با مەریخ وەک جێگرەوە بەکارنەهێنین
-
0:00 - 0:03ئێستا چارەنووسازترین
کاتی مێژووی مرۆڤایەتییە. -
0:04 - 0:09لە نێوان لە دەستدانی زەوی و دۆزینەوەی
هەسارەیەکی جێگرەوە مرۆڤایەتی پەشۆکاوە. -
0:09 - 0:12لە ساڵانی ڕابردوو ئێمە زانیاریمان سەبارەت
-
0:12 - 0:16بە چۆن زەوی لە ناو گەردوون
ڕێکەوتووە کۆکردەوە. -
0:16 - 0:18ئامێری کیپلەری پشکێنەری ناسا
-
0:18 - 0:22هەزاران هەسارەی نادیار لە
دەوری ئەستێرەکانی تر دۆزییەوە، -
0:22 - 0:26ئاماژە بەوە دەکەن کە زەوی یەکێکە
لەو ملیار هەسارەی نێو گەلەئەسـتێرە. -
0:26 - 0:28کیپلەر تەلیسکۆبێکی بۆشایی ئاسمانە
-
0:28 - 0:32پێوانەی ڕووناکی ئەوئەستێرانە دەکات
کاتێک هەسارەکان بەپێشیاندا دەڕۆن، -
0:32 - 0:35بەربەست دەخەنە بەردەم
ئەو ڕوناکیەی دەگاتە ئێمە. -
0:36 - 0:38داتاکانی کیپلەرقەبارەی هەسارەکان هەروەها
-
0:38 - 0:41دووریان لە ئەستێرەکانەوە دەردەخات.
-
0:41 - 0:45بەیەکەوە، یارمەتیمان دەدات لەوە تێبگەبن
ئایا ئەوهەسارانە وەک، -
0:45 - 0:48هەسارەکانی کۆمەلەی خۆر بچوک و بەردینن،
-
0:48 - 0:51هەروەها بڕی چەند ڕووناکیان
لە خۆرەوە پێ دەگات. -
0:51 - 0:55بەڵگەگەکان ڕاستیەک دەسەلمێنن
ئایا ئەوهەسارەی دۆزیومانەتەوە -
0:55 - 0:57دەکرێت گونجاو بێت بۆ ژیان یاخود نا.
-
0:57 - 1:02بەداخەوە، لەهەمان کاتدا ئەو
هەسارە بەنرخەی -
1:02 - 1:04کە لەوانەیە بۆ ژیان گونجاو بێت دەدۆزییەوە،
-
1:04 - 1:06هەسارەکەمان لەژێر باری قورسایی
مرۆڤایەتی دابەزێت. -
1:07 - 1:11ساڵی ٢٠١٤ بە گەرمترین ساڵ تۆمارکراوە.
-
1:11 - 1:15بەستەڵەکەکان و دەریا سەهۆڵاویەکان
کە بۆهەزار ساڵە هەن -
1:15 - 1:17لەم دە ساڵی داهاتوودا بەرەو نەمان دەچن.
-
1:18 - 1:22ئەو گۆڕانە ژینگەیەیی بە شێوەی جووڵاو
-
1:23 - 1:26دەیخەینە ڕوو بەخێرای
توانامان بەرە وپێش دەبات. -
1:27 - 1:30من زانایی کەشناسی نیم، بەڵام گەردوونناسم.
-
1:30 - 1:34من لێکۆلینەوەم سەبارەت بە هەسارانەی کە
بۆ ژیان گونجاون و کاریگەریان -
1:34 - 1:37لەسەر ئەستـێرەکان هەیە کردووە بەئومێدی
دۆزینەوەی شوێنێک لەم گەردوونە -
1:37 - 1:39لەپاڵ هەسارەی خۆمان
کە بۆ ژیان گونجاو بێـت. -
1:40 - 1:42من بە دوای ژینگەیەکی
گونجاو دەگەڕێم. -
1:44 - 1:48وەک کەسێکی شارەزا لە گەڕان بەدوای ژیان
-
1:48 - 1:51لەم گەردوونەدا، دەتوانم پێتان ڕابگەیەنم
کە تا زیاتر بەدوای هەسارەی، -
1:51 - 1:55وەک زەوی بگەرێن، زیاتر سوپا گوزاری
هەسارەی خۆمان دەبێ. -
1:55 - 1:58هەریەک لەم جیهانە نوێییانە
بەراوردێک لە نێوان هەسارە -
1:58 - 2:01نۆییە دۆزراوەکان و ئەو هەسارانەی
کە ئێمە پێمان باشتربنە بۆ دەکات: -
2:01 - 2:04ئەوانەی لە کۆمەڵە هەسارەکانی خۆرن.
-
2:04 - 2:05سەرنجی هەسارەی مەریخ بدەن.
