< Return to Video

Jae Rhim Lee – Mia funga enterigvesto

  • 0:00 - 0:02
    Mi klarigu la kialon
  • 0:02 - 0:04
    de tiu ĉi stranga alivesto.
  • 0:04 - 0:06
    Tiucele, jen kelkaj vortoj
  • 0:06 - 0:09
    pri la homfaritaj toksoj en niaj korpoj.
  • 0:09 - 0:11
    Vi eble aŭdis
  • 0:11 - 0:13
    pri bisfenolo-A, aŭ BPA,
  • 0:13 - 0:16
    malmoligantilo kaj sinteza oestrogeno
  • 0:16 - 0:18
    uzata por la ena tegaĵo de ladskatoloj
  • 0:18 - 0:20
    kaj kelkaj plastoj.
  • 0:20 - 0:23
    Ĝi imitas niajn hormonojn kaj estigas
  • 0:23 - 0:26
    neŭrologajn kaj reproduktajn problemojn.
  • 0:26 - 0:28
    Ĝi ĉieas.
  • 0:28 - 0:30
    Ĵusa esploro malkovris ĝin
  • 0:30 - 0:33
    en 93 procento de homoj ses-jaraj aŭ pli.
  • 0:34 - 0:36
    Kaj temas pri nur unu ĥemiaĵo.
  • 0:36 - 0:39
    Laŭ la usona centro de lukto kontraŭ malsanoj,
  • 0:39 - 0:43
    219 toksaj poluantoj troviĝas en ni,
  • 0:43 - 0:46
    inkluzive de konserviloj, senherbigiloj
  • 0:46 - 0:49
    kaj pezmetaloj kiel plumbo kaj hidrargo.
  • 0:49 - 0:51
    Tio implicas tri konkludojn.
  • 0:51 - 0:55
    Unue, ne iĝu kanibaloj.
  • 0:55 - 0:58
    Due, ni estas viktimoj de la poluo
  • 0:58 - 1:00
    farita de ni mem.
  • 1:00 - 1:02
    Trie, niaj korpoj
  • 1:02 - 1:04
    estas filtriloj kaj stokejoj
  • 1:04 - 1:07
    de homfaritaj toksoj.
  • 1:07 - 1:10
    Kio okazas al ili kiam ni mortas?
  • 1:10 - 1:12
    Unuvorte,
  • 1:12 - 1:14
    ili iel revenas al la natura medio,
  • 1:14 - 1:16
    daŭrigante la toksecan ciklon.
  • 1:16 - 1:18
    Kaj niaj funebraj ritoj
  • 1:18 - 1:20
    ja plimalbonigas la problemon.
  • 1:20 - 1:22
    Tiujn toksojn kremacio
  • 1:22 - 1:25
    alsendas al la atmosfero.
  • 1:25 - 1:28
    Nur niaj plombaĵoj ellasas
  • 1:28 - 1:31
    5000 funtojn da hidrargo ĉiujare.
  • 1:31 - 1:34
    Tradicie, usonaj funebraj ritoj
  • 1:34 - 1:37
    konservas vivan aspekton al la kadavroj
  • 1:37 - 1:39
    per kosmetikoj kaj plenigiloj.
  • 1:39 - 1:42
    Per formaldehido toksa,
  • 1:42 - 1:44
    oni malakcelas la putradon
  • 1:44 - 1:47
    sed estigas respiradajn problemojn kaj kanceron
  • 1:47 - 1:50
    ĉe la sepultejaj laboristoj.
  • 1:50 - 1:53
    Provante konservi niajn kadavrojn,
  • 1:53 - 1:56
    ni negas la morton, venenas la vivulojn
  • 1:56 - 1:58
    kaj damaĝas la vivmedion.
  • 1:58 - 2:01
    «Verdaj» aŭ «naturaj» senbalzamaj sepultaĵoj
  • 2:01 - 2:03
    reprezentas paŝon taŭgadirektan,
  • 2:03 - 2:07
    sed ne kalkulas kun la toksoj en niaj korpoj.
  • 2:07 - 2:09
    Laŭ mi, ekzistas pli bona solvo.
  • 2:09 - 2:11
    Kiel artistino,
  • 2:11 - 2:13
    mi proponas modestan projekton
  • 2:13 - 2:15
    kombinantan arton,
  • 2:15 - 2:17
    sciencon kaj kulturon.
  • 2:17 - 2:19
    La Sepultaĵa Projekto Infinity
  • 2:19 - 2:21
    estas alternativa sepultaĵsistemo,
  • 2:21 - 2:23
    kiu uzas fungojn
  • 2:23 - 2:25
    por disigi kaj purigi korpajn toksojn.
