< Return to Video

Dlaczego dorastanie trwa dzisiaj tak długo? | Jeffrey Jensen Arnett | TEDxPSU

  • 0:17 - 0:22
    Zgodzimy się, że dorastanie
    trwa dzisiaj dłużej niż dawniej.
  • 0:22 - 0:25
    To niekontrowersyjne twierdzenie
  • 0:25 - 0:28
    popiera wiele faktów.
  • 0:28 - 0:33
    Zacznijmy od roku 1960,
  • 0:33 - 0:37
    gdy niewiele osób studiowało,
  • 0:37 - 0:39
    jeśli w ogóle kończyło szkołę średnią.
  • 0:39 - 0:44
    40% nie zdobywało się nawet na tyle.
  • 0:44 - 0:46
    Gdy w 1960 roku zawierano małżeństwa,
  • 0:46 - 0:50
    kobieta miała średnio 20 lat,
    a mężczyzna 23.
  • 0:51 - 0:56
    Obecnie średnia to 27 dla kobiet,
    29 dla mężczyzn i nadal rośnie.
  • 0:56 - 0:58
    Dużo zmian zaszło
  • 0:58 - 1:01
    w życiu młodych ludzi
    przez ostatnie 50 lat.
  • 1:01 - 1:04
    Zmieniło się tak dużo, że proponuję
  • 1:04 - 1:08
    przyjąć istnienie nowej fazy życia:
    wschodzącej dorosłości,
  • 1:08 - 1:13
    okresu między dojrzewaniem,
    a wczesną dorosłością.
  • 1:13 - 1:16
    Ale dlaczego dorastanie trwa teraz
  • 1:16 - 1:18
    o wiele dłużej niż dawniej?
  • 1:18 - 1:23
    Skąd wzięła się nowa faza
    wschodzącej dorosłości?
  • 1:23 - 1:28
    W latach 60. i 70. cztery rewolucje
  • 1:28 - 1:33
    uwarunkowały dzisiejsze społeczeństwo,
  • 1:33 - 1:37
    łącznie z nowym etapem życia,
    wschodzącą dorosłością.
  • 1:37 - 1:40
    Te cztery rewolucje
    to rewolucja techniczna,
  • 1:40 - 1:42
    rewolucja seksualna,
  • 1:42 - 1:46
    ruch wyzwolenia kobiet i ruch młodzieżowy.
  • 1:46 - 1:48
    Najpierw rewolucja techniczna.
  • 1:48 - 1:52
    Przecież to nie tylko iPhony i iPady
  • 1:52 - 1:55
    ani nawet laptopy i internet.
  • 1:55 - 2:00
    Olbrzymią rewolucją techniczną
    ostatnich 50 lat było przejście
  • 2:00 - 2:06
    od gospodarki wytwórczej
    do gospodarki opartej na wiedzy.
  • 2:06 - 2:09
    Jesteśmy tak dobrzy
    w produkcji maszynowej,
  • 2:09 - 2:14
    że już nie potrzebujemy tylu ludzi.
  • 2:14 - 2:16
    Większość z nas wie również,
  • 2:16 - 2:19
    że produkcja przemysłowa często
    przenosi się do innych krajów.
  • 2:19 - 2:21
    To nie wszystko.
  • 2:21 - 2:25
    Wydajność jest teraz sześć razy większa
  • 2:25 - 2:27
    niż w latach 50.
  • 2:27 - 2:30
    Ale wystarczy nam do tego połowa załogi.
  • 2:30 - 2:32
    Minął czas,
  • 2:32 - 2:37
    gdy młody człowiek szedł
    do fabryki samochodów lub huty
  • 2:37 - 2:42
    i zarabiał dość, żeby utrzymać
    siebie oraz rodzinę.
  • 2:42 - 2:45
    Miejsca pracy
    w gospodarce opartej na wiedzy
  • 2:45 - 2:49
    są w informatyce, technice i usługach.
  • 2:49 - 2:54
    Wymagają one wykształcenia
    powyżej szkoły średniej,
  • 2:54 - 2:58
    a w gospodarce opartej na wiedzy
    to najlepsze miejsca pracy.
  • 2:58 - 3:02
    Konieczne jest wykształcenie
    powyżej szkoły średniej,
  • 3:02 - 3:08
    dlatego więcej osób kształci się
    dłużej niż kiedykolwiek przedtem.
  • 3:08 - 3:10
    To rzutuje na wszystko inne,
  • 3:10 - 3:14
    bo większość nie dostanie stałej pracy
  • 3:14 - 3:18
    przez kilka lat od ukończenia nauki
