0:00:24.404,0:00:26.193
Ka ligje të padrejta;

0:00:26.233,0:00:28.369
a duhet me qenë të kënaqun edhe me i respektu,

0:00:28.409,0:00:33.466
apo duhet me u përpjekë me i ndreqë,[br]tuj i respektu deri sa t'mos i ndreqim,

0:00:33.506,0:00:37.077
apo me i shkelë të tana përnjiherë?

0:00:37.117,0:00:41.117
- Henry David Thoreau

0:00:50.537,0:00:57.794
Nji prej bashkëthemeluesve të websiteit[br]social Reddit asht gjetë i vdekun.

0:00:58.334,0:01:01.836
Ka qenë fëmijë talent, ndonëse[br]ai veten nuk e ka konsideru të tillë.

0:01:01.936,0:01:04.660
Ka qenë krejtësisht i pamotivum

0:01:04.760,0:01:08.284
me nisë biznis për me ba pare.

0:01:09.744,0:01:14.619
Sonte Highland Parkun, vendlindjen e Aaron Swartzit[br]e ka kaplu nji ndjenë e fellë e humbjes,

0:01:14.719,0:01:18.231
teksa të afërmit i thonë lamtumirë njanit[br]prej yjeve ma të ndritshme t'internetit.

0:01:18.311,0:01:21.581
Aktivista të lirisë, Qasjes së Hapun dhe[br]të kompjuterit po vajtojnë humbjen e tij.

0:01:21.681,0:01:24.809
"Nji intelekt i mahnitshëm",[br]thonë njerëzit që e kanë njoftë.

0:01:24.909,0:01:29.466
Asht vra prej qeverisë, dhe MIT[br]i ka tradhëtu tana parimet e veta themelore.

0:01:29.566,0:01:32.816
Kanë dashtë me ba shembull përmjet tij, a po merr vesh?

0:01:35.016,0:01:38.793
Qeveritë kanë dëshirë të pangijshme[br]me kontrollu.

0:01:38.893,0:01:43.217
Atij i këcënoheshin 35 vjet burg[br]dhe gjobë prej nji milion dollarësh.

0:01:43.317,0:01:49.759
Dalin pyetje rreth zellit të prokurorit,[br]si dhe mundet me u thanë keqpërdorimit.

0:01:49.859,0:01:55.277
A ia keni lëshu nji sy kësaj çashtjeje[br]dhe a e keni mbërri nji konkluzion?

0:01:57.239,0:02:01.435
Tuj u rritë, gradualisht e kam përjetu procesin[br]e të kuptuemit që tana gjanat rreth meje

0:02:01.535,0:02:06.173
që njerëzit m'kishin thanë se janë krejt natyrshëm[br]ashtu siç janë gjanat, edhe siç kanë me mbetë gjithmonë,

0:02:06.273,0:02:08.460
ato nuk ishin aspak të natyrshme,[br]ka gjana që mujnë me u ndërru

0:02:08.560,0:02:11.564
ajo që asht hala ma me randësi: ka gjana që[br]janë gabim edhe që duhet me u ndërru,

0:02:11.664,0:02:14.204
dhe kur e pata marrë vesh këtë punë,[br]s'kishte ma kthim mbrapa.

0:02:24.114,0:02:27.801
Mirësevini në orën e leximit të tregimeve.

0:02:27.901,0:02:32.793
Titulli i librit asht "Paddingtoni në Panair".

0:02:32.893,0:02:36.414
Pra, ai ka lindë në Highland Park,[br]edhe asht rritë poaty.

0:02:36.514,0:02:39.778
Aaroni u rrit në nji familje me tre djem[br]të tretë jashtëzakonisht të zgjuet.

0:02:39.878,0:02:44.362
"Oh, u rrotullu kutia..."

0:02:44.372,0:02:48.124
Asnjani prej neve s'ka qenë,[br]fëmija ma i sjellshëm në botë.

0:02:48.224,0:02:51.422
Tre djem që kanë vrapu poshtë e përpjetë[br]tanë kohën, tuj ba sherre.

0:02:51.522,0:02:53.745
"Hej, mos, mos mos!"

0:02:53.845,0:02:55.614
- Aaron![br]- Çka?

0:02:55.714,0:03:00.974
Dikur e pata kuptu që Aaroni në moshë[br]shum t're i kish ra në fije qysh me mësu.

0:03:01.001,0:03:06.281
"Nji, dy, tre, katër, pesë, gjashtë,[br]shtatë, tetë, nandë, dhejtë!"

0:03:06.311,0:03:08.972
- Tak, tak![br]- Kush asht?

0:03:09.072,0:03:11.467
- Aaroni.[br]- Cili Aaron?

0:03:11.567,0:03:12.593
- Aaron Hajgarexhia.

0:03:12.693,0:03:14.988
Ai e dijke çka dojke,[br]edhe gjithmonë dojke me ba atë që dojke.

0:03:15.088,0:03:17.149
Gjithmonë ia dilke në krye me ba çka dojke.

0:03:18.299,0:03:21.248
Ka qenë pafundësisht kurreshtar.

0:03:21.348,0:03:26.787
"Qe nji pamje e vogël e planeteve.[br]Secili planet e ka simbolin e vet."

0:03:26.887,0:03:32.837
"Simboli i Merkurit, i Venerës, i Tokës,[br]Simboli i Marsit, i Jupiterit."

0:03:32.937,0:03:36.829
Nji ditë i tha Susanës, "Çka asht qai argëtimi falas[br]familjar në qendër të Highland Parkut?"

0:03:36.929,0:03:40.224
"Argëtim falas familjar[br]në qendër të Highland Parkut."

0:03:40.324,0:03:42.241
Atëhere i ka pasë tre vjet.

0:03:42.341,0:03:44.382
Ajo tha, "Për çka e ke fjalën?"

0:03:44.482,0:03:46.152
Ai tha, "Këqyr, po shkrun[br]qetu në frigorifer,"

0:03:46.252,0:03:49.832
"Argëtim falas familjar[br]në qendër të Highland Parkut."

0:03:49.932,0:03:54.353
Ajo u palu prej habisë[br]që ai dijke me lexu.

0:03:54.850,0:03:58.850
E paska emnin "Sederi jem familjar".

0:03:59.595,0:04:04.580
Nata e Sederit asht ndryshe[br]prej tana netëve tjera.

0:04:04.680,0:04:08.612
Njiherë m'kujtohet, kemi qenë[br]në bibliotekën e Universitetit të Chicagos.

0:04:08.687,0:04:12.058
E mora nji libër prej raftit[br]dikund të vjetit 1900,

0:04:12.158,0:04:15.890
ia kallxova atij edhe i thash, "Diqysh,[br]ky vend asht përnjimend i jashtëzakonshëm."

0:04:15.990,0:04:22.249
Të tanë kemi qenë fëmijë kurreshtarë, mirëpo Aaroni njimend[br]ka pasë qef me mësu vetë edhe me i mësu të tjerët.

0:04:22.349,0:04:27.235
"Tash kemi m'e mësu alfabetin mbrapsht."

0:04:27.335,0:04:31.225
"Z, Y, X, W, V, U, T..."

0:04:31.333,0:04:35.030
Po m'kujtohet kur asht kthy në shpi[br]prej orë së parë t'algjebrës.

0:04:35.130,0:04:38.488
Erdh e tha, "Noah, hajde me ta mësu algjebrën!"

0:04:38.588,0:04:40.874
E unë ia ktheva, "Çka asht algjebra?"

0:04:40.974,0:04:42.877
Gjithmonë ka qenë qasi.

0:04:42.977,0:04:48.358
"Tash hajde e klikojmë pullën,[br]qe! Edhe del qajo!"

0:04:48.458,0:04:51.598
"Tash bahet pembe!"

0:04:51.698,0:04:55.838
Kur i ka pasë diçka si dy a tre vjet,[br]e Bobi e pat njoftu me kompjuterin,

0:04:55.938,0:04:59.340
u fut si i trentë në trip të kompjuterave.

0:04:59.440,0:05:03.247
(muhabet bebash)

0:05:03.347,0:05:08.977
Të tanë na kishim kompjutera, por Aaroni njimend[br]u fut në ta, edhe sidomos u fut në internet.

0:05:09.077,0:05:12.705
- A je tuj punu n'kompjuter?[br]- jo...

0:05:12.805,0:05:15.778
"Qysh asht... mami,[br]pse kurrgja s'po funksionon?"

0:05:15.878,0:05:18.037
Pat fillu me programu prej[br]moshës shum t're.

0:05:18.137,0:05:21.246
Më kujtohet programi i parë[br]që e pata shkru me të në BASIC,

0:05:21.346,0:05:24.225
ka qenë nji lojë me pyetje prej Star Wars.

0:05:25.715,0:05:29.926
Ai u pat ulë me mu n'podrum,[br]ku e kishim kompjuterin,

0:05:30.026,0:05:32.887
me orë të tana, tuj e programu lojën.

0:05:34.657,0:05:38.251
Problemin që e kam pasë tanë kohën me tê[br]unë s'kisha kurrgja që dojsha me kry,

0:05:38.351,0:05:41.293
ndërsa për tê, kish gjithmonë[br]diçka që ai dojke me ba,

0:05:41.393,0:05:44.215
Gjithmonë kish diçka[br]që mujke me u programu.

0:05:46.925,0:05:50.251
Për Aaronin programimi, [br]ka qenë gjithmonë magji.

0:05:50.351,0:05:53.782
Mundesh me ba sende[br]që s'mundet me i ba nji njeri normal.

0:05:53.882,0:05:58.105
Aaroni e ndërtoi nji bankomat me nji Mac[br]edhe nji kuti të kartonit.

0:05:58.205,0:06:01.578
Njiherë për Halloween,[br]S'kisha ide, si çka m'u masku,

0:06:01.678,0:06:06.098
edhe ai tha që kish me qenë shum tepër cool[br]me u pasë veshë si kompjuteri ma i dashtun i tij,

0:06:06.198,0:06:08.848
që në atë kohë ish nji iMac.

0:06:08.948,0:06:12.564
Po mendoj, atij i shkojke n'nerva me u veshë për Halloween[br]por kish shum qef me i bindë njerëzit tjerë

0:06:12.664,0:06:15.810
me u veshë me gjanat që ai kish qef me i pa.

0:06:15.910,0:06:20.135
"Nikoqiri Aaron, ndalu![br]Djem, hajde ma, këqyrni n'kamerë!"

0:06:20.235,0:06:22.560
"Spidermani po këqyrë në kamerë!"

0:06:23.850,0:06:31.105
Ai e krijoi nji website me emnin The Info,[br]ku njerëzit mujnë thjeshtë me shtu informata.

0:06:31.205,0:06:34.727
Jam i sigurtë që dikush atje din[br]gjithçka për arin, prarimin...

0:06:34.827,0:06:38.462
Pse nuk shkrujnë për qat punë në këtë website?[br]E mandej ma vonë njerëzit tjerë vijnë aty,

0:06:38.562,0:06:43.087
e lexojnë informacionin e ndryshojnë[br]informacionin nëse mendojnë se asht keq.

0:06:43.187,0:06:45.966
Jo fort e pangjajshme me Wikipedian, apo jo?

0:06:46.066,0:06:51.324
Kjo ka ndodh para se me nisë Wikipedia,[br]asht zhvillu prej nji djaloshi 12-vjeçar,

0:06:51.424,0:06:58.192
në dhomën e vet, krejt vetëm, në nji server[br]të vocërr me teknologji antike.

0:06:58.292,0:07:01.022
E nji prej mësuesve i thot,

0:07:01.122,0:07:07.022
"Kjo asht ide palidhje, s'munesh me ia leju [br]gjithkujt me qenë autor i enciklopedisë!"

0:07:07.122,0:07:09.882
"Krejt arsyeja pse kemi akademik[br]asht që ata me i shkru këta libra për ne."

0:07:09.982,0:07:12.414
"Qysh t'ka ra n'mend kjo ide kaq palidhje?"

0:07:12.514,0:07:16.441
Unë dhe vëllau tjetër mandej thojshim,[br]"O, a din qysh, Wikipedia asht send i çart, por..."

0:07:16.541,0:07:20.148
"e kemi pasë te shpija, para nja 5 vjetëve."