  • 2:25 - 2:27
    La Projekto naskiĝis
  • 2:27 - 2:29
    antaŭ kelkaj jaroj,
  • 2:29 - 2:31
    kiam mi ideumis krei
  • 2:31 - 2:33
    novan fungan hibridon,
  • 2:33 - 2:36
    kiu povus disigi kadavrojn, purigi toksojn
  • 2:36 - 2:38
    kaj ellasi nutraĵojn al plantoj,
  • 2:38 - 2:40
    postrestigante nur netoksan kompoŝton.
  • 2:40 - 2:42
    Bedaŭrinde, preskaŭ maleblas
  • 2:42 - 2:44
    krei novan fungan hibridon.
  • 2:44 - 2:46
    Aliflanke,
  • 2:46 - 2:48
    kelkaj el niaj plej bongustaj fungoj
  • 2:48 - 2:50
    jam senigas la grundon de vivmediaj toksoj.
  • 2:50 - 2:53
    Ĉu mi ne povus trejni armeon
  • 2:53 - 2:56
    de toksosenigantaj manĝeblaj fungoj
  • 2:56 - 2:58
    je la disigo de mia korpo?
  • 2:58 - 3:01
    Ekde tiam, mi kolektas ĉion, kion mi ellasas aŭ forĵetas –
  • 3:01 - 3:04
    harojn, haŭterojn kaj ungojn –
  • 3:04 - 3:07
    kaj ĉi manĝigas al tiuj manĝeblaj fungoj.
  • 3:07 - 3:09
    Mi poste selektas
  • 3:09 - 3:11
    la plej efikajn por mia hibrido,
  • 3:11 - 3:13
    tiel estigante ian enspurigan
  • 3:13 - 3:16
    kaj selektivan bredan procezon
  • 3:16 - 3:18
    por mia postvivo.
  • 3:18 - 3:20
    Kiam mi estos morta,
  • 3:20 - 3:22
    la fungo Infinity rekonos mian korpon
  • 3:22 - 3:24
    kaj scipovos vori ĝin.
  • 3:24 - 3:26
    Mi konsentas, ke por kelkaj el vi –
  • 3:26 - 3:28
    kia sensencaĵo!
  • 3:28 - 3:30
    (Ridoj)
  • 3:30 - 3:32
    Nu, kompreneble…
  • 3:32 - 3:35
    Ĉar ni kutime ne vidas
  • 3:35 - 3:38
    nian manĝaĵon tiele. Ni volas ĝin manĝi,
  • 3:38 - 3:41
    ne esti manĝataj de ĝi.
  • 3:41 - 3:43
    Nu, vidante la fungojn kreski
  • 3:43 - 3:45
    kaj digesti korperojn miajn,
  • 3:45 - 3:47
    mi imagas ilin kiel simbolo
  • 3:47 - 3:50
    de nova maniero konsideri la morton
  • 3:50 - 3:53
    kaj la rilaton inter la homa korpo kaj la vivmedio.
  • 3:53 - 3:55
    Miaopinie,
  • 3:55 - 3:57
    tia kultivado estas
  • 3:57 - 3:59
    pli ol scienca eksperimento,
  • 3:59 - 4:02
    ĝardenado aŭ ŝatbesta flegado.
  • 4:02 - 4:04
    Ĝi estas etapo al la agnosko, ke iam
  • 4:04 - 4:07
    mi mortos kaj malkomponiĝos.
  • 4:07 - 4:09
    Estas ankaŭ etapo
  • 4:09 - 4:11
    al la agnosko de mia propra respondeco
  • 4:11 - 4:14
    rilate al nia planedo.
  • 4:14 - 4:16
    La kultivado de fungoj ankaŭ apartenas
  • 4:16 - 4:18
    al pli ĝenerala tendenco nomata malkompon-kultivado:
  • 4:18 - 4:20
    la kultivado de malkomponigaj organismoj,
  • 4:20 - 4:23
    eltrovo de entomologiisto,
  • 4:23 - 4:25
    Timothy Myles.
  • 4:25 - 4:28
    Mia projekto de tiu tendenco estas ero,
  • 4:28 - 4:32
    kiun mi nomas «korpa malkompon-kultivado kaj toksa rebonigo»,
  • 4:32 - 4:34
    la kultivado de organismoj, kiuj malkomponigas
  • 4:34 - 4:37
    kaj purigas kadavrojn.
  • 4:37 - 4:39
    Kaj nun, pri tiu ĉi piĵamo.
  • 4:39 - 4:41
    La rezultontan fungon
  • 4:41 - 4:44
    mi planas integri en kelkajn aĵojn,
  • 4:44 - 4:46
    inter aliaj, enterigvesto
  • 4:46 - 4:48
    penetrigita de sporoj,
  • 4:48 - 4:50
    la Funga Mortvesto.
  • 4:50 - 4:52
    (Ridoj)
  • 4:52 - 4:54
    Jen mi surhavas
  • 4:54 - 4:56
    la duan prototipon.