  • 3:18 - 3:21
    i woli poczekać
    z małżeństwem i rodzicielstwem,
  • 3:21 - 3:25
    aż dostanie stałą pracę.
  • 3:25 - 3:28
    Druga rewolucja to rewolucja seksualna.
  • 3:28 - 3:31
    Wynalezienie pigułki
    antykoncepcyjnej w 1964 roku
  • 3:31 - 3:34
    wraz z innymi skutecznymi metodami
    zapobiegania ciąży
  • 3:34 - 3:40
    zerwało odwieczną więź
    między seksualnością a prokreacją.
  • 3:40 - 3:41
    To z kolei
  • 3:41 - 3:46
    po raz pierwszy zerwało więź
    między seksualnością a małżeństwem.
  • 3:46 - 3:49
    Wiek zawierania małżeństw
    systematycznie wzrastał,
  • 3:49 - 3:54
    chociaż obniżał się wiek
    pierwszych kontaktów seksualnych.
  • 3:54 - 4:00
    Dzisiaj większość nastolatków
    zaczyna uprawiać seks
  • 4:00 - 4:05
    na dziesięć albo więcej lat
    przed ślubem i rodzicielstwem.
  • 4:05 - 4:08
    Zmienia to charakter nastolatków
    i dwudziestoparolatków.
  • 4:08 - 4:11
    Zamiast obowiązków
    małżeńskich i rodzicielskich,
  • 4:11 - 4:15
    ludzie mają więcej czasu,
    co najmniej dekadę,
  • 4:15 - 4:18
    na różne związki
  • 4:18 - 4:23
    i nie pochłania ich
    jeszcze życie rodzinne.
  • 4:23 - 4:27
    Numer trzy to ruch kobiet.
  • 4:27 - 4:30
    W 1960 roku niewiele osób szło na studia,
  • 4:30 - 4:35
    a studiowało dwa razy więcej
    mężczyzn niż kobiet.
  • 4:35 - 4:40
    Dzisiaj 58% studentów to kobiety,
    a tylko 42% mężczyźni.
  • 4:40 - 4:43
    Kobiety stanowią połowę studentów
  • 4:43 - 4:47
    medycyny, prawa i biznesu.
  • 4:47 - 4:50
    To prawdziwa rewolucja.
  • 4:50 - 4:54
    Zmienił się sposób, w jaki młode kobiety
    myślą i planują swoje życie.
  • 4:54 - 4:56
    Trudno nam sobie nawet wyobrazić
  • 4:56 - 5:02
    pod jaką presją, by znaleźć męża,
    były młode kobiety w latach 60.
  • 5:02 - 5:03
    W razie niepowodzenia,
  • 5:03 - 5:06
    co innego mogłyby z sobą począć?
  • 5:06 - 5:09
    Większość profesji
    była zamknięta dla kobiet,
  • 5:09 - 5:13
    więc skupiały się na szukaniu męża,
  • 5:13 - 5:15
    a nie na tym, by czegoś dokonać.
  • 5:15 - 5:16
    Podobnie jak młodzi mężczyźni,
  • 5:16 - 5:20
    kobiety chcą jak najlepiej wykorzystać
    czas po 20. urodzinach na rozwój
  • 5:20 - 5:23
    własnej kariery i wykształcenia.
  • 5:23 - 5:26
    To całkiem zmienia dekadę po dwudziestce,
  • 5:26 - 5:29
    zarówno dla młodych mężczyzn jak i kobiet.
  • 5:29 - 5:33
    Na koniec ruch młodzieżowy.
  • 5:33 - 5:37
    Kiedyś dorosłość kojarzyła się
    z dobrymi rzeczami,
  • 5:37 - 5:40
    jak pozycja społeczna i autorytet.
  • 5:40 - 5:44
    Może nadal tak jest,
    ale nie w takim stopniu jak kiedyś.
  • 5:44 - 5:48
    Zmienił to ruch młodzieżowy lat 60. i 70.
  • 5:48 - 5:51
    "Mam nadzieję, że umrę,
    zanim się zestarzeję".
  • 5:51 - 5:53
    Ilu z was ma tyle lat, żeby to pamiętać?
  • 5:53 - 5:57
    Albo: "Nigdy nie ufaj
    nikomu po trzydziestce".
  • 5:57 - 6:01
    Trochę aroganckie,
  • 6:01 - 6:03
    ale jest w tym ziarno prawdy.
  • 6:03 - 6:07
    Dorosłość i wiek straciły na wartości.
  • 6:07 - 6:10
    Zaczęto cenić młodość.
