Bir şiiri şiir yapan şey nedir? - Melissa Kovacs

Konuşmanın tamamı için: http://ed.ted.com/lessons/what-makes-a-poem-a-poem-melissa-kovacs

Bir şiiri şiir yapan şey tam olarak nedir? Şairler bu soruyla fazlasıyla mücadele ettiler, bir tanım oluşturmak içinse genelde metaforlar kullandılar. Şiir küçük bir makine midir? Havai fişek midir? Bir yankı mıdır? Bir hayal mi? Melissa Kovacs çoğu şiirde fark edilebilen üç şiir özelliği paylaşıyor.

Muhammed Ali, dünyanın
en iyi boksörü olmak için

yıllarca çalıştı, ancak

en kısa şiiri
yaratması birkaç dakika sürdü.

Ali, 1975 yılında Harvard'dan
mezun olan bir sınıfın ilgisini

birlik ve arkadaşlık mesajıyla çekmişti.

Sözü bittiğinde
seyirciler daha fazlasını istedi.

Bir şiir istediler.

Ali ise en kısa şiir
olduğu düşünülen şeyi söyledi.

"Ben, biz."

Yoksa "ben, biiiiiz" miydi?

Bundan kimse emin değil.

Eğer bu iki kelime bir şiirse,
bir şiiri şiir yapan şey tam olarak nedir?

Şairler bu soruyla
fazlasıyla mücadele ettiler,

bir tanım oluşturmak için
genelde metaforlar kullandılar.

Şiir küçük bir makine midir?

Havai fişek mi?

Yankı mı?

Hayal mi?

Şiirin genel olarak
bilinen belirli özellikleri vardır.

Bir - şiirler bir dilin
müziksel özelliğini vurgular.

Bu, Shakespeare'in sonelerinde

Konfüçyus'un kasidelerinde ve

Sanskrit
vedalarında olduğu gibi,

kafiye, ritm ve ölçüyle elde edilir.

İki - şiirler, tıpkı edebiyattan çıkan

su gibi, yoğun dil kullanır.

Üç - şiirler, Rumi'nin maneviyat
şiirlerinden, Pablo Neruda'nın

"Soğana Övgü" şiirine kadar,

genellikle yoğun
hisleri ön plana çıkarırlar.

Şiirin de, tıpkı sanat gibi, basit
tanımlara meydan okuma biçimleri vardır.

Eski şiirlerin ritmik
düzenleri, yazı var olmadan

önce bile, hikayeleri
hatırlamanın bir yoluyken,

bir şiirin lirik olması gerekmez.

Reinhard Döhl'ün "Apfel" eseri

ve Eugen Gomringer'in "silencio" eseri,

görsel sanat ve şiir
arasındaki çizgiyi ortaya koyuyor.

Bu sırada E.E. Cummings de,
şekilleri kelimeler kadar önemli

olan şiirler yazdı, bu durumda

düşen bir yaprağın
hüzünlü yalnızlığını güçlendiriyordu.

Şiirin görsel doğası arka
planda kalsaydı eğer, belki de

müzikle baş başa kalırdık ve

bu, insanların
tartışmayı sevdiği bir konu.

Şarkılar şiir midir?

Çoğu kişi söz yazarlarını
edebi anlamda şair olarak kabul etmiyor,

fakat Paul Simon, Bob Dylan ve

Tupac Shakur gibi

sanatçıların sözleri

genellikle müziksiz bile seviliyor.

Rap müzikte kafiye, ritm
ve imgelem gibi şiir ögeleri

biçimin ayrılmaz parçalarıdır.

Notorious B.I.G.'nin
şu sözlerini ele alalım;

"Duyuyorum, suratından ter akıyor,

Kalbin koca ayak gibi atıyor,

Gürültülü, yeri sarsıyor."

Şimdiye dek gördüğümüz
örneklerde satır sonları vardı.

Hatta Ali'nin şiirinde havayı iki
kelimenin oluşturduğunu bile görebiliriz -

Ben, Biz.

Şiirin, genelde fark
edebileceğimiz bir şekli vardır.

Satır sonları, okuyucuların, şiirin
ritmlerini anlamasına yardımcı olur.

Peki bu satır sonları yok olsa ne olurdu?

Şiir olarak özünü kaybeder miydi?

Belki de hayır.

Şimdi düz yazı şiiri geliyor.

Düz yazı şiirleri canlı
imge ve kelime oyunu kullanırlar

fakat paragraf gibi biçimlendirilirler.

Şiire, bir biçimden
çok, bir kavram gibi bakarsak,

etrafımızdaki şiirselliği görebiliriz:

tinsel ilahiler,

Martin Luther King, Jr., JFK
ve Winston Churchill gibi

konuşmacıların

konuşmaları ve

sosyal medya gibi şaşırtıcı yerler.

2010 yılında gazeteci Joanna Smith
Haiti'deki depremin haberlerini paylaştı.

"İsmimi duyduğumda
arka odada giyiniyordum.

Sarsıntı. Sürgülü kapıdan dışarıya kaçtım.

Şu an sakin. Güvenli. Horozlar ötüyor."

Smith, dili güçlü, doğrudan
ve canlı imgelerle doldurarak

kullanıyor.

Yalnızca beş,
yedi satır ve beş hece ile

kısa bir yoğunluk patlamasını
vurgulayan, antik Japon şiir biçimi

haiku ile Smith'in dilini karşılaştırın.

Şiirin suları derinden
ve geniş biçimde akar.

Şiir zamanla gelişmiştir ve şimdilerde

şiir, düz yazı, şarkı, görsel sanat

arasındaki çizgi hiçbir
zaman olmadığı kadar bulanıktır.

Ancak değişmeyen bir şey var.

Kelime şiirleri aslında
eylem biçimiyle başlamıştı,

bu, antik Yunan'da yaratmak anlamına
gelen poiesis kelimesinden geliyor.

Şairler, tıpkı zanaatkarlar gibi,
yeni anlayışlar yaratmak ve insan

olmayı, yalnızca insanın yapabileceği

biçimde yorumlamak için,
dünyanın ham maddelerini kullanırlar.

Dartmouth araştırmacıları, robotlara
şiir yazdırarak, bu fikri test ettiler.

Bir hakim jürisi de, insanlar ve
makineler tarafından yazılanları ayırıp

ayıramayacaklarını görmek
için, sone yığınlarını sınıflandırdılar.

Bilim adamlarının üretim,
tıp ve hatta gazetecilikte bile

yapay zekayı kullanma konusunda başarılı

olmaları sizi mutlu

edebilir, fakat

şiirin başka bir hikayesi var.

Robotlar şiirlerin
tümünde suçüstü yakalandılar.