္လံုးကေန
  • 0:35 - 0:38
    သားေလာင္း (Zygote) ျဖစ္ျပီး ဘယ္လို ဖြံ႔ျဖိဳးလာတယ္ ဆိုတာပါပဲ။
  • 0:38 - 0:43
    မ်ိဳးေအာင္ျပီးတယ့္ေနာက္မွာ မ်ိဳးပြားဆဲလ္ကြဲျခင္း ဗီဒီယို ထဲမွာ ေဖာ္ျပခဲ့သလို
  • 0:43 - 0:49
    မ်ိဳးဥ တစ္လံုးစီမွာ မ်ိဳးဗီဇတစ္ဝက္ (Haploid)
  • 0:49 - 0:52
    ( Haploid မွာ "i" တစ္လံုးပိုသြားတယ္)
    ဒါမွမဟုတ္ သာမန္ဆဲလ္တစ္လံုးမွာ ရွွိတယ့္
  • 0:52 - 0:55
    ဒီအင္ေအ (DNA) ပမာဏ ရဲ႔ တစ္ဝက္ပဲ ရွိေနတယ္။
  • 0:55 - 0:57
    (Haploid)
  • 0:57 - 1:01
    ဒါေပမယ့္ သုတ္ပိုးနဲ႔ သားဥတို႔ ေပါင္းစပ္လိုက္ခ်ိန္တယ့္အခ်ိန္
  • 1:01 - 1:03
    ခ်က္ခ်င္းမွာပဲ မ်ိဳးဗီဇအျပည့္ (Diploid) ျဖစ္လာတယ္။
  • 1:03 - 1:04
    (ဒီလို လုပ္ရေအာင္)
  • 1:04 - 1:07
    ( အေရာင္ ေကာင္းတာေလးတစ္ခု ေရြးလိုက္ဦးမယ္။)
  • 1:07 - 1:11
    ဒီေတာ့တို႔ေတြဆီမွာရွိတယ့္ မ်ိဳးဗီဇအျပည့္ (Diploid) သေႏၶသားဟာ
  • 1:11 - 1:17
    မ်ိဳးဥေတြရဲ႔ ႏွစ္ဆ (2N) ရွိတယ့္ ဒီအင္ေအ ပမာဏ
  • 1:17 - 1:20
    ဒါမွမဟုတ္ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ရဲ႔ ပံုမွန္ဆဲလ္တစ္ခုမွာ ရွိသင့္တယ့္ ဖြဲ႔စည္းမႈ ျပည့္ျပည့္စံုစံု ရွိလာတယ္။
  • 1:20 - 1:25
    ဒီေတာ့ ဒါဟာ (Diploid), ဒါဟာ သားေလာင္း (Zygote)
  • 1:25 - 1:30
    တစ္နည္းေခၚၾကမယ္ဆိုရင္ မ်ိဳးေအာင္ထားတယ့္ သားဥေပါ့။
  • 1:30 - 1:32
    အခုဆိုရင္ သက္ရွိတစ္ခု ျဖစ္လာဖို႔ လိုအပ္ခ်က္ေတြ အားလံုး
  • 1:32 - 1:33
    ျပည့္စံုသြားျပီ ျဖစ္တယ္။
  • 1:33 - 1:37
    မ်ိဳးေအာင္ျပီး ခ်က္ခ်င္းဆိုသလိုမွာပဲ
  • 1:37 - 1:39
    သေႏၶသားဆဲလ္ေလးဟာ စျပီး ကြဲအက္လာပါတယ္။
  • 1:39 - 1:43
    ဒါဟာ ပံုမွန္ဆဲလ္ပြားျခင္း (Mitosis) ပါပဲ။ ဒါဟာ ျဖစ္စဥ္တစ္ရပ္ ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္
  • 1:43 - 1:44
    ဆဲလ္အရြယ္အစားေတာ့ သိသိသာသာ ၾကီးမလာပါဘူး။
  • 1:44 - 1:49
    အခု ဒီမွာ ရွိေနတယ့္ သေႏၶသားဆဲလ္ေလးဟာ
  • 1:49 - 1:52
    ပံုမွန္ဆဲလ္ကြဲျခင္း ကို သံုးျပီး အခုလို ႏွစ္ခု ျဖစ္လာတယ္။
  • 1:52 - 1:55
    ဒီတစ္ခုဆီမွာလည္း ဗီဇအျပည့္ (2N) ပါေနသလို သူတို႔က ထပ္ျပီး
  • 1:55 - 2:02
    ေလးခု အျဖစ္ အခုလို ကြဲသြားပါတယ္။
  • 2:02 - 2:06
    သူတို႔တစ္ခုခ်င္းစီမွာ ရွိတယ့္ ဗီဇ ဖြဲ႔စည္းပံုဟာ
  • 2:06 - 2:09
    ပထမဆံုး သားေလာင္းဆဲလ္နဲ႔ တစ္ထပ္တည္း တူသလို ဆက္ျပီးလည္း ကြဲပြားေနဆဲပါပဲ။
  • 2:09 - 2:15
    အခု သည္မွာေတြ႔ေနရတယ့္ ဆဲလ္အစုလိုက္ၾကီးကို
  • 2:15 - 2:17
    ေမာ္ရူလာ (Morula) လို႔ စေခၚပါတယ္။
  • 2:21 - 2:23
    တကယ္ေတာ့ ဒီစကားဟာ မာဘယ္ရီ (Mulberry) ဆိုတယ့္ စကားလံုးကေန ဆင္းသက္လာတာပါ။
  • 2:23 - 2:24
    ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ မာဘယ္ရီသီးနဲ႔ ပံုစံတူေနလို႔ပါ။
  • 2:24 - 2:27
    ဒီေတာ့ နည္းနည္းေလာက္ ျပန္ရွင္းၾကရေအာင္
  • 2:27 - 2:28
    ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ က်ဳပ္တုိ႔ ဒီကေန စေျပာမွာ မဟုတ္လို႔ဘဲ။
  • 2:28 - 2:30
    သေႏၶသား (Zygote) ကေန စၾကတာေပါ့။
  • 2:32 - 2:33
    ဒါဟာ မ်ိဳးေအာင္ထားတယ့္ သားဥတစ္လံုးေပါ့။
  • 2:33 - 2:38
    သူဟာ ပံုမွန္ဆဲလ္ကြဲျခင္း (Mitosis) ကို သံုးျပီး ဆဲလ္ကြဲလာ
  • 2:38 - 2:41
    ဆဲလ္အစုအလံုးၾကီး ျဖစ္လာတယ့္အထိေပါ့။
  • 2:41 - 2:44
    ဆဲလ္ပမာဏက ႏွစ္ရဲ႔ ထပ္ကိန္းႏႈန္းေလာက္ရွိတယ္။
  • 2:44 - 2:47
    ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဒီဆဲလ္ေတြဟာ (အနည္းဆံုး အေစာပိုင္း အဆင့္ေတြမွာ) တစ္ျပိဳင္တည္း ကြဲထြက္ေနၾကလို႔ပါပဲ။
  • 2:47 - 2:48
    ေနာက္ေတာ့ ဒီ ေမာ္ရူလာ (Morula) ေလး ရလာတယ္။
  • 2:51 - 2:55
    အခု ေမာ္ရူလာ ေလး ဆဲလ္ ၁၆လံုး နဲ႔ အထက္ ျဖစ္လာတယ့္အခါ
  • 2:55 - 2:57
    အခ်ိန္အားျဖင့္ ေလး ငါးရက္ ရွိလာတယ္။
  • 2:57 - 3:02
    ဒါဟာ အတိအက် ျဖစ္စဥ္ေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ့။ သူတို႔ဟာ
  • 3:02 - 3:05
    နည္းနည္းခ်င္း ေျပာင္းလဲလာတယ္။ အေပၚဆံုးက ဆဲလ္ေတြက
  • 3:05 - 3:05
    အလံုးတစ္လံုးလို ျဖစ္လာတယ္။
  • 3:05 - 3:09
    ( ဒီမွာ အလံုးတစ္လံုးနဲ႔ ပိုတူေအာင္ ဆြဲၾကည့္လိုက္မယ္)
  • 3:09 - 3:13
    ဒီေတာ့ သူက စျပီး ေျပာင္းလဲလာေနျပီ။
  • 3:13 - 3:13
    (အျပင္ဘက္ ဆဲလ္ေလးေတြ ဆြဲလိုက္မယ္)
  • 3:13 - 3:15
    ဒါကေတာ့ သူ႔ရဲ႔ ကန္႔လန္႔ျဖတ္ ျမင္ကြင္းေပါ့။
