Djaloshi i Internetit: Historia e Aaron Swartz
-
0:24 - 0:26Ka ligje të padrejta;
-
0:26 - 0:28a duhet me qenë të kënaqun edhe me i respektu,
-
0:28 - 0:33apo duhet me u përpjekë me i ndreqë,
tuj i respektu deri sa t'mos i ndreqim, -
0:34 - 0:37apo me i shkelë të tana përnjiherë?
-
0:37 - 0:41- Henry David Thoreau
-
0:51 - 0:58Nji prej bashkëthemeluesve të websiteit
social Reddit asht gjetë i vdekun. -
0:58 - 1:02Ka qenë fëmijë talent, ndonëse
ai veten nuk e ka konsideru të tillë. -
1:02 - 1:05Ka qenë krejtësisht i pamotivum
-
1:05 - 1:08me nisë biznis për me ba pare.
-
1:10 - 1:15Sonte Highland Parkun, vendlindjen e Aaron Swartzit
e ka kaplu nji ndjenë e fellë e humbjes, -
1:15 - 1:18teksa të afërmit i thonë lamtumirë njanit
prej yjeve ma të ndritshme t'internetit. -
1:18 - 1:22Aktivista të lirisë, Qasjes së Hapun dhe
të kompjuterit po vajtojnë humbjen e tij. -
1:22 - 1:25"Nji intelekt i mahnitshëm",
thonë njerëzit që e kanë njoftë. -
1:25 - 1:29Asht vra prej qeverisë, dhe MIT
i ka tradhëtu tana parimet e veta themelore. -
1:30 - 1:33Kanë dashtë me ba shembull përmjet tij, a po merr vesh?
-
1:35 - 1:39Qeveritë kanë dëshirë të pangijshme
me kontrollu. -
1:39 - 1:43Atij i këcënoheshin 35 vjet burg
dhe gjobë prej nji milion dollarësh. -
1:43 - 1:50Dalin pyetje rreth zellit të prokurorit,
si dhe mundet me u thanë keqpërdorimit. -
1:50 - 1:55A ia keni lëshu nji sy kësaj çashtjeje
dhe a e keni mbërri nji konkluzion? -
1:57 - 2:01Tuj u rritë, gradualisht e kam përjetu procesin
e të kuptuemit që tana gjanat rreth meje -
2:02 - 2:06që njerëzit m'kishin thanë se janë krejt natyrshëm
ashtu siç janë gjanat, edhe siç kanë me mbetë gjithmonë, -
2:06 - 2:08ato nuk ishin aspak të natyrshme,
ka gjana që mujnë me u ndërru -
2:09 - 2:12ajo që asht hala ma me randësi: ka gjana që
janë gabim edhe që duhet me u ndërru, -
2:12 - 2:14dhe kur e pata marrë vesh këtë punë,
s'kishte ma kthim mbrapa. -
2:24 - 2:28Mirësevini në orën e leximit të tregimeve.
-
2:28 - 2:33Titulli i librit asht "Paddingtoni në Panair".
-
2:33 - 2:36Pra, ai ka lindë në Highland Park,
edhe asht rritë poaty. -
2:37 - 2:40Aaroni u rrit në nji familje me tre djem
të tretë jashtëzakonisht të zgjuet. -
2:40 - 2:44"Oh, u rrotullu kutia..."
-
2:44 - 2:48Asnjani prej neve s'ka qenë,
fëmija ma i sjellshëm në botë. -
2:48 - 2:51Tre djem që kanë vrapu poshtë e përpjetë
tanë kohën, tuj ba sherre. -
2:52 - 2:54"Hej, mos, mos mos!"
-
2:54 - 2:56- Aaron!
- Çka? -
2:56 - 3:01Dikur e pata kuptu që Aaroni në moshë
shum t're i kish ra në fije qysh me mësu. -
3:01 - 3:06"Nji, dy, tre, katër, pesë, gjashtë,
shtatë, tetë, nandë, dhejtë!" -
3:06 - 3:09- Tak, tak!
- Kush asht? -
3:09 - 3:11- Aaroni.
- Cili Aaron? -
3:12 - 3:13- Aaron Hajgarexhia.
-
3:13 - 3:15Ai e dijke çka dojke,
edhe gjithmonë dojke me ba atë që dojke. -
3:15 - 3:17Gjithmonë ia dilke në krye me ba çka dojke.
-
3:18 - 3:21Ka qenë pafundësisht kurreshtar.
-
3:21 - 3:27"Qe nji pamje e vogël e planeteve.
Secili planet e ka simbolin e vet." -
3:27 - 3:33"Simboli i Merkurit, i Venerës, i Tokës,
Simboli i Marsit, i Jupiterit." -
3:33 - 3:37Nji ditë i tha Susanës, "Çka asht qai argëtimi falas
familjar në qendër të Highland Parkut?" -
3:37 - 3:40"Argëtim falas familjar
në qendër të Highland Parkut." -
3:40 - 3:42Atëhere i ka pasë tre vjet.
-
3:42 - 3:44Ajo tha, "Për çka e ke fjalën?"
-
3:44 - 3:46Ai tha, "Këqyr, po shkrun
qetu në frigorifer," -
3:46 - 3:50"Argëtim falas familjar
në qendër të Highland Parkut." -
3:50 - 3:54Ajo u palu prej habisë
që ai dijke me lexu. -
3:55 - 3:59E paska emnin "Sederi jem familjar".
-
4:00 - 4:05Nata e Sederit asht ndryshe
prej tana netëve tjera. -
4:05 - 4:09Njiherë m'kujtohet, kemi qenë
në bibliotekën e Universitetit të Chicagos. -
4:09 - 4:12E mora nji libër prej raftit
dikund të vjetit 1900, -
4:12 - 4:16ia kallxova atij edhe i thash, "Diqysh,
ky vend asht përnjimend i jashtëzakonshëm." -
4:16 - 4:22Të tanë kemi qenë fëmijë kurreshtarë, mirëpo Aaroni njimend
ka pasë qef me mësu vetë edhe me i mësu të tjerët. -
4:22 - 4:27"Tash kemi m'e mësu alfabetin mbrapsht."
-
4:27 - 4:31"Z, Y, X, W, V, U, T..."
-
4:31 - 4:35Po m'kujtohet kur asht kthy në shpi
prej orë së parë t'algjebrës. -
4:35 - 4:38Erdh e tha, "Noah, hajde me ta mësu algjebrën!"
-
4:39 - 4:41E unë ia ktheva, "Çka asht algjebra?"
-
4:41 - 4:43Gjithmonë ka qenë qasi.
-
4:43 - 4:48"Tash hajde e klikojmë pullën,
qe! Edhe del qajo!" -
4:48 - 4:52"Tash bahet pembe!"
-
4:52 - 4:56Kur i ka pasë diçka si dy a tre vjet,
e Bobi e pat njoftu me kompjuterin, -
4:56 - 4:59u fut si i trentë në trip të kompjuterave.
-
4:59 - 5:03(muhabet bebash)
-
5:03 - 5:09Të tanë na kishim kompjutera, por Aaroni njimend
u fut në ta, edhe sidomos u fut në internet. -
5:09 - 5:13- A je tuj punu n'kompjuter?
- jo... -
5:13 - 5:16"Qysh asht... mami,
pse kurrgja s'po funksionon?" -
5:16 - 5:18Pat fillu me programu prej
moshës shum t're. -
5:18 - 5:21Më kujtohet programi i parë
që e pata shkru me të në BASIC, -
5:21 - 5:24ka qenë nji lojë me pyetje prej Star Wars.
-
5:26 - 5:30Ai u pat ulë me mu n'podrum,
ku e kishim kompjuterin, -
5:30 - 5:33me orë të tana, tuj e programu lojën.
-
5:35 - 5:38Problemin që e kam pasë tanë kohën me tê
unë s'kisha kurrgja që dojsha me kry, -
5:38 - 5:41ndërsa për tê, kish gjithmonë
diçka që ai dojke me ba, -
5:41 - 5:44Gjithmonë kish diçka
që mujke me u programu. -
5:47 - 5:50Për Aaronin programimi,
ka qenë gjithmonë magji. -
5:50 - 5:54Mundesh me ba sende
që s'mundet me i ba nji njeri normal. -
5:54 - 5:58Aaroni e ndërtoi nji bankomat me nji Mac
edhe nji kuti të kartonit. -
5:58 - 6:02Njiherë për Halloween,
S'kisha ide, si çka m'u masku, -
6:02 - 6:06edhe ai tha që kish me qenë shum tepër cool
me u pasë veshë si kompjuteri ma i dashtun i tij, -
6:06 - 6:09që në atë kohë ish nji iMac.
-
6:09 - 6:13Po mendoj, atij i shkojke n'nerva me u veshë për Halloween
por kish shum qef me i bindë njerëzit tjerë -
6:13 - 6:16me u veshë me gjanat që ai kish qef me i pa.
-
6:16 - 6:20"Nikoqiri Aaron, ndalu!
Djem, hajde ma, këqyrni n'kamerë!" -
6:20 - 6:23"Spidermani po këqyrë në kamerë!"
-
6:24 - 6:31Ai e krijoi nji website me emnin The Info,
ku njerëzit mujnë thjeshtë me shtu informata. -
6:31 - 6:35Jam i sigurtë që dikush atje din
gjithçka për arin, prarimin... -
6:35 - 6:38Pse nuk shkrujnë për qat punë në këtë website?
E mandej ma vonë njerëzit tjerë vijnë aty, -
6:39 - 6:43e lexojnë informacionin e ndryshojnë
informacionin nëse mendojnë se asht keq. -
6:43 - 6:46Jo fort e pangjajshme me Wikipedian, apo jo?
-
6:46 - 6:51Kjo ka ndodh para se me nisë Wikipedia,
asht zhvillu prej nji djaloshi 12-vjeçar, -
6:51 - 6:58në dhomën e vet, krejt vetëm, në nji server
të vocërr me teknologji antike. -
6:58 - 7:01E nji prej mësuesve i thot,
-
7:01 - 7:07"Kjo asht ide palidhje, s'munesh me ia leju
gjithkujt me qenë autor i enciklopedisë!" -
7:07 - 7:10"Krejt arsyeja pse kemi akademik
asht që ata me i shkru këta libra për ne." -
7:10 - 7:12"Qysh t'ka ra n'mend kjo ide kaq palidhje?"
-
7:13 - 7:16Unë dhe vëllau tjetër mandej thojshim,
"O, a din qysh, Wikipedia asht send i çart, por..." -
7:17 - 7:20"e kemi pasë te shpija, para nja 5 vjetëve."
-
7:21 - 7:25Websitei i Aaronit, theinfo.org,
e fiton nji çmim në nji garë në shkollë -
7:25 - 7:30që e hostojke nji kompani e web designit
prej Cambridgeit me emnin ArsDigita. -
7:34 - 7:38Patëm shku të gjithë në Cambridge kur
e fitoi çmimin ArsDigita -
7:38 - 7:40s'kishim haber se çka asht tuj ba Aaroni.
-
7:40 - 7:43Ishte e kjartë që çmimi
ishte goxha i randësishëm. -
7:44 - 7:48Aaroni mandej u lidh me
komunitete të programerave online, -
7:48 - 7:51Mandej në proces t'formësimit
të nji vegle të re për web. -
7:51 - 7:55Vjen te unë edhe më thot: "Ben, asht nji
send shum i çartë që jam kah e punoj." -
7:55 - 7:57"Duhesh me ndigju!"
-
7:58 - 7:59"A po, çka asht ai send?"
-
8:00 - 8:02"Asht nji send që e ka emnin RSS."
-
8:03 - 8:07Madej ma shpjegoi çka asht RSSi.
E unë, "Kujt i hyn në punë, Aaron?" -
8:07 - 8:11"A po e përdor ndoi site?
Pse kisha me përdorë unë?" -
8:11 - 8:16Ish nji mailing list për njerëz që punojshin
në RSS, edhe në XML pak ma përgjithshëm, -
8:16 - 8:21dhe në këtë list ish nji person me emnin
Aaron Swartz që ish luftarak, por shum intelegjent, -
8:21 - 8:25dhe që kish shum ide t'mira, e
-
8:25 - 8:28mirëpo nuk vijke në takimet fizike
edhe njerëzit i thojshin, -
8:28 - 8:32"Kur don me ardhë në takim
kur takohemi fizikisht?" -
8:32 - 8:37Edhe ai tha, "Paj, s'di a m'len mama me ardhë.
Unë sapo i kam mbushë katërmbdhejtë." -
8:37 - 8:42E mandej reagimi i tyne i parë: "ky person,
ky kolegë me t'cilin po punojmë tanë vitin -
8:43 - 8:46i paska pasë trembëdhejt vjet sa ishim tuj
punu bashkë, dhe tash i paska ba katërmbëdhejtë." -
8:47 - 8:48E reagimi i dytë ishte:
-
8:48 - 8:51"Zot, shum kishim pasë dëshirë me taku.
I jashtëzakonshëm!" -
8:51 - 8:53Ai ka qenë pjesë e komiteteti që e ka draftu RSSin.
-
8:54 - 8:59Ajo çka ka ba asht me ndihmu në ndërtimin
e bazamentit të hypertextit modern. -
8:59 - 9:06Pjesa në të cilën ka punu, në RSS,
ka qenë nji vegël që përdoret për me i nxjerrë përmbledhjet -
9:06 - 9:08e gjanave që kanë dalë në faqe tjera.
-
9:09 - 9:10Zakonisht kjo vegël përdoret në blog.
-
9:10 - 9:13Mundesh me i pasë 10 a 20 bloga të njerëzve
që don me i lexu. -
9:13 - 9:18E përdorë ushqyesin RSS të tyne, përmbledhjet e asaj
çka ka ndodhë në faqet e tyne -
9:18 - 9:22për me kriju nji listë unike të tanë artikujve
që janë publiku aty. -
9:22 - 9:27Aaroni ka qenë shum i ri, por e ka kuptu mirë
teknologjinë edhe e ka pa që nuk asht e përsosun -
9:27 - 9:30edhe ka kërku mënyra për me ba ma të përsosun.
-
9:35 - 9:40Dikur nana e vet filloi m'e hypë në aeroplan
në Chicago. Na e merrshim në San Francicso. -
9:40 - 9:45E njoftojshimm me njerëz interesant për me debatu,
edhe u mahnitshim me shprehit e tij t'tmerrshme n'ushqim. -
9:45 - 9:51Hajke veç ushqim të bardhë, veç oriz në avull
jo oriz t'fërgum 'se nuk ish boll i bardhë -
9:51 - 9:53edhe bukë t'bardhë, e kështu me radhë...
-
9:54 - 9:59edhe u mahnitshim me cilësinë e debatit
që un nxitke nga kjo, -
9:59 - 10:01ajo që u dukke si nji gojë e nji djaloshi t'vogël,
-
10:02 - 10:05edhe mendojshe, ky asht nji fëmijë që ka me
mbërri shum, nëse ndërkohë nuk vdes prej skorbutit. -
10:05 - 10:06Aaron, rendi jot!
-
10:07 - 10:10Mendoj se dallimi tash asht, se nuk mundesh
ma me kriju kompani si dotcom. -
10:10 - 10:15Nuk mundesh me pasë kompani që shet ushqim t'qenve
n'Internet apo shet ushqim të qenve n'telefona mobil. -
10:16 - 10:18Por prap ka plot invoacione që po ndodhin.
-
10:18 - 10:21Mendoj se nëse nuk jenu tuj e pa inovacionin
ndoshta e keni kryet n'zallë. -
10:21 - 10:24Ai i qaset kësaj pune, si nji personalitet
bubaç alpha, ku tingëllon si -
10:25 - 10:28"Unë jam ma i mençëm se ti, pra meqenëse
jam ma i mençëm se ti, jam ma i mirë se ti, -
10:28 - 10:31edhe muj me t'kallxu çka me ba."
-
10:31 - 10:35Diqysh e tepron pak, del si kastravec.
-
10:35 - 10:39Kështuqë i agregon krejt këta kompjutera bashkë
edhe i ban me zgjidhë probleme të mëdha -
10:39 - 10:42si për shembull me lypë jashtëtokësor
apo me shnoshë kancerin. -
10:45 - 10:48Për herë të parë e kam taku në IRC, Internet Relay Chat.
-
10:48 - 10:53Jo veç që shkrujke kod, por edhe i angazhojke njerëzit
emocionalisht për zgjidhjet e problemeve që i dilshin. -
10:53 - 10:55Ka qenë konektor.
-
10:55 - 10:58Kultura e lirë ka marrë shum energji prej tij.
-
10:59 - 11:04Mendoj që Aaroni asht mundu me ba botën
me funksionu. U mundojke me ndreqë botën. -
11:04 - 11:08Ka pasë nji personalitet shum t'fortë
që kohë mbas kohe i kallxojke edhe kthetrat. -
11:08 - 11:13Jo gjithmonë asht ndje komod
me botën -
11:13 - 11:16as bota nuk ka qenë komode me tê.
-
11:19 - 11:23kur Aaroni hyni në gjimnaz
ia nisi me u gërditë prej shkollës. -
11:23 - 11:28Nuk i pëlqejke shkolla. Nuk i pëlqejshin as landët
që i mësojke. Nuk i pëlqejshin as mësuesit. -
11:28 - 11:30Aaroni e ka dijtë qysh merren informacionet.
-
11:30 - 11:35Thojke, "Nuk kam nevojë me shku te filan
mësuesi për me mësu gjeometri. -
11:35 - 11:37Muj thjesht me lexu librin e gjeometrisë,
-
11:37 - 11:41edhe nuk kam nevojë me shku te ky mësuesi tjetër
me mësu verzionin e tyne të historisë Amerikane, -
11:41 - 11:45I kam nja tri përmbledhje historike qaty,
të cilat kisha mujtë me i lexu, -
11:45 - 11:49nuk jam i interesum për qato sende.
Jam i intersum për Web." -
11:49 - 11:53Kam qenë shum i frustrum në shkollë. E kisha përshtypjen
që mësuesit s'kishin ide për ato që folshin, -
11:53 - 11:57ishin dominues dhe kontrollues,
detyrat e shpisë ishin shtihim, -
11:57 - 12:01krejt ai muhabet ish njifarë tentimi me i mbledhë nxanësat
edhe me i shti me zor me ba detyra shpije palidhje. -
12:01 - 12:05Edhe ia nisa me lexu libra
për historinë e edukimit -
12:05 - 12:08me pa qysh asht zhvillu ky sistem i edukimit,
-
12:08 - 12:11edhe, cilat janë alternativat tjera edhe mënyrat
qysh me i ba njerëzit përnjimend me i mësu sendet -
12:11 - 12:15si kundërpërgjigje në ripërtypjen e fakteve
që na i kallxojshin mësuesit, -
12:15 - 12:19edhe kjo m'çoi te udha e hulumtimit të pyetjeve
sa ia nisa me vu në dyshim shkollën u futa mbrenda, -
12:19 - 12:24pyetje për shoqëninë që e ka kriju shkollën, pyetje
për firmat, për të cilat trajnohen njerëzit në këto shkolla, -
12:24 - 12:28shtrojsha pyetje për qeverinë
që e kish mëkambë krejt këtë strukturë. -
12:28 - 12:32Nji prej gjanave, mbas të cilave ka qenë shum i pasionum
asht pronësia intelektuale, sidomos në ditët e hershme. -
12:32 - 12:37Pronësia intelektuale ka qenë gjithmonë barrë
për industrinë botuese edhe për lexuesit, -
12:38 - 12:43por nuk ka qenë barrë ekscesive.