0:07:21.128,0:07:25.337
Websitei i Aaronit, theinfo.org,[br]e fiton nji çmim në nji garë në shkollë

0:07:25.437,0:07:30.188
që e hostojke nji kompani e web designit[br]prej Cambridgeit me emnin ArsDigita.

0:07:33.528,0:07:37.830
Patëm shku të gjithë në Cambridge kur[br]e fitoi çmimin ArsDigita

0:07:37.930,0:07:39.796
s'kishim haber se çka asht tuj ba Aaroni.

0:07:39.896,0:07:43.198
Ishte e kjartë që çmimi[br]ishte goxha i randësishëm.

0:07:43.958,0:07:47.701
Aaroni mandej u lidh me[br]komunitete të programerave online,

0:07:47.801,0:07:51.177
Mandej në proces t'formësimit[br]të nji vegle të re për web.

0:07:51.277,0:07:55.285
Vjen te unë edhe më thot: "Ben, asht nji[br]send shum i çartë që jam kah e punoj."

0:07:55.385,0:07:57.453
"Duhesh me ndigju!"

0:07:57.553,0:07:59.482
"A po, çka asht ai send?"

0:07:59.582,0:08:01.609
"Asht nji send që e ka emnin RSS."

0:08:02.529,0:08:07.261
Madej ma shpjegoi çka asht RSSi.[br]E unë, "Kujt i hyn në punë, Aaron?"

0:08:07.361,0:08:11.008
"A po e përdor ndoi site?[br]Pse kisha me përdorë unë?"

0:08:11.108,0:08:16.373
Ish nji mailing list për njerëz që punojshin[br]në RSS, edhe në XML pak ma përgjithshëm,

0:08:16.473,0:08:20.994
dhe në këtë list ish nji person me emnin[br]Aaron Swartz që ish luftarak, por shum intelegjent,

0:08:21.094,0:08:24.505
dhe që kish shum ide t'mira, e

0:08:24.605,0:08:28.376
mirëpo nuk vijke në takimet fizike[br]edhe njerëzit i thojshin,

0:08:28.476,0:08:31.662
"Kur don me ardhë në takim[br]kur takohemi fizikisht?"

0:08:31.762,0:08:36.962
Edhe ai tha, "Paj, s'di a m'len mama me ardhë.[br]Unë sapo i kam mbushë katërmbdhejtë."

0:08:37.062,0:08:42.414
E mandej reagimi i tyne i parë: "ky person,[br]ky kolegë me t'cilin po punojmë tanë vitin

0:08:42.514,0:08:46.434
i paska pasë trembëdhejt vjet sa ishim tuj [br]punu bashkë, dhe tash i paska ba katërmbëdhejtë."

0:08:46.534,0:08:47.747
E reagimi i dytë ishte:

0:08:47.847,0:08:51.030
"Zot, shum kishim pasë dëshirë me taku.[br]I jashtëzakonshëm!"

0:08:51.130,0:08:53.425
Ai ka qenë pjesë e komiteteti që e ka draftu RSSin.

0:08:53.525,0:08:58.891
Ajo çka ka ba asht me ndihmu në ndërtimin [br]e bazamentit të hypertextit modern.

0:08:58.991,0:09:05.596
Pjesa në të cilën ka punu, në RSS,[br]ka qenë nji vegël që përdoret për me i nxjerrë përmbledhjet

0:09:05.696,0:09:08.415
e gjanave që kanë dalë në faqe tjera.

0:09:08.515,0:09:10.353
Zakonisht kjo vegël përdoret në blog.

0:09:10.453,0:09:13.251
Mundesh me i pasë 10 a 20 bloga të njerëzve [br]që don me i lexu.

0:09:13.351,0:09:18.058
E përdorë ushqyesin RSS të tyne, përmbledhjet e asaj[br]çka ka ndodhë në faqet e tyne

0:09:18.158,0:09:22.349
për me kriju nji listë unike të tanë artikujve[br]që janë publiku aty.

0:09:22.449,0:09:27.358
Aaroni ka qenë shum i ri, por e ka kuptu mirë[br]teknologjinë edhe e ka pa që nuk asht e përsosun

0:09:27.458,0:09:30.258
edhe ka kërku mënyra për me ba ma të përsosun.

0:09:35.485,0:09:39.705
Dikur nana e vet filloi m'e hypë në aeroplan[br]në Chicago. Na e merrshim në San Francicso.

0:09:39.805,0:09:45.103
E njoftojshimm me njerëz interesant për me debatu,[br]edhe u mahnitshim me shprehit e tij t'tmerrshme n'ushqim.

0:09:45.203,0:09:50.812
Hajke veç ushqim të bardhë, veç oriz në avull[br]jo oriz t'fërgum 'se nuk ish boll i bardhë

0:09:50.912,0:09:53.440
edhe bukë t'bardhë, e kështu me radhë...

0:09:53.540,0:09:59.090
edhe u mahnitshim me cilësinë e debatit[br]që un nxitke nga kjo,

0:09:59.103,0:10:01.484
ajo që u dukke si nji gojë e nji djaloshi t'vogël,

0:10:01.584,0:10:04.803
edhe mendojshe, ky asht nji fëmijë që ka me [br]mbërri shum, nëse ndërkohë nuk vdes prej skorbutit.

0:10:04.903,0:10:06.433
Aaron, rendi jot!

0:10:06.533,0:10:09.742
Mendoj se dallimi tash asht, se nuk mundesh[br]ma me kriju kompani si dotcom.

0:10:09.842,0:10:15.460
Nuk mundesh me pasë kompani që shet ushqim t'qenve [br]n'Internet apo shet ushqim të qenve n'telefona mobil.

0:10:15.560,0:10:17.926
Por prap ka plot invoacione që po ndodhin.

0:10:18.026,0:10:21.165
Mendoj se nëse nuk jenu tuj e pa inovacionin[br]ndoshta e keni kryet n'zallë.

0:10:21.265,0:10:24.436
Ai i qaset kësaj pune, si nji personalitet [br]bubaç alpha, ku tingëllon si

0:10:24.536,0:10:28.352
"Unë jam ma i mençëm se ti, pra meqenëse[br]jam ma i mençëm se ti, jam ma i mirë se ti,

0:10:28.452,0:10:30.624
edhe muj me t'kallxu çka me ba."

0:10:30.724,0:10:35.042
Diqysh e tepron pak, del si kastravec.

0:10:35.150,0:10:38.750
Kështuqë i agregon krejt këta kompjutera bashkë[br]edhe i ban me zgjidhë probleme të mëdha

0:10:38.850,0:10:41.880
si për shembull me lypë jashtëtokësor[br]apo me shnoshë kancerin.

0:10:44.950,0:10:48.210
Për herë të parë e kam taku në IRC, Internet Relay Chat.

0:10:48.310,0:10:53.230
Jo veç që shkrujke kod, por edhe i angazhojke njerëzit[br]emocionalisht për zgjidhjet e problemeve që i dilshin.

0:10:53.330,0:10:55.357
Ka qenë konektor.

0:10:55.457,0:10:58.257
Kultura e lirë ka marrë shum energji prej tij.

0:10:58.591,0:11:03.612
Mendoj që Aaroni asht mundu me ba botën[br]me funksionu. U mundojke me ndreqë botën.

0:11:03.712,0:11:08.380
Ka pasë nji personalitet shum t'fortë[br]që kohë mbas kohe i kallxojke edhe kthetrat.

0:11:08.480,0:11:13.135
Jo gjithmonë asht ndje komod[br]me botën

0:11:13.235,0:11:16.005
as bota nuk ka qenë komode me tê.

0:11:18.834,0:11:22.834
kur Aaroni hyni në gjimnaz[br]ia nisi me u gërditë prej shkollës.

0:11:22.839,0:11:27.679
Nuk i pëlqejke shkolla. Nuk i pëlqejshin as landët[br]që i mësojke. Nuk i pëlqejshin as mësuesit.

0:11:27.779,0:11:30.236
Aaroni e ka dijtë qysh merren informacionet.

0:11:30.336,0:11:34.559
Thojke, "Nuk kam nevojë me shku te filan[br]mësuesi për me mësu gjeometri.

0:11:34.659,0:11:36.852
Muj thjesht me lexu librin e gjeometrisë,

0:11:36.872,0:11:40.918
edhe nuk kam nevojë me shku te ky mësuesi tjetër[br]me mësu verzionin e tyne të historisë Amerikane,

0:11:41.018,0:11:45.140
I kam nja tri përmbledhje historike qaty,[br]të cilat kisha mujtë me i lexu,

0:11:45.240,0:11:48.831
nuk jam i interesum për qato sende.[br]Jam i intersum për Web."

0:11:48.931,0:11:53.108
Kam qenë shum i frustrum në shkollë. E kisha përshtypjen[br]që mësuesit s'kishin ide për ato që folshin,

0:11:53.208,0:11:56.761
ishin dominues dhe kontrollues,[br]detyrat e shpisë ishin shtihim,

0:11:56.861,0:12:00.843
krejt ai muhabet ish njifarë tentimi me i mbledhë nxanësat[br]edhe me i shti me zor me ba detyra shpije palidhje.

0:12:00.943,0:12:05.045
Edhe ia nisa me lexu libra[br]për historinë e edukimit

0:12:05.145,0:12:07.587
me pa qysh asht zhvillu ky sistem i edukimit,

0:12:07.687,0:12:10.961
edhe, cilat janë alternativat tjera edhe mënyrat[br]qysh me i ba njerëzit përnjimend me i mësu sendet

0:12:11.061,0:12:14.861
si kundërpërgjigje në ripërtypjen e fakteve[br]që na i kallxojshin mësuesit,

0:12:15.080,0:12:19.168
edhe kjo m'çoi te udha e hulumtimit të pyetjeve[br]sa ia nisa me vu në dyshim shkollën u futa mbrenda,

0:12:19.268,0:12:24.101
pyetje për shoqëninë që e ka kriju shkollën, pyetje[br]për firmat, për të cilat trajnohen njerëzit në këto shkolla,

0:12:24.201,0:12:27.829
shtrojsha pyetje për qeverinë[br]që e kish mëkambë krejt këtë strukturë.

0:12:27.929,0:12:31.762
Nji prej gjanave, mbas të cilave ka qenë shum i pasionum[br]asht pronësia intelektuale, sidomos në ditët e hershme.

0:12:32.032,0:12:37.340
Pronësia intelektuale ka qenë gjithmonë barrë[br]për industrinë botuese edhe për lexuesit,

0:12:37.960,0:12:43.300
por nuk ka qenë barrë ekscesive.[br]Ka qenë institucion me vend për m'e siguru

0:12:44.317,0:12:46.653
që autorët janë pagu.

0:12:46.885,0:12:52.823
Ajo që përjetoi gjenerata e Aaronit ishte nji përplasje[br]mes këtij sistemi të lashtë të pronësisë intelektuale

0:12:52.923,0:12:56.860
dhe këtij sendi të ri që ishim tuj e ndërtu --[br]Interneti dhe Webi.

0:12:56.960,0:13:00.100
Këto dy gjana u përplasen, dhe krijun kaos.

0:13:02.294,0:13:05.801
Mandej e takoi profesorin e juridikut e Harvardit[br]Lawrence Lessig,

0:13:05.901,0:13:09.068
i cili n'atë kohë po merrej me sfidimin e ligjit [br]të pronësisë intelektuale në Gjykatën Supreme.

0:13:09.168,0:13:13.009
Aaron Swartz, nji djalë i ri fluturoi për Washington[br]për me marrë pjesë në ndigjimet e Gjykatës Supreme.

0:13:13.119,0:13:17.499
Jam Aaron Swartz kam ardhë me ndigju Eldredin--[br]me pa dokumentin e Eldredit.

0:13:17.734,0:13:22.984
Pse ke fluturu prej Chicagos deri këtu, ke ba gjithë [br]këtë udhë për me ndigju argumentin e Eldredit?

0:13:23.333,0:13:25.583
Pyetje pak e vështirë...

0:13:29.071,0:13:33.714
Nuk e dij.[br]Asht shum emocionuse m'e pa Gjykatën Supreme,

0:13:33.814,0:13:36.444
sidomos me nji rast kaq prestigjioz si ky.