  • 3:15 - 3:18
    သူဟာ တကယ္ပဲ အလံုးတစ္လံုးနဲ႔ ပိုျပီး တူလာေနတယ္။
  • 3:18 - 3:23
    ဒါက အျပင္ဆဲလ္ေတြ၊ ေနာက္ျပီး သည္ အတြင္းသားဆဲလ္ေတြလည္း
  • 3:23 - 3:25
    အတြင္းဘက္ထဲမွာ ရွိေနတယ္။
  • 3:25 - 3:33
    ေဟာဒီ့ အျပင္ဘက္ဆဲလ္ေတြကို Trophoblast လို႔ ေခၚတယ္။
  • 3:33 - 3:35
    (မတူတယ့္ အေရာင္နဲ႔ ေရးရမယ္။)
  • 3:41 - 3:42
    (နည္းနည္း ေရႊ႔လိုက္ဦးမယ္။)
  • 3:42 - 3:43
    (အဲဒီ့ဘက္မွာ ဆက္မေရးခ်င္ဘူး။)
  • 3:43 - 3:46
    အခုေျပာမယ့္ အတြင္းသားဆဲလ္ေတြဟာ
  • 3:46 - 3:49
    အခု ဗီဒီယိုရဲ႔ အဓိက အစိတ္အပိုင္းျဖစ္တယ္။
  • 3:49 - 3:49
    (နည္းနည္း ေအာက္ကို ေရႊ႔လိုက္မယ္။)
  • 3:49 - 3:55
    (သင့္ေတာ္တယ့္ အေရာင္ ေရြးရမယ္။)
  • 3:55 - 4:02
    အတြင္းဆဲလ္ေလးေတြကို Embryoblast လို႔ ေခၚတယ္။
  • 4:02 - 4:04
    ေနာက္ပိုင္း ဘာျဖစ္လာသလဲဆိုေတာ့ အရည္တစ္ခ်ိဳ႔ဟာ
  • 4:04 - 4:06
    စတင္ျပီး ဝင္လာတယ္။
  • 4:06 - 4:09
    Embryoblast နဲ႔ Trophoblast ရဲ႔ ၾကားထဲကိုေပါ့။
  • 4:09 - 4:14
    ဒီထဲမွာ အရည္တစ္ခ်ိဳ႔ ရွိလာတယ့္အတြက္
  • 4:14 - 4:18
    ေမာ္ရူလာ ဟာ ဒီလိုေလး ျဖစ္သြားတယ္။
  • 4:18 - 4:21
    အျပင္ဆံုးအလႊာ ျဖစ္တယ့္ Trophoblast က ဒီေလာက္ၾကီးတယ့္
  • 4:21 - 4:23
    ဆဲလ္လံုးၾကီး ျဖစ္လာတယ္။
  • 4:23 - 4:26
    ဆဲလ္ေတြက အဆက္မျပတ္ ကြဲပြားေနတာေၾကာင့္ ဒီလိုေတြ ျဖစ္လာတယ္။
  • 4:26 - 4:30
    Mitosis ျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ Trophoblast က
  • 4:30 - 4:35
    ဒီလိုပံုစံျဖစ္လာတယ္။ Embryoblast ကလည္း
  • 4:35 - 4:37
    ဒီလိုပံု ျဖစ္လာတယ္။
  • 4:37 - 4:46
    Embryoblast ကို.... (ဒါက Embryoblast ေပါ့)
  • 4:46 - 4:51
    တစ္ခါတစ္ေလ အတြင္းသားဆဲလ္ ( Inner cell mass)လို႔ ေခၚၾကတယ္။
  • 4:51 - 4:53
    ဒီမွာ ခ်ေရးလိုက္မယ္။
  • 4:56 - 4:59
    ဒါကေတာ့ သက္ရွိတစ္ခု အျဖစ္ ေျပာင္းလဲလာမယ့္ အရာေလးပါပဲ။
  • 4:59 - 5:01
    အခု ဒီက အသံုးအႏႈန္းေလးေတြကို သိေလာက္ျပီထင္ပါတယ္။
  • 5:01 - 5:04
    ကၽြန္ေတာ္တို႔က ႏို႔တိုက္သတၲဝါ အေၾကာင္းေျပာေနၾကတာျဖစ္ျပီး
  • 5:04 - 5:08
    ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကလည္း ႏို႔တုိက္သတၲဝါေတြ ျဖစ္တာေၾကာင့္
  • 5:08 - 5:11
    ေမာ္ရူလာကေန ျဖစ္လာတယ့္အရာကို ေမာ္ရူလာလို႔ပဲ မေခၚဘဲ Zygote လို႔ ေခၚရတယ္။
  • 5:11 - 5:14
    ေမာ္ရူလာရဲ႔ ဆဲလ္ကေန စတင္ျပီး ေျပာင္းလဲ ျဖစ္ေပၚလာတာေတြကေတာ့
  • 5:14 - 5:16
    အျပငိပိုင္းဆဲလ္ျဖစ္တယ့္ Trophoblast ရယ္
  • 5:16 - 5:23
    Embryoblast ရယ္ တို႔ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ျပီး ေဟာဒီ့က ေနရာေလး
  • 5:23 - 5:27
    အရည္ပဲရွိတယ့္ ေနရာေလးကို
  • 5:27 - 5:28
    Blastocoel လို႔ ေခၚတယ္။
  • 5:33 - 5:36
    (Blastocoel ထဲက coel ဆိုတယ့္ စာလံုးကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ကို
  • 5:36 - 5:37
    နားလည္ရခက္တယ္)
  • 5:37 - 5:40
    ဒီဟာေတြ ျဖစ္လာျပီးေနာက္မွာေတာ့ Blastocyst လို႔ ေခၚလာၾကတယ္။
  • 5:40 - 5:42
    သည္ တစ္ခုလံုးကို ျခံဳျပီး ေခၚတာေပါ့။
  • 5:42 - 5:44
    (ေအာက္ကို နည္းနည္း ေရႊ႔ရဦးမယ္)
  • 5:44 - 5:50
    သည္ဟာတစ္ခုလံုးကို ျခံဳျပီး Blastocyst လို႔ ေခၚတာဟာ
  • 5:50 - 5:51
    လူေတြအေၾကာင္း ေျပာေနတာမို႔လို႔ ျဖစ္တယ္။
  • 5:54 - 5:57
    အခု နားလည္ရခက္တယ့္ အပိုင္းေရာက္လာျပီ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့
  • 5:57 - 6:00
    ဇီဝေဗဒ စာအုပ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ
  • 6:00 - 6:03
    ေမာ္ရူလာကေန Blastula ျဖစ္သြားတယ္ ဆိုတယ္။ ဒါမွမဟုတ္
  • 6:03 - 6:04
    Blastosphere အဆင့္ ျဖစ္သြားတယ္ ဆိုၾကတယ္။
  • 6:04 - 6:07
    (ဒီစာလံုးေလးေတြ ခ်ေရးၾကည့္ရေအာင္)
  • 6:07 - 6:10
    တစ္ခါတစ္ေလ Morula လို႔ ေခၚမယ္
  • 6:10 - 6:11
    ဒီကေန Blastula ျဖစ္သြားတယ္ ဆိုမယ္။
  • 6:14 - 6:16
    တစ္ခါတစ္ေလက်ျပန္ေတာ့ Blastosphere ေခၚၾကျပန္ေရာ။
  • 6:20 - 6:23
    ဒီေနရာမွာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျဖစ္ေစခ်င္တာက သူတို႔ေတြဟာ
  • 6:23 - 6:26
    အဓိကအားျဖင့္ အဆင့္အတူတူပဲ ဆိုတာပါပဲ။
  • 6:26 - 6:29
    စာအုပ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ စာေရးသူေတြက