Ka qenë institucion me vend për m'e siguru -
12:44 - 12:47që autorët janë pagu.
-
12:47 - 12:53Ajo që përjetoi gjenerata e Aaronit ishte nji përplasje
mes këtij sistemi të lashtë të pronësisë intelektuale -
12:53 - 12:57dhe këtij sendi të ri që ishim tuj e ndërtu --
Interneti dhe Webi. -
12:57 - 13:00Këto dy gjana u përplasen, dhe krijun kaos.
-
13:02 - 13:06Mandej e takoi profesorin e juridikut e Harvardit
Lawrence Lessig, -
13:06 - 13:09i cili n'atë kohë po merrej me sfidimin e ligjit
të pronësisë intelektuale në Gjykatën Supreme. -
13:09 - 13:13Aaron Swartz, nji djalë i ri fluturoi për Washington
për me marrë pjesë në ndigjimet e Gjykatës Supreme. -
13:13 - 13:17Jam Aaron Swartz kam ardhë me ndigju Eldredin--
me pa dokumentin e Eldredit. -
13:18 - 13:23Pse ke fluturu prej Chicagos deri këtu, ke ba gjithë
këtë udhë për me ndigju argumentin e Eldredit? -
13:23 - 13:26Pyetje pak e vështirë...
-
13:29 - 13:34Nuk e dij.
Asht shum emocionuse m'e pa Gjykatën Supreme, -
13:34 - 13:36sidomos me nji rast kaq prestigjioz si ky.
-
13:43 - 13:47Lessigu ish tuj përparu edhe me nji mënyrë të re
të përkufizimit të pronësisë intelektuale në Internet. -
13:47 - 13:49Që quhej Creative Commons.
-
13:49 - 13:53Idea e thjeshtë e Creative Commons
asht me jau dhanë njerëzve --krijuesve-- -
13:53 - 13:58nji mënyrë të thjeshtë me shêju krijimin e vet
me liritë që dojnë me i mbajtë. -
13:59 - 14:04Nëse copyrighti flet për "të gjitha të drejtat të rezervuara",
atëherë ky model asht diçka si "disa të drejta të rezervume". -
14:04 - 14:09Po du në nji mënyrë të thjeshtë me ju thanë,
"Qe çka mundeni me ba me punën teme, -
14:09 - 14:13edhe nëse ka tjera gjana, për të cilat ju duhet leja jeme
para se me ba diçka." -
14:14 - 14:16Roli i Aaronit ka qenë pjesa kompjuterike.
-
14:16 - 14:21Për shembull qysh dizajnohen licencat
që me qenë të thjeshta dhe të kuptushme -
14:21 - 14:24edhe të shprehuna qasisoji që me i procesu edhe maqinat?
-
14:24 - 14:27Njerëzit m'pyetshin, "Cka e ke këtë
fëmijë pesëmbëdhejtë-vjeç -
14:27 - 14:30që po ta shkrun specifikacionin për Creative Commons?
-
14:30 - 14:32A s'po ta merr mendja që asht gabim i madh?"
-
14:32 - 14:35Ndërs Larry thojke, "gabimi ma i madh kish me qenë
mos me pasë ndigju këtë fëmijë." -
14:36 - 14:39Ai menxi mbërrijke me dalë me shtat
përmbi podium, -
14:40 - 14:43ishte ky podiumi i lëvizshëm
kështuqë ishte e sikletshme, -
14:43 - 14:46kur e çelke laptopin kurrkush
s'ia shihke fëtyrën. -
14:47 - 14:51Kur hyni në faqen tonë këtu,
edhe shkoni te "Zgjedh Licencën". -
14:51 - 14:57Ju jep këtë listë të opcionevet, që shpjegon çka
don me thanë, përmjet tri pyetjeve të thjeshta: -
14:58 - 15:00"A doni me kërku atribuim?"
-
15:00 - 15:03"A doni m'e leju përdorim komercial t'punës tuj?"
-
15:03 - 15:06"A doni me leju modifikim t'punës tuj?"
-
15:06 - 15:12Unë u palova, krejt u pata shastrisë
t'ritunit i drejtoheshin atij si nji t'rrituni, -
15:12 - 15:16dhe Aaroni dul aty përpara tanë asaj
audience përplot me njerëz, edhe ia nis me folë -
15:16 - 15:20për platformën që kish kriju
për Creative Commons, -
15:20 - 15:23edhe të tanë e ndigjojshin me vëmendje, veç...
-
15:23 - 15:29Unë isha ulë mbrapa edhe mendojsha:
ky asht fëmijë, pse p'e ndigjojnë? -
15:29 - 15:30Por tanë e ndigjojshin...
-
15:30 - 15:33Si duket nuk e pata kuptu në tanësi.
-
15:33 - 15:37Megjithëse kritikët thojshin se ban tepër pak
me u siguru që artistat paguhen -
15:37 - 15:40suksesi i Creative Commonsit ka qenë i stërmadh.
-
15:40 - 15:47Momentalisht veç në websitein Flickr, mbi 200 milionë
njerëz përdorin ndonji prej licencave Creative Commons. -
15:47 - 15:56Ai ka kontribuu me aftësitë e veta teknike,
mirëpo për tê nuk ishin ato thjesht çashtje teknike. -
15:57 - 16:00Aaroni shpesh shkrujke haptaz në blogun e vet personal:
-
16:01 - 16:06Mendoj shum fellë për gjanat,
edhe du që edhe të tjerë me ba t'njejtën gja. -
16:07 - 16:11Punoj për ide edhe mësoj prej njerëzve.
Nuk du me i përjashtu njerëzit. -
16:11 - 16:15Jam perfekcionist, por nuk ia lejoj vetes që kjo
me ma pamundësu publikimin. -
16:15 - 16:19Përveç për edukim dhe argëtim,
nuk hupi kohë për kurgja tjetër -
16:20 - 16:21sidomos jo për gjana që s'prodhojnë efekt.
-
16:21 - 16:26Mundohem me qenë shok me secilin,
por më shkon në nerva, kur nuk më marrin seriozisht. -
16:26 - 16:32Nuk mbaj inat, nuk asht produktive,
por mësoj prej eksperiencës teme. -
16:32 - 16:35Du me ba botën vend ma të mirë.
-
16:41 - 16:46Në vjetin 2004, Swartz largohet prej Highland Parkut
dhe regjistrohet në Universitetin e Stanfordit. -
16:46 - 16:52Ka pasë ndezje të zorrës që i bajke shum problem,
edhe ishim shum t'brengosun se a po i merr ilaçet. -
16:52 - 16:56U shtru në spital për me marrë koktejin
hapave përçdo ditë, -
16:57 - 17:01nji nga këta hapa ish nji steroid
që ia ndali rritjen, -
17:01 - 17:05edhe e bani me u ndje ndryshe prej
studentave tjerë. -
17:05 - 17:08Aaroni, kam përshtypjen, hyn në Stanford
i gatshëm për bursë -
17:08 - 17:13mirëpo përfundon në nji program për përkrahjen
gjimnazistave super-talentë -
17:13 - 17:21të cilët për katër vjet planifikoheshin me u ba
kapitenat e industrisë dhe nji-përqindshat -
17:21 - 17:25edhe mendoj kjo e hallakati komplet.
-
17:26 - 17:29Më 2005, mbas nji vjeti në fakultet,
-
17:29 - 17:36Swartzit ia ofrun nji vend në nji inkubator për start-upa
t'kompanisë Y Combinator, e udhëhequn prej Paul Grahamit. -
17:36 - 17:40Ai thojke, "Hej, E kam nji ide për website."
-
17:40 - 17:43E Paul Grahami e dojke bajagi,
edhe i thojke, "A po, hajde." -
17:43 - 17:46Kështuqë Aaroni e la shkollën,
edhe u vendos në banesë të re... -
17:47 - 17:49Kjo ka qenë banesa e Aaronit kur u shpërngul.
-
17:49 - 17:55E kam nji kujtim të zbehtë të babës tem që thojke
sa vështirë asht me marrë kredi -
17:55 - 17:58se Aaroni s'kish kredit edhe e kish lanë shkollën.
-
17:59 - 18:05Aaroni jetojke në dhomën që tash asht dhomë e ditës
disa postera janë hala prej kohës, kur Aaron ka jetu këtu. -
18:05 - 18:10Mandej biblioteka... ka hala ma shum libra,
por shumica janë t'Aaronit. -
18:11 - 18:17Faqja e Aaronit në Y Combinator u pagëzu "infogami",
vegël për me kriju webfaqe. -
18:17 - 18:21Por infogami e kishte të vështirë me gjetë përdorues,
kështuqë Swartzi në fund -
18:21 - 18:25e bashkoi me nji projekt tjetër të Y Combinatorit
nji projekt që kish nevojë për ndihmë. -
18:25 - 18:30Ky projekt udhëhiqej prej Steve Huffmanit
dhe Alexis Ohanianit, edhe quhej "Reddit". -
18:30 - 18:34Ishim qaty, tu e nisë prej pothuejse kurrçkafit.
Pa përdorues, pa pare, pa kod, -
18:34 - 18:37edhe e rritëm në nji website shum popullor,
-
18:37 - 18:40Edhe nuk kish as sheja që dojke me hypë.
-
18:40 - 18:44Në fillim i kishim 1000 përdorues, mandej 10000,
mandej 20000 e ma shum e ma shum... e pabesueshme. -
18:44 - 18:49Redditi u ba gjigant edhe asht nji qosh
për geeka në Internet. -
18:52 - 19:01Ka shum humor, ka edhe art,
edhe plot njerëz që tubohen në site, -
19:01 - 19:08edhe e bajnë këtë faqe kryesoren t'veten
hyjnë përçdo mëngjes për me i marrë lajmet e veta. -
19:08 - 19:12redditi asht në zgripc t'kaosit në njifarë niveli,
-
19:12 - 19:19nga njena anë asht vend ku njerëzit dikutojnë
lajmet e ditës, teknologjinë, politikën dhe çashtjet, -
19:19 - 19:25por nga ana tjetër ka edhe plot përmbajtje
jo t'shëndetshme për punë, përmbajtje ofenduese, -
19:25 - 19:29ka do sub-reddita, ku trollat
janë si n'shpi t'veten, -
19:30 - 19:34dhe kështu, redditi ka qenë
edhe strofull i kontraverzave. -
19:34 - 19:37Diqysh asht në zgripth të nji kaosi.
-
19:37 - 19:41redditi kap vëmendjen e magazinës gjigante
korporative Conde Nast, -
19:41 - 19:43që ban ofertë me ble kompaninë.
-
19:43 - 19:47Nji shumë e madhe e pareve, boll e madhe që babës tem
iu desh me u konfrontu me nji kallabllak pyetje -
19:47 - 19:51si: "ku me i rujtë paret?"
-
19:51 - 19:54- Asi shume e madhe e pareve...
- Goxha shumë e madhe. -
19:54 - 20:00Me gjasë mbi nji milionë dollarë,
por sakt nuk e dij. -
20:00 - 20:03- E sa vjeç ka qenë atëherë?
- 19, 20. -
20:05 - 20:11Edhe ka qenë në këtë banesë. Ishin ulë përreth
në do kauça që kanë qenë para këtyne, -
20:11 - 20:15tuj programu në Reddit dhe, kur e shitën Redditin
-
20:15 - 20:18e banën nji ndejë gjigante, edhe tanë bashkë
fluturunë të nesërmen për Kaliforni, -
20:18 - 20:22edhe mu m'i lanë çelsat.
-
20:24 - 20:27Ka qenë interesant, sapo e kish shitë kompaninë
edhe të gjithë na e merrshim me mend -
20:27 - 20:29që ish ba personi ma i pasun n'mahallë
-
20:29 - 20:34por ai tha, "ah jo, Po e marr qet dhomën
e vocërr sa nji kuti e këpucave. Ma shum s'm'vyn." -
20:34 - 20:36Dhoma ka qenë pak ma e madhe se nji dollap.
-
20:36 - 20:42Idea me harxhu pare për gjana fancy
ish shum joplauzibile për tê. -
20:42 - 20:44Ai vetë e shpjegojke, "M'pëlqen me jetu n'banesë
-
20:44 - 20:47kështuqë s'kam nevojë me harxhu pare për shpi
të re. As me ble vilë, -
20:48 - 20:50edhe m'pëlqen me veshë farmerka edhe majica,
-
20:50 - 20:52nuk du me harxhitë ma shum as në tesha.
-
20:52 - 20:54Kështu që s'asht ndoj punë e madhe."
-
20:54 - 20:58Për Swartzin punë e madhe asht, qysh
qarkullon trafiku në internet, -
20:58 - 21:01edhe çka na tërhjekë vëmendjen.
-
21:01 - 21:04Në sistemet e moçme të emitimit, je
thelbësisht i kufizum prej sasisë së kanaleve -
21:04 - 21:08hapësinës së valëve. Ke mujtë me i çu veç
dhejtë kanale përmjet valëve, televizive -
21:08 - 21:11apo edhe me kabëll, i ke pasë 500 kanale.
-
21:11 - 21:15Në Internet, gjithkush mundet me pasë kanal.
Gjithkush mundet me pasë blog, apo faqe n'MySpace. -
21:16 - 21:18Gjithkush e ka nji mënyrë m'e shprehë veten.
-
21:18 - 21:21Ajo që shohim tash nuk asht pyetja
kush ka qasje në valë, -
21:21 - 21:25por asht pyetja kush e merr kontrollin te mënyrat
qysh i gjejmë njerëzit. -
21:25 - 21:29Po shohim centralizim të fuqisë në siteat si
Google, roje të portave që t'kallxojnë -
21:29 - 21:31ku po don me shku në internet.
-
21:31 - 21:34Njerëzit që t'ofrojnë burime
të lajmeve dhe informacioneve. -
21:34 - 21:38Pra nuk asht e sigurt që njerëit marrin licencë
për me folë, sot gjithkush ka -
21:38 - 21:41licence me folë. Pyetja asht, kush ndigjohet.
-
21:45 - 21:50Mbasi që ia nisi me punu në San Francisco
në Condé Nast, hyn në nji zyre -
21:50 - 21:54edhe ia ofrojnë nji kompjuter me krejt
bërllogun e instalum në tê -
21:54 - 21:57edhe i thojnë që s'mundet me instalu kurrgja tjetër
në kompjuter, -
21:57 - 21:59që për developera asht trishtim.
-
21:59 - 22:02Prej ditës së parë, asht anku
për secilin send. -
22:05 - 22:11"Mure t'hinta, tavolina t'hinta, zhurëm e hintë.
Ditën e parë që dola n'punë nuk mujta me duru. -
22:11 - 22:15Në drekë, u mshela në banjo
edhe ia plasa vajit. -
22:15 - 22:18Nuk muj me mbetë shnosh n'kry
tuj e ndigju qat zhurëm përditë -
22:18 - 22:21E as me kry punën teme.
-
22:21 - 22:24As këta tjerët s'e kisha përshtypjen
që mujshin me kry punën -
22:24 - 22:27Secili vijke në zyren tonë me ndejtë
e me ba muhabet, apo me na ftu për ndoj lojë -
22:27 - 22:30Nji sistem i ri për video lojna
që e testojke Wired." -
22:33 - 22:38Ai njimend ka pasë tjera aspirata
të cilat ishin të orientume politikisht, -
22:38 - 22:42e Silicon Valley nuk e kish fort
qat lloj kulture -
22:42 - 22:47që e orienton aktivitetin teknik
për qëllime dhe caqe politike. -
22:47 - 22:49Aaroni e urrejke punën për korporata.
-
22:49 - 22:54Ata tanë e urrejshin punën në Condé Nast,
por Aaroni ishte i vetmi që s'dojke me vazhdu. -
22:54 - 22:56Edhe Aaroni ia bjen vetes punën me u shkarku.
-
22:56 - 22:58Qashtu që nuk del asnjiherë në punë.
-
23:01 - 23:05Thuhet se ka qenë shkëputje e zorshme.
Edhe Alexis Ohanian edhe Steve Huffman -
23:05 - 23:08refuzun me dhanë intervistë për këtë film.
-
23:09 - 23:16Ai e refuzojke botën e biznisit. Nji gja
e randësishme që duhet me kujtu për -
23:16 - 23:22këtë vendim, kur Aaron vendosi me dalë prej kulturës
së start-upave, asht që i la mbrapa edhe gjanat -
23:23 - 23:31që e kishin ba të famshëm dhe të dashtun,
edhe rrezikojke me i lanë në lloq fansat e vet. -
23:31 - 23:36Mbërrijti qaty ku e ka pasë të destinume me shku,
edhe e kish vetëdijen -
23:36 - 23:43edhe kryefortësinë për me marrë vesh se ish ngjitë
në nji bjeshkë me mut për me këputë -
23:43 - 23:46nji drandofill të vetëm dhe me zbulu
që e kish hupë shqisën e të nuhatunit, -
23:46 - 23:50edhe në vend se me u ulë qaty edhe me insistu
që puna nuk asht qaq keq sa po duket, -
23:50 - 23:53sepse megjithatë e kish gjetë drandofillin,
-
23:54 - 23:57ai zhdrypi prap teposhtë,
gja që ka qenë goxha impresive. -
23:58 - 24:01Mënyra qysh e shihke Aaroni, ka qenë
që programimi asht magji-- -
24:02 - 24:07mundesh me ba gjana që njerëzit normalë
s'mujnë me ba, me programim. -
24:07 - 24:13Pra nëse ke fuqi magjike, a kishe me i përdorë
për mirë, apo për me ba shum pare? -
24:15 - 24:18Swartzi ishte i frymëzum prej nji vizionari
të cilin e kish taku si fëmijë. -
24:18 - 24:22Njerin që e kish zbulu World Wide Webin,
Tim Berners-Lee. -
24:22 - 24:26Në vitet e 1990ta, Berners-Lee
kushtimisht ish në burim -
24:26 - 24:29të shpikjes ma fitimprumëse të
shekullit 20., -
24:29 - 24:35por në vend se me përfitu prej shpikjes së vet
të World Wide Webit, ai e dha atë gratis. -
24:36 - 24:40Kjo asht arsyeja e vetme pse
World Wide Webi ekziston sot. -
24:41 - 24:45Aaroni ka qenë ndiku fellësisht prej Timit.
-
24:45 - 24:51Timi asht sigurisht gjeniu i hershëm prominent
i Internetit, i cili nuk merr pare prej shpikjes së vet. -
24:51 - 24:56Ai nuk asht aspak i interesum qysh me i ra në fije
me ba miliarda dollarë. -
24:56 - 24:58Njerëzit thojshin, "Eh, qaty mundet me u ba pare,"
-
24:58 - 25:00po me pasë shku ashtu i kishim pasë plot weba t'vegjël,
-
25:00 - 25:02në vend se nji të madh,
-
25:02 - 25:05e nji web i vogël, e turli weba
t'ndryshëm nuk funksionon, -
25:05 - 25:08sepse nuk mundesh me ndjekë linka
prej njanit n'tjetrin. -
25:10 - 25:14Asht dashtë me mbërri masën kritike--
ky send asht krejt planeti, -
25:14 - 25:17pra nuk mundet me funksionu nëse
nuk kyçet krejt planeti. -
25:24 - 25:28E ndjej që nuk mjafton veç
me jetu në botë qashtu qysh asht, -
25:29 - 25:34veç me marrë çka t'japin, edhe me i ndjekë gjanat
që t'rritun t'kanë mësu me i ba, -
25:35 - 25:39prindja t'kanë thanë m'i ba, edhe shoqënia t'thonë m'i ba.