-
2:05 - 2:09هەسارەیەکی بچووک و بەردینە،
و کەمێک لە خۆرەوە دوورە، -
2:09 - 2:12لەوانەیە بۆمان دەربکەوێ
کە بۆ ژیان گونجاوە -
2:12 - 2:14ئەگەر لە لایەن ئامێرێکی
وەکو کیلپەر بدۆزرێتەوە. -
2:14 - 2:17لە ڕاستیدا، دەکرێ مەریخ
بۆ ژیان لەبار بووبێت، -
2:17 - 2:20هەر ئەمەش هۆکاری
لێکوڵینەوە زۆرەکانمانە دەربارەی مەریخ. -
2:20 - 2:24ئامیرەکانمان، وەک ئامیرەی کێریوسیتی،
بە هێواشی دەڕویشت، -
2:24 - 2:27گەڕان بە دوای بەڵگەیەک کە
هەبوونی ژیان بسەلمێنیت. -
2:27 - 2:31خولگەی فەلەکی وەک ئەرکی ماڤن کە
نمونەی کەش و هەوای مەریخ تۆمار دەکات، -
2:31 - 2:34هەوڵی تێگەیشتن لە هۆکارەکانی چۆنیەتی
لە دەستدانی توانایی ژین لە مەریخ دەدات. -
2:34 - 2:39ئێستا کۆمپانیاکانی کەرتی تایبەت نەک تەنها
گەشت بۆ بۆشایی ئاسمان ڕێک دەخەن -
2:39 - 2:42بەڵکو ئەم هەستە خۆشەی ئەگەری
ژیان لەسەر مەریخیش دەردەبڕن. -
2:42 - 2:45بەڵام لە تێرۆانینێکی قوڵی مەریخەوە بۆمان
-
2:45 - 2:48دەردەکەوێت مەریخ لە بیابانەکانی
هەسارەىی خۆمان دەچێت، -
2:48 - 2:52ئەوشوێنانەی لەخەیاڵمان دا هەیە
بۆ ئەو بێروکانەی کە پێشەنگتر و، -
2:52 - 2:55لە پێشترن، بە بەراورد کردن بە زەوی
-
2:55 - 2:57مەریخ بۆ ژیان شوێنێکی زۆر ترسناکە.
-
2:58 - 3:01بە لەبەر چاوگرتنی ئەم زەویە
بیابانیە فراوانەی زەوی کە -
3:01 - 3:03لانەی ژیانمان لێ دانەمەزراندووە،
-
3:03 - 3:06بە بەراورد لەگەڵ مەریخ
شوێنێکە کە گژ و گیا چڕی لێیە. -
3:06 - 3:08هەرچەندە لە وشکترین و بەرزترین شوێنی زەوی،
-
3:09 - 3:11هەوایەکی چڕ و پڕ
لە ئۆکسجین هەیە و هەزاران میل -
3:11 - 3:15لە دووری دارستانە باراناوییەکانمان
هەڵم و گاز دەردەدات. -
3:15 - 3:22من سەبارەت بەو هەواڵە هەست بزوێنانەی
داگیرکردنی مەریخ وهەسارەکانی تر نیگەرانم -
3:22 - 3:24کە سێبەرێکی گەورە و ڕەشی هەڵگرتبێ:
-
3:24 - 3:27بیر و بۆچوونی هەندێک کەس
ئەوەیە بوونی مەریخ لەم گەردوونە -
3:27 - 3:30بۆ پاراستنی ئێمەیە لەم وێراکاریانەی
خۆمان ئەنجامی دەدەین -
3:30 - 3:33لەسەر ئەو تاکە شوێنەی کە بۆ ژیان
گونجاوە ئەویش زەوییە. -
3:34 - 3:36هەرچەندە من حەز بە کاری
گەڕان بە دوای ئەستێرەکان دەکەم، -
3:36 - 3:38بەڵام لە ناخی دڵمەوە دژی ئەم بیرۆکەیەم.
-
3:39 - 3:41چەندین هۆکاری نایاب
بۆچوونە سەر مەریخ هەیە، -
3:42 - 3:45بەڵام هەرکەسێک بڵێت مەریخ
جێگرەوەی زەویە: -
3:45 - 3:48ئەوا وەک ئەوەیە کاپتنی تایتانیک
بڵێت ئاهەنگی ڕاستەقینە -
3:48 - 3:50لە سەر چوپی سەرئاوکەوتن دەست پێ دەکات.
-
3:51 - 3:52(پێکەنین)
-
3:53 - 3:55(چەپڵە ڕێزان)
-
3:56 - 3:57سوپاس.
-
3:59 - 4:02بەڵام ئامانجی گەڕان بە دوای
ئەسـتێرە و پاراستنی هەسارەی خۆمان -
4:03 - 4:04دژی یەک نین.
-
4:05 - 4:07نەخێر، لە ڕاستیدا دوو ڕێچکەی یەک ئامانجن:
-
4:07 - 4:11ئەویش تێگەیشتن، پاراستن و
بەرەو پێش بردنی ژیانە لە داهاتوو. -
4:12 - 4:15ژینگەیی جیهانی ئێمە
ڕەهەندی سەیرو سەمەرەی هەیە. -
4:15 - 4:17ئەوان تەنها لە زەوییەوە نزیکن.
