0:00:07.039,0:00:11.069
Muhammed Ali, dünyanın[br]en iyi boksörü olmak için

0:00:11.069,0:00:13.520
yıllarca çalıştı, ancak

0:00:13.520,0:00:17.149
en kısa şiiri[br]yaratması birkaç dakika sürdü.

0:00:17.149,0:00:21.250
Ali, 1975 yılında Harvard'dan[br]mezun olan bir sınıfın ilgisini

0:00:21.250,0:00:24.680
birlik ve arkadaşlık mesajıyla çekmişti.

0:00:24.680,0:00:27.371
Sözü bittiğinde[br]seyirciler daha fazlasını istedi.

0:00:27.371,0:00:29.060
Bir şiir istediler.

0:00:29.060,0:00:32.962
Ali ise en kısa şiir[br]olduğu düşünülen şeyi söyledi.

0:00:32.962,0:00:35.661
"Ben, biz."

0:00:35.661,0:00:38.271
Yoksa "ben, biiiiiz" miydi?

0:00:38.271,0:00:39.481
Bundan kimse emin değil.

0:00:39.481,0:00:45.471
Eğer bu iki kelime bir şiirse,[br]bir şiiri şiir yapan şey tam olarak nedir?

0:00:45.471,0:00:48.101
Şairler bu soruyla[br]fazlasıyla mücadele ettiler,

0:00:48.101,0:00:51.605
bir tanım oluşturmak için[br]genelde metaforlar kullandılar.

0:00:51.605,0:00:53.680
Şiir küçük bir makine midir?

0:00:53.680,0:00:54.765
Havai fişek mi?

0:00:54.765,0:00:55.821
Yankı mı?

0:00:55.821,0:00:57.010
Hayal mi?

0:00:57.010,0:01:01.352
Şiirin genel olarak[br]bilinen belirli özellikleri vardır.

0:01:01.352,0:01:05.551
Bir - şiirler bir dilin[br]müziksel özelliğini vurgular.

0:01:05.551,0:01:08.481
Bu, Shakespeare'in sonelerinde

0:01:08.481,0:01:09.979
Konfüçyus'un kasidelerinde ve

0:01:09.979,0:01:11.542
Sanskrit[br]vedalarında olduğu gibi,

0:01:11.542,0:01:13.852
kafiye, ritm ve ölçüyle elde edilir.

0:01:13.852,0:01:16.556
İki - şiirler, tıpkı edebiyattan çıkan

0:01:16.556,0:01:20.492
su gibi, yoğun dil kullanır.

0:01:20.492,0:01:23.872
Üç - şiirler, Rumi'nin maneviyat[br]şiirlerinden, Pablo Neruda'nın

0:01:23.872,0:01:25.875
"Soğana Övgü" şiirine kadar,

0:01:25.875,0:01:29.312
genellikle yoğun[br]hisleri ön plana çıkarırlar.

0:01:29.312,0:01:33.883
Şiirin de, tıpkı sanat gibi, basit[br]tanımlara meydan okuma biçimleri vardır.

0:01:33.883,0:01:36.303
Eski şiirlerin ritmik[br]düzenleri, yazı var olmadan

0:01:36.303,0:01:40.163
önce bile, hikayeleri[br]hatırlamanın bir yoluyken,

0:01:40.163,0:01:42.703
bir şiirin lirik olması gerekmez.

0:01:42.703,0:01:44.251
Reinhard Döhl'ün "Apfel" eseri

0:01:44.251,0:01:46.649
ve Eugen Gomringer'in "silencio" eseri,

0:01:46.649,0:01:50.160
görsel sanat ve şiir[br]arasındaki çizgiyi ortaya koyuyor.

0:01:50.160,0:01:53.556
Bu sırada E.E. Cummings de,[br]şekilleri kelimeler kadar önemli

0:01:53.556,0:01:55.420
olan şiirler yazdı, bu durumda

0:01:55.420,0:02:01.909
düşen bir yaprağın[br]hüzünlü yalnızlığını güçlendiriyordu.

0:02:01.909,0:02:05.569
Şiirin görsel doğası arka[br]planda kalsaydı eğer, belki de

0:02:05.569,0:02:07.989
müzikle baş başa kalırdık ve

0:02:07.989,0:02:10.600
bu, insanların[br]tartışmayı sevdiği bir konu.

0:02:10.600,0:02:12.669
Şarkılar şiir midir?

0:02:12.669,0:02:16.189
Çoğu kişi söz yazarlarını[br]edebi anlamda şair olarak kabul etmiyor,

0:02:16.189,0:02:18.689
fakat Paul Simon, Bob Dylan ve

0:02:18.689,0:02:19.788
Tupac Shakur gibi

0:02:19.788,0:02:21.159
sanatçıların sözleri

0:02:21.159,0:02:23.829
genellikle müziksiz bile seviliyor.

0:02:23.829,0:02:27.049
Rap müzikte kafiye, ritm[br]ve imgelem gibi şiir ögeleri

0:02:27.049,0:02:29.529
biçimin ayrılmaz parçalarıdır.