  • 6:29 - 6:32
    ဖား ဖားေလာင္း စတယ့္အေကာင္ေတြအၾကာင္း ေျပာၾကတာမို႔လို႔
  • 6:32 - 6:33
    ဒီစာလံုးေတြကို သံုးၾကတာ ျဖစ္တယ္။
  • 6:33 - 6:36
    ႏို႔တိုက္သတၲဝါေတြ အတြက္ အထူးသျဖင့္
  • 6:36 - 6:38
    ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူေတြနဲ႔ နီးစပ္တယ့္ သတၲဝါေတြ အတြက္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီအဆင့္ကို
  • 6:38 - 6:41
    Blastocyst လို႔ပဲ ေခၚရတယ္။ တကယ္ ခြဲျခားရမယ့္ အခ်ိန္ကေတာ့
  • 6:41 - 6:44
    Blastula Blastulosphere လို႔ပဲ သံုးႏႈန္းၾကတယ့္ အခ်ိန္ပါပဲ။
  • 6:44 - 6:47
    ဒီလို ခြဲျခားမႈေတြဟာ
  • 6:47 - 6:51
    အျပင္ဆံုးဆဲလ္အလႊာနဲ႔
  • 6:51 - 6:54
    အတြင္းသား ဆဲလ္အစုေတြအတြက္ မလိုအပ္လွပါဘူး။
  • 6:54 - 6:57
    ဒီဗီဒီယိုရဲ႔ ဦးတည္ခ်က္က လူသားေတြအတြက္ ျဖစ္ျပီး
  • 6:57 - 7:00
    ဒီေနရာေလးကလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ စေျပာခ်င္တယ့္အပိုင္းျဖစ္တယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့
  • 7:00 - 7:01
    ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြက လူသားေတြျဖစ္ျပီး ဒါေတြဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စိတ္ဝင္စားတယ့္ အရာ ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ပါပဲ။
  • 7:01 - 7:04
    ဒီေတာ့ Blastocyst ကိုပဲ အာရံုစိုက္ၾကတာေပါ့။
  • 7:04 - 7:06
    အခုခ်ိန္ထိ သည္ဗီဒီယိုထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္ေျပာခဲ့သမွ်ေတြဟာ
  • 7:06 - 7:10
    သည္ေနရာကို ေရာက္လာဖို႔ အတြက္ပါပဲ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အခုသည္မွာရွိတယ့္
  • 7:10 - 7:14
    ကၽြန္ေတာ္ဆြဲထားတယ့္ အစိမ္းေရာင္
  • 7:14 - 7:18
    အတြင္းသားဆဲလ္ Blastocyst ဟာ
  • 7:18 - 7:19
    သက္ရွိတစ္ခုအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားမွာ မို႔လို႔ပါပဲ။
  • 7:19 - 7:21
    အဲေတာ့ ခင္ဗ်ားတို႔က ေမးၾကမယ္။ ဟုတ္ျပီ ဒါက သက္ရွိျဖစ္လာမယ္ဆိုရင္
  • 7:21 - 7:25
    ခရမ္းေရာင္ဆဲလ္ေတြက ဘာေတြျဖစ္လာမွာလဲ ေပါ့။
  • 7:25 - 7:27
    သည္ အျပင္ဘက္ Trophoblast ေတြလား?
  • 7:27 - 7:31
    သူတို႔ေတြက သေႏၶသားအတြက္ အခ်င္း (Placenta) ျဖစ္လာမွာေပါ့။ ေနာက္ပိုင္းမွာလည္း
  • 7:31 - 7:35
    လူသားေတြဆီမွာ သူတို႔ေတြ ဘယ္လို အခ်င္း ျဖစ္လာၾကလဲ ဗီဒီယို လုပ္ဦးမွာပါ။
  • 7:35 - 7:36
    အခု ခ်ေရးလိုက္ပါ့မယ္။
  • 7:36 - 7:38
    သူတို႔ေတြ အခ်င္း (Placenta) ျဖစ္သြားမယ္။
  • 7:38 - 7:42
    ေနာက္ပိုင္းမွာ ကေလးေတြ ဘယ္လိုေမြးဖြားလာသလဲဆိုတာ ဗီဒီယိုတစ္ခု လုပ္ေပးပါဦးမယ္။
  • 7:42 - 7:44
    ဒီႏွစ္အတြင္းမွာ အဲဒီ့အေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ေတာ္ေတာ္ေလးကို သိလာတယ္။
  • 7:44 - 7:48
    ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္အိမ္မွာ ကေလးတစ္ေယာက္ ေမြးဖြားခဲ့လို႔ပါပဲ။
  • 7:48 - 7:51
    တကယ္ေတာ့ အခ်င္းဆိုတာဟာ
  • 7:51 - 7:55
    သေႏၶသား ဖြ႔ံျဖိဳးရာ ေနရာ ျဖစ္သလို
  • 7:55 - 7:59
    အထူးသျဖင့္ လူသားေတြနဲ႔ ႏို႔တိုက္သတၲဝါေတြမွာ ဖြံ႔ျဖိဳးလာတယ့္ သေႏၶသားနဲ႔
  • 7:59 - 8:02
    မိခင္ၾကားက ၾကားခံနယ္ ျဖစ္ျပီး သည္ စနစ္ ႏွစ္ခုကို
  • 8:02 - 8:05
    ခြဲျခားေပးထားသလို လိုအပ္တယ့္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ
  • 8:05 - 8:07
    သည္ႏွစ္ခုၾကား လည္ပတ္ႏိုင္ေအာင္ အလဲအလွယ္လုပ္ေပးတယ့္ အရာလည္း ျဖစ္တယ္။
  • 8:07 - 8:09
    ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ သည္ ဗီဒီယိုရဲ႔ ဦးတည္ခ်က္ မဟုတ္ပါဘူး။
  • 8:09 - 8:13
    သည္ဗီဒီယိုရဲ႔ ဦးတည္ခ်က္ကေတာ့ သေႏၶသားဆဲလ္ေလးေတြဟာ
  • 8:13 - 8:16
    တစ္ျဖည္းျဖည္း ေျပာင္းလဲဖြံ႔ျဖိဳးလာျပီး
  • 8:16 - 8:19
    အခ်င္းဆဲလ္ေတြကေန ခြဲထြက္သြားတာကိုပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒီအခ်ိန္အထိ
  • 8:19 - 8:21
    သူတို႔ေတြ ဘာေတြျဖစ္လာမွာလဲဆိုတာ မဆံုးျဖတ္ရေသးပါဘူး။
  • 8:21 - 8:24
    ဒီဆဲလ္ေလးနဲ႔ သူ႔မ်ိဳးဆက္ ဆဲလ္ေလးေတြက
  • 8:24 - 8:28
    အာရံုေၾကာစနစ္ရဲ႔ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခု ျဖစ္လာျပီး
  • 8:28 - 8:32
    သည္ဆဲလ္ေလးေတြက ၾကြက္သားေတြ ျဖစ္လာႏိုင္သလို
  • 8:32 - 8:37