  • 6:10 - 6:15
    Młodzi ludzie nie śpieszą się,
    żeby wejść w dorosłość.
  • 6:15 - 6:18
    Wolą przedłużać młodość,
    jak długo się da
  • 6:18 - 6:21
    i cieszyć się nią, póki trwa.
  • 6:21 - 6:25
    Razem te cztery zmiany przyniosły
  • 6:25 - 6:28
    nowy etap życia wschodzącej dorosłości.
  • 6:28 - 6:33
    Kiedyś ludzie tworzyli
    stabilne podstawy dorosłego życia
  • 6:33 - 6:35
    w wieku około 20 lat,
  • 6:35 - 6:38
    teraz trzydziestka to nowa dwudziestka.
  • 6:38 - 6:41
    Nie bez powodu to twierdzenie staje się
    coraz bardziej popularne.
  • 6:41 - 6:45
    Okres przejściowy,
    niegdyś około dwudziestki,
  • 6:45 - 6:48
    dla większości
    następuje teraz bliżej trzydziestki.
  • 6:48 - 6:51
    Zamiast przejścia od dojrzewania
    do wczesnej dorosłości około dwudziestki,
  • 6:51 - 6:55
    dojrzewanie i wschodząca dorosłość
    następują po 20. urodzinach,
  • 6:55 - 7:02
    a dopiero potem wchodzi się
    w stabilną wczesną dorosłość.
  • 7:02 - 7:09
    Nie każdemu odpowiada istnienie
    nowego etapu życia.
  • 7:09 - 7:10
    Nie każdemu odpowiada,
  • 7:10 - 7:13
    że dorastanie trwa dłużej niż dawniej.
  • 7:13 - 7:17
    Wręcz przeciwnie,
    wiele osób ma z tym problem.
  • 7:17 - 7:21
    Ich zdaniem fakt, że młodzi ludzie wchodzą
  • 7:21 - 7:24
    w fazę stabilnej dorosłości później
    niż w przeszłości
  • 7:24 - 7:27
    dowodzi, że coś z nimi jest nie tak.
  • 7:27 - 7:32
    Rodzice i dziadkowie, patrząc na drogę
  • 7:32 - 7:35
    swoich dzieci i wnuków
  • 7:35 - 7:41
    ku dorosłości już po dwudziestce,
    często myślą lub mówią:
  • 7:41 - 7:44
    "Ja w twoim wieku...".
  • 7:44 - 7:50
    Kalendarz się zmienił,
    ale chciałbym postawić wyzwanie,
  • 7:50 - 7:56
    jeśli i wy myślicie w ten sposób,
    żeby spojrzeć na to inaczej.
  • 7:56 - 8:00
    To nie znaczy, że coś z nimi jest nie tak.
  • 8:00 - 8:04
    Dłużej trwa przygotowanie
    do gospodarki opartej na wiedzy
  • 8:04 - 8:08
    niż gospodarki wytwórczej
    - to po pierwsze.
  • 8:08 - 8:11
    To nie ich wina.
  • 8:11 - 8:15
    Intensywnie przygotowują się
    na swój świat,
  • 8:15 - 8:20
    próbując znaleźć swoje miejsce
    w złożonej strukturze gospodarczej.
  • 8:20 - 8:24
    Po drugie, ruch kobiet stworzył
  • 8:24 - 8:27
    ogromne możliwości dla młodych kobiet.
  • 8:27 - 8:29
    To nic złego.
  • 8:29 - 8:33
    Sądzę, że mało kto widzi w tym
    zjawisko negatywne.
  • 8:33 - 8:35
    To świetna rzecz.
  • 8:35 - 8:39
    Faza życia wschodzącej dorosłości
  • 8:39 - 8:47
    pozwala młodym kobietom i mężczyznom
    rozwinąć umiejętności potrzebne w pracy.
  • 8:47 - 8:52
    Zresztą czy większość z nas
  • 8:52 - 8:55
    nie wybrałaby lepiej małżonka,
  • 8:55 - 9:02
    mając 28 albo 30 lat zamiast 19 czy 21?
  • 9:02 - 9:05
    Może bylibyśmy lepszymi rodzicami,
  • 9:05 - 9:10
    zaczynając około trzydziestki
    zamiast dwudziestki?
  • 9:10 - 9:13
    Raczej nie ma co do tego wątpliwości.
  • 9:13 - 9:16
    Jeszcze jedno.
  • 9:16 - 9:19
    Przestrzeń wschodzącej dorosłości
  • 9:19 - 9:25
    daje młodym ludziom bezprecedensowy
