1
00:00:00,000 --> 00:00:03,346
ئێستا چارەنووسازترین
کاتی مێژووی مرۆڤایەتییە.

2
00:00:03,636 --> 00:00:08,905
لە نێوان لە دەستدانی زەوی و دۆزینەوەی
هەسارەیەکی جێگرەوە مرۆڤایەتی پەشۆکاوە.

3
00:00:09,305 --> 00:00:12,412
لە ساڵانی ڕابردوو ئێمە زانیاریمان سەبارەت

4
00:00:12,412 --> 00:00:15,782
بە چۆن زەوی لە ناو گەردوون
ڕێکەوتووە کۆکردەوە.

5
00:00:16,242 --> 00:00:18,492
ئامێری کیپلەری پشکێنەری ناسا

6
00:00:18,492 --> 00:00:21,500
هەزاران هەسارەی نادیار لە
دەوری ئەستێرەکانی تر دۆزییەوە،

7
00:00:21,720 --> 00:00:25,689
ئاماژە بەوە دەکەن کە زەوی یەکێکە
لەو ملیار هەسارەی نێو گەلەئەسـتێرە.

8
00:00:26,229 --> 00:00:28,143
کیپلەر تەلیسکۆبێکی بۆشایی ئاسمانە

9
00:00:28,233 --> 00:00:32,243
پێوانەی ڕووناکی ئەوئەستێرانە دەکات
کاتێک هەسارەکان بەپێشیاندا دەڕۆن،

10
00:00:32,343 --> 00:00:35,094
بەربەست دەخەنە بەردەم 
ئەو ڕوناکیەی دەگاتە ئێمە.

11
00:00:35,554 --> 00:00:37,972
داتاکانی کیپلەرقەبارەی هەسارەکان هەروەها

12
00:00:38,142 --> 00:00:40,552
دووریان لە ئەستێرەکانەوە دەردەخات.

13
00:00:40,722 --> 00:00:45,028
بەیەکەوە، یارمەتیمان دەدات لەوە تێبگەبن
ئایا ئەوهەسارانە وەک،

14
00:00:45,098 --> 00:00:47,688
هەسارەکانی کۆمەلەی خۆر بچوک و بەردینن،

15
00:00:47,838 --> 00:00:50,733
هەروەها بڕی چەند ڕووناکیان 
لە خۆرەوە پێ دەگات.

16
00:00:50,903 --> 00:00:54,729
بەڵگەگەکان ڕاستیەک دەسەلمێنن 
ئایا ئەوهەسارەی دۆزیومانەتەوە

17
00:00:54,849 --> 00:00:57,097
دەکرێت گونجاو بێت بۆ ژیان یاخود نا.

18
00:00:57,407 --> 00:01:01,618
بەداخەوە، لەهەمان کاتدا ئەو
هەسارە بەنرخەی

19
00:01:01,618 --> 00:01:03,831
کە لەوانەیە بۆ ژیان گونجاو بێت دەدۆزییەوە،

20
00:01:03,921 --> 00:01:06,374
هەسارەکەمان لەژێر باری قورسایی
مرۆڤایەتی دابەزێت.

21
00:01:06,864 --> 00:01:10,524
ساڵی ٢٠١٤ بە گەرمترین ساڵ تۆمارکراوە.

22
00:01:10,744 --> 00:01:14,526
بەستەڵەکەکان و دەریا سەهۆڵاویەکان
کە بۆهەزار ساڵە هەن

23
00:01:14,626 --> 00:01:17,089
لەم دە ساڵی داهاتوودا بەرەو نەمان دەچن.

24
00:01:17,979 --> 00:01:22,364
ئەو گۆڕانە ژینگەیەیی بە شێوەی جووڵاو


25
00:01:22,744 --> 00:01:25,755
دەیخەینە ڕوو بەخێرای
توانامان بەرە وپێش دەبات.

26
00:01:26,955 --> 00:01:30,227
من زانایی کەشناسی نیم، بەڵام گەردوونناسم.