    ေဟာဒီက ဆဲလ္ေလးက အသည္း ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။
  • 8:37 - 8:41
    အခုသည္မွာရွိတယ့္ ဆဲလ္ေလးေတြကို သေႏၶသား ပင္မဆဲလ္ေတြ (Embryonic stem cells) လို႔ ေခၚၾကပါတယ္။
  • 8:41 - 8:43
    သည္ဗီဒီယိုထဲမွာ အခုမွ ပထမဆံုးအၾကိမ္အျဖစ္
  • 8:43 - 8:45
    ကိုယ္နဲ႔ ရင္းႏွီးတယ့္ အသံုးအႏႈန္းကို ၾကားရတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
  • 8:45 - 8:48
    ဒါဆို အခု သည္ဆဲလ္ေတြထဲကေန ဆဲလ္တစ္လံုးကို ယူလိုက္ျပီး
  • 8:48 - 8:53
    ေနာက္ထပ္ အသံုးအႏႈန္းတစ္ခုနဲ႔ မိတ္ဆက္ေပးခ်င္ပါတယ္။
  • 8:53 - 8:55
    အခု ကၽြန္ေတာ္တုိ႔မွာ သားေလာင္းတစ္ခုရွိတယ္။
  • 8:55 - 8:59
    သူ စျပီး ကြဲထြက္ခ်ိန္ကစျပီး ျဖစ္လာတယ့္ ဆဲလ္ေတြကို
  • 8:59 - 9:01
    Blastomere လို႔ ေခၚတယ္။
  • 9:01 - 9:04
    ခင္ဗ်ားတို႔ သိခ်င္ေကာင္း သိခ်င္ေနပါလိမ့္မယ္။ ဘာလို႔ Blast ဆိုတယ့္ စာလံုးက
  • 9:04 - 9:08
    ဒီ သေႏၶသားေဗဒ ဗီဒီယိုထဲမွာ ထပ္ခါထပ္ခါ
  • 9:08 - 9:09
    ပါေနသလဲ ဆိုျပီးေတာ့ေပါ့။
  • 9:09 - 9:13
    သည္ စကားလံုးဟာ မ်ိဳးေစ့ (Spore) လို႔ အဓိပၸါယ္ရတယ့္ ဂရိစကားလံုး Blasto ကေန ဆင္းသက္လာတာပါ။
  • 9:13 - 9:19
    ဒီေတာ့ သက္ရွိတစ္ခု ဖြ႔ံျဖိဳးလာေတာ့မယ့္သေဘာေပါ့။
  • 9:19 - 9:22
    ကၽြန္ေတာ္တို႔ သည္စကားလံုးေတြရဲ႔ အစကို လိုက္သြားမွာ မဟုတ္ေပမယ့္
  • 9:22 - 9:23
    သည္စကားလံုး ဘယ္က ဆင္းသက္လာတယ္၊ ဘာေၾကာင့္ ေနရာတကာ
  • 9:23 - 9:24
    သည္စကားလံုး ပါေနရသလဲ ဆိုတာ သိရေအာင္ပါ။
  • 9:24 - 9:26
    သည္ေတာ့ ဒါေတြက Blastomere ေတြေပါ့။
  • 9:26 - 9:29
    ဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္က သေႏၶသား ပင္မဆဲလ္ေတြ လို႔ သံုးႏႈန္းလိုက္တုိင္း
  • 9:29 - 9:34
    Embryoblast ထဲက Blastomere တစ္ခုခ်င္းစီ တစ္နည္းအားျဖင့္
  • 9:34 - 9:37
    ေဟာဒီ့ အတြင္းသားဆဲလ္ေတြထဲက ဆဲလ္ တစ္ခုခ်င္းစီကို ရည္ညႊန္းပါတယ္။
  • 9:37 - 9:40
    သည္ အသံုးအႏႈန္းေတြဟာ ေတာ္ေတာ္ေတာ့ ေခၚလို႔ ေကာင္းပါတယ္။
  • 9:40 - 9:43
    အဲေတာ့ သည္ဆဲလ္တစ္ခုခ်င္းစီက ပင္မဆဲလ္ေတြ ျဖစ္တယ္ေပါ့။
  • 9:43 - 9:47
    (ဒါကို အေရာင္ကြဲနဲ႔ ေရးလိုက္မယ္)
  • 9:47 - 9:52
    သည္ဆဲလ္တစ္ခုခ်င္းစီက ပင္မဆဲလ္ေတြ ျဖစ္တယ္။
  • 9:52 - 9:53
    ကၽြန္ေတာ္ သည္အခ်က္ကို ေျပာခ်င္ေနတာ။
  • 9:56 - 9:59
    ဘာလို႔ သည္ဆဲလ္ေလးေတြက စိတ္ဝင္စားဖို႔ ေကာင္းရသလဲဆိုေတာ့
  • 9:59 - 10:01
    ခင္ဗ်ားတုိ႔ သိၾကတယ့္အတိုင္း သူတို႔နဲ႔ ပတ္သက္ျပီး အၾကီးအက်ယ္ အျငင္းအခုန္ေတြ ရွိေနတယ္ေလ။
  • 10:01 - 10:04
    ပထမတစ္ခ်က္က သူတို႔ေတြကေန ဘာမဆို ျဖစ္လာႏိုင္တယ့္ အလားအလာရွိတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္
  • 10:04 - 10:06
    သူတို႔မွာ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းမႈ (Plasticity) ရွိတယ္။
  • 10:06 - 10:07
    သည္မွာ ေနာက္ထပ္ အသံုးအႏႈန္းတစ္ခု ၾကားလိုက္ရမွာေပါ့။
  • 10:07 - 10:09
    ကဲ ခ်ေရးလိုက္ရေအာင္...Plasticity
  • 10:12 - 10:15
    သည္ စကားလံုးဟာ ပလပ္စတစ္ (Plastic) ကေန ဆင္းသက္လာတယ္။
  • 10:15 - 10:17
    ပလပ္စတစ္လိုမ်ိဳး လိုသလို ပံုသြင္းႏိုင္တယ့္ သေဘာေပါ့။
  • 10:17 - 10:20
    သည္ေတာ့ အရာတစ္ခုမွာ Plasticity ရွိတယ္လို႔ သံုးလိုက္တိုင္း
  • 10:20 - 10:22
    သူ႔မွာ မတူညီတယ့္ အရာအမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္လာႏိုင္တယ့္ အလားအလာရွိတယ္လို႔
  • 10:22 - 10:23
    ဆိုလိုခ်င္တာ ျဖစ္တယ္။
  • 10:23 - 10:26
    စမ္းသပ္ ေလ့လာမႈေတြကလည္း သည္အခ်က္ကို
  • 10:26 - 10:28
    ေထာက္ခံထားျပီး ျဖစ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ဘံုနိမ့္ သက္ရွိေတြမွာေပါ့။
  • 10:28 - 10:31
    တကယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကိုယ္ခႏၶာကို ထိခိုက္မႈတစ္ခုခု ရွိခဲ့ရင္
  • 10:31 - 10:36
    (အာရံုေၾကာဆဲလ္ တစ္ခုပံုကို ဆြဲလိုက္ရေအာင္)
  • 10:36 - 10:41
    အာရံုေၾကာဆဲလ္ရဲ႔ လုပ္ေဆာင္ပံုေတြကို ေျပာမေနေတာ့ပါဘူး။
  • 10:41 - 10:44
    ဒါေပမယ့္ တကယ္လို႔မ်ား ထိခိုက္မႈတစ္ခုခု
  • 10:44 - 10:47
    အာရံုေၾကာဆဲလ္အေပၚ သက္ေရာက္မႈ ရွိခဲ့ျပီး အဲဒီ့အတြက္
  • 10:47 - 10:50
    တစ္စံုတစ္ေယာက္မွာ အေၾကာေသသြားခဲ့မယ္
  • 10:50 - 10:51
    အာရံုထိခိုက္သြားမယ္ ဆိုၾကပါစို႔။
  • 10:51 - 10:54
