Thiết kế trong tâm thế của người mù.

Một thành phố cho người mù sẽ trông như thế nào? Chris Downey là một kiến trúc sư, người đã mất đi thị giác vào năm 2008: ông ấy so sánh cuộc đời mình tại thành phố San Fracisco yêu thương trước và sau biến cố ấy - và cho thấy rằng những thiết kế thận trọng giúp cải thiện cuộc sống hiện tại của ông sẽ thực sự cải thiện đời sống con người, dù họ có sáng mắt hay không.

Vậy là, bước xuống khỏi xe buýt,

tôi hướng tới góc đường

hướng về đường hướng đông
tới một buổi huấn luyện chữ nổi.

Đó là mùa đông năm 2009,

tôi đã bị mù khoảng 1 năm.

Mọi thứ đang diễn biến khá tốt.

Cẩn thận rà soát hướng bên kia,

tôi rẽ về bên trái,

ấn nút tự động
tín hiệu âm thanh cho người đi bộ,

và chờ đến lượt của mình.

Khi tiếng chuông reo lên,
tôi cất bước

và cẩn thận tiến về phía kia.

Bước chân trên vỉa hè,

tôi bỗng nghe thấy
tiếng của một cái ghế sắt

bị kéo dọc trên mặt đường bê tông
ngay phía trước tôi.

Tôi biết có một quán cà phê trong góc,

và họ bày rất nhiều ghế trước quán,

vì thế tôi chuyển hướng sang trái

để tiến gần hơn đến lòng đường.

Khilàm thế, tôi sượt qua cái ghế.

Tôi chợt nhận ra
mình đã phạm sai lầm,

và tôi đi lùi lại về phía bên phải,

và sượt qua cái ghế
một cách hoàn hảo.

Giờ thì tôi cảm thấy một chút lo lắng.

Tôi đi lùi về phía bên trái,

và lại sượt qua cái ghế,

đang chắn đường mình.

Bây giờ, tôi đã thực sự hoảng hốt.

Và thế là tôi hét lên,

" Ai ở đó vậy?
Chuyện gì đang xảy ra vậy?"

Ngay sau tiếng hét của mình,

tôi nghe thấy cái gì đó
giống tiếng lục lạc quen thuộc.

Âm thanh nghe thật thân quen,

và tôi mơ hồ nhận ra
một thứ gì đó khác,

và tôi tìm kiếm bằng tay trái,

bàn tay tôi
chạm phải cái gì đó xù xì,

và tôi tình cờ sờ thấy một cái tai,

cái tai của một con chó,
có thể là một chú chó vàng.

Dây xích của nó bị buộc vào ghế

vì chủ của cô chó đã đi vào (quán) cà phê,

và cô chó chỉ là

đang cố gắng chào đón tôi,
có lẽ là để tôi gãi tai cho nó,

Ai biết được,
có thể cô chó tình nguyện hỗ trợ.

(Tiếng cười)

Nhưng câu chuyện nhỏ này thực sự

là về những nỗi sợ
và sự nhận thức sai lầm đi kèm

với ý tưởng băng qua thành phố

mà không nhìn thấy đường,

dường như là hiển nhiên
với môi trường

và những người xung quanh bạn.

Vậy nên, hãy để tôi lùi lại
và thiết lập bối cảnh một chút.

Vào ngày thánh Patrick năm 2008,

Tôi đã đến bệnh viện làm phẫu thuật

để cắt bỏ khối u não.

Ca phẫu thuật thành công.

Hai ngày sau đó,
thị lực của tôi bắt đầu yếu đi.

Đến ngày thứ ba, nó đã mất hẳn.

Ngay lập tức,
tôi bị sốc bởi một cảm giác sợ hãi lạ thường

nỗi hoang mang, sự tổn thương

như bao người khác.

Nhưng vì tôi có thời gian
để dừng lại và suy nghĩ,

tôi thực sự bắt đầu nhận ra

tôi biết ơn rất nhiều vì điều này.

Đặc biệt, tôi đã nghĩ về bố tôi,

ông qua đời vì những biến chứng

do việc phẫu thuật não.

Lúc đó, ông đã 36 tuổi, và tôi được 7 tuổi.

Vì vậy mặc dù tôi có lý do

để sợ hãi trước những gì
mình phải đối mặt,

và không có ý tưởng rõ ràng nào
về những gì sắp xảy ra,

tôi vẫn còn sống.

Con trai của tôi vẫn còn cha.

Và ngoài ra, tôi không phải là người đầu tiên

bị mất thị lực.

Tôi biết chắc chắn phải có những hệ thống

và các kĩ thuật và huấn luyện

để sống một cuộc sống đầy đủ,
năng động và ý nghĩa

mà không có thị lực.

Vì vậy, khi được bệnh viện cho về

vài ngày sau đó, tôi ra về với một sứ mệnh,

một sứ mệnh để thoát khỏi việc mù loà
và có được sự luyện tập tốt nhất

càng nhanh càng tốt
và để bắt tay làm lại cuộc đời mình.

Trong vòng sáu tháng,
tôi đã trở lại làm việc.

Việc luyện tập của tôi bắt đầu.