    i niebywały okres wolności.
  • 9:25 - 9:27
    To czas, kiedy można robić coś,
  • 9:27 - 9:30
    czego nie da się robić, będąc dzieckiem,
  • 9:30 - 9:34
    i tak naprawdę nie da się zrobić później.
  • 9:34 - 9:38
    Jeśli macie chęć na przygodę,
  • 9:38 - 9:41
    jeśli chcecie zobaczyć, jak się żyje
  • 9:41 - 9:44
    w innej części kraju lub świata,
  • 9:44 - 9:46
    może założyć tam własną firmę,
  • 9:46 - 9:48
    to właśnie ten czas.
  • 9:48 - 9:52
    Jeśli chcecie spróbować szczęścia
    w ryzykownej karierze,
  • 9:52 - 9:56
    takiej jak aktorstwo, muzyka
    czy coś związanego ze sztuką,
  • 9:56 - 9:58
    to właśnie ten czas.
  • 9:58 - 10:01
    Później będzie dużo trudniej,
  • 10:01 - 10:03
    bo podejmiecie zobowiązania.
  • 10:03 - 10:08
    W fazie wschodzącej dorosłości
    nikt od was nie zależy.
  • 10:08 - 10:11
    To wyjątkowa cecha tego czasu.
  • 10:11 - 10:13
    Przyjdzie czas,
    kiedy inni będą od was zależeć.
  • 10:13 - 10:16
    To zawęzi wasze opcje.
  • 10:16 - 10:18
    Wschodząca dorosłość
  • 10:18 - 10:22
    to wyjątkowy, krótki okres wolności.
  • 10:22 - 10:27
    Powinniście ją jak najlepiej wykorzystać.
  • 10:27 - 10:30
    Chciałbym zakończyć przesłaniem
  • 10:30 - 10:35
    do młodych, którzy wchodzą
    lub zaczną wchodzić w dorosłość.
  • 10:35 - 10:40
    Nie pozwólcie zagonić się
    w dorosłość, zanim będziecie gotowi.
  • 10:40 - 10:44
    Dorosłość poczeka, aż będziecie gotowi.
  • 10:44 - 10:49
    Wiele osób o dobrych intencjach chce,
    żebyście dorośli jak najszybciej.
  • 10:49 - 10:51
    Ale to nie ich życie.
  • 10:51 - 10:53
    To wasze życie.
  • 10:53 - 10:57
    Powinniście im o tym przypomnieć,
    jeśli zajdzie potrzeba.
  • 10:57 - 11:02
    Prawie każdy w końcu wejdzie w dorosłość.
  • 11:02 - 11:07
    To ziemia, z której się nie wraca.
  • 11:07 - 11:11
    Wykorzystajcie jak najlepiej wolność
    wschodzącej dorosłości,
  • 11:11 - 11:12
    kiedy jeszcze trwa.
  • 11:12 - 11:14
    Dziękuję.
Title:
Dlaczego dorastanie trwa dzisiaj tak długo? | Jeffrey Jensen Arnett | TEDxPSU
Description:

Ta prelekcja została wygłoszona na lokalnej konferencji TEDx, zorganizowanej niezależnie od konferencji TED.

„Dorastanie” trwa dzisiaj tak długo - zdobycie wykształcenia, znalezienie stałej pracy, zawarcie związku małżeńskiego - że ma sens potraktowanie tego jak nowego etapu życia, wschodzącej dorosłości, między dojrzewaniem a wczesną dorosłością.
Dlaczego? Wyjaśniają to cztery rewolucje lat 60. i 70. Rewolucja techniczna zmieniła gospodarkę i doprowadziła do wydłużenia czasu edukacji; rewolucja seksualna umożliwiła seks bez małżeństwa; ruch kobiecy zachęcił kobiety do robienia kariery, a małżeństwo odsunął na drugi plan; ruch młodzieżowy zepsuł reputację dorosłości. Starsi narzekają, że obecnie dorastanie trwa za długo, ale większość z nas będzie lepszymi partnerami i rodzicami, jeśli dłużej poczeka, więc dlaczego nie wykorzystać dekady po dwudziestce na przygody, których później nie da się już przeżyć?

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDxTalks
Duration:
11:19

Polish subtitles

Revisions