    Multiple Sclerosis ေရာဂါ ဒါမွမဟုတ္ တစ္ျခားေရာဂါတစ္ခုခု ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ေပါ့။
  • 10:54 - 10:57
    ေျပာခ်င္တာက ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ ဘာမဆို ျဖစ္လာႏိုင္တယ့္ ဆဲလ္ေတြ ရွိသလို
  • 10:57 - 11:03
    သူတို႔ေတြ ဘာအျဖစ္ေျပာင္းလဲရမလဲဆိုတာ ဘယ္လို သိၾကသလဲ ဆိုတယ့္အခ်က္ကိုပါ
  • 11:03 - 11:04
    နာလည္လာၾကျပီဆိုတာပါပဲ။
  • 11:04 - 11:07
    သည္ဆဲလ္ဟာ သူ႔ပတ္ဝန္းက်င္ကို ေစာင့္ၾကည့္ေနျပီး
  • 11:07 - 11:09
    သူတို႔ ဘာလုပ္ေနၾကသလဲဆိုတာကိုလည္း အကဲခတ္ေနတယ္။ ဒီအခ်က္က
  • 11:09 - 11:10
    သူဘာျဖစ္လာမလဲ ဆံုးျဖတ္ရာမွာ အေထာက္အကူေပးတယ္။
  • 11:10 - 11:12
    ေျပာခ်င္တာက ေဟာသည္ ဘာမဆို ျဖစ္ႏိုင္တယ့္ ဆဲလ္ေတြကိုယူျပီး
  • 11:12 - 11:17
    ထိခိုက္မႈ ျဖစ္ခဲ့တယ့္ ေနရာမွာ ထားလိုက္မယ္
  • 11:17 - 11:20
    အေပၚက အုပ္တင္ထားလုိက္မယ္ဆုိရင္ သူတို႔ဟာ
  • 11:20 - 11:22
    ေျပာင္းလဲဖို႔ လိုအပ္တယ့္ဆဲလ္ေတြအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္တယ္။
  • 11:22 - 11:25
    သည္ေနရာမွာဆိုရင္ေတာ့ သူတို႔ဟာ အာရံုေၾကာဆဲလ္ေတြအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားလိမ့္မယ္။
  • 11:25 - 11:29
    အာရံုေၾကာဆဲလ္အျဖစ္ေျပာင္းလဲျပီး ထိခိုက္မႈေတြကို ျပဳျပင္မယ္
  • 11:29 - 11:32
    အေၾကာေသေနတာကိုေတာင္ ေပ်ာက္ကင္းသြားေစႏုိင္မယ္။
  • 11:32 - 11:36
    ဒါဟာ သုေတသနျပဳဖို႔ အေတာ္ကို စိတ္ဝင္စားဖို႔ ေကာင္းတယ့္ေနရာ ျဖစ္တယ္
  • 11:36 - 11:38
    သီအိုရီထဲမွာဆိုရင္ ကိုယ္ခႏၶာအစိတ္အပုိင္းအသစ္ေတြ အျဖစ္ေတာင္ ဖြံ႔ျဖိဳးလာႏိုင္တယ္။
  • 11:38 - 11:40
    တကယ္လို႔ တစ္စံုတစ္ေယာက္က ေက်ာက္ကပ္ ဒါမွမဟုတ္ ႏွလံုးတစ္ခု
  • 11:40 - 11:44
    လိုအပ္ေနျပီဆုိရင္ ေနာင္တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာေပါ့
  • 11:44 - 11:45
    သေႏၶသား ပင္မဆဲလ္ေတြကို ထုတ္ယူလာႏိုင္မယ္
  • 11:45 - 11:49
    ျပီးေတာ့ အျခား သတၲဝါတစ္ေကာင္ေကာင္ထဲကို ထည့္ျပီး
  • 11:49 - 11:52
    အသစ္လဲလွယ္လို႔ရမယ့္ ႏွလံုး ဒါမွမဟုတ္ ေက်ာက္ကပ္ အျဖစ္
  • 11:52 - 11:53
    ေျပာင္းလဲလို႔ ရလာမယ္။
  • 11:53 - 11:56
    ဒါဟာ အင္မတန္ စိတ္လႈပ္ရွားစရာေကာင္းတယ့္
  • 11:56 - 11:57
    အစြမ္းအစပါပဲ။
  • 11:57 - 12:01
    ဒီလိုဆိုရင္ တစ္ခ်ိန္က ကုသလို႔ မရႏိုင္ဘူးဆိုတယ့္ ေရာဂါေတြကို သူတို႔ေတြက ကုသႏိုင္လာျပီး
  • 12:01 - 12:03
    ေသအံ့ဆဲဆဲ လူနာေတြအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ေရာင္ျခည္
  • 12:03 - 12:05
    ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
  • 12:05 - 12:08
    သည္ေနရာမွာ အျငင္းအခုန္တစ္ခု ရွိေနတယ္။
  • 12:08 - 12:11
    အဓိကျငင္းခုန္ေနၾကတာကေတာ့ တကယ္လို႔မ်ား
  • 12:11 - 12:15
    ကၽြန္ေတာ္တို႔ အတြင္းထဲအထိဝင္ျပီး သည္ဆဲလ္ေတြကို ထုတ္ယူမယ္ဆိုရင္
  • 12:15 - 12:18
    သည္သေႏၶသား ေသဆံုးသြားလိမ့္မယ္။
  • 12:18 - 12:21
    ဒါဆို ကၽြန္ေတာ္တို႔က သည္ သေႏၶသားကို သတ္သလို ျဖစ္ေနလိမ့္မယ္။
  • 12:21 - 12:24
    အဲဒီ့ သေႏၶသားက လူသားတစ္ေယာက္
  • 12:24 - 12:27
    ျဖစ္ဖို႔ အလားအလာ ရွိတယ္ေလ။
  • 12:27 - 12:29
    အဲလို ျဖစ္လာဖို႔ အတြက္
  • 12:29 - 12:34
    မွန္ကန္တယ့္ ဇီဝပတ္ဝန္းက်င္ရယ္ လိုလားတယ့္ မိခင္ရယ္
  • 12:34 - 12:36
    တစ္ျခား အခ်က္ေတြ ရွိဖို႔ လိုေသးတာ မွန္ေပမယ့္ သူ႔မွာ အလားအလာေတာ့ ရွိေနေသးတာပဲ။
  • 12:36 - 12:40
    တစ္ခ်ိဳ႔သူေတြ အထူးသျဖင့္ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်ျခင္းကို ဆန္႔က်င္ခဲ့ၾကတယ့္ (Pro-life campaign) အဖြဲ႔ဝင္ေတြကေတာ့
  • 12:40 - 12:44
    လူသားတစ္ေယာက္ ျဖစ္ဖို႔ အလားအလာ ရွိေနတယ့္ ဘယ္အရာမဆို
  • 12:44 - 12:47
    အသက္ရွိေနတယ္အတြက္ သတ္ပစ္ဖို႔ မသင့္ေတာ္ဘူး လို႔ ေျပာလိမ့္မယ္။
  • 12:47 - 12:53
    ဒီေတာ့ အဲဒီ့ဘက္က သူေတြကေတာ့
  • 12:53 - 12:55
    သေႏၶသားကို ဖ်က္ဆီးပစ္မွာကို ကန္႔ကြက္ၾကလိမ့္မယ္။
  • 12:55 - 12:58
    သည္ ဗီဒီယိုရဲ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္က တစ္ဖက္ဖက္ကို ေထာက္ခံဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး။
  • 12:58 - 13:02
    ဒါေပမယ့္ သူ႔မွာ လူသားျဖစ္လာမယ့္ အလားအလာ ရွိတယ္ေလ။
  • 13:02 - 13:04
    ဟုတ္တယ္မလား။
  • 13:04 - 13:08
    ဒီေတာ့ ဒီေနရာမွာ အၾကီးအက်ယ္ ျငင္းခုန္စရာ ရွိေနတယ္။