0:13:42.509,0:13:46.779
Lessigu ish tuj përparu edhe me nji mënyrë të re[br]të përkufizimit të pronësisë intelektuale në Internet.

0:13:46.879,0:13:49.096
Që quhej Creative Commons.

0:13:49.196,0:13:53.300
Idea e thjeshtë e Creative Commons[br]asht me jau dhanë njerëzve --krijuesve--

0:13:53.400,0:13:58.434
nji mënyrë të thjeshtë me shêju krijimin e vet [br]me liritë që dojnë me i mbajtë.

0:13:58.534,0:14:04.323
Nëse copyrighti flet për "të gjitha të drejtat të rezervuara",[br]atëherë ky model asht diçka si "disa të drejta të rezervume".

0:14:04.423,0:14:08.529
Po du në nji mënyrë të thjeshtë me ju thanë,[br]"Qe çka mundeni me ba me punën teme,

0:14:08.819,0:14:13.455
edhe nëse ka tjera gjana, për të cilat ju duhet leja jeme[br]para se me ba diçka."

0:14:13.555,0:14:16.241
Roli i Aaronit ka qenë pjesa kompjuterike.

0:14:16.341,0:14:20.542
Për shembull qysh dizajnohen licencat[br]që me qenë të thjeshta dhe të kuptushme

0:14:20.642,0:14:23.867
edhe të shprehuna qasisoji që me i procesu edhe maqinat?

0:14:24.047,0:14:26.924
Njerëzit m'pyetshin, "Cka e ke këtë[br]fëmijë pesëmbëdhejtë-vjeç

0:14:26.954,0:14:29.734
që po ta shkrun specifikacionin për Creative Commons?

0:14:29.834,0:14:31.899
A s'po ta merr mendja që asht gabim i madh?"

0:14:31.999,0:14:35.419
Ndërs Larry thojke, "gabimi ma i madh kish me qenë[br]mos me pasë ndigju këtë fëmijë."

0:14:35.871,0:14:39.408
Ai menxi mbërrijke me dalë me shtat[br]përmbi podium,

0:14:39.551,0:14:42.840
ishte ky podiumi i lëvizshëm[br]kështuqë ishte e sikletshme,

0:14:42.942,0:14:45.708
kur e çelke laptopin kurrkush [br]s'ia shihke fëtyrën.

0:14:46.714,0:14:50.997
Kur hyni në faqen tonë këtu,[br]edhe shkoni te "Zgjedh Licencën".

0:14:51.097,0:14:56.797
Ju jep këtë listë të opcionevet, që shpjegon çka[br]don me thanë, përmjet tri pyetjeve të thjeshta:

0:14:57.580,0:14:59.895
"A doni me kërku atribuim?"

0:15:00.065,0:15:03.127
"A doni m'e leju përdorim komercial t'punës tuj?"

0:15:03.347,0:15:06.153
"A doni me leju modifikim t'punës tuj?"

0:15:06.253,0:15:11.986
Unë u palova, krejt u pata shastrisë[br]t'ritunit i drejtoheshin atij si nji t'rrituni,

0:15:12.086,0:15:16.168
dhe Aaroni dul aty përpara tanë asaj[br]audience përplot me njerëz, edhe ia nis me folë

0:15:16.268,0:15:20.161
për platformën që kish kriju[br]për Creative Commons,

0:15:20.261,0:15:23.112
edhe të tanë e ndigjojshin me vëmendje, veç...

0:15:23.212,0:15:28.582
Unë isha ulë mbrapa edhe mendojsha:[br]ky asht fëmijë, pse p'e ndigjojnë?

0:15:28.732,0:15:29.818
Por tanë e ndigjojshin...

0:15:30.008,0:15:32.524
Si duket nuk e pata kuptu në tanësi.

0:15:32.624,0:15:37.011
Megjithëse kritikët thojshin se ban tepër pak[br]me u siguru që artistat paguhen

0:15:37.056,0:15:40.312
suksesi i Creative Commonsit ka qenë i stërmadh.

0:15:40.412,0:15:46.616
Momentalisht veç në websitein Flickr, mbi 200 milionë[br]njerëz përdorin ndonji prej licencave Creative Commons.

0:15:46.832,0:15:56.478
Ai ka kontribuu me aftësitë e veta teknike,[br]mirëpo për tê nuk ishin ato thjesht çashtje teknike.

0:15:57.491,0:16:00.391
Aaroni shpesh shkrujke haptaz në blogun e vet personal:

0:16:00.941,0:16:05.652
Mendoj shum fellë për gjanat,[br]edhe du që edhe të tjerë me ba t'njejtën gja.

0:16:06.562,0:16:10.889
Punoj për ide edhe mësoj prej njerëzve.[br]Nuk du me i përjashtu njerëzit.

0:16:11.269,0:16:15.396
Jam perfekcionist, por nuk ia lejoj vetes që kjo[br]me ma pamundësu publikimin.

0:16:15.476,0:16:19.401
Përveç për edukim dhe argëtim,[br]nuk hupi kohë për kurgja tjetër

0:16:19.501,0:16:21.394
sidomos jo për gjana që s'prodhojnë efekt.

0:16:21.494,0:16:25.901
Mundohem me qenë shok me secilin,[br]por më shkon në nerva, kur nuk më marrin seriozisht.

0:16:26.001,0:16:31.826
Nuk mbaj inat, nuk asht produktive,[br]por mësoj prej eksperiencës teme.

0:16:31.926,0:16:35.236
Du me ba botën vend ma të mirë.

0:16:40.942,0:16:46.215
Në vjetin 2004, Swartz largohet prej Highland Parkut[br]dhe regjistrohet në Universitetin e Stanfordit.

0:16:46.315,0:16:51.588
Ka pasë ndezje të zorrës që i bajke shum problem,[br]edhe ishim shum t'brengosun se a po i merr ilaçet.

0:16:51.688,0:16:55.703
U shtru në spital për me marrë koktejin[br]hapave përçdo ditë,

0:16:56.593,0:17:00.833
nji nga këta hapa ish nji steroid[br]që ia ndali rritjen,

0:17:00.933,0:17:04.521
edhe e bani me u ndje ndryshe prej[br]studentave tjerë.

0:17:04.622,0:17:07.568
Aaroni, kam përshtypjen, hyn në Stanford[br]i gatshëm për bursë

0:17:07.667,0:17:12.540
mirëpo përfundon në nji program për përkrahjen[br]gjimnazistave super-talentë

0:17:12.641,0:17:20.568
të cilët për katër vjet planifikoheshin me u ba[br]kapitenat e industrisë dhe nji-përqindshat

0:17:20.667,0:17:25.417
edhe mendoj kjo e hallakati komplet.

0:17:25.916,0:17:28.937
Më 2005, mbas nji vjeti në fakultet,

0:17:29.037,0:17:35.714
Swartzit ia ofrun nji vend në nji inkubator për start-upa[br]t'kompanisë Y Combinator, e udhëhequn prej Paul Grahamit.

0:17:36.271,0:17:39.617
Ai thojke, "Hej, E kam nji ide për website."

0:17:39.691,0:17:42.910
E Paul Grahami e dojke bajagi,[br]edhe i thojke, "A po, hajde."

0:17:43.010,0:17:46.490
Kështuqë Aaroni e la shkollën,[br]edhe u vendos në banesë të re...

0:17:46.508,0:17:49.344
Kjo ka qenë banesa e Aaronit kur u shpërngul.

0:17:49.444,0:17:55.137
E kam nji kujtim të zbehtë të babës tem që thojke[br]sa vështirë asht me marrë kredi

0:17:55.237,0:17:58.477
se Aaroni s'kish kredit edhe e kish lanë shkollën.

0:17:58.582,0:18:04.729
Aaroni jetojke në dhomën që tash asht dhomë e ditës[br]disa postera janë hala prej kohës, kur Aaron ka jetu këtu.

0:18:04.829,0:18:09.629
Mandej biblioteka... ka hala ma shum libra,[br]por shumica janë t'Aaronit.

0:18:11.391,0:18:17.251
Faqja e Aaronit në Y Combinator u pagëzu "infogami",[br]vegël për me kriju webfaqe.

0:18:17.351,0:18:20.838
Por infogami e kishte të vështirë me gjetë përdorues,[br]kështuqë Swartzi në fund

0:18:20.938,0:18:24.777
e bashkoi me nji projekt tjetër të Y Combinatorit[br]nji projekt që kish nevojë për ndihmë.

0:18:24.877,0:18:29.659
Ky projekt udhëhiqej prej Steve Huffmanit[br]dhe Alexis Ohanianit, edhe quhej "Reddit".

0:18:29.759,0:18:33.728
Ishim qaty, tu e nisë prej pothuejse kurrçkafit.[br]Pa përdorues, pa pare, pa kod,

0:18:33.828,0:18:37.397
edhe e rritëm në nji website shum popullor,

0:18:37.497,0:18:39.586
Edhe nuk kish as sheja që dojke me hypë.

0:18:39.686,0:18:44.113
Në fillim i kishim 1000 përdorues, mandej 10000,[br]mandej 20000 e ma shum e ma shum... e pabesueshme.

0:18:44.213,0:18:49.403
Redditi u ba gjigant edhe asht nji qosh[br]për geeka në Internet.

0:18:52.482,0:19:00.960
Ka shum humor, ka edhe art,[br]edhe plot njerëz që tubohen në site,

0:19:01.060,0:19:07.623
edhe e bajnë këtë faqe kryesoren t'veten[br]hyjnë përçdo mëngjes për me i marrë lajmet e veta.

0:19:07.723,0:19:11.748
redditi asht në zgripc t'kaosit në njifarë niveli,

0:19:11.848,0:19:19.108
nga njena anë asht vend ku njerëzit dikutojnë[br]lajmet e ditës, teknologjinë, politikën dhe çashtjet,

0:19:19.208,0:19:24.564
por nga ana tjetër ka edhe plot përmbajtje[br]jo t'shëndetshme për punë, përmbajtje ofenduese,

0:19:24.664,0:19:29.456
ka do sub-reddita, ku trollat[br]janë si n'shpi t'veten,

0:19:29.556,0:19:33.669
dhe kështu, redditi ka qenë[br]edhe strofull i kontraverzave.

0:19:33.769,0:19:36.531
Diqysh asht në zgripth të nji kaosi.

0:19:36.631,0:19:40.821
redditi kap vëmendjen e magazinës gjigante[br]korporative Conde Nast,

0:19:40.921,0:19:42.678
që ban ofertë me ble kompaninë.

0:19:42.778,0:19:46.679
Nji shumë e madhe e pareve, boll e madhe që babës tem[br]iu desh me u konfrontu me nji kallabllak pyetje

0:19:46.779,0:19:50.919
si: "ku me i rujtë paret?"

0:19:51.142,0:19:54.012
- Asi shume e madhe e pareve...[br]- Goxha shumë e madhe.

0:19:54.112,0:20:00.059
Me gjasë mbi nji milionë dollarë,[br]por sakt nuk e dij.

0:20:00.159,0:20:03.301
- E sa vjeç ka qenë atëherë?[br]- 19, 20.

0:20:05.005,0:20:10.945
Edhe ka qenë në këtë banesë. Ishin ulë përreth[br]në do kauça që kanë qenë para këtyne,

0:20:11.045,0:20:14.515
tuj programu në Reddit dhe, kur e shitën Redditin

0:20:14.597,0:20:18.381
e banën nji ndejë gjigante, edhe tanë bashkë [br]fluturunë të nesërmen për Kaliforni,

0:20:18.481,0:20:21.725
edhe mu m'i lanë çelsat.

0:20:24.101,0:20:27.220
Ka qenë interesant, sapo e kish shitë kompaninë[br]edhe të gjithë na e merrshim me mend

0:20:27.320,0:20:29.069
që ish ba personi ma i pasun n'mahallë

0:20:29.169,0:20:33.660
por ai tha, "ah jo, Po e marr qet dhomën[br]e vocërr sa nji kuti e këpucave. Ma shum s'm'vyn."

0:20:33.760,0:20:35.886
Dhoma ka qenë pak ma e madhe se nji dollap.