Mendoj, gjithmonë duhesh me shtru pyetje. -
25:39 - 25:43E marr nji qëndrim shum shkencor, që
gjithçka që ke mësu asht e përkohshme, -
25:43 - 25:49që gjithmonë asht e hapun për mohim apo kundërshtim
apo për me vu n'pyetje, kjo zbatohet edhe n'shoqëni. -
25:49 - 25:53Në momentin që e kuptova që kishte
probleme reale serioze --probleme fundamentale-- -
25:53 - 25:58që kisha mujtë me ba diçka me i adresu, nuk shoh
mënyrë për me harru. Nuk e rrokë mos me i adresu. -
26:02 - 26:05Sapo fillum me kalu shum kohë bashkë,
-
26:05 - 26:06ashtu thjeshtë si shokë.
-
26:09 - 26:12Rrijshim bashkë e folshim, me orë të tana,
deri natën vonë. -
26:14 - 26:18Definitivisht asht dashtë me kuptu që ai
flirtojke me mu. Në njifarë mënyre, -
26:18 - 26:24unë, e shihsha si ide të tmerrshme, të pamundshme,
edhe pretendojsha që s'po ndodh. -
26:25 - 26:29Meqë martesa jeme ish në prishje e sipër, e vetë
isha e kurthume pa ide se kah me ia mbajtë, -
26:29 - 26:33u banëm bashkëjetues, edhe une e mora
edhe çikën teme me vete. -
26:34 - 26:37Hynëm bashkë edhe e mobilum shpinë,
edhe ishim shum rahat. -
26:37 - 26:41Për nji kohë s'e kam pasë jetën aspak rahat,
edhe as jeta e tij s'ka qenë. -
26:46 - 26:54Kemi qenë shum të afërt qysh prej fillimit
të relacionit tonë romantik. -
26:54 - 26:57Na veç...ishim në kontakt t'vazhdushëm.
-
26:57 - 27:02Por na të dytë jemi njerëz të komplikum.
-
27:04 - 27:11Gjatë nji diskutimi shum si Ally McBeal, ai m'u rrëfy
që e kish pasë nji kangë, edhe unë e shtina me ma këndu. -
27:12 - 27:16Ishte kanga "Extraordinary Machine" nga Fiona Apple.
-
27:16 - 27:24Mendoj që ka qenë ai sensi, kur je
diqysh i kërleshtë që e ka kanga, -
27:25 - 27:28edhe pos asaj e ka edhe nji ndjenjë të shpresës.
-
27:28 - 27:34♪ Asht ngjitje e kadalshme n'kambë, po jam n'rregull
me jokomoditetin tem e s'muj m'u ndalë -
27:34 - 27:36ndërroj tanë kohën -
-
27:37 - 27:44Në shum mënyra Aaroni ka qenë tmerrësisht optimist
për jetën. Edhe kur nuk e ka ndje, -
27:44 - 27:47ka mujtë me qenë tmerrësisht optimist për jetën.
-
27:47 - 27:49Extraordinary machine
-
27:53 - 27:58- Çka po ban (Quinn)
- Flickeri ka video tash. -
28:00 - 28:01Swartz e derdhi energjinë në nji varg
-
28:02 - 28:04projektesh t'reja që kishin t'banin
qasje në informata publike, -
28:05 - 28:08përfshi këtu edhe nji webside të llogaridhanies
me emnin watchdog.net, -
28:08 - 28:11edhe nji projekt me emnin The Open Library.
-
28:11 - 28:15Pra, projekti Biblioteka e Hapun asht nji website
që mundet me u vizitu te openlibrary.org, -
28:15 - 28:20ide asht me u ba nji wiki gjigant,
website i editueshëm me nga nji faqe për libër. -
28:20 - 28:24Domethanë përçdo libër t'botun ndojherë,
dojmë me pasë nji faqe për tê që kombinon -
28:24 - 28:29tana informacionet prej botuesit, shitësit,
bibliotekave, lexuesve -
28:29 - 28:34në nji faqe, që t'i jep linkat se ku me ble
ku me huazu, apo me shfletu. -
28:34 - 28:40I du bibliotekat. Jam asi tipi që
kur shkoj në nji qytet ma s'pari e lypi bibliotekën. -
28:40 - 28:44Kjo asht andrra e Bibliotekës së Hapun, me ndërtu
nji website ku edhe mundesh me kcy -
28:44 - 28:49prej librit në libër, prej personit te autori,
prej temës te idea, me shetitë në këtë pyell të madh -
28:49 - 28:54të dijes që asht futë e ka hupë
në bibliotekat fizike, dhe që asht vështirë me u gjetë, -
28:54 - 28:59që nuk janë fort të qasshme online. Asht vërtetë
me randësi sepse librat janë trashigimia jonë kulturore. -
28:59 - 29:01Librat janë vendi ku njerëzit
shkojme me i mbajtë shenim sendet, -
29:01 - 29:06dhe me i kapërdi krejt këto sende
prej nji koroporate të vetme asht pak e tutshme. -
29:07 - 29:11Qysh me pru qasje publike te domena publike?
-
29:11 - 29:15Mundet me tingllu shum ashiqare qe ish dashte me pase qasje
në domenën publike, -
29:15 - 29:21por në fakt nuk asht kështu. Domena publike duhet
me qenë e lirë për të gjithë, por shpesh asht e mshelët. -
29:21 - 29:26Shpesh ka kafeza që e rujnë. Asht si me pasë
park nacional me istikame përreth, -
29:27 - 29:33edhe me tyta t'pushkëve që drejtohen, kur dikush
don me u mësy përnime m'e shiju domenën publike. -
29:33 - 29:39Nji gja që Aaronit në veçanti i ka interesu
ka qenë me pru qasje publike në domenë publike. -
29:39 - 29:43Kjo ka qenë nji prej gjanave
që i ka pru qaq shum telashe. -
29:46 - 29:53Jam mundu me marrë qasje në
dosjet e gjykatës federale në Amerikë. -
29:54 - 29:59Ajo që zbulova ishte nji sistem
i ngatërrum i qujtun PACER. -
29:59 - 30:03Shkurtesë për Public Access to Court Electronic Records
(Qasje Publike për Dosjet Elektronike t'Gjykatave). -
30:03 - 30:07Fillova me googlu, dhe aty rash në
Carl Malamudin. -
30:09 - 30:15Qasja në materialet ligjore të Amerikës
asht biznis dhejta miliardësh dollarë në vjet. -
30:15 - 30:23PACERi asht veç nji abuzim i hatashëm
i shërbimeve qeveritare. asht dhejtë centë për faqe, -
30:23 - 30:27Asht kodi ma truthamë që e keni pa ndoiherë.
Nuk mundesh me lypë nëpër tê. Nuk mundesh me ia vu shejë. -
30:27 - 30:32Duhesh me pasë kartë krediti,
dhe këto janë në fakt dosje publike. -
30:32 - 30:37Gjykatat amerikane të qarkut janë shum të randësishme;
qaty fillojnë shum prej proceseve embrionale. -
30:37 - 30:44Raste të të drejtës civile, raste të patentave,
turlifarë sendi. Gazetarë, studenta, qytetarë e avokatë -
30:44 - 30:48gjithkush ka nevojë për qasje në PACER,
edhe ky jau nxinë jetën në secilin hap. -
30:48 - 30:55Njerëzit pa pare nuk mujnë me pa ligjin njejt kollaj
si njerëzit me kartë Gold American Express. -
30:55 - 30:58Asht taksë për qasje në drejtësi.
-
30:58 - 31:04Ligji asht sistemi operativ i demokracisë
tonë, edhe ti je i detyrum me pagu për m'e pa? -
31:04 - 31:07Diqysh, kjo s'asht fort demokraci.
-
31:07 - 31:12Ata i nxjerrin nja 120 milionë dollarë në vjet
prej sistemit PACER, -
31:12 - 31:18e ai vetë nuk kushton as ngat asaj, simbas
shenimeve t'veta. Në fakt, kjo asht joligjore. -
31:19 - 31:26Ligji për E-Qeverisje i vitit 2002 thot se gjykatat mujnë
me inkasu veç deri në atë masë sa asht e domosdoshme, -
31:26 - 31:29për m'e mbulu koston e mirëmbajtjes së PACERit.
-
31:34 - 31:40Si themelues i Public.Resource.Org,
Malamudi ka tentu me protestu kundër tarifave të PACERit. -
31:40 - 31:43Ai ka fillu nji Projekt të riciklimit të PACERit,
-
31:43 - 31:47ku njerëzir mujnë me i ngarku dokumentet e PACERit
për të cilat kanë pagu -
31:47 - 31:50në nji databazë të lirë, ku tjerët mujnë me i përdorë.
-
31:50 - 31:55Njerëzit e PACERit merrshin shum publicitet
prej Kongresit dhe të tjerëve për qasje publike, -
31:55 - 32:01kështuqë ata krijun nji sistem në 17 biblioteka
në tanë vendin që kishin qasje të hapun në PACER. -
32:02 - 32:07kjo i bjen, nji bibliotekë çdo 35,000 kilometra katrorë,
po besoj, gja që nuk ish fort praktike. -
32:08 - 32:12I inkurajojsha vullnetarët me iu bashku
të ashtuqujtunës Çeta e USB Stickave, -
32:12 - 32:17për me shkarku prej bibliotekave që kishin qasje,
edhe me i ngarku te faqja e riciklimit të PACERit. -
32:17 - 32:21Njerëzit e merrshin nji USB stick me vete në bibliotekë,
edhe e shkarkojshin nji grumbull dokumentash, -
32:21 - 32:25edhe m'i çojshin mu. Ka qenë diqysh si hajgare.
-
32:25 - 32:28Në fakt kur klikojshe te çeta e USB stickave,
aty e kishi Magjistarin e Ozit, -
32:28 - 32:32do xhuxha knojshin, edhe dilke nji video-clip:
-
32:32 - 32:35Na jemi esnafi i lolipopave...
-
32:35 - 32:39Por m'vijshin edhe telefonata prej
Steve Shultzit dhe Aaronit, që thojshin, -
32:39 - 32:43"Po dojmë me iu bashku Çetës së USB stickave."
-
32:43 - 32:47Përafërsisht në qat kohë, u takova
me Aaronin në nji konferencë. -
32:47 - 32:51Kjo asht diçka që duhet me u ba si bashkëpunim
mes shum njerëzve të ndryshëm. -
32:51 - 32:53Kështuqë iu afrova edhe i thash,
-
32:53 - 32:58"Hej, po mendoj me ba nji intervenim
në problemin e PACERit." -
33:00 - 33:04Schultzi tashma e kish zhvillu nji program
që shkarkojke automatikisht dokumente të PACERit -
33:04 - 33:06prej bibliotekave testuese.
-
33:06 - 33:09Swartzi dashti me ia lëshu nji sy.
-
33:09 - 33:13Kështuqë ia kallxova kodin,
s'kisha ide çka mundet me ardhë ma tutje, -
33:13 - 33:19por çka dul, gjatë disa orëve të ardhshme
në atë konferencë, -
33:19 - 33:24ai shkoi në nji qysh, tuj e ndreqë kodin,
tuj e rekrutu nji shok t'vetin -
33:24 - 33:32që jetojke afër njanës prej bibliotekave për me shku
në bibliotekë, me testu kodin e rregullum. -
33:32 - 33:38Në këtë pikë dostat në gjykata i ranë në fije
që diçka s'asht tuj shku simbas planit. -
33:38 - 33:43Shenimet ia nisën me ardhë, e me ardhë, e me ardhë
-
33:43 - 33:47dhe shum shpejtë u banë 760 GB dokumente të PACERit,
rreth 20 milionë faqe. -
33:49 - 33:52Prej informatave që i kish nxjerrë
nga bibliotekat testuese, -
33:52 - 33:57Swartzi e lëshoi një proces masiv paralel automatik
t'shkarkimit prej sistemit PACER. -
33:57 - 34:04Ai ia dul n'krye me i shkarku 2.7 milionë dokumente të
Gjykatës Federale, rreth 20 milionë faqe tekst. -
34:04 - 34:1020 milionë faqe i kishin tejkalu
pritjet e njerëzve -
34:10 - 34:14për projektin pilot të qasjes,
por befasimi i byrokratëve nuk asht jashtëligjor. -
34:15 - 34:19Aaroni and Carli vendosën me folë me
New York Timesin rreth asaj që kish ndodhë. -
34:20 - 34:26Ata i ranë në sy edhe FBIit,
të cilët fillun me vrojtu shpinë
e prindëve t'Swartzit në Illinois. -
34:26 - 34:31Më vjen nji cicërrimë prej
nanës së tij që thot, "Thirrëm!!" -
34:31 - 34:34Mendova vetëmevete, çka dreqi po ban vaki?
-
34:34 - 34:39Dhe në fund e takova Aaronin edhe, nana e Aaronit
ish shastrisë, "Oh zot, FBI, FBI, FBI!" -
34:40 - 34:46Nji agjent i FBIit kish hy në rrugicën e shpisë,
tuj dashtë me kqyrë mos asht Aaroni aty. -
34:47 - 34:52Po më kujtohet që kam qenë në shpi atë ditë,
u çuditsha pse po shkon ky kerr nëpër rrugicen tonë, -
34:52 - 34:55tuj i grahë mbrapa. Shum çudtishëm!
-
34:57 - 35:05Para pesë vjetësh e kisha pasë lexu nji dosje të FBIit,
oh zot: ky ish nji agjent i FBIit, në rrugicën teme. -
35:05 - 35:09Ai u trishtu shum. Ish komplet i tmerrum.
-
35:10 - 35:15Hala ma shum u tmerru, kur FBI
e thirri në telefon, -
35:15 - 35:19edhe tentojshin me shti me dalë
në nji kafe pa avokat. -
35:19 - 35:24Ai shkoi në shpi me u shtri,
edhe u dridhke prej sikletit. -
35:25 - 35:30Shkarkimi zbuloi shkelje masive
të privacisë në dokumentet e gjykatave. -
35:30 - 35:35përfundimisht, gjykatat u detyrun me i ndërru
politikat e veta si rezultat i kësaj, -
35:35 - 35:40ndërsa FBI i mbylli investigimet
pa ndjekje. -
35:40 - 35:42Deri sot, e konsideroj shum t'veçantë
-
35:43 - 35:48që të gjithë, edhe në zyrën ma zibidi
të FBIit n'katund -
35:48 - 35:52mendojshin që harxhimi i pareve t'taksapagusve
për me investigu njerëz -
35:52 - 35:55për vjedhje kriminale me bazë që
e kishin ba ligjin publik. -
35:55 - 35:58Qysh mundesh me i thanë vetes njeri i ligjit,
-
35:58 - 36:02edhe me mendu që diçka nuk asht në rregull
në këtë botë -
36:02 - 36:04nëse e ban ligjin publik?
-
36:04 - 36:09Aaroni ishte i gatshëm m'e futë veten në rrezik
për çashtjet, në të cilat besojke. -
36:09 - 36:15I bezdisun prej pabarazisë n'mirëqenie, Swartzi shkon përtej
teknologjisë, në drejtim të shkaqeve politike të tyne. -
36:15 - 36:22Shkova në Kongres, edhe e ftova me ardhë
me qëndru aty si praktikant i joni për nji kohë -
36:22 - 36:25në mënyrë që me i pa e mësu proceset politike.
-
36:25 - 36:31Ai në njifarë mënyre mësojke për komunitetin e ri
për shkathtësi të reja për me ndreqë politikën. -
36:31 - 36:36Asht qesharake që minatorëve u duhet me i ra çekiç
tanë kohën derisa t'u mbulohet krejt trupi me djersë -
36:36 - 36:41të përballun me dijen se nëse guxojnë m'e ndalë punën,
nuk kanë me pasë bukë me hangër për darkë, -
36:41 - 36:46kur muj me ba përditë shum ma shum pare
tuj ndejtë ulun edhe tuj këqyrë televizor. -
36:46 - 36:49Ashiqare bota asht qesharake.
-
36:49 - 36:53Kështuqë, e bashkëthemelova grupin "Komisioni
i Fushatës për Ndryshim Progresiv", -
36:53 - 36:58ajo që po tentojmë me ba asht me i organizu njerëzit
prej Internetit që e kanë për zemër politikën progresive -
36:58 - 37:00edhe me lëvizë vendin drejt
nji orientimi ma progresiv -
37:00 - 37:04diqysh me u ba bashkë, me u kyçë në
e-mail listat tona me iu bashku fushatave -
37:04 - 37:06dhe me na ndihmu me i zgjedhë kandidatët
progresiv në tanë vendin. -
37:06 - 37:12Grupi asht përgjegjës për dhezjen e shkëndijës grassroots
mbrapa fushatës për zgjedhjen e Elizabeth Warrenit n'Senat. -
37:13 - 37:18Ai mbase ka mendu që sistemi asht shum i ngurtë
mirëpo erdh e tha, "Po du me mësu këtë sistem, -
37:18 - 37:21sepse mundet me u manipulu
si çdo sistem tjetër social." -
37:21 - 37:26Por pasioni për dije edhe biblioteka
nuk i mbet mbrapa aspak. -
37:26 - 37:31Aaroni filloi m'i këqyrë ma për s'afërmi institucionet
që publikojnë artikuj n'revista akademike. -
37:31 - 37:35Tuj qenë student i nji Univeristeti të madh amerikan,
ke automatikisht qasje -
37:35 - 37:38në nji mori revistash akademike.
-
37:39 - 37:44Pothujse çdo universitet i madh në Amerikë
pagun tarifat e licencimit te organizata si -
37:44 - 37:51JSTOR dhe Thompson Isi për me marrë qasje në revista,
të cilat pjesa tjetër e botë nuk mundet me i lexu. -
37:51 - 37:57Këto revista akademike dhe këta artiku janë në thelb
krejt pasunia e dijes njerëzore online, -
37:57 - 38:02nji pjesë e madhe e tyne janë pagu me pare
të taksapaguesve apo me grante qeveritare, -
38:02 - 38:08por për me i lexu, ti prap duhesh me pagu
me pare të majme shpijat botuese si Reed-Elsevier. -
38:09 - 38:15Këto tarifa për licencim janë kaq të mëdha,
sa njerëzit që studiojnë në Indi, dhe jo n'Amerikë, -
38:15 - 38:19nuk kanë qasje në to.
Janë të përjashtum prej këtyne revistave. -
38:19 - 38:23Janë të përjashtum prej krejt trashigimisë shkencore.
-
38:23 - 38:27Po mendoj, nji pjesë e këtyne artikujve,
janë qysh prej kohës së Iluminizmit. -
38:27 - 38:32Saherë dikush e ka shkru nji punim shkencor, asht skenu,
digjitalizu, edhe asht futë në këto kolekcione. -
38:32 - 38:40Kjo asht trashigimi që na kanë pru prej historisë së njerëzve
që kanë ba punë interesante, asht histori e shkencëtarëve. -
38:40 - 38:43Asht trashigimi që na takon neve
si bashkësi, si njerëz, -
38:43 - 38:48por n'vend t'kësaj, ajo asht mshelë edhe asht publiku online
prej disa pak korporatave që bajnë profit, -
38:48 - 38:53të cilat mandej mundohen me gjeneru
maksimalisht profit prej tyne. -
38:53 - 38:59Kështu nji hulumtues që paguhet prej universitetit
apo prej popullit publikon nji punim, -
38:59 - 39:02dhe në fund të krejt këtij procesi,
mbasi që kryhet krejt puna, -
39:02 - 39:07mbasi që krejt hulumtimi origjinal asht kry -
mendimi, puna n'laborator, analiza, mbasi krejt asht kry, -
39:07 - 39:13në fazë e fundit, hulumtuesi duhet me ia dorëzu
pronësinë e vet intelektuale nji kompanie multimiliardëshe. -
39:14 - 39:18Kjo asht gërditshme. Asht nji ekonomi e tanë
e ndërtume në punë vullnetare, -
39:18 - 39:21mandej botuesi rrin në maje
edhe e mbledhë kajmakun. -
39:22 - 39:29Flasim për mashtrim. Nji botues në Britani ka ba
profit prej 3 miliardë dollarësh vitin e kalum. -
39:29 - 39:30Çfarë haraçi!
