Jonathan Klein: Foto's die de wereld veranderd hebben

Foto's doen meer dan de geschiedenis documenteren -- ze maken ze. Op TED University toont Jonathan Klein van Getty Images enkele van de meest iconische en heeft het over wat er gebeurt wanneer een generatie een beeld ziet dat zo krachtig is dat je niet kan wegkijken -- of terugkijken.

In mijn bedrijfstak

geloven we dat beelden de wereld kunnen veranderen.

Ok, we zijn naïef, we zijn kien en pienter.

De waarheid is dat we weten dat de

beelden zelf de wereld niet veranderen,

maar we weten ook dat, sinds de start van de fotografie,

beelden reacties bij mensen teweeg hebben gebracht,

en die reacties vormden het begin van veranderingen.

Laten we dus beginnen met een groep beelden.

Het zou me erg verbazen

als je er niet veel of de meeste van zou herkennen.

Je kan ze het beste als iconisch omschrijven,

zo iconisch, dat ze misschien clichés zijn.

Ze zijn in feite zo bekend

dat je ze misschien zelfs herkent

in een ietwat andere vorm.

(Gelach)

Maar ik denk dat we naar iets meer op zoek zijn.

We zijn naar iets meer op zoek.

We zijn op zoek naar beelden die een

compromisloos licht op cruciale kwesties werpen,

beelden die grenzen overstijgen, die religies overstijgen,

beelden die ons prikkelen

om op te staan en iets te doen,

om, met andere woorden, in actie te schieten.

Dit beeld hebben jullie allemaal gezien.

Het veranderde hoe we naar de fysische wereld keken.

We hadden onze planeet nooit eerder vanuit dit perspectief gezien.

Veel mensen schrijven de geboorte

van de milieubeweging in grote mate toe

aan hoe we onze planeet hier

voor de eerste keer zien,

in al haar kleinheid, haar fragiliteit.

40 jaar later is deze groep, meer dan de meeste,

zich bewust van de vernietigende kracht

die onze soort kan uitoefenen over onze omgeving.

En eindelijk lijken we er iets aan te doen.

Deze vernietigende kracht neemt vele vormen aan.

Bijvoorbeeld deze beelden genomen door Brent Stirton

in Kongo.

Deze gorilla's werden vermoord, sommigen zouden zeggen gekruisigd,

en, het zal ons niet verbazen,

ze wekten internationale woede op.

Recentelijk werden we tragisch herinnerd

aan de vernietigende kracht van de natuur

bij de recente aardbeving in Haïti.

Mij lijkt de vernietigende kracht

van mens over mens veel erger.

Om Samuel Pisar, die Auschwitz overleefde,

te citeren,

"De Holocaust leert ons dat de natuur,

zelfs op haar meest wrede momenten,

zachtmoedig is in vergelijking met de mens,

wanneer die zijn moreel kompas en zijn rede verliest."

Er is een ander soort kruisiging.

De gruwelijke beelden van Abu Ghraib

en de beelden uit Guantanamo

hadden een diepe impact.

Het publiceren van die beelden,

in tegenstelling met de beelden zelf,

leidde ertoe dat een regering haar beleid wijzigde.

Sommigen zouden argumenteren dat het die beelden zijn

die meer deden om de revolte in Irak te voeden

dan bijna om het even welke afzonderlijke daad.

Bovendien namen die beelden voor altijd het zogenaamde

morele gelijk van de bezettende strijdkrachten weg.

Laten we even terugspoelen.

In de jaren 60 en 70,

werd de Vietnamoorlog eigenlijk

continu in de woonkamers van Amerika getoond.

Door de nieuwsfoto's stonden mensen oog in oog

met de slachtoffers van de oorlog, een klein meisje verbrand door napalm,

een student gedood door de Nationale Garde

in Kent State University in Ohio tijdens een protestactie.

Meer zelfs, deze beelden werden

zelf de stemmen van het protest.

Nu hebben beelden de kracht

om te maken dat we argwaan,

en onwetendheid beginnen te begrijpen

en vooral -- hierover heb ik al veel uiteenzettingen gegeven

maar ik zal me tot één beeld beperken --

bij HIV/AIDS.

In de jaren 80 was de stigmatisering van mensen

met de ziekte een enorme barrière

om erover te praten of er wat aan te doen.

Eén eenvoudige handeling, in 1987, door de beroemdste vrouw

van de wereld, de prinses van Wales, die

een baby met HIV/AIDS aanraakt,

deed enorm veel, vooral in Europa, om dat te stoppen.

Zij wist, beter dan de meesten, hoe krachtig een beeld kan zijn.

Wanneer we dus oog in oog staan met een krachtig beeld,

hebben we allemaal een keuze.

We kunnen wegkijken of we kunnen iets met het beeld doen.

Gelukkig brachten deze foto's toen ze verschenen

in de Guardian in 1998,

heel wat focus en aandacht, en ook heel wat geld,

voor de hulp bij de Soedanese hongersnood.

Hebben de beelden de wereld veranderd?

Nee, maar ze hadden een grote impact.

Beelden stimuleren ons vaak om de essentie van wat we geloven

en onze verantwoordelijkheden voor elkaar in vraag te stellen.

We hebben allemaal de beelden na Katrina gezien,

en ik denk dat ze voor miljoenen mensen

een zeer grote impact hadden

en ik denk dat het zeer onwaarschijnlijk is

dat ze ver uit de gedachten van de Amerikanen waren

toen ze in november 2008 gingen stemmen.

Helaas vindt men sommige belangrijke beelden

te expliciet of te verontrustend om ze ons te tonen.

Ik zal jullie hier één foto laten zien,

het is een foto door Eugene Richards van een Irak-veteraan

uit een buitengewoon werk,

dat nooit gepubliceerd werd, "Oorlog gaat over mensen."

Maar beelden moeten niet expliciet zijn

om ons aan het tragische van een oorlog te herinneren.

John Moore maakte deze foto op het kerkhof van Arlington.

Na alle gespannen momenten van conflict,

in alle conflictzones in de wereld,

is er één foto van een veel rustigere plek

die me nog altijd achtervolgt, veel meer dan de andere.

Ansel Adams zei, en ik ga niet akkoord met hem,

"Je neemt geen foto, je maakt hem."

Ik vind dat de fotograaf de foto niet maakt,

maar jij.

In elk beeld leggen we

onze eigen waarden, waar we in geloven,

met als gevolg dat het beeld iets bij ons teweegbrengt.

Mijn bedrijf heeft 70 miljoen beelden.

Ik heb één beeld op mijn kantoor.

Dit is het.

Ik hoop dat je de volgende keer

dat een beeld iets bij je aanwakkert

beter zal begrijpen waarom

en ik weet dat jullie, zeker dit publiek,

er zeker ook iets aan zullen doen.

En dank je wel aan alle fotografen.

(Applaus)