0:20:35.986,0:20:42.239
Idea me harxhu pare për gjana fancy[br]ish shum joplauzibile për tê.

0:20:42.420,0:20:44.330
Ai vetë e shpjegojke, "M'pëlqen me jetu n'banesë

0:20:44.430,0:20:47.430
kështuqë s'kam nevojë me harxhu pare për shpi[br]të re. As me ble vilë,

0:20:47.590,0:20:49.728
edhe m'pëlqen me veshë farmerka edhe majica,

0:20:49.856,0:20:51.786
nuk du me harxhitë ma shum as në tesha.

0:20:51.886,0:20:54.316
Kështu që s'asht ndoj punë e madhe."

0:20:54.416,0:20:57.806
Për Swartzin punë e madhe asht, qysh[br]qarkullon trafiku në internet,

0:20:57.980,0:21:00.520
edhe çka na tërhjekë vëmendjen.

0:21:00.684,0:21:03.992
Në sistemet e moçme të emitimit, je[br]thelbësisht i kufizum prej sasisë së kanaleve

0:21:04.092,0:21:08.323
hapësinës së valëve. Ke mujtë me i çu veç[br]dhejtë kanale përmjet valëve, televizive

0:21:08.423,0:21:10.755
apo edhe me kabëll, i ke pasë 500 kanale.

0:21:10.843,0:21:15.433
Në Internet, gjithkush mundet me pasë kanal.[br]Gjithkush mundet me pasë blog, apo faqe n'MySpace.

0:21:15.530,0:21:18.014
Gjithkush e ka nji mënyrë m'e shprehë veten.

0:21:18.114,0:21:21.020
Ajo që shohim tash nuk asht pyetja[br]kush ka qasje në valë,

0:21:21.120,0:21:24.940
por asht pyetja kush e merr kontrollin te mënyrat[br]qysh i gjejmë njerëzit.

0:21:24.960,0:21:29.026
Po shohim centralizim të fuqisë në siteat si[br]Google, roje të portave që t'kallxojnë

0:21:29.126,0:21:30.733
ku po don me shku në internet.

0:21:30.833,0:21:34.013
Njerëzit që t'ofrojnë burime[br]të lajmeve dhe informacioneve.

0:21:34.113,0:21:38.054
Pra nuk asht e sigurt që njerëit marrin licencë[br]për me folë, sot gjithkush ka

0:21:38.154,0:21:40.744
licence me folë. Pyetja asht, kush ndigjohet.

0:21:45.036,0:21:49.546
Mbasi që ia nisi me punu në San Francisco[br]në Condé Nast, hyn në nji zyre

0:21:49.646,0:21:53.532
edhe ia ofrojnë nji kompjuter me krejt [br]bërllogun e instalum në tê

0:21:53.632,0:21:57.013
edhe i thojnë që s'mundet me instalu kurrgja tjetër[br]në kompjuter,

0:21:57.113,0:21:59.115
që për developera asht trishtim.

0:21:59.215,0:22:01.935
Prej ditës së parë, asht anku[br]për secilin send.

0:22:05.157,0:22:10.887
"Mure t'hinta, tavolina t'hinta, zhurëm e hintë. [br]Ditën e parë që dola n'punë nuk mujta me duru.

0:22:10.987,0:22:15.223
Në drekë, u mshela në banjo[br]edhe ia plasa vajit.

0:22:15.323,0:22:18.025
Nuk muj me mbetë shnosh n'kry[br]tuj e ndigju qat zhurëm përditë

0:22:18.125,0:22:21.315
E as me kry punën teme.

0:22:21.415,0:22:23.827
As këta tjerët s'e kisha përshtypjen[br]që mujshin me kry punën

0:22:23.927,0:22:27.327
Secili vijke në zyren tonë me ndejtë[br]e me ba muhabet, apo me na ftu për ndoj lojë

0:22:27.427,0:22:29.667
Nji sistem i ri për video lojna[br]që e testojke Wired."

0:22:32.812,0:22:37.607
Ai njimend ka pasë tjera aspirata[br]të cilat ishin të orientume politikisht,

0:22:37.827,0:22:41.602
e Silicon Valley nuk e kish fort[br]qat lloj kulture

0:22:41.702,0:22:46.807
që e orienton aktivitetin teknik[br]për qëllime dhe caqe politike.

0:22:47.077,0:22:49.353
Aaroni e urrejke punën për korporata.

0:22:49.453,0:22:53.513
Ata tanë e urrejshin punën në Condé Nast, [br]por Aaroni ishte i vetmi që s'dojke me vazhdu.

0:22:53.534,0:22:55.724
Edhe Aaroni ia bjen vetes punën me u shkarku.

0:22:55.743,0:22:58.153
Qashtu që nuk del asnjiherë në punë.

0:23:01.023,0:23:05.274
Thuhet se ka qenë shkëputje e zorshme.[br]Edhe Alexis Ohanian edhe Steve Huffman

0:23:05.287,0:23:08.117
refuzun me dhanë intervistë për këtë film.

0:23:09.091,0:23:15.631
Ai e refuzojke botën e biznisit. Nji gja[br]e randësishme që duhet me kujtu për

0:23:15.731,0:23:22.404
këtë vendim, kur Aaron vendosi me dalë prej kulturës[br]së start-upave, asht që i la mbrapa edhe gjanat

0:23:22.504,0:23:31.174
që e kishin ba të famshëm dhe të dashtun,[br]edhe rrezikojke me i lanë në lloq fansat e vet.

0:23:31.262,0:23:35.606
Mbërrijti qaty ku e ka pasë të destinume me shku,[br]edhe e kish vetëdijen

0:23:35.706,0:23:42.791
edhe kryefortësinë për me marrë vesh se ish ngjitë[br]në nji bjeshkë me mut për me këputë

0:23:42.891,0:23:45.589
nji drandofill të vetëm dhe me zbulu[br]që e kish hupë shqisën e të nuhatunit,

0:23:45.689,0:23:50.139
edhe në vend se me u ulë qaty edhe me insistu [br]që puna nuk asht qaq keq sa po duket,

0:23:50.239,0:23:53.433
sepse megjithatë e kish gjetë drandofillin,

0:23:53.533,0:23:57.153
ai zhdrypi prap teposhtë, [br]gja që ka qenë goxha impresive.

0:23:57.866,0:24:01.468
Mënyra qysh e shihke Aaroni, ka qenë[br]që programimi asht magji--

0:24:01.568,0:24:06.850
mundesh me ba gjana që njerëzit normalë[br]s'mujnë me ba, me programim.

0:24:06.950,0:24:13.150
Pra nëse ke fuqi magjike, a kishe me i përdorë[br]për mirë, apo për me ba shum pare?

0:24:14.849,0:24:18.218
Swartzi ishte i frymëzum prej nji vizionari[br]të cilin e kish taku si fëmijë.

0:24:18.318,0:24:22.127
Njerin që e kish zbulu World Wide Webin,[br]Tim Berners-Lee.

0:24:22.227,0:24:25.678
Në vitet e 1990ta, Berners-Lee [br]kushtimisht ish në burim

0:24:25.778,0:24:29.000
të shpikjes ma fitimprumëse të[br]shekullit 20.,

0:24:29.100,0:24:34.977
por në vend se me përfitu prej shpikjes së vet[br]të World Wide Webit, ai e dha atë gratis.

0:24:35.907,0:24:39.547
Kjo asht arsyeja e vetme pse [br]World Wide Webi ekziston sot.

0:24:40.958,0:24:45.001
Aaroni ka qenë ndiku fellësisht prej Timit.

0:24:45.101,0:24:50.668
Timi asht sigurisht gjeniu i hershëm prominent [br]i Internetit, i cili nuk merr pare prej shpikjes së vet.

0:24:50.768,0:24:55.605
Ai nuk asht aspak i interesum qysh me i ra në fije[br]me ba miliarda dollarë.

0:24:55.705,0:24:57.569
Njerëzit thojshin, "Eh, qaty mundet me u ba pare,"

0:24:57.669,0:25:00.376
po me pasë shku ashtu i kishim pasë plot weba t'vegjël,

0:25:00.476,0:25:01.879
në vend se nji të madh,

0:25:01.979,0:25:04.770
e nji web i vogël, e turli weba [br]t'ndryshëm nuk funksionon,

0:25:04.870,0:25:07.820
sepse nuk mundesh me ndjekë linka [br]prej njanit n'tjetrin.

0:25:10.013,0:25:13.852
Asht dashtë me mbërri masën kritike--[br]ky send asht krejt planeti,

0:25:13.952,0:25:17.012
pra nuk mundet me funksionu nëse [br]nuk kyçet krejt planeti.

0:25:23.981,0:25:28.212
E ndjej që nuk mjafton veç[br]me jetu në botë qashtu qysh asht,

0:25:28.542,0:25:34.472
veç me marrë çka t'japin, edhe me i ndjekë gjanat[br]që t'rritun t'kanë mësu me i ba,

0:25:34.572,0:25:38.872
prindja t'kanë thanë m'i ba, edhe shoqënia t'thonë m'i ba. [br]Mendoj, gjithmonë duhesh me shtru pyetje.

0:25:38.885,0:25:42.985
E marr nji qëndrim shum shkencor, që[br]gjithçka që ke mësu asht e përkohshme,

0:25:43.245,0:25:49.007
që gjithmonë asht e hapun për mohim apo kundërshtim[br]apo për me vu n'pyetje, kjo zbatohet edhe n'shoqëni.

0:25:49.107,0:25:53.231
Në momentin që e kuptova që kishte[br]probleme reale serioze --probleme fundamentale--

0:25:53.331,0:25:58.441
që kisha mujtë me ba diçka me i adresu, nuk shoh[br]mënyrë për me harru. Nuk e rrokë mos me i adresu.

0:26:02.440,0:26:04.571
Sapo fillum me kalu shum kohë bashkë,

0:26:04.671,0:26:06.461
ashtu thjeshtë si shokë.

0:26:08.752,0:26:11.624
Rrijshim bashkë e folshim, me orë të tana,[br]deri natën vonë.

0:26:14.233,0:26:17.850
Definitivisht asht dashtë me kuptu që ai[br]flirtojke me mu. Në njifarë mënyre,

0:26:17.950,0:26:23.820
unë, e shihsha si ide të tmerrshme, të pamundshme,[br]edhe pretendojsha që s'po ndodh.

0:26:25.001,0:26:28.677
Meqë martesa jeme ish në prishje e sipër, e vetë[br]isha e kurthume pa ide se kah me ia mbajtë,

0:26:28.777,0:26:32.767
u banëm bashkëjetues, edhe une e mora[br]edhe çikën teme me vete.

0:26:33.921,0:26:36.986
Hynëm bashkë edhe e mobilum shpinë,[br]edhe ishim shum rahat.

0:26:37.086,0:26:40.556
Për nji kohë s'e kam pasë jetën aspak rahat,[br]edhe as jeta e tij s'ka qenë.

0:26:46.065,0:26:53.813
Kemi qenë shum të afërt qysh prej fillimit[br]të relacionit tonë romantik.

0:26:53.913,0:26:57.373
Na veç...ishim në kontakt t'vazhdushëm.

0:26:57.473,0:27:02.272
Por na të dytë jemi njerëz të komplikum.

0:27:04.335,0:27:10.705
Gjatë nji diskutimi shum si Ally McBeal, ai m'u rrëfy[br]që e kish pasë nji kangë, edhe unë e shtina me ma këndu.

0:27:12.185,0:27:16.244
Ishte kanga "Extraordinary Machine" nga Fiona Apple.

0:27:16.344,0:27:23.994
Mendoj që ka qenë ai sensi, kur je[br]diqysh i kërleshtë që e ka kanga,

0:27:24.894,0:27:27.537
edhe pos asaj e ka edhe nji ndjenjë të shpresës.

0:27:27.677,0:27:34.158
♪ Asht ngjitje e kadalshme n'kambë, po jam n'rregull[br]me jokomoditetin tem e s'muj m'u ndalë

0:27:34.258,0:27:36.429
<i>ndërroj tanë kohën -</i>

0:27:36.529,0:27:44.221
Në shum mënyra Aaroni ka qenë tmerrësisht optimist[br]për jetën. Edhe kur nuk e ka ndje,

0:27:44.321,0:27:46.781
ka mujtë me qenë tmerrësisht optimist për jetën.