27
00:01:30,297 --> 00:01:33,532
من لێکۆلینەوەم سەبارەت بە هەسارانەی کە
بۆ ژیان گونجاون و کاریگەریان

28
00:01:33,532 --> 00:01:36,752
لەسەر ئەستـێرەکان هەیە کردووە بەئومێدی
دۆزینەوەی شوێنێک لەم گەردوونە

29
00:01:36,852 --> 00:01:39,360
لەپاڵ هەسارەی خۆمان
کە بۆ ژیان گونجاو بێـت.

30
00:01:39,580 --> 00:01:42,222
من بە دوای ژینگەیەکی
گونجاو دەگەڕێم.

31
00:01:43,752 --> 00:01:47,932
وەک کەسێکی شارەزا لە گەڕان بەدوای ژیان 


32
00:01:47,942 --> 00:01:51,094
لەم گەردوونەدا، دەتوانم پێتان ڕابگەیەنم
کە تا زیاتر بەدوای هەسارەی،

33
00:01:51,094 --> 00:01:54,651
وەک زەوی بگەرێن، زیاتر سوپا گوزاری
هەسارەی خۆمان دەبێ.

34
00:01:54,851 --> 00:01:57,797
هەریەک لەم جیهانە نوێییانە
بەراوردێک لە نێوان هەسارە

35
00:01:57,827 --> 00:02:01,460
نۆییە دۆزراوەکان و ئەو هەسارانەی
کە ئێمە پێمان باشتربنە بۆ دەکات:

36
00:02:01,490 --> 00:02:03,502
ئەوانەی لە کۆمەڵە هەسارەکانی خۆرن.

37
00:02:03,502 --> 00:02:05,242
سەرنجی هەسارەی مەریخ بدەن.

38
00:02:05,312 --> 00:02:08,674
هەسارەیەکی بچووک و بەردینە،
و کەمێک لە خۆرەوە دوورە،

39
00:02:08,934 --> 00:02:11,829
لەوانەیە بۆمان دەربکەوێ
کە بۆ ژیان گونجاوە

40
00:02:11,829 --> 00:02:14,054
ئەگەر لە لایەن ئامێرێکی
وەکو کیلپەر بدۆزرێتەوە.

41
00:02:14,054 --> 00:02:16,626
لە ڕاستیدا، دەکرێ مەریخ
بۆ ژیان لەبار بووبێت،

42
00:02:17,106 --> 00:02:20,073
هەر ئەمەش هۆکاری 
لێکوڵینەوە زۆرەکانمانە دەربارەی مەریخ.

43
00:02:20,073 --> 00:02:23,910
ئامیرەکانمان، وەک ئامیرەی کێریوسیتی،
بە هێواشی دەڕویشت،

44
00:02:24,010 --> 00:02:26,920
گەڕان بە دوای بەڵگەیەک کە
هەبوونی ژیان بسەلمێنیت.

45
00:02:26,990 --> 00:02:30,600
خولگەی فەلەکی وەک ئەرکی ماڤن کە
نمونەی کەش و هەوای مەریخ تۆمار دەکات،

46
00:02:30,600 --> 00:02:34,236
هەوڵی تێگەیشتن لە هۆکارەکانی چۆنیەتی
لە دەستدانی توانایی ژین لە مەریخ دەدات.

47
00:02:34,356 --> 00:02:38,548
ئێستا کۆمپانیاکانی کەرتی تایبەت نەک تەنها
گەشت بۆ بۆشایی ئاسمان ڕێک دەخەن

48
00:02:38,808 --> 00:02:42,353
بەڵکو ئەم هەستە خۆشەی ئەگەری
ژیان لەسەر مەریخیش دەردەبڕن.