Tôi bắt đầu với việc đạp xe đạp đôi

với những ông bạn cũ của mình,

và tự mình đi đến chỗ làm,

đi bộ qua thị trấn và bắt xe buýt.

Có rất nhiều khó khăn.

Nhưng những gì tôi không thể lường trước

với sự chuyển tiếp nhanh chóng đó,

là những trải nghiệm đáng kinh ngạc
của việc cân đong

giữa trải nghiêm sáng mắt
với trải nghiệm khiếm thị của mình

tại cùng một địa điểm
với cùng những con người đó

chỉ trong môt thời gian ngắn.

Từ đó, nảy sinh rất nhiều
những (điều) bên trong (nội tâm - ND)

hay (nhận thức về) bên ngoài,
như tôi vẫn thường gọi,

những thứ mà tôi học được
kể từ khi mất thị giác.

Những gì bên ngoài
từ những điều vụn vặt

đến những điều sâu sắc,

từ trần tục tới khôi hài.

Là một kiến trúc sư,
việc trùng khớp

giữa trải nghiệm sáng mắt và mù loà

tại cùng địa điểm, cùng thành phố

trong vòng một thời gian ngắn như vậy

đã cho tôi những nhận thức tuyệt vời
về những điều bên ngoài

của chính thành phố.

Tối quan trọng trong số đó

là sự nhận thức rằng, thực ra

thành phố là địa điểm tuyệt vời cho người mù.

Và rồi tôi cũng thực sự ngạc nhiên

bởi sự tốt bụng
và quan tâm của thành phố

trái ngược với thờ ơ hoặc tồi tệ hơn thế.

Và tôi bắt đầu nhận ra rằng

dường như người mù có vẻ như có

một sự ảnh hưởng tích cực
tới bản thân thành phố.

Có một chút tò mò đối với tôi.

Hãy để tôi lùi lại và xem qua

tại sao thành phố lại tốt cho người mù.

Sự luyện tập vốn có
để phục hồi việc mất đi thị lực

là học cách tin cậy
vào những giác quan không dựa vào hình ảnh,

những điều mà bình thường
bạn có thể vô tình bỏ qua.

Giống như cả một thế giới mới
về thông tin cảm quan

mở ra cho bạn.

Tôi đã thực sự bị ấn tượng
bởi sự hoà âm

của những âm thanh tinh tế
xung quanh mình trong thành phố

mà bạn có thể nghe và nghiên cứu

để biết được mình đang ở đâu,

cần di chuyển như thế nào bạn
và cần đi đến nơi nào.

Tương tự như vậy,
bằng việc nắm chặt cây gậy,

bạn có thể cảm nhận
kết cấu tương phản ở các tầng dưới,

và qua thời gian,
bạn xây dựng được khuôn mẫu nơi ở

và nơi bạn muốn tới.

Tương tự, chỉ cần mặt trời
chiếu một phần khuôn mặt

hoặc gió lùa qua cổ

cũng gợi ý cho bạn

và toạ độ và hướng đi
của bạn qua các dãy nhà

và chuyển động của bạn
qua thời gian và không gian.

Không chỉ thế, cả khứu giác nữa.

Một số quận và thành phố
có mùi riêng của nó,

cũng giống như những nơi và những thứ
xung quanh bạn,

và nếu may mắn,
bạn có thể đi theo mũi mình

để tới một tiếm bánh mới
mà bạn đang tìm kiếm.

Tất cả những điều đó
thực sự làm tôi ngạc nhiên,

vì tôi bắt đầu nhận ra rằng

trải nghiệm khiếm thị của mình

còn đa-giác-quan hơn rất nhiều

so với trải nghiêm sáng mắt trước kia.

Những gì xảy ra với tôi
cũng là thành phố

đang thay đổi thế nào
xung quanh tôi.

Khi bạn sáng mắt,

mọi người như dính vào bản thân,

bạn chỉ để ý đến công việc kinh doanh.

Mất thị lực, dù sao,

đó là cả một câu chuyện khác.

Và tôi không biết ai đang dõi theo ai,

nhưng tôi nghi ngờ rằng
rất nhiều người đang nhìn tôi.

Và tôi không phải kẻ hoang tưởng,
nhưng đi bất cứ đâu,

Tôi cũng nhận được mọi kiểu lời khuyên:

Đến đây, lại đó, cẩn thận cái này.

Rất nhiều thông tin tốt.

Một số hữu ích.
Rất nhiều cái lại trái ngược.

bạn có thể tưởng tượng ra
những gì chúng ám chỉ.

Một số lại sai và không thực sự hữu ích.

Nhưng tất cả đều tốt đẹp
trong cái kế hoạch khổng lồ này.

Nhưng một lần tôi ở Oakland

đi bộ dọc đường Broadway,
và đi tới một góc đường.

Tôi chờ tín hiệu âm thanh
cho người đi bộ,

và khi nó reo lên, tôi băng qua phố,

đột ngột, tay phải của tôi

bỗng bị nắm lấy
bởi một người đàn ông,

ông ấy kéo cánh tay tôi,
đẩy tôi vào lề đường

và kéo băng tôi qua con phố,

trong khi nói chuyện với tôi
bằng tiếng phổ thông.