0:27:46.881,0:27:49.301
<i>Extraordinary machine</i>

0:27:53.077,0:27:58.157
- Çka po ban (Quinn)[br]- Flickeri ka video tash.

0:27:59.570,0:28:01.483
Swartz e derdhi energjinë në nji varg

0:28:01.583,0:28:04.471
projektesh t'reja që kishin t'banin[br]qasje në informata publike,

0:28:04.571,0:28:07.929
përfshi këtu edhe nji webside të llogaridhanies[br]me emnin watchdog.net,

0:28:08.029,0:28:10.639
edhe nji projekt me emnin The Open Library.

0:28:10.826,0:28:15.039
Pra, projekti Biblioteka e Hapun asht nji website[br]që mundet me u vizitu te openlibrary.org,

0:28:15.139,0:28:19.518
ide asht me u ba nji wiki gjigant,[br]website i editueshëm me nga nji faqe për libër.

0:28:19.618,0:28:23.650
Domethanë përçdo libër t'botun ndojherë, [br]dojmë me pasë nji faqe për tê që kombinon

0:28:23.750,0:28:29.291
tana informacionet prej botuesit, shitësit,[br]bibliotekave, lexuesve

0:28:29.391,0:28:34.327
në nji faqe, që t'i jep linkat se ku me ble[br]ku me huazu, apo me shfletu.

0:28:34.427,0:28:39.698
I du bibliotekat. Jam asi tipi që[br]kur shkoj në nji qytet ma s'pari e lypi bibliotekën.

0:28:39.798,0:28:43.790
Kjo asht andrra e Bibliotekës së Hapun, me ndërtu[br]nji website ku edhe mundesh me kcy

0:28:43.890,0:28:49.037
prej librit në libër, prej personit te autori,[br]prej temës te idea, me shetitë në këtë pyell të madh

0:28:49.137,0:28:53.967
të dijes që asht futë e ka hupë[br]në bibliotekat fizike, dhe që asht vështirë me u gjetë,

0:28:54.017,0:28:58.826
që nuk janë fort të qasshme online. Asht vërtetë[br]me randësi sepse librat janë trashigimia jonë kulturore.

0:28:58.926,0:29:01.023
Librat janë vendi ku njerëzit [br]shkojme me i mbajtë shenim sendet,

0:29:01.123,0:29:05.653
dhe me i kapërdi krejt këto sende[br]prej nji koroporate të vetme asht pak e tutshme.

0:29:06.570,0:29:10.511
Qysh me pru qasje publike te domena publike?

0:29:10.611,0:29:14.568
Mundet me tingllu shum ashiqare qe ish dashte me pase qasje[br]në domenën publike,

0:29:14.668,0:29:21.208
por në fakt nuk asht kështu. Domena publike duhet [br]me qenë e lirë për të gjithë, por shpesh asht e mshelët.

0:29:21.218,0:29:26.496
Shpesh ka kafeza që e rujnë. Asht si me pasë[br]park nacional me istikame përreth,

0:29:26.596,0:29:32.985
edhe me tyta t'pushkëve që drejtohen, kur dikush[br]don me u mësy përnime m'e shiju domenën publike.

0:29:33.085,0:29:39.198
Nji gja që Aaronit në veçanti i ka interesu[br]ka qenë me pru qasje publike në domenë publike.

0:29:39.298,0:29:43.098
Kjo ka qenë nji prej gjanave [br]që i ka pru qaq shum telashe.

0:29:46.094,0:29:52.634
Jam mundu me marrë qasje në [br]dosjet e gjykatës federale në Amerikë.

0:29:54.298,0:29:58.948
Ajo që zbulova ishte nji sistem [br]i ngatërrum i qujtun PACER.

0:29:59.358,0:30:02.864
Shkurtesë për Public Access to Court Electronic Records[br](Qasje Publike për Dosjet Elektronike t'Gjykatave).

0:30:02.964,0:30:07.154
Fillova me googlu, dhe aty rash në[br]Carl Malamudin.

0:30:08.726,0:30:14.737
Qasja në materialet ligjore të Amerikës[br]asht biznis dhejta miliardësh dollarë në vjet.

0:30:14.837,0:30:22.744
PACERi asht veç nji abuzim i hatashëm[br]i shërbimeve qeveritare. asht dhejtë centë për faqe,

0:30:22.844,0:30:27.211
Asht kodi ma truthamë që e keni pa ndoiherë.[br]Nuk mundesh me lypë nëpër tê. Nuk mundesh me ia vu shejë.

0:30:27.311,0:30:31.631
Duhesh me pasë kartë krediti,[br]dhe këto janë në fakt dosje publike.

0:30:31.731,0:30:37.169
Gjykatat amerikane të qarkut janë shum të randësishme;[br]qaty fillojnë shum prej proceseve embrionale.

0:30:37.269,0:30:44.109
Raste të të drejtës civile, raste të patentave, [br]turlifarë sendi. Gazetarë, studenta, qytetarë e avokatë

0:30:44.209,0:30:48.377
gjithkush ka nevojë për qasje në PACER,[br]edhe ky jau nxinë jetën në secilin hap.

0:30:48.477,0:30:54.986
Njerëzit pa pare nuk mujnë me pa ligjin njejt kollaj[br]si njerëzit me kartë Gold American Express.

0:30:55.086,0:30:57.516
Asht taksë për qasje në drejtësi.

0:30:57.786,0:31:03.936
Ligji asht sistemi operativ i demokracisë[br]tonë, edhe ti je i detyrum me pagu për m'e pa?

0:31:04.086,0:31:06.875
Diqysh, kjo s'asht fort demokraci.

0:31:06.975,0:31:11.609
Ata i nxjerrin nja 120 milionë dollarë në vjet[br]prej sistemit PACER,

0:31:11.709,0:31:18.076
e ai vetë nuk kushton as ngat asaj, simbas[br]shenimeve t'veta. Në fakt, kjo asht joligjore.

0:31:18.777,0:31:25.574
Ligji për E-Qeverisje i vitit 2002 thot se gjykatat mujnë[br]me inkasu veç deri në atë masë sa asht e domosdoshme,

0:31:25.674,0:31:29.431
për m'e mbulu koston e mirëmbajtjes së PACERit.

0:31:34.461,0:31:39.900
Si themelues i Public.Resource.Org,[br]Malamudi ka tentu me protestu kundër tarifave të PACERit.

0:31:40.000,0:31:43.040
Ai ka fillu nji Projekt të riciklimit të PACERit,

0:31:43.140,0:31:47.037
ku njerëzir mujnë me i ngarku dokumentet e PACERit[br]për të cilat kanë pagu

0:31:47.137,0:31:50.074
në nji databazë të lirë, ku tjerët mujnë me i përdorë.

0:31:50.174,0:31:55.071
Njerëzit e PACERit merrshin shum publicitet[br]prej Kongresit dhe të tjerëve për qasje publike,

0:31:55.176,0:32:00.765
kështuqë ata krijun nji sistem në 17 biblioteka[br]në tanë vendin që kishin qasje të hapun në PACER.

0:32:01.725,0:32:07.465
kjo i bjen, nji bibliotekë çdo 35,000 kilometra katrorë,[br]po besoj, gja që nuk ish fort praktike.

0:32:07.935,0:32:11.913
I inkurajojsha vullnetarët me iu bashku[br]të ashtuqujtunës Çeta e USB Stickave,

0:32:12.013,0:32:16.897
për me shkarku prej bibliotekave që kishin qasje,[br]edhe me i ngarku te faqja e riciklimit të PACERit.

0:32:16.997,0:32:20.553
Njerëzit e merrshin nji USB stick me vete në bibliotekë,[br]edhe e shkarkojshin nji grumbull dokumentash,

0:32:20.653,0:32:24.829
edhe m'i çojshin mu. Ka qenë diqysh si hajgare.

0:32:24.929,0:32:28.376
Në fakt kur klikojshe te çeta e USB stickave,[br]aty e kishi Magjistarin e Ozit,

0:32:28.476,0:32:31.951
do xhuxha knojshin, edhe dilke nji video-clip:

0:32:32.013,0:32:34.874
<i>Na jemi esnafi i lolipopave...</i>

0:32:35.100,0:32:39.226
Por m'vijshin edhe telefonata prej[br]Steve Shultzit dhe Aaronit, që thojshin,

0:32:39.461,0:32:42.887
"Po dojmë me iu bashku Çetës së USB stickave."

0:32:43.217,0:32:47.284
Përafërsisht në qat kohë, u takova [br]me Aaronin në nji konferencë.

0:32:47.384,0:32:51.373
Kjo asht diçka që duhet me u ba si bashkëpunim[br]mes shum njerëzve të ndryshëm.

0:32:51.473,0:32:53.087
Kështuqë iu afrova edhe i thash,

0:32:53.187,0:32:58.035
"Hej, po mendoj me ba nji intervenim[br]në problemin e PACERit."

0:32:59.705,0:33:04.182
Schultzi tashma e kish zhvillu nji program[br]që shkarkojke automatikisht dokumente të PACERit

0:33:04.282,0:33:06.199
prej bibliotekave testuese.

0:33:06.299,0:33:08.536
Swartzi dashti me ia lëshu nji sy.

0:33:08.636,0:33:13.221
Kështuqë ia kallxova kodin,[br]s'kisha ide çka mundet me ardhë ma tutje,

0:33:13.321,0:33:18.773
por çka dul, gjatë disa orëve të ardhshme[br]në atë konferencë,

0:33:18.873,0:33:24.328
ai shkoi në nji qysh, tuj e ndreqë kodin,[br]tuj e rekrutu nji shok t'vetin

0:33:24.428,0:33:31.879
që jetojke afër njanës prej bibliotekave për me shku[br]në bibliotekë, me testu kodin e rregullum.

0:33:31.979,0:33:38.180
Në këtë pikë dostat në gjykata i ranë në fije[br]që diçka s'asht tuj shku simbas planit.

0:33:38.280,0:33:42.641
Shenimet ia nisën me ardhë, e me ardhë, e me ardhë

0:33:42.741,0:33:47.472
dhe shum shpejtë u banë 760 GB dokumente të PACERit,[br]rreth 20 milionë faqe.

0:33:48.702,0:33:51.838
Prej informatave që i kish nxjerrë [br]nga bibliotekat testuese,

0:33:51.938,0:33:57.044
Swartzi e lëshoi një proces masiv paralel automatik [br]t'shkarkimit prej sistemit PACER.

0:33:57.144,0:34:04.100
Ai ia dul n'krye me i shkarku 2.7 milionë dokumente të[br]Gjykatës Federale, rreth 20 milionë faqe tekst.

0:34:04.200,0:34:09.605
20 milionë faqe i kishin tejkalu[br]pritjet e njerëzve

0:34:09.705,0:34:14.375
për projektin pilot të qasjes,[br]por befasimi i byrokratëve nuk asht jashtëligjor.

0:34:14.670,0:34:18.936
Aaroni and Carli vendosën me folë me[br]New York Timesin rreth asaj që kish ndodhë.

0:34:19.571,0:34:26.340
Ata i ranë në sy edhe FBIit,[br]të cilët fillun me vrojtu shpinë [br]e prindëve t'Swartzit në Illinois.

0:34:26.478,0:34:30.793
Më vjen nji cicërrimë prej [br]nanës së tij që thot, "Thirrëm!!"

0:34:30.893,0:34:33.867
Mendova vetëmevete, çka dreqi po ban vaki?

0:34:33.967,0:34:38.821
Dhe në fund e takova Aaronin edhe, nana e Aaronit [br]ish shastrisë, "Oh zot, FBI, FBI, FBI!"

0:34:40.110,0:34:45.670
Nji agjent i FBIit kish hy në rrugicën e shpisë,[br]tuj dashtë me kqyrë mos asht Aaroni aty.

0:34:47.004,0:34:51.639
Po më kujtohet që kam qenë në shpi atë ditë, [br]u çuditsha pse po shkon ky kerr nëpër rrugicen tonë,

0:34:51.739,0:34:54.949
tuj i grahë mbrapa. Shum çudtishëm!