-
39:30 - 39:34JSTORi asht nji lojtar
shum shum i vogël në këtë histori -
39:34 - 39:41por për çfarëdo arsye Aaroni ka vendosë
me u përballë pikërisht me JSTORin. -
39:41 - 39:45Kishte shku në nji konferencë për
Qasje të Hapun dhe Botim të Hapun, -
39:45 - 39:47dhe nuk e dij se kush ka qenë
personi prej JSTORit, -
39:47 - 39:50por mendoj dikush - në nji moment,
Aaroni e shtron nji pyetje, -
39:50 - 39:54"Sa mundet me kushtu me çelë
JSTORin përgjithmonë?" -
39:54 - 39:58Edhe ata e japin nji shifër -
Më duket se kanë thanë dyqind milionë dollarë, -
39:58 - 40:00diçka që Aaronit i ka tingëllu
komplet qesharake. -
40:01 - 40:07Tuj qenë se ka punu si asistent në Harvard,
e ka dijtë që n'MIT janë rrjetat e shpejta dhe t'hapuna -
40:07 - 40:12dhe kanë qasje të autorizume në pasuninë e JSTORit.
Swartzi pa aty nji rast të mirë. -
40:12 - 40:14E ke çelsin e kësaj porte,
-
40:14 - 40:20dhe me pak magji në shell script,
mundesh me i marrë ata artikuj të revistave. -
40:21 - 40:23Me 24 shtator 2010,
-
40:23 - 40:27Swartzi e regjistron nji laptop të ri t'Acerit
-
40:27 - 40:31në rrejtin e MIT, me emnin "Garry Host".
-
40:31 - 40:36Emni i klientit regjistrohet si "GHost laptop".
-
40:36 - 40:39Nuk e manipulon JSTORin
në sensin tradicional të hackingut. -
40:39 - 40:41Databaza e JSTORit ishte e organizume,
-
40:41 - 40:44kështuqë ishte krejtësisht triviale me i ra në fije
qysh me i shkarku krejt artikujt e JSTORit, -
40:44 - 40:46sepse ishin të numrum.
-
40:46 - 40:52ishte thjesht slash slash slash...
numri i artikullit 444024 edhe -25 e -26. -
40:52 - 40:56Ai e shkrujti nji skriptë në Python
me emnin keepgrabbing.py -
40:56 - 40:58që vazhdon, me shkarku
artikull mbas artikullit. -
40:58 - 41:02Ditën tjetër, laptopi GHost fillon
me i shkarku artikujt, -
41:02 - 41:09por shum shpejt, ia bllokojnë IP-adresën. Për Swartzin,
kjo s'asht gja tjetër, veç nji guralec në rrugë. -
41:09 - 41:13Ia ndërron adresën kompjuterit
edhe vazhdon me shkarkimin. -
41:13 - 41:18JSTORi dhe MIT i ndërmarrin disa hapa
për m'u mundu me ndalë, -
41:18 - 41:20mbasi që i bijnë në fije çka po ndodh,
-
41:20 - 41:22dhe kur hapat modest nuk iu funksionojnë,
-
41:22 - 41:27në nji fazë, JSTORi ia ndërpren MITsë
komplet qasjen në databazë. -
41:27 - 41:29Zhvillohet nji lojë maca-mini
-
41:30 - 41:34për qasjen në databazë të JSTORit.
-
41:34 - 41:40Aaroni, ashiqare tuj qenë maca
për shkak të shkathtësive teknike -
41:40 - 41:43se njerëzit në JSTOR që dijshin me u mbrojtë.
-
41:43 - 41:47Në fund, në podrum te nji dollap i pamshelun
i furnizimeve në nji prej ndërtesave, -
41:47 - 41:51Aaroni e kyçë laptopin direkt në kabëll në vend se me wifi
-
41:51 - 41:56edhe e len qaty bashkë me nji disk ekstern
tuj shkarku artikuj. -
41:56 - 42:02Mirëpo pa e dijtë Swartzi, autoritetet
e gjejnë laptopin edhe diskun. -
42:03 - 42:05Nuk e ndalin shkarkimin.
-
42:06 - 42:09Në vend të kësaj e instalojnë nji kamerë vëzhguese.
-
42:10 - 42:14Laptopin e kishin gjetë në nji dhomë
në podrum t'nji ndërtese të MITsë. -
42:15 - 42:19Kanë mujtë thjesht me çkyçë. Kanë mujtë me
pritë deri sa të vjen tipi edhe me i thanë, -
42:20 - 42:24"Haver, çka je kah ban,
hiqe këtë halet. Kush je ti?" -
42:24 - 42:26Kanë mujtë me ba turlifarë sendesh,
por nuk i kanë ba. -
42:26 - 42:30Kanë dashtë me nxanë në film për me pasë si fakt
për me kriju rast për gjykatë. -
42:30 - 42:36Kjo asht arsyeja e vetme pse filmon diçka qasisoji.
-
42:38 - 42:42Fillimisht i vetmi person që nxinet
në kamerën e lodhët vëzhguese -
42:42 - 42:46e përdorë dollapin si
shpajz për me i skaju shishet. -
42:53 - 42:57Por mbas disa ditësh, e kap Swartzin.
-
43:06 - 43:10Swartzi e zavendëson diskun ekstern.
E nxjerr nga çanta, -
43:11 - 43:14përkulet jashtë kuadrit për pesë minuta,
-
43:15 - 43:22mandej largohet.
-
43:37 - 43:42Mandej ata e organizojnë me kapë me patrollë,
derisa po kthehej me bicikëll prej MITsë në shpi -
43:42 - 43:44policët i dalin prej t'dy anëve të rrugës,
-
43:44 - 43:48apo qashtu diçka, edhe i kepen mbrapa.
-
43:49 - 43:54Ai e përshkrun se policët e kanë sulmu
edhe i kanë hypë përsipri. -
43:55 - 43:58Ai m'ka tregu se - nuk e ka pasë të kjartë
që janë policë edhe që kishin ardhë me burgosë. -
43:58 - 44:03Ai kish kujtu që thjesht dikush po e sulmon.
-
44:03 - 44:06M'ka thanë se e kanë rrehë.
-
44:08 - 44:15Ka qenë tronditëse. Nocioni i ndjekjes kriminale
në familjen tonë ka qenë krejtësisht -
44:15 - 44:18i huj edhe krejt i pamendushëm,
S'dijsha çka me ba. -
44:18 - 44:24Ata ekzekutojnë urdhën bastisje në shpi të Aaronit,
n'banesën e tij n'Cambridge, n'zyren e tij në Harvard. -
44:28 - 44:33Dy ditë para arrestimit, investigimi shkon përtej
JSTORit dhe policisë rajonale në Cambridge. -
44:34 - 44:38Merret përsipër prej Shërbimit
Sekret të Shteve të Bashkume. -
44:38 - 44:42Shërbimi Sekret kish fillu me investigu mashtrimet
me kompjuter dhe me karta krediti më 1984, -
44:43 - 44:46por gjashtë javë mbas sulmit më 9/11,
roli i tyne u zgjanu edhe ma shum. -
44:47 - 44:49[durtrokitje]
-
44:49 - 44:56Presidenti Bush e përdori ligjin patriotik (Patriot Act)
për me kriju rrjetin "Task Forcat kundër krimeve elektronike". -
44:57 - 45:01Ligji që kam përpara i trajton realitetet e reja
dhe rreziqet që dalin prej terroristave modern. -
45:01 - 45:06Simbas Shërbimit Sekret, ata angazhohen në rend të parë
në aktivitete që kanë të bajnë me dame ekonomike, -
45:07 - 45:11me grupe t'organizume kriminale,
apo me skema që përdorin teknologji të reja. -
45:11 - 45:16Shërbimi Sekret e çoi rastin e Swartzit
në zyrën e prokurorit federal në Boston. -
45:16 - 45:19Aty ish nji tip në zyre të prokurorit
me titullin: -
45:19 - 45:22"Shef i Divizionit apo Task Forcës për krime kompjuterike"
-
45:22 - 45:24Nuk dij se me çka asht marrë tjetër,
-
45:24 - 45:29por nuk je kushediçfarë "Prokuror i Krimeve Kompjuterike"
pa pasë kurrfarë krimi kompjuterik me investigu, -
45:30 - 45:35Ai u gjujt në të, e mbajti për vete, nuk e delegoi
te kurrkush tjetër në zyre apo në divizion -
45:35 - 45:37ky ishte Steve Heymann.
-
45:38 - 45:42Prokurori Stephen Heymann ka qenë jashtë rrjedhave
publike që nga arrestimi i Aaron Swartzit, -
45:42 - 45:47por mundet me u pa këtu, në nji epizod të
serisë televizive "Lakmia Amerikane", -
45:47 - 45:49që asht filmu rreth kohës së arrestimit të Aaronit.
-
45:49 - 45:53Këtu e përshkrun rastin paraprak kundër
hackerit famkeq Alberto Gonzales, -
45:53 - 45:57nji rast që Heymannit i kish pru shum vëmendje
prej mediave si dhe mirënjohje. -
45:57 - 46:02Gonzalesi kish planifiku vjedhje të disa
milion kartave të kreditit dhe bankomatave, -
46:02 - 46:04mashtrimi ma i madh i këtij lloji në histori.
-
46:05 - 46:10Qe, Heymanni, tuj e përshkru Gonzalesin,
jep pamjen e vet për botëkuptimin e hackerave: -
46:10 - 46:16Këta tipa nxiten pakashum prej të njejtave gjana
që nxitemi edhe na. -
46:16 - 46:25Kanë ego, iu pëlqen sfida, edhe para së gjithash
i dojnë paret edhe tana gjanat që blehen me pare. -
46:25 - 46:30Nji prej të dyshumve në rastin e Gonzalesit
ka qenë nji hacker i ri me emnin Jonathan James. -
46:30 - 46:33Tuj besu që krimet e Gonzalesit kanë me iu veshë atij,
-
46:33 - 46:37Jamesi ban vetëvrasje gjatë investigimit.
-
46:37 - 46:41Në nji kumtesë për shtyp që shpjegon qëndrimin
e qeverisës në rastin e Aaron Swartzit, -
46:41 - 46:46shefi i Heymannit, prokurori federal i distriktit
të Massachusetsit, Carmen Ortiz, thotë si vijon: -
46:46 - 46:50"Vjedhja asht vjedhje, pa dallim a e ban me
komandë në kompjuter apo me kallauz, -
46:50 - 46:53pa dallim a merr dokumente,
shenime, apo dollarë." -
46:54 - 46:55Nuk asht e vërtetë. Ashiqare s'asht e vërtetë.
-
46:56 - 46:58Nuk po thom se asht pasherr,
-
46:58 - 47:04nuk po thom se nuk duhet me kriminalizu
vjedhjen e informacionit, -
47:04 - 47:07por duheni me qenë shum ma subtil
-
47:09 - 47:14për me marrë vesh sakt
cilat dame janë vërtet të damshme këtu. -
47:15 - 47:19Pra puna e kallauzit, secilën herë
që unë e thej nji derë me kallauz, -
47:19 - 47:22Baj dam. S'ka fije dyshimi aty.
-
47:22 - 47:24Por kur Aaroni e shkrun nji skriptë edhe thot
-
47:24 - 47:28shkarko, shkarko, shakrko, 100 herë në sekond,
-
47:28 - 47:31nuk ka dam t'dukshëm për askend.
-
47:31 - 47:36Nëse e ban me qëllim me kriju nji arkiv
të hulumtimeve akademike, -
47:36 - 47:38nuk ka kurrë dam për askend.
-
47:38 - 47:43Nuk ka qenë tuj vjedhë. Nuk ka qenë
tuj i shitë ato e as tuj i falë. -
47:43 - 47:45Ai ka dashtë me ngritë nji çashtje, për sa muj me pa unë.
-
47:46 - 47:48Arrestimi e bani t'veten te Swartzi.
-
47:48 - 47:50Ai s'mujke as me folë për atë punë.
-
47:50 - 47:51Po mendoj, ka qenë shum i stresum.
-
47:52 - 47:56Nëse kishe me mendu që FBI ka me t'ardhë
te dera në çfarëdo dite, -
47:56 - 47:59secilën herë qe del n'korridor,
apo shkon me i la teshat, -
47:59 - 48:03edhe t'hyjnë me zor në banesë
se e ke lanë derën çelë, -
48:03 - 48:06paj...goxha stres e kisha pasë,
-
48:06 - 48:13asht e kjartë, Aaroni ishte
tanë kohën në disponim të keq. -
48:19 - 48:24Nuk jepke kurrfarë informacioni sensitiv
se ku gjindej në këtë kohë, -
48:24 - 48:28sepse drujke që FBI
kish me dalë me pritë. -
48:31 - 48:35Ka qenë kohë e aktivizmit të pashoq
shoqnor e politik. -
48:36 - 48:42Time Magazine ma vonë ka me qujtë, personin
e tyne të vjetit 2011, "Protestuesi". -
48:42 - 48:47Njikohësisht edhe aktiviteti i hackerave shkojke flakë.
-
48:49 - 48:53WikiLeaksi e kish lansu nji thes me depesha diplomatike,
-
48:54 - 48:56Manningu ka qenë nën arrest në të njejtën kohë,
-
48:56 - 49:00Nuk dihej nëse ai kishte qenë burimi i rrjedhjes.
-
49:00 - 49:05Anonymousi, që asht nji ansambël i protestës
-
49:05 - 49:07me plot hackera në radhët e veta,
-
49:08 - 49:11ishin aktivë nëpër turlifarë fushatash.
-
49:12 - 49:14Nëse krahasohet kjo me atë që ka ba Aaroni,
-
49:14 - 49:18kjo ish dashtë me mbetë mbrapa
me u marrë MIT me JSTORin vetë, -
49:18 - 49:22në nji formë private dhe profesionale.
-
49:22 - 49:27Nuk asht dashtë as me hy n'radar
të sistemit kriminal. -
49:28 - 49:32Thjesht nuk e ka pasë vendin aty.
-
49:36 - 49:40Para se me u akuzu, Swartzit ia kishin ofru nji marrëveshje
-
49:40 - 49:43që përmbajke tre muj burg,
si marrëveshje kompromisi, -
49:43 - 49:45edhe nji vjet në burg në shpi,
-
49:45 - 49:48tana pa përdorim të kompjuterit.
-
49:48 - 49:52Me kusht që Swartzi
pranon fajin për krim të randë. -
49:53 - 49:57Qe ku jemi: nuk kemi kurrfarë zbulimi, kurrfarë fakti
-
49:57 - 49:59se çka asht nji rast i qeverisë,
-
49:59 - 50:02edhe duhet me marrë nji vendim kaq të randë
-
50:02 - 50:05ku avokati t'shtyn me marrë këtë vendim,
-
50:06 - 50:10qeveria ta parashtron nji kërkesë t'panegociueshme,
-
50:10 - 50:13edhe t'thonë që probabiliteti që pshton
me diçka ma mirë asht shum i vogël, -
50:13 - 50:18a je a s'je fajtor,
ma mirë bane marrëveshjen. -
50:19 - 50:21Bostoni e ka Divizionin e vet të Krimeve Kompjuterike,
-
50:21 - 50:25shum akvokatë, me gjasë ma shum se që i duhen.
-
50:26 - 50:31Pra, mundesh me paramendu turlifarë rastesh
që janë shum vështirë me i ndjekë, -
50:31 - 50:33sepse ke do kriminelë në Rusi,
-
50:33 - 50:36ape ke tjerë mbrenda korporatave
-
50:36 - 50:40t'cilët mujnë me angazhu avokatë me pesëqind dollarë
apo avokat me shtatëqind dollarë në orë -
50:40 - 50:44që ulen kundër teje, e mandej e ke nji
rast me nji djalë të ri, -
50:44 - 50:48ku asht goxha e lehtë me provu se ka ba diçka,
-
50:48 - 50:53bile edhe ma herët e ka ba veten me shêjë
si problematik deri edhe në FBI, -
50:53 - 50:56pra pse mos me shku me krejt artilerinë kundër këtij çuni?
-
50:56 - 50:59Asht mirë për ty si prokuror.
Asht mirë për Republikën, -
51:00 - 51:02se je kah i lufton krej këta tipat terrorist.
-
51:02 - 51:04Kam qenë shum e frikësume.
-
51:04 - 51:06U tutsha mos po ma konfiskojnë kompjuterin.
-
51:06 - 51:10U tutsha mos po m'fusin n'burg
për shkak t'konfiskimit t'kompjuterit. -
51:10 - 51:15Kisha material konfidencial prej burimeve
të ndryshme prej punë teme t'mahershme, -
51:15 - 51:20edhe për mu ka qenë mbi të gjitha, prioritet--
me i mbajtë burimet të sigurta. -
51:21 - 51:25U pata frikësu shum edhe çka mundet me i ndodhë Adës.
-
51:25 - 51:28Aaroni m'tregoi se i kishin ofru marrëveshje,
-
51:28 - 51:33edhe në fund më tha se kish me pranu
nëse unë i thom me pranu, -
51:33 - 51:37edhe unë - kam qenën shum afër me i thanë, "Pranoje."
-
51:38 - 51:42Ai pat nisë--me zhvillu,
ambicje serioze politike -
51:43 - 51:45në kohën e intervenimit, në mes të,
-
51:45 - 51:51momentit, kur e pat përfundu
jetën e vet ndërmarrëse me start-upa, -
51:51 - 51:56edhe ia kish fillu jetën e re
të aktivizmit politik, -
51:57 - 52:04edhe nuk besojke që mundet me vazhdu qat jetë
me nji dosje të krimit të randë. -
52:04 - 52:07Nji ditë më tha,
ishim tuj ecë kah Shpija e Bardhë, -
52:07 - 52:12edhe më tha, "Kriminelët nuk i lanë me punu këtu."
-
52:18 - 52:22Edhe diqysh shum ka dashtë -
shum ka dashtë që qajo me qenë jeta e vet. -
52:22 - 52:25Nuk e ka vra askend. Nuk e ka lëndu askend.
-
52:26 - 52:28Nuk ka vjedhë pare.
-
52:28 - 52:32Nuk ka ba kurrgja që me tingëllu si krim i randë, edhe...
-
52:35 - 52:39e kish idenë që nuk ka kurrfarë arsye
për me u etiketu si kriminel i randë, -
52:39 - 52:43edhe me iu marrë e drejta me votu në shum shtete
-
52:43 - 52:46për çka kish ba. E përbindshme.
-
52:46 - 52:50Kish pasë kuptim për te m'e gjobitë
me nji shumë t'madhe t'pareve, -
52:50 - 52:54apo me përjashtu prej MITsë.
-
52:54 - 52:59Por me gjyku si kriminel të randë? Me shku n'burg?