  • 13:08 - 13:10
    ခင္ဗ်ားတို႔ ဒီဗီဒီယိုကေန သေႏၶသား ပင္မဆဲလ္ အေၾကာင္း
  • 13:10 - 13:13
    လူေတြ ဘာေျပာေနၾကသလဲ သိရျပီေပါ့။
  • 13:13 - 13:15
    ေနာက္ထပ္ ေမးခြန္းတစ္ခုက
  • 13:15 - 13:17
    ဘာလို႔ ပင္မဆဲလ္လို႔ ရိုးရိုးမေခၚဘဲ သေႏၶသား ပင္မဆဲလ္လို႔
  • 13:17 - 13:17
    ေခၚရတာလဲ ေပါ့။
  • 13:17 - 13:21
    ဘာလို႔လဲဆိုေေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အားလံုးရဲ႔ ကိုယ္ခႏၶာထဲမွာ
  • 13:21 - 13:23
    Somatic stem cells ဆိုတာ ရွိေနလို႔ပါပဲ။
  • 13:23 - 13:25
    (ဒါကို ခ်ေရးလိုက္ရေအာင္)
  • 13:25 - 13:29
    Somatic ဒါမွမဟုတ္ Adults stem cells
  • 13:29 - 13:30
    အဲဒီ့ ဆဲလ္ေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အားလံုးမွာ ရွိတယ္။
  • 13:30 - 13:33
    ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရိုးတြင္း ခ်ဥ္ဆီထဲမွာ ေသြးဥေတြ ထုတ္လုပ္ေပးေနၾကသလို
  • 13:33 - 13:36
    တစ္ျခား ကိုယ္ခႏၶာအစိတ္အပိုင္းေတြ မွာလည္း ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္
  • 13:36 - 13:42
    Somatic stem cells ေတြက ေပ်ာ့ေပ်ာင္းမႈ (Plasticity) မရွိဘူး။ တစ္နည္းအားျဖင့္
  • 13:42 - 13:45
    ဘယ္လို ဆဲလ္မ်ိဳးကိုမဆို ေျပာင္းလဲႏုိင္တယ့္ အရည္အခ်င္း မရွိဘူး။
  • 13:45 - 13:47
    လူသားေတြအေနနဲ႔ သုေတသနေတြ လုပ္ျပီး သည္ ဆဲလ္ေတြကို
  • 13:47 - 13:50
    ပိုျပီး ေပ်ာ့ေပ်ာင္းမႈ ရွိလာေအာင္ ၾကိဳးပမ္းၾကပါလိမ့္မယ္။
  • 13:50 - 13:53
    တကယ္လို႔ အဲဒီ့ Somatic stem cells ေတြကို ထုတ္ယူျပီး
  • 13:53 - 13:56
    ပိုုျပီး ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေအာင္ လုပ္ႏိုင္မယ္ဆိုရင္
  • 13:56 - 13:59
    သေႏၶသား ပင္မဆဲလ္ လိုအပ္ခ်က္ကို ရပ္တန္႔ႏိုင္လိမ့္မယ္။
  • 13:59 - 14:02
    တကယ္လို႔မ်ား သူတို႔ေတြ အရမ္းေကာင္းသြားလို႔
  • 14:02 - 14:03
    လူသားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲဖြံ႔ျဖိဳးႏိုင္တယ့္ အလားအလာပါ ရွိလာခဲ့ရင္
  • 14:03 - 14:05
    ေနာက္ထပ္ ျငင္းခုန္စရာ ျဖစ္လာလိမ့္ဦးမယ္။
  • 14:05 - 14:08
    အခုထိေတာ့ ျငင္းခုန္စရာ မရွိေသးပါဘူး။
  • 14:08 - 14:13
    ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ Somatic stem ဒါမွမဟုတ္
  • 14:13 - 14:15
    Adult stem cells ဟာ လူသားတစ္ဦးအထိ ျဖစ္မလာႏိုင္ေသးလို႔ပါပဲ။
  • 14:15 - 14:20
    ဒါေပမယ့္ သေႏၶသား ပင္မဆဲလ္ကေတာ့ လိုလားတယ့္ မိခင္ ဝမ္းဗိုက္ထဲမွာ ဆိုရင္
  • 14:20 - 14:22
    လူသားတစ္ဦး အျဖစ္ တကယ္ ေျပာင္းလဲလာႏိုင္ပါတယ္။
  • 14:22 - 14:24
    ဒီေနရာမွာေတာ့ သက္သက္တစ္ေနရာမွာ ေရးခ်င္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့
  • 14:24 - 14:30
    ကၽြန္ေတာ္အေနနဲ႔ ျငင္းခုန္မႈရဲ႔ ဘယ္ဘက္ကိုမွ မေရြးခ်ယ္ခ်င္လို႔ပါ။
  • 14:30 - 14:31
    အခ်က္အလက္ဆိုတာ အခ်က္အလက္မွ်ပါပဲ။
  • 14:31 - 14:34
    သည္ ဆဲလ္ေတြဟာ လူသားတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာႏိုင္စြမ္းရွိသလို
  • 14:34 - 14:37
    လူသန္းေပါင္းမ်ားစြာရဲ႔ အသက္ကိုလည္း ကယ္တင္ႏိုင္စြမ္းလည္း ရွိတယ္။
  • 14:37 - 14:40
    ဒီ စာေၾကာင္းေတြက အခ်က္အလက္ သက္သက္ပါပဲ။
  • 14:40 - 14:43
    ဘယ္အဆိုကို သေဘာက်တယ္
  • 14:43 - 14:46
    ဘယ္ဘက္ကေန ရပ္တည္မယ္ဆိုတာကေတာ့
  • 14:46 - 14:47
    ခင္ဗ်ားတို႔ သေဘာ ပါပဲ။
  • 14:47 - 14:50
    ဒါေပမယ့္ ဒီေနရာမွာ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ျငင္းခုန္သူေတြ မတင္ျပဘူးတယ့္
  • 14:50 - 14:52
    အေၾကာင္းအရာတစ္ခုအေၾကာင္းလည္း ေျပာခ်င္ပါေသးတယ္။
  • 14:52 - 14:56
    ခင္ဗ်ားတို႔ သေႏၶသား ပင္မဆဲလ္အမ်ိဳးအစားကို ယူလိုက္တယ္ ဆိုပါစို႔။
  • 14:56 - 14:59
    ပင္မဆဲလ္ေတြ ယူတယ္ဆိုတာ ပင္မဆဲလ္ တစ္လံုး ႏွစ္လံုးေလာက္ ယူလိုက္တာကို ေျပာတာေပါ့။
  • 14:59 - 15:01
    ထားပါစို႔။ ခင္ဗ်ားက ပင္မဆဲလ္ တစ္လံုးကို ယူလိုက္ျပီးေတာ့
  • 15:01 - 15:05
    ဖန္ျပြန္တစ္ခုထဲ ထည့္လိုက္ျပီးေတာ့
  • 15:05 - 15:07
    ပြားေစတယ္ ဆိုပါစို႔။
  • 15:07 - 15:10
    သည္ ဆဲလ္တစ္လံုးကေန ႏွစ္လံုး၊ ႏွစ္လံုးကေန ေလးလံုး ပြားလာမယ္။
  • 15:10 - 15:12
    အဲဒီ့ေနာက္ တစ္ျခားတစ္ေယာက္က သည္ဆဲလ္ေတြထဲက တစ္လံုးကိုယူျပီး
  • 15:12 - 15:14