0:34:56.559,0:35:04.793
Para pesë vjetësh e kisha pasë lexu nji dosje të FBIit,[br]oh zot: ky ish nji agjent i FBIit, në rrugicën teme.

0:35:05.025,0:35:08.849
Ai u trishtu shum. Ish komplet i tmerrum.

0:35:09.799,0:35:14.760
Hala ma shum u tmerru, kur FBI[br]e thirri në telefon,

0:35:15.120,0:35:19.142
edhe tentojshin me shti me dalë[br]në nji kafe pa avokat.

0:35:19.162,0:35:23.504
Ai shkoi në shpi me u shtri,[br]edhe u dridhke prej sikletit.

0:35:25.351,0:35:29.846
Shkarkimi zbuloi shkelje masive[br]të privacisë në dokumentet e gjykatave.

0:35:30.082,0:35:34.662
përfundimisht, gjykatat u detyrun me i ndërru[br]politikat e veta si rezultat i kësaj,

0:35:34.762,0:35:39.590
ndërsa FBI i mbylli investigimet[br]pa ndjekje.

0:35:39.690,0:35:42.462
Deri sot, e konsideroj shum t'veçantë

0:35:42.562,0:35:47.563
që të gjithë, edhe në zyrën ma zibidi[br]të FBIit n'katund

0:35:47.663,0:35:52.067
mendojshin që harxhimi i pareve t'taksapagusve[br]për me investigu njerëz

0:35:52.167,0:35:55.231
për vjedhje kriminale me bazë që[br]e kishin ba ligjin publik.

0:35:55.331,0:35:57.586
Qysh mundesh me i thanë vetes njeri i ligjit,

0:35:57.895,0:36:01.795
edhe me mendu që diçka nuk asht në rregull[br]në këtë botë

0:36:01.895,0:36:03.555
nëse e ban ligjin publik?

0:36:03.655,0:36:09.195
Aaroni ishte i gatshëm m'e futë veten në rrezik[br]për çashtjet, në të cilat besojke.

0:36:09.295,0:36:15.326
I bezdisun prej pabarazisë n'mirëqenie, Swartzi shkon përtej[br]teknologjisë, në drejtim të shkaqeve politike të tyne.

0:36:15.426,0:36:21.626
Shkova në Kongres, edhe e ftova me ardhë[br]me qëndru aty si praktikant i joni për nji kohë

0:36:21.652,0:36:25.022
në mënyrë që me i pa e mësu proceset politike.

0:36:25.034,0:36:30.934
Ai në njifarë mënyre mësojke për komunitetin e ri[br]për shkathtësi të reja për me ndreqë politikën.

0:36:31.034,0:36:36.246
Asht qesharake që minatorëve u duhet me i ra çekiç [br]tanë kohën derisa t'u mbulohet krejt trupi me djersë

0:36:36.346,0:36:41.116
të përballun me dijen se nëse guxojnë m'e ndalë punën,[br]nuk kanë me pasë bukë me hangër për darkë,

0:36:41.146,0:36:46.416
kur muj me ba përditë shum ma shum pare[br]tuj ndejtë ulun edhe tuj këqyrë televizor.

0:36:46.488,0:36:48.738
<i>Ashiqare bota asht qesharake.</i>

0:36:48.865,0:36:52.775
Kështuqë, e bashkëthemelova grupin "Komisioni [br]i Fushatës për Ndryshim Progresiv",

0:36:52.898,0:36:58.138
ajo që po tentojmë me ba asht me i organizu njerëzit[br]prej Internetit që e kanë për zemër politikën progresive

0:36:58.158,0:37:00.408
edhe me lëvizë vendin drejt[br]nji orientimi ma progresiv

0:37:00.410,0:37:03.527
diqysh me u ba bashkë, me u kyçë në [br]e-mail listat tona me iu bashku fushatave

0:37:03.627,0:37:06.137
dhe me na ndihmu me i zgjedhë kandidatët[br]progresiv në tanë vendin.

0:37:06.166,0:37:12.396
Grupi asht përgjegjës për dhezjen e shkëndijës grassroots[br]mbrapa fushatës për zgjedhjen e Elizabeth Warrenit n'Senat.

0:37:12.646,0:37:17.736
Ai mbase ka mendu që sistemi asht shum i ngurtë[br]mirëpo erdh e tha, "Po du me mësu këtë sistem,

0:37:17.740,0:37:21.320
sepse mundet me u manipulu[br]si çdo sistem tjetër social."

0:37:21.380,0:37:25.690
Por pasioni për dije edhe biblioteka[br]nuk i mbet mbrapa aspak.

0:37:25.695,0:37:31.010
Aaroni filloi m'i këqyrë ma për s'afërmi institucionet[br]që publikojnë artikuj n'revista akademike.

0:37:31.360,0:37:35.370
Tuj qenë student i nji Univeristeti të madh amerikan,[br]ke automatikisht qasje

0:37:35.470,0:37:38.500
në nji mori revistash akademike.

0:37:38.600,0:37:43.591
Pothujse çdo universitet i madh në Amerikë[br]pagun tarifat e licencimit te organizata si

0:37:43.691,0:37:50.792
JSTOR dhe Thompson Isi për me marrë qasje në revista,[br]të cilat pjesa tjetër e botë nuk mundet me i lexu.

0:37:50.894,0:37:57.018
Këto revista akademike dhe këta artiku janë në thelb[br]krejt pasunia e dijes njerëzore online,

0:37:57.118,0:38:02.118
nji pjesë e madhe e tyne janë pagu me pare [br]të taksapaguesve apo me grante qeveritare,

0:38:02.253,0:38:08.479
por për me i lexu, ti prap duhesh me pagu [br]me pare të majme shpijat botuese si Reed-Elsevier.

0:38:08.641,0:38:14.572
Këto tarifa për licencim janë kaq të mëdha, [br]sa njerëzit që studiojnë në Indi, dhe jo n'Amerikë,

0:38:14.968,0:38:18.777
nuk kanë qasje në to.[br]Janë të përjashtum prej këtyne revistave.

0:38:19.093,0:38:22.987
Janë të përjashtum prej krejt trashigimisë shkencore.

0:38:23.087,0:38:27.101
Po mendoj, nji pjesë e këtyne artikujve,[br]janë qysh prej kohës së Iluminizmit.

0:38:27.201,0:38:32.207
Saherë dikush e ka shkru nji punim shkencor, asht skenu, [br]digjitalizu, edhe asht futë në këto kolekcione.

0:38:32.307,0:38:39.506
Kjo asht trashigimi që na kanë pru prej historisë së njerëzve[br]që kanë ba punë interesante, asht histori e shkencëtarëve.

0:38:39.606,0:38:42.907
Asht trashigimi që na takon neve [br]si bashkësi, si njerëz,

0:38:43.007,0:38:47.867
por n'vend t'kësaj, ajo asht mshelë edhe asht publiku online[br]prej disa pak korporatave që bajnë profit,

0:38:47.967,0:38:52.884
të cilat mandej mundohen me gjeneru [br]maksimalisht profit prej tyne.

0:38:53.304,0:38:58.509
Kështu nji hulumtues që paguhet prej universitetit[br]apo prej popullit publikon nji punim,

0:38:58.609,0:39:02.052
dhe në fund të krejt këtij procesi,[br]mbasi që kryhet krejt puna,

0:39:02.152,0:39:06.771
mbasi që krejt hulumtimi origjinal asht kry - [br]mendimi, puna n'laborator, analiza, mbasi krejt asht kry,

0:39:06.871,0:39:13.199
në fazë e fundit, hulumtuesi duhet me ia dorëzu[br]pronësinë e vet intelektuale nji kompanie multimiliardëshe.

0:39:14.328,0:39:17.978
Kjo asht gërditshme. Asht nji ekonomi e tanë[br]e ndërtume në punë vullnetare,

0:39:18.078,0:39:20.920
mandej botuesi rrin në maje[br]edhe e mbledhë kajmakun.

0:39:21.770,0:39:28.708
Flasim për mashtrim. Nji botues në Britani ka ba[br]profit prej 3 miliardë dollarësh vitin e kalum.

0:39:28.808,0:39:30.324
Çfarë haraçi!

0:39:30.334,0:39:34.061
JSTORi asht nji lojtar [br]shum shum i vogël në këtë histori

0:39:34.161,0:39:40.808
por për çfarëdo arsye Aaroni ka vendosë [br]me u përballë pikërisht me JSTORin.

0:39:40.908,0:39:44.749
Kishte shku në nji konferencë për [br]Qasje të Hapun dhe Botim të Hapun,

0:39:44.849,0:39:46.810
dhe nuk e dij se kush ka qenë [br]personi prej JSTORit,

0:39:46.910,0:39:50.108
por mendoj dikush - në nji moment,[br]Aaroni e shtron nji pyetje,

0:39:50.208,0:39:54.346
"Sa mundet me kushtu me çelë [br]JSTORin përgjithmonë?"

0:39:54.446,0:39:57.965
Edhe ata e japin nji shifër -[br]Më duket se kanë thanë dyqind milionë dollarë,

0:39:58.065,0:40:00.162
diçka që Aaronit i ka tingëllu [br]komplet qesharake.

0:40:01.006,0:40:07.192
Tuj qenë se ka punu si asistent në Harvard, [br]e ka dijtë që n'MIT janë rrjetat e shpejta dhe t'hapuna

0:40:07.292,0:40:11.978
dhe kanë qasje të autorizume në pasuninë e JSTORit.[br]Swartzi pa aty nji rast të mirë.

0:40:12.078,0:40:14.174
E ke çelsin e kësaj porte,

0:40:14.274,0:40:19.534
dhe me pak magji në shell script,[br]mundesh me i marrë ata artikuj të revistave.

0:40:21.142,0:40:23.232
Me 24 shtator 2010,

0:40:23.332,0:40:27.041
Swartzi e regjistron nji laptop të ri t'Acerit

0:40:27.141,0:40:31.219
në rrejtin e MIT, me emnin "Garry Host".

0:40:31.319,0:40:35.909
Emni i klientit regjistrohet si "GHost laptop".

0:40:36.009,0:40:38.730
Nuk e manipulon JSTORin[br]në sensin tradicional të hackingut.

0:40:38.830,0:40:40.683
Databaza e JSTORit ishte e organizume,

0:40:40.783,0:40:44.240
kështuqë ishte krejtësisht triviale me i ra në fije[br]qysh me i shkarku krejt artikujt e JSTORit,

0:40:44.340,0:40:46.307
sepse ishin të numrum.

0:40:46.407,0:40:52.091
ishte thjesht slash slash slash... [br]numri i artikullit 444024 edhe -25 e -26.

0:40:52.191,0:40:55.524
Ai e shkrujti nji skriptë në Python [br]me emnin keepgrabbing.py

0:40:55.624,0:40:58.347
që vazhdon, me shkarku[br]artikull mbas artikullit.

0:40:58.447,0:41:01.950
Ditën tjetër, laptopi GHost fillon [br]me i shkarku artikujt,

0:41:02.050,0:41:08.505
por shum shpejt, ia bllokojnë IP-adresën. Për Swartzin, [br]kjo s'asht gja tjetër, veç nji guralec në rrugë.

0:41:08.605,0:41:13.368
Ia ndërron adresën kompjuterit[br]edhe vazhdon me shkarkimin.

0:41:13.468,0:41:17.912
JSTORi dhe MIT i ndërmarrin disa hapa[br]për m'u mundu me ndalë,

0:41:18.012,0:41:19.506
mbasi që i bijnë në fije çka po ndodh,

0:41:19.606,0:41:21.924
dhe kur hapat modest nuk iu funksionojnë,

0:41:22.024,0:41:26.911
në nji fazë, JSTORi ia ndërpren MITsë[br]komplet qasjen në databazë.

0:41:27.011,0:41:29.453
Zhvillohet nji lojë maca-mini

0:41:29.553,0:41:33.616
për qasjen në databazë të JSTORit.

0:41:33.716,0:41:39.660
Aaroni, ashiqare tuj qenë maca[br]për shkak të shkathtësive teknike

0:41:39.760,0:41:42.661
se njerëzit në JSTOR që dijshin me u mbrojtë.