(cười lớn)

Nó giống như, không có cách nào thoát khỏi
cái níu chặt của ông ta

nhưng ông ấy đã đưa tôi đến nơi an toàn.

Tôi có thể làm được gì?

Nhưng tin tôi đi, có rất nhiều cách lịch sự hơn

để yêu cầu sự giúp đỡ.

Chúng tôi không biết rằng bạn ở đó,

nên thật tốt khi là người nói "Xin chào" đầu tiên.

"Bạn có cần sự trợ giúp không?"

Trong khi ở Oakland, tôi bị sốc bởi

sự thay đổi quá nhiều của thành phố Oakland

khi mất đi thị giác.

Tôi thích được nhìn thấy nó.

Đó là một thành phố tuyệt vời.

Nhưng khi mất đi thị giác

và đi dọc trên đường Broadway,

tôi được chúc phúc
trên từng con phố trên đường.

"Phù hộ cho ông".

"Tiến lên, anh trai"

" Chúa phù hộ cho bạn".

Tôi vẫn không lấy lại được thị giác.

(Cười lớn)

Và ngay cả khi không có thị lực,
tôi cũng không gặp (tình huống) đó ở San Francisco.

Và tôi biết điều đó
làm phiền một số người bạn khiếm thị của tôi,

không chỉ riêng tôi.

Thường thì người ta nghĩ

đó là cảm xúc đến từ sự thương cảm.

Tôi có xu hướng nghĩ rằng
nó đến từ tính chia sẻ nhân văn

từ sự gắn bó của chúng ta,
và tôi nghĩ rằng nó thì khá là tuyệt.

Thực tế, nếu tôi cảm thấy xuống tinh thần,

tôi chỉ cần tới Broadway
ở trung tâm Oakland,

đi dạo và cảm thấy tốt hơn khi làm thế,

rất nhanh chóng.

Không chỉ vậy, nó còn minh hoạ cho việc

bằng cách nào người khuyết tật và người mù

là một phần thiếu sót
của các đường biểu đồ

dân tộc, xã hội, chủng tộc và kinh tế.

Người khuyết tật là người phục vụ bình đẳng.

Tất cả mọi người đều được chào đón.

Trên thực tế thì, tôi nghe nói rằng
cộng đồng người khuyết tật

thực sự chỉ có hai loại người:

đó là những người bị khuyết tật,

và những người chưa tìm thấy bản thân mình.

Đó là một cách khác
để suy nghĩ về việc đó,

nhưng tôi nghĩ nó khá là đẹp,

vì nó chắc chắn bao quát hơn

là những tư tưởng thù nghịch
giữa ta và họ

hay giữa người bình thường
và những người có khiếm khuyết,

và nó thì thành thật và đáng trân trọng hơn

trước sự mong manh trong cuộc sống.

Vì vậy, điều cuối cùng mà tôi mang đến
cho các bạn là

thành phố không chỉ tốt cho những người mù,

mà thành phố còn cần chúng tôi.

Và tôi chắc chắn rằng

điều mà tôi đề nghị với các bạn
ngày hôm nay

rằng cần phải lấy người mù làm kiểu mẫu
cho cư dân thành phố

để phác thảo những thành phố mới và tuyệt vời,

và chứ không phải nghĩ về họ

sau khi khuôn mẫu thành phố đã được đúc kết.

Như vậy là quá muộn.

Vậy nếu bạn thiết kế thành phố
với tâm tưởng của một người mù,

bạn sẽ giàu có, có mạng lưới đường đi bộ

với những dãy sự lựa chọn rõ rệt

hiện diện ở các dạng phố.

Nếu bạn thiết kế thành phố
theo ý nghĩ của một người mù,

phần đường đi bộ sẽ dễ đoán và thoải mái.

Khoảng cách giữa những toà nhà
sẽ được cân bằng tốt

giữa người và xe hơi.

Thực tế, ai cần xe hơi cơ chứ?

Nếu bạn mù, bạn không lái xe (Cười)

Người ta không thích bạn lái xe. (cười)

Nếu bạn thiết kế thành phố
với tâm tưởng của người mù,

bạn thiết kế một thành phố

với một hệ thống vận tải thiết thực
và dễ kết nối

liên kết tất cả những phần của thành phố

và những khu vực lân cận.

Nếu bạn thiết kế thành phố
với tâm tưởng của người mù,

sẽ có nhiều và rất nhiều việc làm.

Người mù cũng muốn làm việc.

Họ cũng muốn kiếm sống.

Vì vậy, với ý tưởng thiết kế một thành phố
cho người mù,

tôi hi vọng rằng
các bạn sẽ bắt đầu nhận ra rằng

nó thực sự sẽ bao quát hơn,

công bằng hơn, hơn là một thành phố dành cho tất cả.

Và dựa vào trải nghiệm sáng mắt trước đây,

nó có vẻ sẽ là một thành phố rất tuyệt,

nếu bạn là người mù, người khuyết tật,

hay bạn chưa tìm thấy bản thân mình.

Vì vậy, cám ơn các bạn.

Vỗ tay.