-
53:01 - 53:04Swartzi e refuzoi marrëveshjen.
-
53:04 - 53:07Heymanni e dyfishoi angazhimin.
-
53:07 - 53:12Heymanni zuni me na ba presion prej tana anëve.
-
53:13 - 53:16Bile edhe me dëshmitë fizike që ia kishin marrë Aaronit
-
53:16 - 53:18Kompjuteri Acer, disku, USBja,
-
53:19 - 53:21prokurorit i vyjshin dëshmi për motivin.
-
53:22 - 53:25Pse ka shkarku Aaron Swartzi artikuj prej JSTORit,
-
53:25 - 53:28edhe çka ka dashtë me ba me to?
-
53:29 - 53:32Pretendimi i qeverisë ishte se ai kish planifiku
me i publiku ato. -
53:33 - 53:36Nuk e dijmë nëse kjo ka qenë qëllimi i tij i vërtetë
-
53:36 - 53:43sepse Aaroni ka pasë edhe histori me projekte
ku ka analizu bashkësi të mëdha shenimesh -
53:43 - 53:45për me nxjerrë gjana interesante prej tyne.
-
53:46 - 53:48Dëshmia ma e mirë për këtë punë asht
kur ka qenë në Stanford, -
53:48 - 53:53e ka shkarku komplet databazën ligjore të Westlawit.
-
53:53 - 53:56Në nji projekt me studentat e juridikut në Stanford,
-
53:56 - 53:58Swartzi e kish shkarku komplet databazën ligjore të Westlawit.
-
53:59 - 54:03Aty i zbulon lidhjet e dyshimta
ndërmjet financuesve të hulumtimit -
54:03 - 54:04dhe rezultateve favorizuese.
-
54:05 - 54:08E ban nji analizë të mahnitshme të kompanive fitimprumëse
-
54:08 - 54:11që financojshin profesorët e juridikut
për me shkru recensione të ligjeve -
54:12 - 54:15të cilat mandej dilshin favorizuese për,
përshembull, Exxonin gjatë rrjedhjes së naftës. -
54:15 - 54:19Kështuqë dul në pah sistemi i korruptum i financimit,
si me thanë, hulumtime koti. -
54:19 - 54:23Swartzi kurr nuk i kish publiku dokumentet e Westlawit.
-
54:23 - 54:25Teorikish, ai ka mujtë me ba të njejtën gja
edhe me databazën e JSTORit. -
54:26 - 54:28Kjo kish me qenë krejt në rregull.
-
54:28 - 54:33Nëse kish dashtë me kriju nji shërbim
konkurrent me JSTORin, -
54:33 - 54:36sikur me pasë dashtë me kriju nji shërbim,
-
54:36 - 54:39me qasje në Harvard Law Review edhe me inaksu,
pare për qasje, -
54:39 - 54:42atëhere OK, kjo mundet me u marrë si shkelje kriminale
-
54:42 - 54:45sepse po mundohesh me eksploatu
komercialisht këtë material, -
54:45 - 54:48por asht goxha e pamendueshme me imagjinu
që qekjo ka qenë motivi i tij. -
54:49 - 54:54Mandej aty e kemi edhe nji rast në mes: çka nëse ka dashte
me shliru këtë databazë për tanë botën në zhvillim? -
54:54 - 54:57Por mvarësisht prej asaj se çka ka dashtë me ba,
krijohet nji karakter krejtësisht tjetër -
54:57 - 55:00se si ish dashtë m'e trajtu këtë rast juristat.
Qeveria e ka ndjekë penalisht -
55:01 - 55:04sikur me pasë qenë vepër kriminale ekonomike,
-
55:04 - 55:07si me i pasë vjedhë nji tufë numrash t'kartave t'kreditit,
sikur me pasë qenë qasi lloj krimi. -
55:07 - 55:10Nuk e dij se çka ka dashtë me ba me atë databazë,
-
55:10 - 55:14por e kam ndigju prej nji shokut t'Aaronit se i ka thanë
-
55:14 - 55:18se don me i analizu shenimet për financimin korporativ
të hulumtimeve rreth ndryshimeve klimatike -
55:19 - 55:24që kanë çu në rezultate të njianshme, edhe e besoj këtë punë.
-
55:25 - 55:28Sapo m'thanë që Steve po don me folë me mu,
-
55:29 - 55:33edhe mendova, ndoshta kjo asht mënyra
me dalë prej situatës, -
55:33 - 55:35thjesht me dalë prej situatës,
-
55:35 - 55:38edhe s'dojsha me jetu në frikë se po
ma konfiskojnë kompjuterin. -
55:38 - 55:43Nuk dojsha me rrnu në frikë që kam me shku n'burg
me turpin e dënimit prej gjykatës -
55:43 - 55:47Nëse m'kishin detyru me dekriptu
kompjuterin tem. -
55:47 - 55:50Kur erdhën edhe më thanë,
"Steve po don me folë me ty," -
55:51 - 55:53kjo tingëlloi krejt afër mendsh.
-
55:53 - 55:57Nortonit ia ofrun atê që njihet si letër
"Mbretneshë për nji Ditë" apo imunitet. -
55:58 - 56:01Kjo ia lejojke prokurorit me ba pyetje
rreth rastit të Aaronit. -
56:01 - 56:04Nortonit kishin me i dhanë imunitet
mos me u persekutu vetë, -
56:04 - 56:06për informacione që ka zbulu gjatë takimit.
-
56:07 - 56:10Kjo nuk m'pëlqeu. U thash avokatëve të mij disa herë
-
56:10 - 56:14që s'kam ba...kjo tingëllojke si mashtrim, Nuk
m'pëlqeu, S'dojsha imunitet, -
56:14 - 56:16Nuk m'duhej imuniteti, kurrgja s'kisha ba,
-
56:16 - 56:19por ata ishin shum shum, kërcënues
se diçka ka aty-- -
56:19 - 56:22nuk dojshin me m'taku me prokurorin
pa imunitet. -
56:22 - 56:25Por veç me ba të kjartë, kjo asht marrëveshje
"Mbretneshë për nji Ditë", ofertë. -
56:25 - 56:26Taman, ofertë për imunitet.
-
56:26 - 56:30-Ku ti u jep informacione në shkëmbim
me mbrojtje kundër persekutimit. -
56:30 - 56:36-Pra nuk ish puna me iu dhanë informacione.
Por ish--së paku unë nuk e shifsha qashtu -
56:36 - 56:38ishte me ba diskutim me mu,
unë me iu dhanë intervistë. -
56:38 - 56:41-Domethanë ata t'bajnë pyetje...
-Ata m'bajnë pyetje. -
56:41 - 56:43-edhe mujnë me t'pyet për gjithçka...
-Po. -
56:43 - 56:45- edhe çkado që mësojnë...
-Unë pernjimend... -
56:46 - 56:50-S'mujnë me t'persekutu.
-Taman, edhe unë u mundova me shku cullak. -
56:50 - 56:53Disa herë--disa herë jam mundu me refuzu
ofertën për imunitet. -
56:54 - 56:56U pata sëmu. Kisha presion prej avokatëve të mij.
-
56:57 - 57:00Isha konfuze. Shum kam qenë keq n'atë kohë.
-
57:02 - 57:05Isha n'depresion, isha e frikësume, edhe
nuk e kuptojsha situatën, ku gjindesha. -
57:06 - 57:09S'kisha ide pse jam në atë situatë.
-
57:09 - 57:13Nuk kisha ba kurrgja interesante, e qaq ma pak diçka gabim.
-
57:13 - 57:15Ishim tuj lujtë me mend t'kresë.
-
57:16 - 57:19Aaroni ka qenë shum i mërzitun për këtë punë.
Të dytë kemi qenë t'pashpresë. -
57:19 - 57:21Edhe avokatët e Aaronit ishin të mërzitun.
-
57:21 - 57:23U mundum me i thanë Quinnit me i ndërru avokatët.
-
57:24 - 57:28Nuk kam qenë e mësume me ndejtë në nji dhomë me
burra të mëdhej e të armatosun, -
57:28 - 57:33që tanë kohën më thojshin se po rrej,
dhe se diçka kam ba. -
57:33 - 57:37Iu pata thanë se çashtja, për të cilën po na akuzojnë
-
57:37 - 57:40nuk asht krim.
-
57:41 - 57:43Iu pata thanë se janë në anën e gabushme të historisë.
-
57:44 - 57:47Qat frazë e pata përdorë,
"Jeni në anën e gabushme të historisë." -
57:47 - 57:52At më kqyrshin me bezdi. As të idhnum
s'u dokshin. Veç të bezdisun, -
57:52 - 57:57mandej ia nisi me m'u ba e kjartë
që nuk ishim tuj e ba të njejtin muhabet. -
57:57 - 58:02Iu pata kallxu plot sende pse njerëzit shkarkojnë
artikuj të revistave, -
58:02 - 58:06edhe dikur në fund--
Nuk e mbajsha në mend çka kish përreth-- -
58:06 - 58:12E pata përmend që ai e kish shkru në blog,
"Manifesti i Guerilës për Qasje të Hapun". -
58:13 - 58:16kjo asht Manifesti i Guerilës për Qasje të Hapun
-
58:16 - 58:20me gjasë i shkrum në korrik, 2008 në Itali.
-
58:21 - 58:25"informacioni asht fuqi. Si çdo fuqi tjetër,
ka asi që dojnë me mbajtë veç për vete." -
58:25 - 58:30"Trashigimia e tanë shkencore dhe kulturore e botës,
e publikume gjatë shekujve në libra dhe revista, -
58:30 - 58:33gjithnji e ma shum po digjitalizohet edhe po mshelet
prej disa korporatave private." -
58:34 - 58:38"Ndërkohë, ata të cilëve jau kanë mshelë dyert
nuk po rrijnë durkryq." -
58:38 - 58:41"Ju keni këqyrë nëpër bira
apo jeni ngjitë nëpër gardhe, -
58:41 - 58:44për me çliru informacionin e mshelët prej botuesve
edhe e keni nda me shokë." -
58:45 - 58:48"Por krejt ky akcion ndodh në terr,
msheftaz nërtokë." -
58:48 - 58:51"I thojnë vjedhje apo piratëni,
sikur ndamja e pasunisë dë dijes -
58:51 - 58:55"me pasë qenë ekuivalenti moral i plaçkitjes
së anijes edhe vrasjes së ekuipazhit." -
58:55 - 58:57"Por ndamja nuk asht jomorale - asht imperativ moral."
-
58:58 - 59:01"Veç ata që janë qorru prej lakmisë mujnë me refuzu
me lanë shokun me ba nji kopje." -
59:02 - 59:04"Nuk asht drejtësi me respektu ligje të padrejta."
-
59:05 - 59:08"Asht koha me dalë në dritë,
tradita madhështore e mosndigjueshmënisë qytetare, -
59:08 - 59:12me deklaru kundërshtimin tonë ndaj
kësaj vjedhje të kulturës publike." -
59:12 - 59:18Vetë Manifesti thuhet se asht shkru prej katër
personave t'ndryshëm, edhe asht redaktu prej Nortonit. -
59:18 - 59:21Por Swartzi e ka qitë nënshkrimin e vet aty.
-
59:22 - 59:28Kur u kry biseda, shkova direkt te Aaroni
për me i tregu krejt çka m'u kujtohke, -
59:29 - 59:32edhe ai u nervozu shum.
-
59:34 - 59:38S'asht dashtë që sendet që i bajsha unë
me iu shtu qasisoji. -
59:40 - 59:45Nuk kisha ba kurrgja të keqe,
E krejt m'kish shku mbrapsht, -
59:47 - 59:49Po kurrë...
-
59:57 - 60:00Hala jam e mllefosun.
-
60:01 - 60:06Hala jam shum e mllefosun që mundohesh
me u ba e mirë me qasi lloji të njerëzve, -
60:06 - 60:09e ata ta kthejnë krejt kundër teje.
-
60:09 - 60:13Edhe kanë me t'lëndu me krejt çka kanë.
-
60:15 - 60:19Edhe n'atë moment, jam pendu që iu tregova çka kisha ba.
-
60:20 - 60:23Por hala ma shum jam pendu që kishim ba
marrëveshje për këtë punë. -
60:23 - 60:26Se jemi në rregull me këtë punë.
-
60:26 - 60:28Jemi në rregull me sistemin e drejtësisë,
-
60:28 - 60:32sistem që mundohet me lujtë me njerëz
me i futë në kurtha të vogla që jau shkatërrojnë jetën. -
60:33 - 60:35Po pra, shum kisha dashtë mos me pas thanë.
-
60:35 - 60:41Por hala ma e mllefosun jam që jam këtu, ku jam.
-
60:43 - 60:47Që kjo çka na si njerëz mendojmë asht në rregull.
-
60:48 - 60:52Ata e kanë përdorë çdo metodë që u ka ra ndërmend
-
60:52 - 60:57për me ia pru punën me u dhanë informacione
që kishin me damtu Aaronin, -
60:57 - 61:00edhe me i ndihmu prokurorit,
-
61:00 - 61:07por s'ma merr mendja që ajo ka pasë informacione
që kishin mujtë me i ndihmu qeverisë. -
61:08 - 61:12Kalojnë disa muj, familja e miqtë janë
në pritje të ngritjes së akuzës kundër Swartzit. -
61:12 - 61:17Në ndërkohë Swartzi ish ba ekspert analist
për nji seri çashtjesh rreth internetit. -
61:17 - 61:20[RT intervistuesja} ... atëherë nji pyetje për ju:
A mendoni se interneti asht diçka -
61:20 - 61:25që duhet me u konsideru si e drejtë e njerit, dhe diçka
që qeveria nuk mundet me ta mohu? -
61:25 - 61:30Po, definitivisht, Nocioni që siguria kombëtare
mundet me qenë arsyetim për m'e ndalë internetin, -
61:30 - 61:34asht pikërisht ajo që e kemi ndigju në Egjipt
dhe në Siri edhe nëpër vendet tjera, -
61:34 - 61:39edhe, po, asht e vërtetë, që faqet si WikiLeaks
kanë me qitë materiale turpnuese -
61:39 - 61:42rreth asaj se çka ban qeveria e Shteteve të Bashkume
edhe njerëzit kanë me u organizu me protestu kundër, -
61:42 - 61:45edhe me u mundu me ndërru qeverinë e vet.
Edhe kjo në fakt asht shum punë e mirë, -
61:46 - 61:50kjo asht esenca e çka reprezenton Amandamenti i Parë
i Lirisë së Shprehje dhe Lirisë së Asociimit, -
61:50 - 61:55kështuqë nocioni që na duhet me i mshelë ata
mendoj, bjen ndesh me parimet themelore Amerikane. -
61:55 - 61:58Ky parim, mendoj, asht nji prej atyne që
Etnit tonë Themelues do ta kishin kuptu drejtë. -
61:58 - 62:00Sikur t'kishim pasë internet në atë kohë,
-
62:00 - 62:03Në vend se me i futë zyrat e postës në Kushtetutë,
do t'i kishin shkru "ISPtë". -
62:03 - 62:06Mirë, definitivisht ka me qenë shum interesant
me pa sa larg... -
62:06 - 62:10Swartzi takon aktivistin Taren Stinebrickner-Kauffman,
edhe këta fillojnë me dalë bashkë. -
62:11 - 62:12Na duhet nji rebelim masiv global publik.
-
62:12 - 62:15Nëse nuk ka bërtimë masive globale publike,
nuk ka me ndodhë ndryshimi. -
62:15 - 62:18-Diqysh, katër njerëz në këtë qytet ish dashtë
me shkaktu nji piskamë masive globale publike. -
62:19 - 62:22-Diqysh, na duhet nji nënshkrim peticioni.
-
62:22 - 62:26Pa i tregu për detaje ia tërhjekë
vërejtjen se asht i përfshimë në nji punë -
62:26 - 62:27të cilën e quen "Punë e keqe".
-
62:28 - 62:33Ndërsa unë kisha teori të trenta mos e ka
naj aferë me Elizabeth Warrenin a najsen. -
62:33 - 62:38Spekulojsha edhe për Hillary Clintonin edhe
për Elizabeth Warrenin, mirëpo... -
62:38 - 62:41dikur kah fundi i korrikut, Aaroni më thirri,
-
62:42 - 62:47e çova telefonin edhe ai tha,
"Ajo puna e keqe" mundet me dalë nesër në lajme. -
62:47 - 62:50A po don me t'kallxu unë,
apo po don me lexu në lajme nesër?" -
62:50 - 62:52Unë i thash, "Ma mirë kallxomë ti."
-
62:53 - 62:58Aaroni tha, "Kësi, më kanë--
më kanë arrestu -
62:58 - 63:03se kam shkarku shum artikuj prej revistave akademike,
edhe po dojnë me m'ba shembull." -
63:04 - 63:11E unë, "Qaq a? Qekjo asht puna e madhe? Nime'?
Diqysh nuk tingëllojke si punë e madhe." -
63:11 - 63:17Me 14 korrik 2011, prokurori federal akuzoi Swartzin
për katër vepra të randa kriminale. -
63:17 - 63:24Ai akuzohet në të njetën ditë, kur arrestohen
dy njerëz në Angli si pjesë LulzSecut, -
63:24 - 63:30edhe disa hackera tjerë të randë. Ndërsa Aaroni
veç duket pak si hacker, -
63:30 - 63:35qaq sa me këta me mujtë me ia qitë fëtyrën
në fletërrufe të kërkimit. -
63:35 - 63:38Aaroni shkon me u dorëzu, edhe këta e arrestojnë.
-
63:38 - 63:42Mandej e deshin cullak për me bastisë,
-
63:42 - 63:48ia marrin lidhëset e këpucave, rrypin,
edhe e fusin në qeli t'vetmisë. -
63:50 - 63:54Zyrja e Prokurorit Federal të Distriktit
t'Massachusettsit lëshon nji kumtesë zyrtare -
63:54 - 63:58që thot, "Swartzit i kërcënohet burgim deri në 35 vjet,
-
63:58 - 64:01i cili vazhdon me tre vjet lirim të mbikëqyrun,
-
64:01 - 64:05damshpërblim, edhe gjobë prej deri
në nji milionë dollarë." -
64:07 - 64:09Lirohet me pagesë të dorëzanisë prej njiqind mijë dollarësh.
-
64:09 - 64:12Të njejtën ditë, viktima kryesore e këtij rasti, JSTORi
-
64:13 - 64:18hjekë dorë formalisht prej tana kallëzimeve
kundër Swartzit, edhe refuzon me ndjekë rastin. -
64:18 - 64:21JSTORin - nuk e kemi pasë miqësor; nuk kanë
qenë as miqësor as nuk kanë dhanë ndihmë, -
64:21 - 64:25por veç nuk kanë dashtë,
"Me qenë pjesë e kësaj." -
64:26 - 64:30JSTORi, edhe kompania nanë e tyne, ITHAKA,
nuk kanë dashtë as me folë për këtë film. -
64:31 - 64:33Por në atë kohë e lëshojnë nji kumtesë, ku thojnë,
-
64:34 - 64:38"Ka qenë vendimi i qeverisë për
me ndjekë penalisht, jo i JSTORit." -
64:38 - 64:43Kësioji na besojmë, që me kaq,
akuza duhet me u përfundu. -
64:43 - 64:48Na duhet me qenë n'gjendje me motivu Steve Heymannin
m'e lanë këtë rast, ose me ba nji marrëveshje racionale. -
64:48 - 64:51Por qeveria refuzon.
-
64:51 - 64:53Pse?