49
00:02:42,453 --> 00:02:44,864
بەڵام لە تێرۆانینێکی قوڵی مەریخەوە بۆمان

50
00:02:44,864 --> 00:02:47,514
دەردەکەوێت مەریخ لە بیابانەکانی
هەسارەىی خۆمان دەچێت،

51
00:02:47,514 --> 00:02:52,139
ئەوشوێنانەی لەخەیاڵمان دا هەیە
بۆ ئەو بێروکانەی کە پێشەنگتر و،

52
00:02:52,139 --> 00:02:54,671
لە پێشترن، بە بەراورد کردن بە زەوی

53
00:02:54,671 --> 00:02:57,023
مەریخ بۆ ژیان شوێنێکی زۆر ترسناکە.

54
00:02:57,843 --> 00:03:01,160
بە لەبەر چاوگرتنی ئەم زەویە
بیابانیە فراوانەی زەوی کە

55
00:03:01,160 --> 00:03:03,054
لانەی ژیانمان لێ دانەمەزراندووە،

56
00:03:03,054 --> 00:03:05,528
بە بەراورد لەگەڵ مەریخ
شوێنێکە کە گژ و گیا چڕی لێیە.

57
00:03:05,528 --> 00:03:08,471
هەرچەندە لە وشکترین و بەرزترین شوێنی زەوی،

58
00:03:08,561 --> 00:03:11,337
هەوایەکی چڕ و پڕ
لە ئۆکسجین هەیە و هەزاران میل

59
00:03:11,337 --> 00:03:14,787
لە دووری دارستانە باراناوییەکانمان
هەڵم و گاز دەردەدات.

60
00:03:15,328 --> 00:03:21,595
من سەبارەت بەو هەواڵە هەست بزوێنانەی
داگیرکردنی مەریخ وهەسارەکانی تر نیگەرانم

61
00:03:21,755 --> 00:03:24,199
کە سێبەرێکی گەورە و ڕەشی هەڵگرتبێ:

62
00:03:24,259 --> 00:03:27,039
بیر و بۆچوونی هەندێک کەس
ئەوەیە بوونی مەریخ لەم گەردوونە

63
00:03:27,039 --> 00:03:30,479
بۆ پاراستنی ئێمەیە لەم وێراکاریانەی
خۆمان ئەنجامی دەدەین

64
00:03:30,479 --> 00:03:33,372
لەسەر ئەو تاکە شوێنەی کە بۆ ژیان
گونجاوە ئەویش زەوییە.

65
00:03:33,742 --> 00:03:36,355
هەرچەندە من حەز بە کاری
گەڕان بە دوای ئەستێرەکان دەکەم،

66
00:03:36,355 --> 00:03:38,433
بەڵام لە ناخی دڵمەوە دژی ئەم بیرۆکەیەم.

67
00:03:38,503 --> 00:03:41,458
چەندین هۆکاری نایاب 
بۆچوونە سەر مەریخ هەیە،

68
00:03:41,568 --> 00:03:44,531
بەڵام هەرکەسێک بڵێت مەریخ 
جێگرەوەی زەویە:

69
00:03:44,531 --> 00:03:47,855
ئەوا وەک ئەوەیە کاپتنی تایتانیک
بڵێت ئاهەنگی ڕاستەقینە

70
00:03:47,855 --> 00:03:49,963
لە سەر چوپی سەرئاوکەوتن دەست پێ دەکات.

71
00:03:51,233 --> 00:03:52,254
(پێکەنین)

72
00:03:53,204 --> 00:03:55,193
(چەپڵە ڕێزان)

73
00:03:55,653 --> 00:03:56,865
سوپاس.

74
00:03:58,925 --> 00:04:02,482
بەڵام ئامانجی گەڕان بە دوای
ئەسـتێرە و پاراستنی هەسارەی خۆمان

75
00:04:02,572 --> 00:04:04,468
دژی یەک نین.

76
00:04:04,548 --> 00:04:07,389
نەخێر، لە ڕاستیدا دوو ڕێچکەی یەک ئامانجن:

77
00:04:07,469 --> 00:04:11,340
ئەویش تێگەیشتن، پاراستن و
بەرەو پێش بردنی ژیانە لە داهاتوو.