    သူ႔ရဲ႔ ဖန္ျပြန္ထဲ ထည့္ျပီး ထပ္ပြားႏိုင္ျပီေပါ့။
  • 15:14 - 15:15
    သူတို႔အားလံုးက ပင္မဆဲလ္အမ်ိဳးအစားေတြပါပဲ။
  • 15:15 - 15:20
    သူတို႔အားလံုးဟာ Blastomere လို႔ ေခၚခဲ့ၾကတယ့္ သေႏၶသား ပင္မဆဲလ္ တစ္ခုကေန
  • 15:20 - 15:22
    ျဖစ္လာၾကတာပါပဲ။
  • 15:22 - 15:24
    အဲဒါမ်ိဳးကိုမွ ပင္မဆဲလ္လို႔ ေခၚၾကတာ ျဖစ္တယ္။
  • 15:24 - 15:28
    ျငင္းခုန္သူေတြက သေႏၶသား ပင္မဆဲလ္ ကို စတင္ထုတ္ယူလိုက္ကတည္းက
  • 15:28 - 15:31
    သေႏၶသားကို ဖ်က္စီးရာ ေရာက္ေနျပီလို႔ ဆိုတယ္။
  • 15:31 - 15:34
    ဒါေပမယ့္ တစ္ခုေျပာစရာ ရွိတာက သေႏၶသားဟာ
  • 15:34 - 15:37
    တစ္ျခားအေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္လည္း ပ်က္စီးေနတာပဲ
  • 15:37 - 15:38
    ဥပမာအားျဖင့္ ဖန္ျပြန္သေႏၶသား (In vitro fertilization) လိုေပါ့။
  • 15:41 - 15:45
    ဒီ မ်ိဳးေအာင္ျခင္း (Fertilization) အေၾကာင္းဟာ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႔ ေနာက္ထပ္ ဗီဒီယို ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။
  • 15:45 - 15:49
    ဖန္ျပြန္သေႏၶသား (In vitro fertilization) ဆိုတာ
  • 15:49 - 15:50
    မိခင္ဆီကေန သားဥတစ္ခ်ိဳ႔ ထုတ္ယူမယ္။
  • 15:50 - 15:52
    ဒီနည္းက ကေလးရဖို႔ အခက္အခဲ ရွိတယ့္ အိမ္ေထာင္သည္ေတြ အတြက္ ျဖစ္တယ္။
  • 15:52 - 15:54
    မိခင္ဆီကေန သားဥ တစ္တြဲလိုက္ ထုတ္ယူမယ္။
  • 15:54 - 15:57
    ခန္႔မွန္းေျခ ၁၀လံုး အလံုး၃၀ ေလာက္
  • 15:57 - 15:59
    မိခင္ဆီကေန ထုတ္ယူမယ္။
  • 15:59 - 16:02
    တကယ္ေတာ့ ခြဲစိတ္မႈတစ္ခု လုပ္ျပီးေတာ့မွ မိခင္ရဲ႔ သားဥအိမ္ထဲက
  • 16:02 - 16:07
    သားဥေတြကို ထုတ္ႏိုင္တာ ျဖစ္ျပီး အဲဒီ့ သားဥေတြကို
  • 16:07 - 16:10
    ဖခင္ ဒါမွမဟုတ္ သုတ္ပိုးအလွဴရွင္ရဲ႔ သုတ္ပိုးနဲ႔ မ်ိဳးေအာင္ေစတယ္။
  • 16:10 - 16:13
    ဒီေတာ့ သုတ္ပိုးနဲ႔ ေပါင္းစပ္သြားတယ့္ သားဥအားလံုးက
  • 16:13 - 16:15
    သားေလာင္း (Zygote) ေတြ ျဖစ္လာၾကတယ္။
  • 16:15 - 16:18
    အားလံုး သားေလာင္းေတြ ျဖစ္ျပီးေတာ့မွ သူတို႔ကို ဖြံ႔ျဖိဳးေစတယ္။
  • 16:18 - 16:20
    မ်ားေသာအားျဖင့္ သူတို႔ကို
  • 16:20 - 16:21
    Blastocyst အဆင့္ အထိ ဖြံ႔ျဖိဳးေစတယ္။
  • 16:21 - 16:26
    သူတို႔အားလံုး Blastocyst ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္လာလိမ့္မယ္။
  • 16:26 - 16:30
    သူတို႔ေတြရဲ႔ ဗဟိုမွာ Blastocoel လို႔ေခၚတယ့္
  • 16:30 - 16:33
    အရည္ေတြ ျပည့္ေနတယ့္ ေနရာလည္း ရွိမယ္။
  • 16:33 - 16:38
    သူတို႔မွာ သေႏၶသားျဖစ္တယ့္ အတြင္းသားဆဲလ္ေတြလည္း ရွိတယ္။
  • 16:38 - 16:41
    လူေတြက အဲဒီ့ Blastocysts ေတြကို ၾကည့္ျပီး
  • 16:41 - 16:44
    အက်န္းမာဆံုး ျဖစ္မယ္ ယူဆရတယ့္၊ အနည္းဆံုး
  • 16:44 - 16:47
    မက်န္းမာတယ့္ အေနအထားမရွိဘူးလို႔ ယူဆရတယ့္ Blastocyst ႏွစ္လံုးေလာက္ကို ယူျပီး
  • 16:47 - 16:50
    မိခင္ထဲကို ထည့္သြင္းလိုက္တယ္။
  • 16:50 - 16:52
    ဒီအဆင့္ေတြအားလံုး ဖန္ျပြန္ထဲမွာ ျဖစ္ေနတာပါ။
  • 16:52 - 16:55
    သည္ ေလးခုက ေကာင္းပံုရတယ္ ဆိုပါစို႔။ ဒါဆို သူတို႔ ေလးခုကို ယူျပီး
  • 16:55 - 16:58
    မိခင္ထဲကို ထည့္သြင္းေပးမွာ ျဖစ္တယ္။
  • 16:58 - 17:01
    တကယ္လို႔ အစစအရာရာ အဆင္ေျပခဲ့မယ္ဆိုရင္ သူတို႔ထဲက တစ္ခုက ေအာင္ျမင္ျပီး
  • 17:01 - 17:03
    သည္ စံုတြဲအတြက္ ကေလးတစ္ေယာက္ ဖန္တီးေပးမွာ ျဖစ္တယ္။
  • 17:03 - 17:05
    ဒီေတာ့ သူတို႔ထဲက တစ္ခုက ဖြံ႔ျဖိဳးျပီး က်န္တာေတြက မဖြံ႔ျဖိဳးေတာ့တယ့္ သေဘာေပါ့။
  • 17:05 - 17:10
    ဒါေပမယ့္ John & Kate plus 8 ဆိုတယ့္ ဇာတ္လမ္းကို ၾကည့္ဖူးရင္
  • 17:10 - 17:12
    အဲဒီ့ဇာတ္လမ္းထဲမွာ သူတို႔ဟာ Blastocyst အမ်ားၾကီးကို ထည့္ျပီး
  • 17:12 - 17:15
    မ်ိဳးေအာင္ႏိုင္ေခ် ပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္ခဲ့ၾကတယ္။
  • 17:15 - 17:17
    သူတို႔ဟာ ၇လံုး ၈လံုးေလာက္ ထည့္ခဲ့ျပီး
  • 17:17 - 17:19
    ေနာက္ဆံုး ကေလးရွစ္ေယာက္ ရသြားခဲ့တယ္။
  • 17:19 - 17:21
    ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီ ဖန္ျပြန္ သေႏၶသား နည္းပညာက
  • 17:21 - 17:25
    အမႊာေမြးဖြားမႈေတြ ရုပ္သံအစီအစဥ္ေတြမွာ ေဖာ္ျပစရာ
  • 17:25 - 17:27
    မၾကာခဏ ျဖစ္ေစတယ္။
  • 17:27 - 17:30
    လူေတြအေနနဲ႔ က်န္ခဲ့တယ္ တစ္ျခားေသာ က်န္းမာသန္စြမ္းတယ့္ သေႏၶသားေတြအေပၚ ျပဳမူပံုက...