-
64:56 - 64:58paj, sepse po ma merr mendja që dojshin me
ba nji shembull përmjet Aaronit, -
64:58 - 65:01edhe ata thanë se dojnë--
arsyja pse nuk dojshin -
65:01 - 65:05me hjekë dorë prej krimit të randë dhe burgut
-
65:06 - 65:13ka qenë se dojshin me shfrytëzu këtë rast
si parandalim. Këtë na kanë thanë. -
65:13 - 65:15Ata ju kanë thanë?
- Po. -
65:15 - 65:17-Ky asht dashtë me shërby si shembull?
-Po. -
65:17 - 65:20-Ai dojke me ba shembull?
- Po. -
65:20 - 65:22Steve Heymanni ka thanë kështu.
-
65:22 - 65:26Me parandalu kend? Ka njerëz tjerë që
enden andejpari hyjnë në faqe të JSTORit, -
65:27 - 65:30edhe shkarkojnë artikuj për me ba çashtje
politike? Kend po dojnë me parandalu? -
65:30 - 65:34Kishte me qenë ma e lehtë me kuptu qëndrimin
e Administratës së Obamës -
65:34 - 65:37e cila kinse asht për parandalim
-
65:38 - 65:41nëse kjo administratë kish m'e ndjekë penalisht,
-
65:41 - 65:43përshembull krimin ma të madh ekonomik, të cilin
-
65:43 - 65:45ky shtet e ka përjetu në njiqind vjetët e fundit.
-
65:45 - 65:49Krimet, të cilat çuen te kriza
financiare në Wall Street. -
65:50 - 65:52Kur ia nisë me përdorë
-
65:52 - 65:56idenë jo-kontraverze të parandalimit
-
65:56 - 65:58në mënyrë selektive
-
65:58 - 66:02pushon me ba analiza të pashpirta të thymjes së ligjeve
-
66:02 - 66:07edhe ia nisë me i përdorë
resurset e zbatimit të ligjit -
66:07 - 66:10në bazë të ideologjisë politike,
-
66:10 - 66:15e kjo nuk asht vetëm jodemokratike,
por mendohet se asht edhe jo-Amerikane. -
66:19 - 66:24Prokurori Stephen Heymann ma vonë raportohet
se i ka thanë këshillit të jashtëm të MITsë -
66:24 - 66:27që lëkura e leprit që e ka rrëxu magarin
-
66:27 - 66:31ka qenë kumtesa për shtyp e nji organizate
të themelume prej Swartzit me emnin "Kërko Progres". -
66:31 - 66:36Simbas këtij burimi të MITsë, Heymanni ka reagu
në deklaratën e shkurtë të mbështetjes, -
66:36 - 66:40që e quejtën "fushatë e egër interneti"
edhe "lëvizje e marrë" -
66:40 - 66:44që rastin e largoi prej nivelit njerëzor nji-me-nji
në nivel institucional. -
66:44 - 66:48Kjo u ba kombinim helmus:
nji prokuror që s'dojke me i shku fëtyra, -
66:49 - 66:53që e kish para vetes nji hapje të karrierës politike
edhe nuk dojke me i ardhë ky rast mbrapa si hije. -
66:53 - 66:58I harxhon kushedisa dollarë të taksapagusve për m'e
arrestu dikend që ka shkarku shum libra prej bibliotekës, -
66:58 - 67:01edhe mandej ta bajnë böthen batare në gjykatë? Kurrqysh!
-
67:01 - 67:06Mandej fillova me ba presion të madh mbi MIT
në mënyra të ndryshme me i ba me shku -
67:06 - 67:11te qeveria edhe me lypë prej
qeverisë me tërhjekë akuzën. -
67:11 - 67:14Çka ka qenë reagimi i MITsë në këtë?
-
67:15 - 67:19Nuk ka ragim prej
MITsë në atë kohë. -
67:23 - 67:26MIT nuk e mbron Aaronin
-
67:26 - 67:30gja që për njerëzit mbrenda MITsë,
asht tejet mllefosëse, -
67:31 - 67:36meqenëse MIT asht vendi, ku inkurajohet hackingu,
në kuptimin ma të gjanë të fjalës. -
67:36 - 67:41Në MIT, idea me vrapu mbi kulme
e tunele, ku asht e ndalume me kalu -
67:41 - 67:46jo vetëm asht ritual i kalimit,
por asht edhe pjesë e vizitës së MITsë, -
67:47 - 67:51çelja e bravës asht kurs dimnor në MIT.
-
67:51 - 67:56Ata e kanë pasë autoritetin moral me ndalë këtë punë.
-
67:56 - 68:02MIT nuk asht çu me marrë qëndrim edhe me iu thanë
autoriteteve, "Mos e bani këtë punë." -
68:02 - 68:06"Nuk po dojmë që ju me ba këtë punë.
Keni tejreagu. Kjo asht tepër ashpër." -
68:06 - 68:09...për këtë jam i vetëdijshëm.
-
68:09 - 68:14Ata reagun diqysh si çdo korporatë.
Diqysh--i ndihmun qeverisë, -
68:15 - 68:21nuk na ndihmojshin neve, përveç kur ishte e domosdoshme,
edhe kurrë nuk u mundun me ndalë rastin. -
68:22 - 68:26MIT refuzoi disa herë me komentu,
-
68:26 - 68:30por ma vonë e lëshun nji raport ku thonë se
kanë dashtë me mbajtë qëndrim neutral, -
68:30 - 68:36dhe kanë besu se Heymanni Zyrja e Prokurorit Federal
nuk kanë ça kryet, çka mendon MIT rreth rastit në fjalë. -
68:36 - 68:42sjellja e MITsë duket se ka ra ndesh me etikën e MITsë.
-
68:42 - 68:47Mundesh me thanë se MIT e ka mshelë nji sy,
edhe se kjo ka qenë në rregull për ta, -
68:47 - 68:52por nëse e merr qat pozicion - me marrë pozicion neutral,
në këtë rast - domethanë me marrë pozicionin e prokurorit. -
68:53 - 68:56Nëse e këqyrë rastin e Steve Jobsit edhe Steve Wozniakut,
-
68:56 - 69:01ata e kanë nisë tuj shitë Kutia t'Kaltërta, që kanë qenë
sende të dizajnume me i mashtru kompanitë telefonike. -
69:01 - 69:05Këqyre punën e Bill Gatesit edhe Paul Allenit,
-
69:05 - 69:09ata e kanën nisë biznisin e vet
tuj përdorë kohën e kompjuterave të Harvardit, -
69:09 - 69:11gja që ka qenë kundër rregullave.
-
69:11 - 69:14Dallimi në mes të Aaronit dhe
njerëzve që i përmenda -
69:14 - 69:18asht se Aaroni ka dashtë me ba botën vend ma të mire,
nuk ka dashtë thjesht me ba pare. -
69:19 - 69:23Swartzi ka vazhdu me ngritë zanin për plot
çashtje rreth internetit. -
69:23 - 69:29Arsyeja pse interneti funksionon asht
se asht treg konkurues i ideve, -
69:29 - 69:33ajo në çka duhet me u fokusu asht me marrë sa ma shum
informacione rreth qeverisë tonë, ma shum qasje, -
69:33 - 69:38ma shum diskutim, ma shum debat, por në vend të kësaj
kongresi fokusohet qysh me i mshelë sendet. -
69:39 - 69:44Aaroni ka mendu se mundet me ndërru botën tuj ia
shpjegu njerëzve kjartë botën. -
69:44 - 69:49[RT intervistuesi] Flame mundet tekstualisht
me ta kontrollu kompjuterin, edhe me t'spiunu. -
69:49 - 69:52Mirësevjen, Aaron. Shum mirë që të kemi në emision.
-
69:52 - 69:57A din qysh, si spiunat në kohë të moçme, qysh kanë
ngjitë mikrofona edhe kanë përgju çka po flasin njerëzit, -
69:57 - 70:00tash përdoren kompjuterat për me ba të njejtën punë.
-
70:00 - 70:02Aktiviteti politik i Swartzit vazhdon,
-
70:02 - 70:07vëmendja e tij orientohet kah nji ligj që qarkullon
në Kongres i dizajnum me ngulfatë piratërinë online. -
70:07 - 70:09Ligji quhet "SOPA".
-
70:09 - 70:13Aktivistat si Peter Eckersley e shohin
si tejreagim të teprum, -
70:13 - 70:16që kërcënon edhe vetë integritetin
teknik të internetit. -
70:16 - 70:19[Ekersley] Sendi i parë që pata ba
asht me thirrë Aaronin. -
70:19 - 70:22Edhe i thash, "A mujmë me ba nji kampanjë
të madhe kundër qesaj?" -
70:22 - 70:25"Ky nuk asht ligj per pronësinë intelektuale."
-
70:25 - 70:26"S'asht a?"
-
70:26 - 70:30"Jo," tha ai,
"Ky ligj asht për lirinë me u lidhë." -
70:31 - 70:32Ia nisa me ndigju me vëmendje.
-
70:33 - 70:36Mandej mendoi pak, edhe tha, "Po."
-
70:36 - 70:39Edhe shkoi e themeloi Demand Progress.
-
70:39 - 70:44Kërko Progres asht nji organizatë e aktivizmit online,
kemi reth nji milion e gjysë antarë deri tash, -
70:44 - 70:47ka fillu në vjeshtë të viti 2010.
-
70:47 - 70:50Aaroni ka qenë njani prej njerëzve
ma prominent në këtë komunitet -
70:51 - 70:56që ka ndihmu me udhëheqë me u organizu rreth çashtjeve
të drejtësisë sociale në nivel federal. -
70:56 - 71:01SOPA ka qenë ligji që ka pasë për qëllim me ngulfatë
piratërinë online, piratërinë e muzikës dhe filmave, -
71:01 - 71:07por ajo që ka synu asht me marrë nji çekiç për nji
problem ku asht dashtë nji skalpel. -
71:07 - 71:13Me pasë kalu ky ligj kishte me ia leju nji kompanie
me ia ndalë financat nji website pa kurrfarë procesi, -
71:13 - 71:17apo me detyru googlein me jau hjekë linkat.
-
71:17 - 71:21Krejt çka asht dashtë, asht nji pretendim i vetëm
se ka shkelje të pronësisë intelektuale. -
71:21 - 71:27Ligji i ka vajtu gjigantët e mediave tradicionale kundër
nji kulture të re të remixit shum ma të sofistikume. -
71:27 - 71:30Ky ligj e shndërron secilin njeri që ka website në polic,
-
71:31 - 71:34edhe nëse nuk kujdesen që kushdo që e përdorë
websitein e tij mos m'e përdorë për ndoj punë -
71:34 - 71:39që potencialisht mundet me qenë ilegale, sepse përndryshe
krejt faqja mshelet pa kurrfarë gjykimi. -
71:39 - 71:44Kjo e kapërcen çdo masë, kjo asht katastrofë.
-
71:44 - 71:52Ky ligj asht rrezik serioz kundër lirisë së shprehjes
dhe lirive civile për tanë ata që e përdorin internetin. -
71:52 - 71:55Ka pasë edhe nji grusht prej neve që kanë thanë,
"Këqyr, as na nuk jemi për piratëri, -
71:56 - 72:00por nuk ka kuptim me shkatërru arkitekturën
e internetit, -
72:00 - 72:05sistemin e emnave të domenave edhe gjithçka që e ban
të lirë e të hapun në emën të luftës kundër piratërisë, -
72:06 - 72:08Aaroni këtë e kuptoi menjiherë.
-
72:08 - 72:12Liritë, që garantohen me Kushtetutën tonë,
liritë, mbi të cilat asht ndërtu vendi jonë -
72:12 - 72:14kishin me u fshi me nji të rame.
-
72:15 - 72:19Teknologjia e re në vend se me na pru liri ma të madhe,
kish me na anulu të drejtat fundamentale -
72:19 - 72:21që gjithmonë i kemi marrë si të mirëqena.
-
72:21 - 72:27Sot e kuptova këtë punë, tuj folë me Peterin,
nuk kisha mujtë me leju me ndodhë kjo. -
72:28 - 72:33Kur u prezentu SOPA në tetor
2011, konsiderohej e paevitueshme. -
72:34 - 72:37Strategjia jonë kur dul për herë të parë,
ka qenë me mujtë me ngadalësu procesin e ligjit, -
72:37 - 72:42ndoshta me dobësu pak, por as neve
-
72:42 - 72:45nuk na ka shku mendja që mujmë m'e ndalë krejt.
-
72:46 - 72:52Meqenëse kam punu në Washington, ajo që e mëson atje
asht, tipike për Washingtonin, -
72:52 - 72:58luftat legjislative janë lufta mes dy grupeve
t'korporatave me interesa të ndryshme. -
72:58 - 73:02Tana ato i çojshin grushtat përpjetë me kalu ligjin,
e luftat që janë të barabarta -
73:03 - 73:07janë ato kur interesat e nji grupi të korporatave
asht kundër interesave të nji grupi tjetër, -
73:07 - 73:11edhe ato janë si baraz për kah kontributet në
kampanja dhe në lobim. -
73:11 - 73:13Këto janë ma të barabarta.
-
73:13 - 73:16Ato që nuk janë lufta të barabarta, janë ato ku
-
73:16 - 73:21krejt paret janë në njenën anë,
tana korporatat janë në njanën anë, -
73:21 - 73:23edhe veç do miliona njerëz në anën tjetër.
-
73:25 - 73:30Nuk kam pa diçka si PIPA dhe SOPA
për tanë kohën sa kam qenë në shërbim publik. -
73:31 - 73:36Kanë qenë ma shum se katërdhejtë senatorë
amerikanë si sponzor të ligjit, -
73:37 - 73:40kështuqë kishin hala punë me ba për me i mbërri
-
73:40 - 73:44gjashtëdhejtë vota me i kalu procedurat.
-
73:44 - 73:47Edhe unë fillova me dyshu. Ka qenë periudhë e vrazhdë.
-
73:48 - 73:53Swartzi dhe Demand Progress ia dolën me nxitë përkrahje
të madhe me metoda tradicionale të fushatës, -
73:53 - 73:59në kombinim me voiceover IP,
që me jau lehtësu njerëzve me thirrë në Kongres. -
74:00 - 74:04Nuk kam taku kurrë asnji tjetër
që ka mujtë me vepru në nivel të tij -
74:04 - 74:08si në anën e tekonologjisë
ashtu edhe në anën e strategjisë së fushatës. -
74:09 - 74:13Miliona njerëz e kanë kontaktu Kongresin
edhe kanë nënshkru peticionin kunder-SOPA. -
74:13 - 74:15Kongresin e nxajnë në zgabim.
-
74:15 - 74:20Veç ka qenë interesant me i pa anëtarët e pahaber
të Kongresit tuj debatu për ligjin, -
74:20 - 74:23me i pa tuj insistu se mujnë me rregullu internetin,
-
74:23 - 74:25edhe që nji tufë bubaçash s'mujnë me i ndalë.
-
74:25 - 74:26Unë nuk jam bubaç.
-
74:26 - 74:28Nuk jam boll bubaç...
-
74:28 - 74:31Ndoshta duhet me dalë me pyet nji bubaç
çka ban ky send. -
74:31 - 74:33Hajde e organizojmë nji ndigjim, bjerni bubaçat...
-
74:36 - 74:38Nime?
-
74:40 - 74:41"Bubaçat"?
-
74:42 - 74:46diqysh po m'doket qe fjala qe je
kah e lypë asht "ekspert"... -
74:47 - 74:51për me të skjaru në mënyrë që ligji mos me të ra kresë
-
74:51 - 74:53edhe me ta thy internetin.
-
74:54 - 74:57Na e përdorim fjalën "geek" por neve na lejohet
m'e përdore se na jemi geeka. -
74:57 - 75:01Fakti që ka mbërri qaq larg sa ka mbërri,
pa jau pru punën me thirrë eksperta teknik, -
75:02 - 75:05kallxon se ka nji problem në këtë shehër.
-
75:05 - 75:12P'e lypë dikend me m'ardhë para këtij trupi,
edhe me dëshmu në ndigjim, "Qe pse e kanë gabim." -
75:12 - 75:15Dikur e kanë pasë nji zyre që ka ofru këshilla
shkencore edhe teknologjike, -
75:16 - 75:19edhe antarët kanë mujtë me shku te ta edhe me iu thanë,
"Ndihmomë me marrë vesh qet punë X,Y,Z." -
75:19 - 75:22Edhe Gingrichi e mbytë atë.
Thot se asht shpenzim kot. -
75:22 - 75:26Qysh prej atëherë Kongresi zhytet
në mesjetë të errët. -
75:26 - 75:29Nuk ma merr mendja se dikush ka mendu seriozisht se SOPA
ka me u mujtë, bile as Aaroni. -
75:30 - 75:34Por ia ka vlejtë me tentu, megjithëse
nuk u dokke që mujmë me fitu, -
75:35 - 75:38më kujtohet, ndoshta disa muj ma vonë,
që m'u kthy edhe më tha, -
75:38 - 75:41"Po mendoj se mujmë me fitu."
-
75:41 - 75:44e unë ia ktheva, "Shum punë e çartë kish me qenë."
-
75:44 - 75:46Thirrjet në Kongres vazhdojnë.
-
75:46 - 75:50kompania e hostingut te domainave Go Daddy
bahet mbështetëse e ligjit, -
75:51 - 75:55me mija përdorues i transferojnë
domainat e veta në shejë proteste. -
75:55 - 76:00Mbas as nji jave të plotë, Go Daddy
e ndërron pozicionin e vet karshi SOPAës. -
76:00 - 76:06Kur njerëzit e Kongresit që e përkrahshin
pjesën për industrinë e filmave, -
76:06 - 76:11e morën vesh se ka ndodhë kjo zmbrapsje,
ata fillun me zbutë pak ligjin. -
76:11 - 76:16Keni mujtë me përcjellë lakoren. Keni mujtë
me pa që argumentet tona fillun me pasë kuptim. -
76:16 - 76:19Ka qenë sikur Aaroni me pasë dhezë nji
kokërr qibritit edhe ajo me u shkymë menjiherë, -
76:19 - 76:21me dhezë edhe nja, me u shkymë prap,
-
76:21 - 76:24edhe në fund me gjetë boll krande
që me dhezë zjarmin, -
76:25 - 76:27i cili mandej u shndërru në flakë mali.
-
76:28 - 76:31Me 16 janar 2012, Shpija e Bardhë
e lëshon nji deklaratë -
76:32 - 76:34ku thojnë se nuk e përkrahin ligjin.
-
76:34 - 76:36Mandej ndodh si vijon:
-
76:37 - 76:40Jam besimtar i madh se na duhet me u marrë
me çashtje të piraterisë, -
76:40 - 76:45dhe se duhet me u marrë me to në mënyrë
serioze, por ky ligj nuk asht ligj adekuat. -
76:45 - 76:49Kur Jimmy Walesi e dha mbështetjen e vet
tuj e nxi Wikipediën, -
76:49 - 76:52numrin pesë të faqeve ma të popullarizume në botë,
-
76:53 - 76:59kjo faqe asht shtatëpërqindshi i krejt klikave
kudo në internet. -
76:59 - 77:00Wikipedia u ba e zezë.
-
77:00 - 77:01Reddit u ba i zi.
-
77:01 - 77:03Craigslist u ba i zi.
-
77:03 - 77:06Telat e telefonit në Capitol Hill ia nisën me u shkri.