0:41:42.761,0:41:46.968
Në fund, në podrum te nji dollap i pamshelun[br]i furnizimeve në nji prej ndërtesave,

0:41:47.068,0:41:51.235
Aaroni e kyçë laptopin direkt në kabëll në vend se me wifi

0:41:51.335,0:41:56.281
edhe e len qaty bashkë me nji disk ekstern[br]tuj shkarku artikuj.

0:41:56.381,0:42:01.652
Mirëpo pa e dijtë Swartzi, autoritetet[br]e gjejnë laptopin edhe diskun.

0:42:02.722,0:42:05.476
Nuk e ndalin shkarkimin.

0:42:05.576,0:42:08.841
Në vend të kësaj e instalojnë nji kamerë vëzhguese.

0:42:10.424,0:42:14.380
Laptopin e kishin gjetë në nji dhomë[br]në podrum t'nji ndërtese të MITsë.

0:42:15.222,0:42:19.499
Kanë mujtë thjesht me çkyçë. Kanë mujtë me[br]pritë deri sa të vjen tipi edhe me i thanë,

0:42:19.599,0:42:23.504
"Haver, çka je kah ban,[br]hiqe këtë halet. Kush je ti?"

0:42:23.604,0:42:25.627
Kanë mujtë me ba turlifarë sendesh,[br]por nuk i kanë ba.

0:42:25.727,0:42:29.922
Kanë dashtë me nxanë në film për me pasë si fakt[br]për me kriju rast për gjykatë.

0:42:30.022,0:42:36.317
Kjo asht arsyeja e vetme pse filmon diçka qasisoji.

0:42:37.507,0:42:41.822
Fillimisht i vetmi person që nxinet[br]në kamerën e lodhët vëzhguese

0:42:41.922,0:42:46.315
e përdorë dollapin si[br]shpajz për me i skaju shishet.

0:42:53.042,0:42:56.873
Por mbas disa ditësh, e kap Swartzin.

0:43:06.025,0:43:10.498
Swartzi e zavendëson diskun ekstern.[br]E nxjerr nga çanta,

0:43:11.080,0:43:14.357
përkulet jashtë kuadrit për pesë minuta,

0:43:14.854,0:43:21.703
mandej largohet.

0:43:37.078,0:43:41.615
Mandej ata e organizojnë me kapë me patrollë,[br]derisa po kthehej me bicikëll prej MITsë në shpi

0:43:41.739,0:43:44.394
policët i dalin prej t'dy anëve të rrugës,

0:43:44.454,0:43:48.276
apo qashtu diçka, edhe i kepen mbrapa.

0:43:49.039,0:43:54.276
Ai e përshkrun se policët e kanë sulmu [br]edhe i kanë hypë përsipri.

0:43:55.047,0:43:58.122
Ai m'ka tregu se - nuk e ka pasë të kjartë[br]që janë policë edhe që kishin ardhë me burgosë.

0:43:58.222,0:44:02.537
Ai kish kujtu që thjesht dikush po e sulmon.

0:44:02.637,0:44:05.754
M'ka thanë se e kanë rrehë.

0:44:08.235,0:44:15.146
Ka qenë tronditëse. Nocioni i ndjekjes kriminale[br]në familjen tonë ka qenë krejtësisht

0:44:15.246,0:44:18.198
i huj edhe krejt i pamendushëm,[br]S'dijsha çka me ba.

0:44:18.249,0:44:24.072
Ata ekzekutojnë urdhën bastisje në shpi të Aaronit,[br]n'banesën e tij n'Cambridge, n'zyren e tij në Harvard.

0:44:27.812,0:44:33.427
Dy ditë para arrestimit, investigimi shkon përtej[br]JSTORit dhe policisë rajonale në Cambridge.

0:44:33.804,0:44:37.501
Merret përsipër prej Shërbimit[br]Sekret të Shteve të Bashkume.

0:44:37.901,0:44:42.371
Shërbimi Sekret kish fillu me investigu mashtrimet[br]me kompjuter dhe me karta krediti më 1984,

0:44:42.647,0:44:45.900
por gjashtë javë mbas sulmit më 9/11,[br]roli i tyne u zgjanu edhe ma shum.

0:44:47.130,0:44:49.203
[durtrokitje]

0:44:49.372,0:44:55.901
Presidenti Bush e përdori ligjin patriotik (Patriot Act) [br]për me kriju rrjetin "Task Forcat kundër krimeve elektronike".

0:44:56.631,0:45:01.168
Ligji që kam përpara i trajton realitetet e reja[br]dhe rreziqet që dalin prej terroristave modern.

0:45:01.483,0:45:06.420
Simbas Shërbimit Sekret, ata angazhohen në rend të parë[br]në aktivitete që kanë të bajnë me dame ekonomike,

0:45:06.681,0:45:11.009
me grupe t'organizume kriminale,[br]apo me skema që përdorin teknologji të reja.

0:45:11.224,0:45:15.706
Shërbimi Sekret e çoi rastin e Swartzit[br]në zyrën e prokurorit federal në Boston.

0:45:16.086,0:45:18.562
Aty ish nji tip në zyre të prokurorit[br]me titullin:

0:45:18.894,0:45:21.735
"Shef i Divizionit apo Task Forcës për krime kompjuterike"

0:45:22.019,0:45:24.157
Nuk dij se me çka asht marrë tjetër,

0:45:24.295,0:45:29.317
por nuk je kushediçfarë "Prokuror i Krimeve Kompjuterike"[br]pa pasë kurrfarë krimi kompjuterik me investigu,

0:45:29.834,0:45:34.935
Ai u gjujt në të, e mbajti për vete, nuk e delegoi[br]te kurrkush tjetër në zyre apo në divizion

0:45:35.404,0:45:37.478
ky ishte Steve Heymann.

0:45:37.646,0:45:41.636
Prokurori Stephen Heymann ka qenë jashtë rrjedhave[br]publike që nga arrestimi i Aaron Swartzit,

0:45:41.736,0:45:46.533
por mundet me u pa këtu, në nji epizod të[br]serisë televizive "Lakmia Amerikane",

0:45:46.633,0:45:49.290
që asht filmu rreth kohës së arrestimit të Aaronit.

0:45:49.390,0:45:53.218
Këtu e përshkrun rastin paraprak kundër[br]hackerit famkeq Alberto Gonzales,

0:45:53.492,0:45:56.739
nji rast që Heymannit i kish pru shum vëmendje[br]prej mediave si dhe mirënjohje.

0:45:57.113,0:46:01.857
Gonzalesi kish planifiku vjedhje të disa[br]milion kartave të kreditit dhe bankomatave,

0:46:02.049,0:46:04.377
mashtrimi ma i madh i këtij lloji në histori.

0:46:04.692,0:46:09.823
Qe, Heymanni, tuj e përshkru Gonzalesin,[br]jep pamjen e vet për botëkuptimin e hackerave:

0:46:10.103,0:46:16.018
Këta tipa nxiten pakashum prej të njejtave gjana[br]që nxitemi edhe na.

0:46:16.355,0:46:24.614
Kanë ego, iu pëlqen sfida, edhe para së gjithash[br]i dojnë paret edhe tana gjanat që blehen me pare.

0:46:24.974,0:46:29.731
Nji prej të dyshumve në rastin e Gonzalesit[br]ka qenë nji hacker i ri me emnin Jonathan James.

0:46:30.094,0:46:32.967
Tuj besu që krimet e Gonzalesit kanë me iu veshë atij,

0:46:33.260,0:46:36.669
Jamesi ban vetëvrasje gjatë investigimit.

0:46:36.979,0:46:40.705
Në nji kumtesë për shtyp që shpjegon qëndrimin[br]e qeverisës në rastin e Aaron Swartzit,

0:46:40.955,0:46:45.814
shefi i Heymannit, prokurori federal i distriktit[br]të Massachusetsit, Carmen Ortiz, thotë si vijon:

0:46:46.361,0:46:49.856
"Vjedhja asht vjedhje, pa dallim a e ban me[br]komandë në kompjuter apo me kallauz,

0:46:49.956,0:46:52.861
pa dallim a merr dokumente,[br]shenime, apo dollarë."

0:46:53.571,0:46:55.427
Nuk asht e vërtetë. Ashiqare s'asht e vërtetë.

0:46:55.877,0:46:57.557
Nuk po thom se asht pasherr,

0:46:58.327,0:47:03.942
nuk po thom se nuk duhet me kriminalizu[br]vjedhjen e informacionit,

0:47:04.158,0:47:06.533
por duheni me qenë shum ma subtil

0:47:08.903,0:47:14.101
për me marrë vesh sakt[br]cilat dame janë vërtet të damshme këtu.

0:47:14.737,0:47:18.697
Pra puna e kallauzit, secilën herë[br]që unë e thej nji derë me kallauz,

0:47:18.797,0:47:21.508
Baj dam. S'ka fije dyshimi aty.

0:47:21.608,0:47:23.845
Por kur Aaroni e shkrun nji skriptë edhe thot

0:47:24.046,0:47:28.069
shkarko, shkarko, shakrko, 100 herë në sekond,

0:47:28.169,0:47:30.787
nuk ka dam t'dukshëm për askend.

0:47:30.887,0:47:35.988
Nëse e ban me qëllim me kriju nji arkiv[br]të hulumtimeve akademike,

0:47:36.051,0:47:38.461
nuk ka kurrë dam për askend.

0:47:38.499,0:47:42.665
Nuk ka qenë tuj vjedhë. Nuk ka qenë[br]tuj i shitë ato e as tuj i falë.

0:47:42.765,0:47:45.411
Ai ka dashtë me ngritë nji çashtje, për sa muj me pa unë.

0:47:45.511,0:47:47.989
Arrestimi e bani t'veten te Swartzi.

0:47:48.070,0:47:49.552
Ai s'mujke as me folë për atë punë.

0:47:49.659,0:47:51.306
Po mendoj, ka qenë shum i stresum.

0:47:51.546,0:47:56.164
Nëse kishe me mendu që FBI ka me t'ardhë[br]te dera në çfarëdo dite,

0:47:56.264,0:47:59.344
secilën herë qe del n'korridor,[br]apo shkon me i la teshat,

0:47:59.444,0:48:02.910
edhe t'hyjnë me zor në banesë[br]se e ke lanë derën çelë,

0:48:03.010,0:48:06.285
paj...goxha stres e kisha pasë,

0:48:06.385,0:48:12.567
asht e kjartë, Aaroni ishte[br]tanë kohën në disponim të keq.

0:48:18.640,0:48:23.933
Nuk jepke kurrfarë informacioni sensitiv[br]se ku gjindej në këtë kohë,

0:48:23.951,0:48:28.185
sepse drujke që FBI[br]kish me dalë me pritë.

0:48:31.285,0:48:35.292
Ka qenë kohë e aktivizmit të pashoq[br]shoqnor e politik.

0:48:35.542,0:48:41.651
Time Magazine ma vonë ka me qujtë, personin[br]e tyne të vjetit 2011, "Protestuesi".

0:48:42.188,0:48:46.765
Njikohësisht edhe aktiviteti i hackerave shkojke flakë.

0:48:48.896,0:48:53.282
WikiLeaksi e kish lansu nji thes me depesha diplomatike,

0:48:53.747,0:48:56.331
Manningu ka qenë nën arrest në të njejtën kohë,

0:48:56.366,0:48:59.773
Nuk dihej nëse ai kishte qenë burimi i rrjedhjes.

0:49:00.426,0:49:04.541
Anonymousi, që asht nji ansambël i protestës

0:49:04.641,0:49:06.969
me plot hackera në radhët e veta,

0:49:07.674,0:49:11.197
ishin aktivë nëpër turlifarë fushatash.

0:49:11.585,0:49:13.847
Nëse krahasohet kjo me atë që ka ba Aaroni,

0:49:13.947,0:49:17.742
kjo ish dashtë me mbetë mbrapa[br]me u marrë MIT me JSTORin vetë,

0:49:18.436,0:49:21.888
në nji formë private dhe profesionale.

0:49:22.235,0:49:27.497
Nuk asht dashtë as me hy n'radar[br]të sistemit kriminal.

0:49:28.265,0:49:31.710
Thjesht nuk e ka pasë vendin aty.