0:02:29.529,0:02:32.359
Notorious B.I.G.'nin[br]şu sözlerini ele alalım;

0:02:32.359,0:02:34.727
"Duyuyorum, suratından ter akıyor,

0:02:34.727,0:02:37.019
Kalbin koca ayak gibi atıyor,

0:02:37.019,0:02:39.801
Gürültülü, yeri sarsıyor."

0:02:39.801,0:02:43.298
Şimdiye dek gördüğümüz[br]örneklerde satır sonları vardı.

0:02:43.298,0:02:48.045
Hatta Ali'nin şiirinde havayı iki[br]kelimenin oluşturduğunu bile görebiliriz -

0:02:48.045,0:02:50.258
Ben, Biz.

0:02:50.258,0:02:53.304
Şiirin, genelde fark[br]edebileceğimiz bir şekli vardır.

0:02:53.304,0:02:57.209
Satır sonları, okuyucuların, şiirin[br]ritmlerini anlamasına yardımcı olur.

0:02:57.209,0:02:59.628
Peki bu satır sonları yok olsa ne olurdu?

0:02:59.628,0:03:02.118
Şiir olarak özünü kaybeder miydi?

0:03:02.118,0:03:03.433
Belki de hayır.

0:03:03.433,0:03:05.237
Şimdi düz yazı şiiri geliyor.

0:03:05.237,0:03:07.989
Düz yazı şiirleri canlı[br]imge ve kelime oyunu kullanırlar

0:03:07.989,0:03:11.271
fakat paragraf gibi biçimlendirilirler.

0:03:11.271,0:03:15.343
Şiire, bir biçimden[br]çok, bir kavram gibi bakarsak,

0:03:15.343,0:03:18.149
etrafımızdaki şiirselliği görebiliriz:

0:03:18.149,0:03:19.378
tinsel ilahiler,

0:03:19.378,0:03:22.249
Martin Luther King, Jr., JFK[br]ve Winston Churchill gibi

0:03:22.249,0:03:23.179
konuşmacıların

0:03:23.179,0:03:24.590
konuşmaları ve

0:03:24.590,0:03:27.429
sosyal medya gibi şaşırtıcı yerler.

0:03:27.429,0:03:33.140
2010 yılında gazeteci Joanna Smith[br]Haiti'deki depremin haberlerini paylaştı.

0:03:33.140,0:03:36.091
"İsmimi duyduğumda[br]arka odada giyiniyordum.

0:03:36.091,0:03:38.811
Sarsıntı. Sürgülü kapıdan dışarıya kaçtım.

0:03:38.811,0:03:42.531
Şu an sakin. Güvenli. Horozlar ötüyor."

0:03:42.531,0:03:46.061
Smith, dili güçlü, doğrudan[br]ve canlı imgelerle doldurarak

0:03:46.061,0:03:48.261
kullanıyor.

0:03:48.273,0:03:50.723
Yalnızca beş,[br]yedi satır ve beş hece ile

0:03:50.723,0:03:55.823
kısa bir yoğunluk patlamasını[br]vurgulayan, antik Japon şiir biçimi

0:03:55.823,0:04:00.684
haiku ile Smith'in dilini karşılaştırın.

0:04:00.684,0:04:03.632
Şiirin suları derinden[br]ve geniş biçimde akar.

0:04:03.632,0:04:05.504
Şiir zamanla gelişmiştir ve şimdilerde

0:04:05.504,0:04:07.193
şiir, düz yazı, şarkı, görsel sanat

0:04:07.193,0:04:12.854
arasındaki çizgi hiçbir[br]zaman olmadığı kadar bulanıktır.

0:04:12.854,0:04:15.234
Ancak değişmeyen bir şey var.

0:04:15.234,0:04:18.664
Kelime şiirleri aslında[br]eylem biçimiyle başlamıştı,

0:04:18.664,0:04:23.604
bu, antik Yunan'da yaratmak anlamına[br]gelen poiesis kelimesinden geliyor.

0:04:23.604,0:04:28.144
Şairler, tıpkı zanaatkarlar gibi,[br]yeni anlayışlar yaratmak ve insan

0:04:28.144,0:04:29.992
olmayı, yalnızca insanın yapabileceği

0:04:29.992,0:04:36.075
biçimde yorumlamak için,[br]dünyanın ham maddelerini kullanırlar.

0:04:36.075,0:04:41.525
Dartmouth araştırmacıları, robotlara[br]şiir yazdırarak, bu fikri test ettiler.

0:04:41.525,0:04:45.024
Bir hakim jürisi de, insanlar ve[br]makineler tarafından yazılanları ayırıp

0:04:45.024,0:04:49.054
ayıramayacaklarını görmek[br]için, sone yığınlarını sınıflandırdılar.

0:04:49.054,0:04:53.012
Bilim adamlarının üretim,[br]tıp ve hatta gazetecilikte bile

0:04:53.012,0:04:56.035
yapay zekayı kullanma konusunda başarılı

0:04:56.035,0:04:57.035
olmaları sizi mutlu

0:04:57.035,0:04:58.575
edebilir, fakat

0:04:58.575,0:05:01.255
şiirin başka bir hikayesi var.

0:05:01.255,0:05:04.805
Robotlar şiirlerin[br]tümünde suçüstü yakalandılar.