-
77:06 - 77:10Antarët e Kongresit fillun me vrapu m'u marrë me
çashtjen, tuj lëshu deklarata se nuk e përkrahin ligjin -
77:11 - 77:14të cilin ka qenë tuj e promovu, veç disa ditë përpara.
-
77:14 - 77:18Mbrenda 24 orëve, numri i oponentëve
të SOPAës në Kongres -
77:18 - 77:19shkoi prej kësaj...
-
77:19 - 77:22në këtë.
-
77:23 - 77:30Me i pa kongresmenat gradualisht tuj i ndërru anët
mbrenda ditës së nximjes së internetit -
77:30 - 77:32ka qenë goxha e pabesueshme.
-
77:32 - 77:35Nji kthim prej njiqind reprezentuesve.
-
77:35 - 77:39Dhe ky ishte momenti, sado që ka qenë vështirë
me besu, mbas krejt kësaj, -
77:39 - 77:41na kishim fitu.
-
77:41 - 77:43Për sendin që krejt thojshin që asht i pamundshëm,
-
77:43 - 77:46të cilin disa prej kompanive ma të mëdha në botë
e kishin fshi si iliuzion, -
77:47 - 77:49ndodhi.
-
77:49 - 77:50Ia dolëm.
-
77:51 - 77:53Fitum.
-
77:56 - 77:59Kjo ka qenë javë historike në internet--
bile edhe në politikën Amerikane. -
77:59 - 78:04Ajo që ndigjojshim prej njerëzve në Washington, D.C.,
prej nëpunësave në Capitol Hill ishte: -
78:04 - 78:09kanë marrë ma shum emaila edhe thirrje në telefon
në ditën e nximjes -
78:09 - 78:11se që kanë marrë për çfarëdo çashtje tjetër.
-
78:11 - 78:13Kjo ka qenë moment shum emocionus.
-
78:13 - 78:17ky ka qenë momenti, kur interneti ka kalu
n'fazë t'pjekunisë, politikisht. -
78:18 - 78:21Ka qenë shum ngazëllyse - asht vështirë
me besu që përnjimend ka ndodhë. -
78:21 - 78:25Asht vështirë me besu që nji ligj me kaq shum
fuqi financiare mbrapa vetes -
78:26 - 78:29thjesht s'ka lundru nëpër Kongres.
-
78:29 - 78:32Edhe jo veç s'ka lundru, por as s'ka kapërcy.
-
78:34 - 78:36Lehtë asht nganjiherë me ndje veten të pafuqishëm,
-
78:37 - 78:40si me dalë në rrugë edhe
me marshu e me bërtitë edhe kurrkush mos me t'ndi. -
78:41 - 78:43Po sot kam ardhë këtu me ju thanë se jeni të fuqishëm.
-
78:46 - 78:51Pra ndoshta nganjiherë ndiheni se nuk ju ndigjon
kurrkush, por kam ardhë me ju thanë se ju ndigjojnë. -
78:51 - 78:53Ju ndigjojnë. Ju e bani dallimin.
-
78:53 - 78:57Mundeni me ndalë këtë ligj nëse nuk e ndalni luftën.
-
79:00 - 79:01Ndale PIPAën.
-
79:01 - 79:03Ndale SOPAën.
-
79:04 - 79:07Disa prej kompanive ma të mëdha të internetit,
për me qenë të sinqertë, kishin me përfitu -
79:07 - 79:11në nji botë ku konkurenca e tyne e vogël
kishte me u cenzuru. -
79:12 - 79:15Nuk mundemi m'e lanë këtë punë me ndodhë.
-
79:15 - 79:19Për tê ka qenë ma me randësi me u siguru
që e ban nji ndryshim të vogël -
79:19 - 79:23se me lujtë nji rol të vogël në nji ndryshim të madh.
-
79:24 - 79:28Por SOPA ka qenë si me lujtë nji pjesë
t' madhe në nji ndryshim të madh, -
79:28 - 79:30e për tê, ka qenë sprovë e konceptit
-
79:31 - 79:35diçka si, "Okej, ajo çka po du me ba
me jetën teme, asht me ndërru botën." -
79:35 - 79:39"Mendoj për këtë në mënyrën krejt shkencore
të matjes së efektit, -
79:40 - 79:43edhe kjo tregon se asht e mundshme."
-
79:43 - 79:46"Ajo që po du me ba me jetën teme asht e mundshme."
-
79:46 - 79:49"E kam vërtetu që mundem,
-
79:49 - 79:51që unë, Aaron Swartzi, muj me ndërru botën."
-
79:51 - 79:57Për nji djalë që kurrë s'ka mendu për vete
që ka ba shum - siç ka qenë Aaroni - -
79:59 - 80:04kjo ka qenë nji prej momenteve të pakta,
ku ke mujtë me pa -
80:04 - 80:07me ndje se ka ba diçka të mirë,
-
80:07 - 80:12tuj u ndje që këtu ka qenë xhiroja
e tij e vetme fitimtare. -
80:14 - 80:16Gjithkoush thojke që s'ka mundësi
që kemi me ndalë SOPAën. -
80:16 - 80:18E ndalëm.
-
80:18 - 80:22Kjo përbahet prej tri fitoreve të hatashme,
e viti hala s'ka përfundu. -
80:23 - 80:26Nëse ka kohë me mendu pozitivisht, tash asht koha.
-
80:27 - 80:30Ai e fiton SOPAën nji vjet mbasi që e arrestojnë.
-
80:30 - 80:33Nuk janë momente krejt të lumtuna.
Plot gjana ishin tuj ndodhë. -
80:34 - 80:40Ai ishte akordu me marrë pjesë në proceset
politike, s'ka që e ndalë. -
80:40 - 80:44Lista e organizatave të cilat Swartzi i ka themelu
apo bashkë-themelu asht shum e gjatë, -
80:45 - 80:48me vjet para Edward Snowdenin e ka zbulu
observimin në internet, -
80:48 - 80:51Swartzi tashma ish shum i brengosun.
-
80:51 - 80:55Asht shokuese me pa llogaridhanien kaq të plogshtë
-
80:55 - 81:00që nuk kanë as statistika bazike
sa i madh asht programi i spiunimit. -
81:00 - 81:04E nëse përgjegja asht:: "Oh, jemi tuj spiunu
qaq shum njerëz saqë s'mujmë me i numru" -
81:04 - 81:06atëherë asht fjala për tmerrësisht shum njerëz.
-
81:07 - 81:10Nji send kish me qenë nëse thojnë, "Këqyr, e dijmë
numrin e telefonave, të cilët po i spiunojmë, -
81:10 - 81:13por nuk e dijmë sa asht numri korrespondues
i njerëz që i kanë në përdorim." -
81:13 - 81:16por ata thjesht të kthehen edhe t'thonë,
"S'mujmë me ju dhanë numrin." -
81:16 - 81:18Kjo asht bukur--
Koxha e frikshme. -
81:19 - 81:25I kanë ba goxha shum presion,
ia kanë marrë tana paret që i ka ba. -
81:26 - 81:29E kanë kërcënu me ia marrë
edhe lirinë fizike. -
81:30 - 81:34Pse kishin me ba këtë punë? Paj,
po i ndjekin zbuluesit? -
81:35 - 81:39Pse i ndjekin njerëzit që
e thojnë të vërtetën -
81:39 - 81:46për turlifarë temash, prej bankave,
luftave, deri te transparenca e qeverisjes. -
81:47 - 81:50Msheftësia u shërben atyne që janë në pushtet,
-
81:50 - 81:55Na jetojmë në nji kohë të msheftësisë që koincidon
me kohën kur qeveria po ban plot gjana, -
81:55 - 81:58që janë me gjasë joligjore
dhe jokushtetuese. -
81:59 - 82:02pra këto dy sende nuk janë koincidencë.
-
82:02 - 82:04Asht krejt e kjartë që kjo teknologji nuk asht zhvillu
-
82:05 - 82:10për vende të vogla ngjeti, por për këtu,
për me i përdorë në Shtete të Bashkume,
prej Qeverisë Amerikane. -
82:10 - 82:14Problemi me programin e spiunimit asht,
se ai asht ekspandim i kadalshme edhe i gjatë, -
82:14 - 82:17qysh nga administrata e Nixonit,
-
82:17 - 82:20me gjasë u ba e madhe mbas 9/11 nën George W. Bushin,
-
82:20 - 82:23edhe Obama ka vazhdu me ekspandu, ndërsa problemet
gradualisht janë ba ma të randa e ma të keqija, -
82:24 - 82:27por kurrë s'ka pasë nji asi momenti
ku ke mujtë me çu gishtin edhe me thanë, -
82:28 - 82:32"Okej, sot duhet me ia organizu opozitën
sepse sot asht dita vendimtare..." -
82:32 - 82:39Prokuroria, për mendim temin te Aaron Swartzi,
ka dashtë me çu nji mesazh të caktum si me laser -
82:39 - 82:45te nji grup i njerëzve, të cilët administrata
e Obamës i sheh si politikisht të rrezikshëm, -
82:47 - 82:54e ky grup asht esencialisht komuniteti i hackerave,
aktivistave të informacionit dhe të demokracisë, -
82:54 - 83:00mesazhi që administrata e Obamës ka dasht me çu
te ky komunitet i caktum ka qenë, -
83:00 - 83:05për mendim temin, "E dijmë që keni shkathtësi
me i ba telashe establishmentit, -
83:05 - 83:09kështuqë dojmë me jau dhanë nji shembull
përmjet Aaron Swartzit -
83:09 - 83:13me ju tutë sa ma shum prej juve që mos me ba probleme."
-
83:14 - 83:17Edhe qeveria tha,
"Oh, opinionet ligjore që po i përdorim -
83:17 - 83:20për me i legalizu programet e spiunimit
janë gjithashtu sekrete, -
83:21 - 83:24kështuqë s'mujmë as me ju kallxu cilat ligje
po i perdorim për me ju spiunu." -
83:24 - 83:26Secilën herë ata mujnë me thanë,
"Oh, kjo asht nji shkallë tjetër e cyber-luftës. -
83:27 - 83:30Cyber-kriminelët po na sulmojnë prap.
Jemi në rrezikë tanë bashkë. Tanë jemi të prekun." -
83:30 - 83:34Ata i përdorin këto arsyetime për me kapërcy
ligje hala ma të rrezikshme. -
83:35 - 83:40[Intervistuesi] Pra veç me ju përcjellë -
personalisht, si e keni ndjenjë që po ec beteja? -
83:41 - 83:42Mvaret prej teje!
-
83:42 - 83:46-E dij. Puna asht që na duhet...
-
83:48 - 83:53Janë dy perspektiva polarizuese
apo jo, -
83:53 - 83:57gjithëçka asht mirë, interneti ka kriju hapësinë
për liri, gjithëçka ka me qenë fantastike -
83:57 - 83:59apo gjithëçka asht e tmerrshme,
-
83:59 - 84:02interneti i ka kriju tana këto vegla
për me thy edhe me spiunu, -
84:02 - 84:04me kontrollu çka flasim.
-
84:04 - 84:06Puna asht që të dyja këto janë të vërteta, apo jo?
-
84:06 - 84:10Interneti i ka ba të dyja këto, edhe të dyja
janë mahnitës edhe të habitshme -
84:10 - 84:13cila prej tyne ka me fitu në fund
mvaret prej neve. -
84:13 - 84:17S'ka kuptim me thanë, "Oh, njana i ka punët ma mirë
se tjetra." Diqysh, të dyja janë të vërteta. -
84:17 - 84:21Edhe krejt mvaret prej neve cilën kemi m'e theksu
dhe cilën kemi m'e përkrahë -
84:21 - 84:23sepse të dyjat janë aty, edhe të dyjat
kanë me qenë gjithmonë aty. -
84:29 - 84:35Me 12 shtator 2012, prokurori federal e
dorëzon nji aktakuzë plotësuese kundër Swartzit, -
84:35 - 84:40tuj shtu edhe disa pika të shkeljeve, qasje
e pautorizume në kompjuter, dhe krim kompjuterik. -
84:41 - 84:45Tash në vend të katër krimeve të randa,
Swartzi po akuzohej për trembëdhejtë. -
84:46 - 84:49zelli i prokurorit ish rritë dramatikisht,
-
84:49 - 84:52ashtu siç ish rritë edhe koha e burgut potencial
për Swartzin si edhe gjobat. -
84:52 - 84:55Ata e dorëzun nji aktakuzë të re për me shtu pika,
-
84:56 - 85:01edhe e kishin madje edhe nji teori se pse kjo sjelle
përbante disa vepra penale, -
85:02 - 85:06dhe se nji aktgjykim signifikant
duhej shqiptu simbas ligjit. -
85:07 - 85:10Kjo teori dhe krejt rasti i prokurorisë
kunder Swartzit -
85:11 - 85:14involvojke nji ligj të krijum fillimisht në vitin 1986.
-
85:14 - 85:17Ai quhet "Ligji për keqpërdorimin dhe krimin kompjuterik".
-
85:17 - 85:18Ligji për keqpërdorimin dhe krimin kompjuterik
-
85:18 - 85:22Ka qenë i inspirum prej filmit "War Games"
me Matthew Broderickun - shum film i mirë. -
85:22 - 85:24[Broderick] Tash t'nxuna.
-
85:24 - 85:28Në këtë film, nji fëmijë,
përmjet magjisë së rrjeteve kompjuterike -
85:28 - 85:30mbërrin m'e lansu nji sulm nuklear.
-
85:34 - 85:38Kjo, në fakt nuk asht e mundshme,
dhe as ka qenë e mundshme në vitet e '80ta -
85:38 - 85:42por ky film si duket e ka frikësu Kongresin qaq sa
-
85:42 - 85:45me lëshu ligjin e parë për keqpërdorimin
dhe krimin kompjuterik. -
85:45 - 85:49Ky asht ligj që asht mbrapa kohës,
për shembull e penalizon -
85:49 - 85:54nji marrëveshje të kushteve të shërbimit.
Mundesh me pasë diçka si -
85:54 - 86:01eHarmony apo Match.com, edhe dikush i fryn pak
karakteristikat e veta personale, -
86:01 - 86:05edhe pa pritë e pa kujtu, mvarësisht prej
jurisdikcionit edhe prokurorit, -
86:05 - 86:08mundet me sharru në telashe të mëdha.
-
86:08 - 86:10Të gjithë e dijmë çka janë "Kushtet e përdorimit".
-
86:10 - 86:14Shumica e njerëzve nuk i lexojnë,
por mos me u sjellë simbas tyne don me thanë -
86:14 - 86:16se keni ba krim të randë.
-
86:17 - 86:19Kushtet e Shërbimit të websiteave
shpesh përmbajnë gjana si: -
86:19 - 86:22"Silluni mirë me njani-tjetrin", apo
"Mos bani diçka që s'ka hije." -
86:23 - 86:27Idea që kodi penal ka diçka me shtu
në këso kundërvajtje, -
86:28 - 86:31Shumicën e njerzve i tranon krejt.
-
86:31 - 86:33Shembujt bahen hala ma të "trentë":
-
86:34 - 86:39Derisa nuk asht ndryshu n'vitin 2013, Kushtet
e shërbimit n'webin e magazinës Hearst's Seventeen -
86:40 - 86:43kanë thanë se duhesh me i pasë 18 vjet për me lexu.
-
86:43 - 86:46Muj me thanë se sa i përket mënyrës qysh e ka intepretu
ligjin Departamenti i Drejtësisë, -
86:47 - 86:49na krejt jemi tuj e shkelë ligjin me dy kambë.
-
86:49 - 86:55I padefinum edhe me plotë hapësinë për keqpërdorim
Ligji asht ba çekiç për me iu ra të tanëve -
86:55 - 86:58për nji varg të landëve që kanë të bajnë me kompjutera.
-
86:58 - 87:00Ndonëse nuk janë faktori kryesor në këtë rast,
-
87:00 - 87:05njimbëdhejtë prej trembëdhejtë akuzave kundër Swartzit
ishin prej ligjit për keqpërdorimin dhe krimin kompjuterik. -
87:07 - 87:11Peytja "Pse?" rri pezull mbi pjesën
ma të madhe të tregimit të Aaron Swartzit. -
87:12 - 87:16Çka e ka motivu qeverinë,
edhe çka kish me qenë landa e tyne? -
87:16 - 87:20Departmenti i Drejtësisë ka refuzu me dhanë përgjegje,
-
87:20 - 87:24Por Profesori Orin Kerr asht nji ish prokuror
që e ka studiu rastin. -
87:24 - 87:28Unë vij te ky rast prej nji drejtimi tjetër
për dallim prej njerëzve tjerë, për disa arsye: -
87:28 - 87:31Unë kam qenë prokuror federal
në Departament të Drejtësisë për tre vjet -
87:31 - 87:34para se me nisë me dhanë mësim. Qeveria ka pru
-
87:34 - 87:38aktakzuë bazu në krime
që ata kanë mendu se janë kry, -
87:38 - 87:42si nji çashtje krejt juridike, tuj i pa
presedanët, tuj i pa statutet, -
87:42 - 87:46tuj pa historinë, tuj i pa rastet
që kanë ndodh deri tash, -
87:46 - 87:49Mendoj se ka qenë aktakuzë e bazume.
-
87:49 - 87:51Mundeni me debatu nëse asht dashtë
me ngritë këtë rast. -
87:52 - 87:57Ka shum mospajtime. Disa njerëz janë për
Qasje të Hapun, disa nuk janë. -
87:58 - 88:03Mendoj se qeveria e ka marrë shum seriozisht
"Manifesitn e Guerilës për Qasje të Hapun" t'Swartzit, -
88:04 - 88:10edhe mendoj se e kanë pa atê si dikend
që asht i përkushtum, si imperativ moral, -
88:10 - 88:15me shkel ligjin, me tejkalu ligjin
që Swartzi e ka pa si të padrejtë, -
88:15 - 88:21dhe në demokraci, nëse mendon se ligji asht
i padrejtë, ka mënyra se si ndrrohet ligji. -
88:21 - 88:24Ka mënyrë me shku në Kogres qashtu qysh Swartzi
e ka ba në rastin e SOPAës, -
88:25 - 88:28ose mundesh me shkelë ligjin ose
në nji mënyrë me anulu ligjin, -
88:29 - 88:34edhe mendoj se ajo që e ka nxitë prokurorinë
ka qenë ndjenja e përkushtimit të Swartzit, -
88:34 - 88:40jo veç me shkelë ligjin, por edhe me u kujdesë
që ligji me u anulu. -
88:40 - 88:44gjithkush me pasë qasje
në databazë asisoji që -
88:44 - 88:47s'kishe mujtë ma me kthy pastën prap në tubë.
-
88:47 - 88:51Me ba punë të kryme, edhe ana Swartzit kish me fitu.
-
88:53 - 88:56Ka mospajtim të madh në shoqëni
nëse ky asht ligj i padrejtë, -
88:56 - 89:00dhe në fund ky asht vendim, të cilin duhet me marrë
populli amerikan, përmjet Kongresit. -
89:00 - 89:03Problemi i dytë asht,
na hala po mundohemi me marrë vesh: -
89:04 - 89:08Cila asht vija që ndan krimet ma pak serioze
prej atyne serioze? -
89:08 - 89:12Tash po futemi në nji ambient tjetër
të kompjuterave dhe keqpërdorimit të tyne, -
89:12 - 89:17dhe hala s'kemi sens të fort
se cila asht kjo vijë që i ndan -
89:17 - 89:19sepse tek tash po merremi me atë punë.
-
89:19 - 89:22ky asht zbatim i dobët i diskrecionit prokurorial.