  • 17:30 - 17:33
    အဲ...သူတို႔အားလံုး ေသခ်ာေပါက္ ရွင္သန္ႏိုင္မယ္လို႔ မေျပာႏိုင္ဘူးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ေတြကလည္း သေႏၶသားေတြပဲေလ။
  • 17:33 - 17:36
    သူတို႔ေတြ ေသခ်ာေပါက္ ရွင္သန္ခ်င္မွ ရွင္သန္ႏိုင္မယ္။ ဒါေပမယ့္
  • 17:36 - 17:42
    ေဟာသည္က တစ္ခုလိုပဲ သူတို႔ေတြကလည္း အလားအလာရွိတယ့္ သေႏၶသားေတြ ျဖစ္တယ္။
  • 17:42 - 17:43
    .
  • 17:43 - 17:46
    သူတို႔အားလံုးက လူသားေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ေခ် ရွိေနၾကတယ္။
  • 17:46 - 17:51
    ဒါေပမယ့္ မ်ိဳးပြားမႈဆိုင္ရာ ေဆးခန္းေတြရဲ႔ တစ္ဝက္ေလာက္မွာ
  • 17:51 - 17:53
    သူတို႔ေတြကို စြန္႔ပစ္လိုက္ၾက ဖ်က္စီးလိုက္ၾက
  • 17:53 - 17:54
    ေသေၾကေစၾကတယ္။
  • 17:54 - 17:57
    အမ်ားစုေသာ သေႏၶသားေတြကိုေတာ့ ေအးခဲထားလိုက္ၾကတယ္။
  • 17:57 - 17:59
    ဒါေပမယ့္ ေအးခဲမႈကလည္း သူတို႔ကို ေသေစတယ္။ သူတို႔ကို သိမ္းထုပ္တယ့္ အခါမွာလည္း ေသၾကျပန္တယ္။
  • 17:59 - 18:04
    ဒီေတာ့ ဖန္ျပြန္သေႏၶသား နည္းပညာအရ
  • 18:04 - 18:09
    က်န္းမာတယ့္ လူသားတစ္ေယာက္ျဖစ္လာႏိုင္မယ့္ အလားအလာရွိတယ့္
  • 18:09 - 18:10
    ကေလးတစ္ေယာက္ ရဖို႔အတြက္
  • 18:10 - 18:15
    သေႏၶသား ဆယ္ဂဏန္းနဲ႔ခ်ီျပီး ဖ်က္စီးခဲ့ၾကတယ္။
  • 18:15 - 18:19
    ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ဘယ္ဘက္မွာမွ မရပ္တည္ခ်င္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္
  • 18:19 - 18:22
    ကၽြန္ေတာ္လက္ခံထားတာက တကယ္လို႔ ခင္ဗ်ားက
  • 18:22 - 18:33
    သေႏၶသား ပင္မဆဲလ္ သုေတသနျပဳမႈေတြကို ဆန္႔က်င္တာက
  • 18:33 - 18:37
    သေႏၶသားေတြကို ဖ်က္စီးမႈျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆလို႔ဆိုရင္
  • 18:37 - 18:41
    ခင္ဗ်ားအေနနဲ႔ ဖန္ျပြန္သေႏၶသား နည္းပညာကိုလည္း ဆန္႔က်င္သင့္တယ္။
  • 18:41 - 18:47
    ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ သည္ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးမွာ
  • 18:47 - 18:50
    သားေလာင္းေတြ ပ်က္စီးရလို႔ပါပဲ။
  • 18:50 - 18:53
    သည္အေၾကာင္းေတြ ဆက္မေျပာေတာ့ပါဘူး။
  • 18:53 - 18:54
    ကၽြန္ေတာ္ ဘယ္ဘက္မွာမွ မရပ္တည္ခ်င္ဘူးေလ။ ဒါေပမယ့္
  • 18:54 - 18:57
    သည္အခ်က္ေလးက
  • 18:57 - 19:01
    သေႏၶသား ပင္မဆဲလ္ သံုးစြဲရာမွာ သေႏၶသားေတြ ပ်က္စီးရလို႔
  • 19:01 - 19:03
    သံုးစြဲ သင့္မသင့္ ျငင္းခုန္ၾကရာမွာ တိမ္ျမဳပ္ေနတယ့္အခ်က္ျဖစ္တယ္။
  • 19:03 - 19:05
    ဖန္ျပြန္သေႏၶသား နည္းပညာ မွာလည္း ဒီေလာက္ သေႏၶသားေတြ
  • 19:05 - 19:08
    ဖ်က္ဆီးခံရတာပဲေလ။ အဲေလာက္မ်ားတယ္လို႔ မေျပာရင္ေတာင္
  • 19:08 - 19:10
    ဒါက သေႏၶသား ဖ်က္ဆီးမႈ ျဖစ္ေနတုန္းပဲေလ။
  • 19:10 - 19:13
    ရာေထာင္ခ်ီတယ့္ သေႏၶသားေလာင္းေတြဟာ
  • 19:13 - 19:16
    ဖန္ျပြန္ သေႏၶသား ေမြးထုတ္ရင္း အေအးခန္းေတြထဲမွာ
  • 19:16 - 19:19
    ေအးခဲ ေသဆံုးကုန္ၾကတယ္။
  • 19:19 - 19:22
    အခုဆိုရင္ ပင္မဆဲလ္နဲ႔ ပတ္သက္တယ့္ ျငင္းခုန္မႈေတြအၾကားမွာ
  • 19:22 - 19:25
    ဝင္ေရာက္ႏိုင္မယ့္ အခ်က္အလက္ေတြ ရေနေလာက္ျပီလို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။
  • 19:25 - 19:30
    ဒါေတြအားလံုးက မ်ိဳးပြား ဆဲလ္ကြဲျခင္း (Meiosis) အေၾကာင္း ေလ့လာရင္း သိလာရတာေတြေပါ့။
  • 19:30 - 19:33
    Meiosis ကေန မ်ိဳးဥေတြ ထုတ္ေပးတယ္။
  • 19:33 - 19:36
    အဖို မ်ိဳးဥက အမ မ်ိဳးဥနဲ႔ ေပါင္းစည္းျပီး
  • 19:36 - 19:40
    သားေလာင္း (Zygote) ျဖစ္လာမယ္။ ဆဲလ္ကြဲျပီးေတာ့
  • 19:40 - 19:42
    ေမာ္ရူလာ ျဖစ္လာမယ္။ ဆဲလ္ေတြ ကြဲထြက္မႈ ဆက္ျဖစ္ေနျပီးေတာ့
  • 19:42 - 19:46
    Blastocyst ျဖစ္လာမယ္။ ဒီဟာ
  • 19:46 - 19:47
    ပင္မဆဲလ္ေတြပဲ ျဖစ္တယ္။
  • 19:47 - 19:50
    ဒီေလာက္ဆိုရင္ ခင္ဗ်ားမွာ ေဟာဒီ့ ျပင္းထန္တယ့္ အျငင္းအခုန္ေတြၾကား ဝင္ေဆြးေႏြးႏိုင္ေလာက္တယ့္
  • 19:50 - 19:53
    သိပၸံဗဟုသုတ ရွိေနပါျပီ။
Title:
Embryonic Stem Cells
Description:
more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
19:54

Burmese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.