78
00:04:11,560 --> 00:04:14,512
ژینگەیی جیهانی ئێمە
ڕەهەندی سەیرو سەمەرەی هەیە.

79
00:04:14,512 --> 00:04:17,165
ئەوان تەنها لە زەوییەوە نزیکن.

80
00:04:17,365 --> 00:04:21,966
ئەگەرتێگەیشتباین چۆن شوێنیکی
گونجاو بۆ ژیان وەک زەوی

81
00:04:22,026 --> 00:04:25,125
لە بارودۆخێکی توند و سەخت دروست بکەین،

82
00:04:25,355 --> 00:04:28,785
لەوانەیە بتوانین ڕووبەرووی
ناچاری پاراستنی ژینگەکەمان و

83
00:04:28,785 --> 00:04:30,202
و زیاتریش پێشبکەوین.

84
00:04:31,032 --> 00:04:33,191
لەگەڵ دوا بیرۆکەی زانستی بەجێتان دەهێڵم:

85
00:04:33,191 --> 00:04:35,091
ئەویش بیردۆزی فێرمییە.

86
00:04:35,291 --> 00:04:40,016
ساڵانێک لەمەوبەر، زانای فیزیا
ئێنریکۆ فێرمی ئەو ڕاستیەی سەڵماندووە

87
00:04:40,226 --> 00:04:42,988
دەڵێت ئەو جیهانەی ئێمە کە
ماوەیەکی زۆرە بوونی هەیە

88
00:04:42,988 --> 00:04:45,665
و پێشبینی دەکەین چەندین
هەسارەی تری هاوشێوە هەبێت،

89
00:04:45,735 --> 00:04:48,735
دەبوایە تا ئێستادا بەڵگە بۆ ژیانی
بونەوەری ئاسمانی بدۆزیبایەوە.

90
00:04:48,745 --> 00:04:50,323
؟کەواتە ئەوانە لەکوێن

91
00:04:50,323 --> 00:04:53,366
باشە، چارەسەرێکی شیاو بۆ بیردۆزەکەی فێرمی

92
00:04:53,366 --> 00:04:57,323
ئەوەیە، شارستانییەت
کاتێک لە ڕووی تەکنەلۆجیەوە پێشدەکەوێت

93
00:04:57,433 --> 00:04:59,816
تا بگاتە ڕادەی خەون بینین بە
ژیان کردن لە ئاسمان،

94
00:04:59,816 --> 00:05:02,348
ناتوانن لە گرنگی مسۆگەر کردنی

95
00:05:02,568 --> 00:05:05,732
ئەم هەسارەیەیی کە ڕێگەی بۆ
پێشکەوتنیان خۆش کردووە تێبگەن.

96
00:05:06,562 --> 00:05:11,110
لەخۆبایی بوونە ئەگەر باوەڕت
وابێت داگیرکردنی هەسارەکان

97
00:05:11,110 --> 00:05:12,618
ئێمە لەخۆمان دەپارێزێ،

98
00:05:12,708 --> 00:05:16,379
بەڵام دۆزینەوە و پاراستنی هەسارەکان

99
00:05:16,419 --> 00:05:17,988
دەتوانن بەیەکەوە بکرێت.

100
00:05:18,668 --> 00:05:20,702
ئەگەر بەڕاستی باوەڕمان
بە تواناکانمان هەبێت

101
00:05:20,702 --> 00:05:23,545
بۆ گونجاندنی هەڵومەرجی ژیان
لە ژینگەیی سەختی مەریخ،

102
00:05:23,995 --> 00:05:27,511
کەواتە پێویستە توانای زاڵ بوون
بەسەر ئیشێکی زۆر ئاسانتر هەبیت کە

103
00:05:27,511 --> 00:05:29,810
ئەرکی پاراستنی لەباری
ژیانە لەسەر زەوی.

104
00:05:29,810 --> 00:05:30,860
سوپاس.

105
00:05:31,310 --> 00:05:33,926
(چەپڵە ڕێزان)