-
89:22 - 89:26Çekiçi, të cilin Departamenti i Drejtësisë
e ka për me i frikësu njerëzit -
89:26 - 89:29po bahet ma i madh e ma i madh,
-
89:29 - 89:33edhe shumica e njerëzve,
nuk mujnë me i lujtë zaret e jetës së vet si në lojë. -
89:33 - 89:36A duhet me ia përgju dikujt telefonin?
A duhet me i xhiru? -
89:36 - 89:39A duhet me nxanë dikend për me dëshmu
kundër njerëzve tjerë? -
89:40 - 89:42Kështu mendojnë agjentat dhe prokurorët federal.
-
89:42 - 89:45Ata krijojnë landë.
-
89:47 - 89:51Swartzi u kap në ingranazhin brutal të sistemit
kriminal, sistem që s'mundet me u kthy mbrapa, -
89:52 - 89:57Nji maqinë që Amerikën e ke ba vendin me
numrin ma të madh të burgimeve në botë. -
89:57 - 90:02Në këtë vend ia kemi leju vetes me u zanë
prej politikës së frikës dhe mllefit, -
90:03 - 90:08edhe gjithçka na frikëson,
si e ardhmja e qasjes në internet, -
90:08 - 90:13edhe gjithçka që na mllefos, instinktivisht
krijon intervenim të sistemit kriminal, -
90:14 - 90:19kemi përdorë burgje, denime
për me zgjidhë probleme të shumta -
90:19 - 90:23të cilat historikisht kurrë nuk janë pa
si probleme kriminale. -
90:23 - 90:28Impulsi me kërcënu, akuzu,
persekutu, që asht pjesë e kësaj -
90:29 - 90:32ka kriju debat dhe kontraverzë rreth qasjes
online dhe informacionit në internet, -
90:33 - 90:36që asht shum konsistent me atë
që e shohim edhe në domena tjera. -
90:36 - 90:40I vetmi dallim asht se njerëzit që
janë cak dhe viktimizohen -
90:40 - 90:46prej kësaj mënyre t'përgjegjes me krim e me burgim
zakonisht janë t'varfën dhe minoritete. -
90:48 - 90:51Izolimi i Swartzit prej shokëve dhe familjes u rrit.
-
90:51 - 90:53Ai kish pushu me punu në çfarëdo projekti tjetër,
-
90:53 - 90:57rasti ia ksih preokupu,
pothuejse krejt jetën. -
90:57 - 91:02Nji prej avakatëve t'Aaronit si duket i kish thanë
prokurorit që ai ishte emocionalisht shum i lëndueshëm, -
91:03 - 91:07dhe se kjo ishte diçka që ata
asht dashtë me pasë parasysh. -
91:07 - 91:09Ia kish randu shum jetën.
-
91:10 - 91:15Atij nuk i ka pëlqy me ia kufizu
lëvizjen edhe aktivitetet në çfarëdo mënyre, -
91:16 - 91:21kërcënimi i burgut,
të cilin ia rrehshin shum, -
91:22 - 91:24e tmerrojke komplet.
-
91:24 - 91:26rasti ia harxhoi tana resurset financiare,
-
91:26 - 91:32edhe na ka kushtu edhe neve shum pare, edhe ai
kish nxjerrë nji shumë goxha të madhe t'pareve, -
91:32 - 91:36kjo pat shku në shifër prej miliona dollarëve.
-
91:37 - 91:38Mbrojtja juridike?
- Po. -
91:38 - 91:41-Milionëshe?
- Po. -
91:41 - 91:44Mendoj se nuk ka dashtë me iu ba barrë njerëzve.
-
91:44 - 91:48Ka qenë njifarë faktori si, "E kam jetën teme normale,
-
91:48 - 91:50edhe kam nji send muti me të cilin duhet me u marrë,
-
91:50 - 91:53edhe mundohem me i mbajtë këto dy gjana
sa ma ndamas që asht e mundshme, -
91:53 - 91:57por dikur ato ia nisin me u përshklli bashkë
edhe gjithçka bahet mut." -
91:59 - 92:03Swartzi e kish përpara nji zgjedhje të randë
e cila sa vijke bahej ma e vështirë: -
92:03 - 92:05A me pranu fajin edhe me vazhdu jetën,
-
92:05 - 92:07apo me luftu kundër sistemit të prishtë?
-
92:07 - 92:09Në rastin e tij përgjegja ishte e thjeshtë:
-
92:09 - 92:13E refuzon marrëveshjen edhe caktohet data e gjykimit.
-
92:13 - 92:17Aaroni ishte rezolut që mos me u përkulë
e as me akceptu çkado -
92:17 - 92:21në çka nuk ka besu që asht e drejtë,
por njikohësisht ishte i frikësum. -
92:33 - 92:35Nuk mendoj se do ta kishin denu Aaronin.
-
92:35 - 92:39Mendoj se do ta kishim nxjerrë prej gjykatores,
Edhe kisha me i dhanë nji përqafim të madh, -
92:39 - 92:44edhe do t'kishim ecë mbi lumin e vocërr n'Boston,
edhe do t'kishim shku me pi nga nji birrë. -
92:46 - 92:50Njimend kam mendu se jemi në anë të drejtë.
Se kemi me fitu rastin. -
92:50 - 92:52Mendojsha se mujmë me fitu rastin.
-
92:52 - 92:54Ai s'folke për këtë punë shum,
por mujshe me pa -
92:54 - 92:57dhimbtën e madhe që e kish mbrenda.
-
93:02 - 93:05Në asnji periudhë gjatë fëmijnisë
Aaroni s'kish pasë luhatje të disponimit -
93:05 - 93:11as periudha depresive as kurrgja
që mundet me u quejtë "depresion i randë" -
93:11 - 93:14asht e mundshme që ka qenë depresiv.
Njerëzit bahen depresiv. -
93:19 - 93:23Shum herë në relacionin tonë,
mbas tri apo katër javëve, -
93:24 - 93:27E mbaj mend që m'pat thanë
-
93:28 - 93:31që jam shum ma e fortë se ai.
-
93:31 - 93:34Ai ka qenë shum delikat në shum mënyra.
-
93:34 - 93:37Gjanat kanë qenë për te shum ma të vështira
se për shumicën e njerëzve. -
93:37 - 93:40Edhe kjo ka qenë pjesë e madhështisë së tij.
-
93:41 - 93:47Mendoj se ka pasë diçka si depresion klinik
në moshën njizetvjeçare. -
93:47 - 93:50Nuk mendoj se ka pasë depresion sa ishim bashkë.
-
93:50 - 93:55Nuk ka qenë tip i "gëzueshëm", por kjo
asht ndryshe prej depresionit. -
93:57 - 94:01Ka qenë nën nji presion të hatashëm
për dy vjet të plota. -
94:02 - 94:04Thjesht s'ka dashtë me vazhdu ma tutje.
-
94:04 - 94:08Ai thjesht--
Mendoj se iu ka tepru thjesht. -
94:14 - 94:17Mora nji telefonatë natën vonë.
-
94:18 - 94:23E ndjeva që diçka s'asht në rregull, mandej
e thirra, edhe e kuptova çka kish ndodhë. -
94:24 - 94:29Nji prej bashkë-themeluesve të faqes zbavitëse
t'lajmeve "Reddit" asht gjetë i vdekun. -
94:29 - 94:32Policia thotë se njizet-e-gjashtë-vjeçari Aaron Swartz
-
94:32 - 94:35e ka vra veten dje në banesën e tij në Brooklyn.
-
94:37 - 94:46Mendova e kemi hupë nji prej mendjeve
ma kreative t'gjeneratës tonë. -
94:47 - 94:51krejt bota m'u shemb për nji moment.
-
94:57 - 95:00Ka qenë nji prej netëve ma të randa të jetes teme.
-
95:00 - 95:05Mbeta tuj bërtitë, "Nuk po t'ndigjoj!
Çka the? Nuk po t'ndigjoj!" -
95:08 - 95:09S'mundem. Qaq.
-
95:09 - 95:11Okej.
-
95:16 - 95:22Asgja s'kish kuptim,
-
95:23 - 95:25as tash nuk po ka kuptim.
-
95:25 - 95:27Isha shum i frustrum, i mllefosun.
-
95:38 - 95:43U mundojsha me ia shpjegu fëmijve të mij.
-
95:44 - 95:47Çika jeme tre-vjeçe më tha doktorat mujnë me ndreqë.
-
95:52 - 95:57Kam njoftë plot njerëz që kanë vdekë,
Por kurrë nuk e kam hupë dikend qeshtu, -
95:57 - 96:04sepse gjithkush e ndjen, edhe unë,
ka qaq shum gjana - me i ba... -
96:05 - 96:11Nuk e kam dijtë që asht aty. Nuk e kam dijtë
se kjo vujtje e tij... -
96:11 - 96:14Ai ka qenë pjesë e jemja.
-
96:16 - 96:21Veç dojsha mos me qenë e vërtetë...
-
96:25 - 96:29edhe mandej e këqyra faqen e tij në Wikipedia
edhe pash datën: -
96:33 - 96:36"deri me 2013".
-
96:44 - 96:45Aaroni ka vdekë.
-
96:46 - 96:50Shtegtarë në këtë botë të trentë,
e kemi hupë nji mentor, nji plak të urtë. -
96:51 - 96:54Hackera për drejtësi, jemi rrëxu.
-
96:54 - 96:56E kemi hupi nji të tonin.
-
96:57 - 97:02Ushqyes, kujdestar, ndigjues,
ujitës, prind të tanë ju, -
97:03 - 97:07e kemi hupë nji fëmijë.
Le t'vajtojmë të gjithë. -
97:07 - 97:11-Sir Tim Berners-Lee, 11 Janar 2013
-
97:15 - 97:19Mendimi jem i parë ka qenë: çka nëse as nuk vërehet?
-
97:19 - 97:24Për mu nuk ka qenë e kjartë
sa ka ra në sy. -
97:24 - 97:30Kurrë nuk kam pa
qasi derdhje në internet. -
97:30 - 97:32U kall rrjeti.
-
97:32 - 97:38Secili u mundohke me shpjegu në mënyrën e vet,
por kurr s'kam pa -
97:38 - 97:40njerëz tuj vajtu në Twitter.
-
97:40 - 97:44Njerëzit vajtojshin dukshëm online.
-
97:46 - 97:50ai ka qenë djali i internetit,
-
97:50 - 97:54bota e vjetër e kish vra.
-
97:56 - 98:01jemi në mes të kohës
kur padrejtësia e madhe mbetet e paprekun. -
98:02 - 98:06Arkitektat e kolapsit financiar hajnë darkë
me presidentin, rregullisht. -
98:06 - 98:13Në mes të asaj kohe, që idea asht që
kjo asht dashtë me u persekutu prej qeverisë, -
98:15 - 98:18Po tingllon krejt absurde,
po t'mos kish qenë tragjike. -
98:18 - 98:23Pyetja asht: Çka mujmë me ba tash,
mbas kësaj që ka ndodhë, -
98:23 - 98:26që me ba botën vend ma të mirë,
-
98:27 - 98:29edhe qysh mujmë m'e çu përpara këtë trashigimi?
-
98:29 - 98:32Kjo asht pyetje e vetme që mujmë me shtru.
-
98:33 - 98:38Në tana anët e botëz po mbahen
hack-a-thone, tubime, -
98:38 - 98:43Aaron Swartzi në njifarë mënyre, na ka nxjerrë
ma të mirën prej nesh, tuj dashtë me thanë: -
98:44 - 98:47Qysh ndreqet qekjo?
-
98:48 - 98:53Ai për mendim temin modest, ka qenë
nji prej revolucionarëve ma të jashtëzakonshëm -
98:53 - 98:56që i ka prodhu ky vend.
-
98:56 - 98:59Nuk e dij a ka dalë Aaroni humbës
apo fitmtar, -
99:00 - 99:06por na jemi sigurisht të fromësum prej durve
me të cilat ka luftu. -
99:06 - 99:12Kur t'i kemi kthy agjentat e armatosun në qytetarë
që mundohen me rritë qasjen në dije, -
99:12 - 99:17ta kemi thy ligjin--
ta kemi përdhosë tempullin e drejtësisë. -
99:17 - 99:20Aaron Swartzi nuk ka qenë kriminel.
-
99:22 - 99:25Ndryshimi nuk vjen në rrota të pashmangshmënisë,
-
99:25 - 99:29por vjen me luftë të vazhdueshme.
-
99:30 - 99:33Aaroni me të vërtetë ka mujtë me ba magji,
-
99:33 - 99:36edhe unë du me u përkujdesë
që magjia e tij mos me përfundu me vdekjen e tij. -
99:36 - 99:40Ai ka besu se mundet me ndërru botën,
edhe ka pasë të drejtë. -
99:41 - 99:45Prej javës së kalume, prej sot,
feniksat po rilindin. -
99:47 - 99:51Prej vdekjes se Swartzit, Përfaqësuesja
Zoe Lofgren dhe Senatori Ron Wyden -
99:51 - 99:55kanë paraqitë projektligjin për me reformu
Ligjin për keqpërdorim dhe krim kompjuterik-- -
99:56 - 100:00Ky ligj i tejkalum që ka dhanë bazën
e shumicës së akuzave kundër Swartzit. -
100:01 - 100:03tash quhet "Ligji i Aaronit".
-
100:03 - 100:07Aaroni ka besu që tekstualisht secili
duhet me pyet veten tanë kohën: -
100:07 - 100:11Cili asht sendi ma i randësishëm në botë
në të cilin duhet me punu në këtë moment? -
100:11 - 100:13Nëse nuk je tuj punu në te, pse nuk je?
-
100:13 - 100:15Qeshtu duket demokracia!
-
100:16 - 100:17Edhe na jemi popull!
-
100:17 - 100:21Liria e interneti po sulmohet,
çka duhet me ba? -
100:21 - 100:23Çohu, lufto!
-
100:23 - 100:26Liria e internetit po sulmohet, çka po bajmë?
-
100:26 - 100:31Hej, hej! Ho, ho! NROC duhet me shku!
-
100:34 - 100:37Kisha pasë qef me mujtë m'e ndërru të kalumen, por s'mujmë.
-
100:37 - 100:40Por mujmë me ndërru të ardhmen edhe duhet.
-
100:40 - 100:44Duhet për shkak të Aaronit, duhet për shkak tonin.
-
100:44 - 100:49Duhet me ndërru për me ba botën vend ma të mirë,
vend ma human, -
100:49 - 100:54vend ku funksionon dejtësia, dhe qasja në dije
bahet e drejtë e njerit. -
100:54 - 101:02Ka qenë nji fëmijë, qatëherë në shkurt,
prej Baltimoreit, katërmbëdhejtë-vjeç, -
101:02 - 101:08që ka pasë qasje në JSTOR, edhe ka çapuritë
nëpër JSTOR mbasi që ka lexu diçka, -
101:08 - 101:14edhe i ka ra n'fije nji mënyre me testu hershëm
kancerin e pankreasit, -
101:15 - 101:19kanceri i pankreasit t'vret si kurrgja
sepse zbulohet shum vonë -
101:19 - 101:23në kohën kur detektohet, veç
bahet vonë për me ndërmarrë çkado, -
101:23 - 101:29ky çuni i çon email krejt departamentit t'onkolgjisë
në Johns Hopkins, -
101:29 - 101:32nja njiqind emaila, edhe secili--
- A the katërmbëdhejtë-vjeç? -
101:35 - 101:36- sabi katërmbëdhejtë-vjeç, po, shumica e injorojnë
por njani i përgjegjet, -
101:36 - 101:39edhe i thot që nuk asht ideja ma e dobët,
pse nuk vjen pak këndej? -
101:39 - 101:43Ky fëmijë punon në mbramje edhe në vikende
me hulumtuesin, edhe në shkurt del në lajme -
101:43 - 101:49disa javë mbas vdekjes së Aaronit,
Aaroni ka qenë hala shum nëpër lajme.. -
101:51 - 101:53Më fal...
-
101:53 - 101:59edhe arsyeja pse këta dolën në lajme asht
'se i kishin ra në fije. Ishin tuj e prodhu -
102:00 - 102:04testin e hershëm për kancerin e pankreasit
që ka me pshtu jetë, -
102:04 - 102:10edhe tha, "Për këtë arsye ajo që
ka ba Aaroni ka qenë kaq me randësi." -
102:10 - 102:15Sepse kurrë nuk mundesh m'e dijtë, apo jo?
Kjo e vërtetë e universit nuk asht diçka -
102:15 - 102:19që politikanët ia gjejnë fijen,
cili duhet me qenë kufini i shpejtësisë. -
102:19 - 102:24Asht prej kah vjen qai sendi që ka me pshtu
fëmijën tand prej kancerit të pankreasit, -
102:26 - 102:31pa qasje, personi që ka me dalë
me sendin që e ka numrin tand në tê, -
102:33 - 102:34kurr nuk kish mujtë me gjetë përgjegjen.
-
102:36 - 102:47Ka fjetë gjithmonë shum mirë, kurrë s'ka ra, as kur
ka pa andërr se ka hypë prap në anije hapësinore. -
102:48 - 102:52Shum mirë, Aaron.
Shum mirë. Aaron! -
102:52 - 102:56Okej, koha për kangë.
-
103:19 - 103:24AARON SWARTZ
1986-2013 -
103:36 - 103:40Përkthimi: bresta@flossk.org
- Title:
- Djaloshi i Internetit: Historia e Aaron Swartz
- Description:
-
Filmi ndjek historinë e programuesit dhe aktivistit të informacionit Aaron Swartz. Nga ndihmën Swartz në zhvillimin e bazë të protokollit të internetit RSS për bashkëpunim të themelimit të Reddit tij, shenjat e gishtërinjve të tij janë të gjitha në lidhje me internet. Por ishte puna novator Swartz në drejtësinë sociale dhe organizimin politik e kombinuar me qasjen e tij agresive për të marrë informacion që frenuar atë në një makth ligjor dy-vjeçare. Ishte një betejë që përfundoi me marrjen e jetës së tij në moshën 26. Historia e Aaronit prekur një nerv me njerëz shumë më përtej komuniteteve online në të cilat ai ishte një njeri i famshëm. Ky film është një histori personale për atë që kemi humbur kur ne jemi të shurdhër ton në lidhje me teknologjinë dhe marrëdhëniet e saj me liritë tona civile.
Një film nga Brian Knappenberger - Luminant Media
http://www.takepart.com/internets-own-boy
https://www.kickstarter.com/projects/26788492/aaron-swartz-documentary-the-internets-own-boy-0
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 NonCommercial-License Unported - Video Language:
- English
- Duration:
- 01:45:00
Shkumbin Brestovci edited Albanian subtitles for The Internet's Own Boy: The Story of Aaron Swartz | ||
Redon Skikuli edited Albanian subtitles for The Internet's Own Boy: The Story of Aaron Swartz | ||
Redon Skikuli edited Albanian subtitles for The Internet's Own Boy: The Story of Aaron Swartz | ||
Redon Skikuli edited Albanian subtitles for The Internet's Own Boy: The Story of Aaron Swartz | ||
Redon Skikuli edited Albanian subtitles for The Internet's Own Boy: The Story of Aaron Swartz | ||
Redon Skikuli edited Albanian subtitles for The Internet's Own Boy: The Story of Aaron Swartz | ||
Redon Skikuli edited Albanian subtitles for The Internet's Own Boy: The Story of Aaron Swartz | ||
Redon Skikuli edited Albanian subtitles for The Internet's Own Boy: The Story of Aaron Swartz |