  • 4:56 - 4:59
    Ĝi estas kovrita de kroĉeta retaĵo
  • 4:59 - 5:01
    en kiu troviĝas sporoj.
  • 5:01 - 5:03
    La dendritsimila desegno
  • 5:03 - 5:06
    imitas la kreskon de micelioj,
  • 5:06 - 5:08
    ekvivalento de plantaj radikoj.
  • 5:08 - 5:10
    Mi ankaŭ pretigas malkompokultivadan garnituron,
  • 5:10 - 5:12
    miksaĵo de kapsuloj
  • 5:12 - 5:14
    entenantaj sporojn de mia fungo
  • 5:14 - 5:16
    kaj aliajn elementojn, kiuj
  • 5:16 - 5:19
    akcelas la malkomponadon kaj rebonigon de la toksoj.
  • 5:19 - 5:22
    La kapsuloj estas enfiksitaj en gelatenaĵo riĉa je nutraĵoj,
  • 5:22 - 5:24
    ia dua haŭto,
  • 5:24 - 5:26
    kiu dissolviĝas rapide
  • 5:26 - 5:29
    kaj iĝas nutraĵo por la kreskantaj fungoj.
  • 5:29 - 5:32
    Kiam estos kompletigitaj ambaŭ projektoj,
  • 5:32 - 5:34
    post unu aŭ du jaroj,
  • 5:34 - 5:37
    mi komencos fari testojn
  • 5:37 - 5:39
    kun eksvalidiĝinta viando,
  • 5:39 - 5:41
    kaj poste, kun homaj subjektoj.
  • 5:41 - 5:43
    Jes, kelkiuj ja akceptis
  • 5:43 - 5:46
    donaci siajn korpojn
  • 5:46 - 5:49
    al voremaj fungoj.
  • 5:49 - 5:52
    (Ridoj)
  • 5:52 - 5:54
    Konversaciante kun tiuj ontaj subjektoj,
  • 5:54 - 5:56
    mi konstatis, ke ni ĉiuj same deziras
  • 5:56 - 5:59
    kompreni kaj akcepti la morton,
  • 5:59 - 6:02
    kaj minimumigi la efikon de nia morto rilate al la vivmedio.
  • 6:02 - 6:05
    Tiun pensmanieron mi decidis kultivadi
  • 6:05 - 6:07
    kiel miajn fungojn,
  • 6:07 - 6:09
    do mi starigis la Malkomponkultivado-Societon,
  • 6:09 - 6:12
    aro de personoj – la malkomponkultivistoj –
  • 6:12 - 6:15
    kiuj pripensas la sekvojn
  • 6:15 - 6:17
    kaj akcepton de sia morto,
  • 6:17 - 6:19
    kaj kiuj kultivas malkomponantajn organismojn
  • 6:19 - 6:22
    kiel miaj fungoj.
  • 6:22 - 6:24
    La societo proponas,
  • 6:24 - 6:26
    ke ni forlasu nian mortnegantan
  • 6:26 - 6:29
    kaj kadavrokonservantan kulturon
  • 6:29 - 6:31
    por radikale akcepti
  • 6:31 - 6:35
    kaj morton kaj disiĝon.
  • 6:35 - 6:37
    Akcepti nian morton signifas agnoski,
  • 6:37 - 6:39
    ke ni estas materiaj estaĵoj
  • 6:39 - 6:41
    esence ligitaj al nia vivmedio,
  • 6:41 - 6:44
    kiel pruvas la esploroj pri vivmediaj toksoj.
  • 6:44 - 6:46
    Kiel oni ofte diras:
  • 6:46 - 6:49
    el polvo, polven.
  • 6:49 - 6:52
    Kompreninte kiel ni estas ligitaj al la natura medio,
  • 6:52 - 6:54
    ni vidas kiel la pluvivo de nia speco
  • 6:54 - 6:56
    dependas de tiu de la planedo.
  • 6:56 - 6:59
    Mi kredas, ke jen estas la fundamento
  • 6:59 - 7:01
    de vera privivmedia responso.
  • 7:01 - 7:03
    Dankon.
  • 7:03 - 7:09
    (Aplaŭdoj)
Title:
Jae Rhim Lee – Mia funga enterigvesto
Speaker:
Jae Rhim Lee
Description:

Artistino Jae Rhim Lee ĵetas imponan defion. Ĉu ni povas dediĉi niajn korpojn al pli pura, pli verda Tero, eĉ postmorte? Jes, dank'al nova enterigvesto impregnita de sporoj de poluado-vorantaj fungoj. Nu, jen eble la plej stranga TED-prelego, kiun vi iam spektos...
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
07:10
Stéphane Brault added a translation

Esperanto subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.