-
4:17 - 4:22ئەگەرتێگەیشتباین چۆن شوێنیکی
گونجاو بۆ ژیان وەک زەوی -
4:22 - 4:25لە بارودۆخێکی توند و سەخت دروست بکەین،
-
4:25 - 4:29لەوانەیە بتوانین ڕووبەرووی
ناچاری پاراستنی ژینگەکەمان و -
4:29 - 4:30و زیاتریش پێشبکەوین.
-
4:31 - 4:33لەگەڵ دوا بیرۆکەی زانستی بەجێتان دەهێڵم:
-
4:33 - 4:35ئەویش بیردۆزی فێرمییە.
-
4:35 - 4:40ساڵانێک لەمەوبەر، زانای فیزیا
ئێنریکۆ فێرمی ئەو ڕاستیەی سەڵماندووە -
4:40 - 4:43دەڵێت ئەو جیهانەی ئێمە کە
ماوەیەکی زۆرە بوونی هەیە -
4:43 - 4:46و پێشبینی دەکەین چەندین
هەسارەی تری هاوشێوە هەبێت، -
4:46 - 4:49دەبوایە تا ئێستادا بەڵگە بۆ ژیانی
بونەوەری ئاسمانی بدۆزیبایەوە. -
4:49 - 4:50؟کەواتە ئەوانە لەکوێن
-
4:50 - 4:53باشە، چارەسەرێکی شیاو بۆ بیردۆزەکەی فێرمی
-
4:53 - 4:57ئەوەیە، شارستانییەت
کاتێک لە ڕووی تەکنەلۆجیەوە پێشدەکەوێت -
4:57 - 5:00تا بگاتە ڕادەی خەون بینین بە
ژیان کردن لە ئاسمان، -
5:00 - 5:02ناتوانن لە گرنگی مسۆگەر کردنی
-
5:03 - 5:06ئەم هەسارەیەیی کە ڕێگەی بۆ
پێشکەوتنیان خۆش کردووە تێبگەن. -
5:07 - 5:11لەخۆبایی بوونە ئەگەر باوەڕت
وابێت داگیرکردنی هەسارەکان -
5:11 - 5:13ئێمە لەخۆمان دەپارێزێ،
-
5:13 - 5:16بەڵام دۆزینەوە و پاراستنی هەسارەکان
-
5:16 - 5:18دەتوانن بەیەکەوە بکرێت.
-
5:19 - 5:21ئەگەر بەڕاستی باوەڕمان
بە تواناکانمان هەبێت -
5:21 - 5:24بۆ گونجاندنی هەڵومەرجی ژیان
لە ژینگەیی سەختی مەریخ، -
5:24 - 5:28کەواتە پێویستە توانای زاڵ بوون
بەسەر ئیشێکی زۆر ئاسانتر هەبیت کە -
5:28 - 5:30ئەرکی پاراستنی لەباری
ژیانە لەسەر زەوی. -
5:30 - 5:31سوپاس.
-
5:31 - 5:34(چەپڵە ڕێزان)
- Title:
- با مەریخ وەک جێگرەوە بەکارنەهێنین
- Speaker:
- لوسیان واڵکۆویکز
- Description:
-
more » « less
ئەستێرەناس، گەردوونناس وهاوڵی گەورەی تێد لوسیان واڵکۆویکز کار لەسەر ئامێری کبپلەری ناسا دەکات بۆ گەڕان بە دوای ئەم هەسارانەی گەردوون کە دەتوانن پشتگیری لە ژیان بکەن. لەم ئاخاوتنە بەنرخە داوامان لێ دەکات بە وریاییەوە گرنکی بە مریخ بدەین. لەم ئاخاوتنە کورتە دا، پێشنیاری ئەوە دەکات خەون بەوە نەبینین کە لە کۆتایىدا لە کاتی لە دەست دانی زەوی بەرەو مەریخ بڕۆین. بیڕکردنەوە لە دۆزینەوە و پاراستنی زەوی دوو ڕێچکەی هەمان ئامانجن، هەر وەکو دەڵێت، "تا زیاتر بەدوای هەسارەی وەکو زەوی بگەرێی ،زیاتر سوپاس گوزاری هەسارەی خۆمان دەبین".
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 05:50
|
Ahmed Yousify approved Kurdish subtitles for Let's not use Mars as a backup planet | |
|
|
Ahmed Yousify edited Kurdish subtitles for Let's not use Mars as a backup planet | |
|
Razaw Bor accepted Kurdish subtitles for Let's not use Mars as a backup planet | |
|
|
Razaw Bor edited Kurdish subtitles for Let's not use Mars as a backup planet | |
|
|
Razaw Bor edited Kurdish subtitles for Let's not use Mars as a backup planet | |
|
|
Razaw Bor edited Kurdish subtitles for Let's not use Mars as a backup planet | |
|
|
Razaw Bor edited Kurdish subtitles for Let's not use Mars as a backup planet | |
|
|
Razaw Bor edited Kurdish subtitles for Let's not use Mars as a backup planet |