0:49:36.485,0:49:39.560
Para se me u akuzu, Swartzit ia kishin ofru nji marrëveshje

0:49:39.991,0:49:42.970
që përmbajke tre muj burg,[br]si marrëveshje kompromisi,

0:49:43.070,0:49:45.375
edhe nji vjet në burg në shpi,

0:49:45.439,0:49:47.846
tana pa përdorim të kompjuterit.

0:49:48.010,0:49:52.300
Me kusht që Swartzi[br]pranon fajin për krim të randë.

0:49:52.646,0:49:56.629
Qe ku jemi: nuk kemi kurrfarë zbulimi, kurrfarë fakti

0:49:56.915,0:49:58.633
se çka asht nji rast i qeverisë,

0:49:58.814,0:50:01.661
edhe duhet me marrë nji vendim kaq të randë

0:50:01.816,0:50:05.304
ku avokati t'shtyn me marrë këtë vendim,

0:50:05.586,0:50:09.572
qeveria ta parashtron nji kërkesë t'panegociueshme,

0:50:09.881,0:50:13.200
edhe t'thonë që probabiliteti që pshton[br]me diçka ma mirë asht shum i vogël,

0:50:13.457,0:50:18.403
a je a s'je fajtor,[br]ma mirë bane marrëveshjen.

0:50:18.748,0:50:20.780
Bostoni e ka Divizionin e vet të Krimeve Kompjuterike,

0:50:21.155,0:50:25.048
shum akvokatë, me gjasë ma shum se që i duhen.

0:50:25.839,0:50:30.504
Pra, mundesh me paramendu turlifarë rastesh[br]që janë shum vështirë me i ndjekë,

0:50:30.577,0:50:32.737
sepse ke do kriminelë në Rusi,

0:50:33.101,0:50:35.837
ape ke tjerë mbrenda korporatave

0:50:36.094,0:50:39.768
t'cilët mujnë me angazhu avokatë me pesëqind dollarë[br]apo avokat me shtatëqind dollarë në orë

0:50:39.868,0:50:43.696
që ulen kundër teje, e mandej e ke nji[br]rast me nji djalë të ri,

0:50:43.996,0:50:47.862
ku asht goxha e lehtë me provu se ka ba diçka,

0:50:47.889,0:50:52.571
bile edhe ma herët e ka ba veten me shêjë[br]si problematik deri edhe në FBI,

0:50:52.677,0:50:56.291
pra pse mos me shku me krejt artilerinë kundër këtij çuni?

0:50:56.391,0:50:59.454
Asht mirë për ty si prokuror.[br]Asht mirë për Republikën,

0:50:59.554,0:51:02.082
se je kah i lufton krej këta tipat terrorist.

0:51:02.471,0:51:03.736
Kam qenë shum e frikësume.

0:51:03.836,0:51:05.793
U tutsha mos po ma konfiskojnë kompjuterin.

0:51:05.893,0:51:10.068
U tutsha mos po m'fusin n'burg[br]për shkak t'konfiskimit t'kompjuterit.

0:51:10.178,0:51:15.033
Kisha material konfidencial prej burimeve[br]të ndryshme prej punë teme t'mahershme,

0:51:15.310,0:51:20.357
edhe për mu ka qenë mbi të gjitha, prioritet--[br]me i mbajtë burimet të sigurta.

0:51:20.517,0:51:25.060
U pata frikësu shum edhe çka mundet me i ndodhë Adës.

0:51:25.240,0:51:27.604
Aaroni m'tregoi se i kishin ofru marrëveshje,

0:51:27.976,0:51:32.693
edhe në fund më tha se kish me pranu[br]nëse unë i thom me pranu,

0:51:33.020,0:51:37.296
edhe unë - kam qenën shum afër me i thanë, "Pranoje."

0:51:37.513,0:51:42.435
Ai pat nisë--me zhvillu,[br]ambicje serioze politike

0:51:42.571,0:51:45.462
në kohën e intervenimit, në mes të,

0:51:45.491,0:51:51.058
momentit, kur e pat përfundu[br]jetën e vet ndërmarrëse me start-upa,

0:51:51.246,0:51:56.288
edhe ia kish fillu jetën e re [br]të aktivizmit politik,

0:51:56.917,0:52:03.674
edhe nuk besojke që mundet me vazhdu qat jetë[br]me nji dosje të krimit të randë.

0:52:04.020,0:52:07.126
Nji ditë më tha,[br]ishim tuj ecë kah Shpija e Bardhë,

0:52:07.226,0:52:12.219
edhe më tha, "Kriminelët nuk i lanë me punu këtu."

0:52:17.641,0:52:21.871
Edhe diqysh shum ka dashtë -[br]shum ka dashtë që qajo me qenë jeta e vet.

0:52:22.227,0:52:25.280
Nuk e ka vra askend. Nuk e ka lëndu askend.

0:52:25.624,0:52:28.138
Nuk ka vjedhë pare.

0:52:28.329,0:52:32.413
Nuk ka ba kurrgja që me tingëllu si krim i randë, edhe...

0:52:34.633,0:52:39.167
e kish idenë që nuk ka kurrfarë arsye[br]për me u etiketu si kriminel i randë,

0:52:39.197,0:52:42.732
edhe me iu marrë e drejta me votu në shum shtete

0:52:43.203,0:52:45.547
për çka kish ba. E përbindshme.

0:52:45.647,0:52:49.840
Kish pasë kuptim për te m'e gjobitë[br]me nji shumë t'madhe t'pareve,

0:52:49.940,0:52:54.207
apo me përjashtu prej MITsë.

0:52:54.307,0:52:59.294
Por me gjyku si kriminel të randë? Me shku n'burg?

0:53:01.356,0:53:03.903
Swartzi e refuzoi marrëveshjen.

0:53:04.182,0:53:07.028
Heymanni e dyfishoi angazhimin.

0:53:07.363,0:53:12.297
Heymanni zuni me na ba presion prej tana anëve.

0:53:12.880,0:53:15.507
Bile edhe me dëshmitë fizike që ia kishin marrë Aaronit

0:53:15.828,0:53:18.229
Kompjuteri Acer, disku, USBja,

0:53:18.600,0:53:21.343
prokurorit i vyjshin dëshmi për motivin.

0:53:21.753,0:53:24.687
Pse ka shkarku Aaron Swartzi artikuj prej JSTORit,

0:53:25.039,0:53:28.220
edhe çka ka dashtë me ba me to?

0:53:29.124,0:53:32.007
Pretendimi i qeverisë ishte se ai kish planifiku[br]me i publiku ato.

0:53:32.549,0:53:35.913
Nuk e dijmë nëse kjo ka qenë qëllimi i tij i vërtetë

0:53:36.150,0:53:42.908
sepse Aaroni ka pasë edhe histori me projekte[br]ku ka analizu bashkësi të mëdha shenimesh

0:53:43.154,0:53:45.283
për me nxjerrë gjana interesante prej tyne.

0:53:45.586,0:53:47.941
Dëshmia ma e mirë për këtë punë asht[br]kur ka qenë në Stanford,

0:53:48.193,0:53:52.877
e ka shkarku komplet databazën ligjore të Westlawit.

0:53:53.247,0:53:55.788
Në nji projekt me studentat e juridikut në Stanford,

0:53:55.955,0:53:58.285
Swartzi e kish shkarku komplet databazën ligjore të Westlawit.

0:53:58.516,0:54:02.562
Aty i zbulon lidhjet e dyshimta[br]ndërmjet financuesve të hulumtimit

0:54:02.662,0:54:04.374
dhe rezultateve favorizuese.

0:54:04.604,0:54:07.837
E ban nji analizë të mahnitshme të kompanive fitimprumëse

0:54:07.937,0:54:11.438
që financojshin profesorët e juridikut[br]për me shkru recensione të ligjeve

0:54:11.538,0:54:15.357
të cilat mandej dilshin favorizuese për,[br]përshembull, Exxonin gjatë rrjedhjes së naftës.

0:54:15.477,0:54:19.231
Kështuqë dul në pah sistemi i korruptum i financimit,[br]si me thanë, hulumtime koti.

0:54:19.281,0:54:22.534
Swartzi kurr nuk i kish publiku dokumentet e Westlawit.

0:54:22.886,0:54:25.439
Teorikish, ai ka mujtë me ba të njejtën gja[br]edhe me databazën e JSTORit.

0:54:25.795,0:54:27.519
Kjo kish me qenë krejt në rregull.

0:54:27.756,0:54:33.361
Nëse kish dashtë me kriju nji shërbim[br]konkurrent me JSTORin,

0:54:33.440,0:54:35.727
sikur me pasë dashtë me kriju nji shërbim,

0:54:35.915,0:54:39.080
me qasje në Harvard Law Review edhe me inaksu,[br]pare për qasje,

0:54:39.180,0:54:42.372
atëhere OK, kjo mundet me u marrë si shkelje kriminale

0:54:42.472,0:54:44.784
sepse po mundohesh me eksploatu [br]komercialisht këtë material,

0:54:44.884,0:54:48.176
por asht goxha e pamendueshme me imagjinu[br]që qekjo ka qenë motivi i tij.

0:54:48.670,0:54:54.036
Mandej aty e kemi edhe nji rast në mes: çka nëse ka dashte [br]me shliru këtë databazë për tanë botën në zhvillim?

0:54:54.196,0:54:56.935
Por mvarësisht prej asaj se çka ka dashtë me ba,[br]krijohet nji karakter krejtësisht tjetër

0:54:57.035,0:55:00.468
se si ish dashtë m'e trajtu këtë rast juristat.[br]Qeveria e ka ndjekë penalisht

0:55:00.568,0:55:03.506
sikur me pasë qenë vepër kriminale ekonomike,

0:55:03.750,0:55:06.693
si me i pasë vjedhë nji tufë numrash t'kartave t'kreditit,[br]sikur me pasë qenë qasi lloj krimi.

0:55:06.841,0:55:10.223
Nuk e dij se çka ka dashtë me ba me atë databazë,

0:55:10.442,0:55:13.685
por e kam ndigju prej nji shokut t'Aaronit se i ka thanë

0:55:13.854,0:55:18.455
se don me i analizu shenimet për financimin korporativ[br]të hulumtimeve rreth ndryshimeve klimatike

0:55:18.576,0:55:24.052
që kanë çu në rezultate të njianshme, edhe e besoj këtë punë.

0:55:25.162,0:55:28.478
Sapo m'thanë që Steve po don me folë me mu,

0:55:28.892,0:55:32.808
edhe mendova, ndoshta kjo asht mënyra[br]me dalë prej situatës,

0:55:33.282,0:55:34.978
thjesht me dalë prej situatës,

0:55:35.348,0:55:38.037
edhe s'dojsha me jetu në frikë se po[br]ma konfiskojnë kompjuterin.

0:55:38.419,0:55:42.629
Nuk dojsha me rrnu në frikë që kam me shku n'burg[br]me turpin e dënimit prej gjykatës

0:55:42.729,0:55:46.501
Nëse m'kishin detyru me dekriptu[br]kompjuterin tem.

0:55:46.986,0:55:50.386
Kur erdhën edhe më thanë,[br]"Steve po don me folë me ty,"

0:55:50.565,0:55:52.696
kjo tingëlloi krejt afër mendsh.

0:55:53.049,0:55:57.489
Nortonit ia ofrun atê që njihet si letër[br]"Mbretneshë për nji Ditë" apo imunitet.

0:55:57.636,0:56:00.662
Kjo ia lejojke prokurorit me ba pyetje[br]rreth rastit të Aaronit.

0:56:00.971,0:56:03.694
Nortonit kishin me i dhanë imunitet [br]mos me u persekutu vetë,

0:56:03.977,0:56:06.404
për informacione që ka zbulu gjatë takimit.

0:56:06.627,0:56:09.540
Kjo nuk m'pëlqeu. U thash avokatëve të mij disa herë

0:56:09.763,0:56:13.812
që s'kam ba...kjo tingëllojke si mashtrim, Nuk[br]m'pëlqeu, S'dojsha imunitet,

0:56:14.051,0:56:16.165
Nuk m'duhej imuniteti, kurrgja s'kisha ba,

0:56:16.406,0:56:18.848
por ata ishin shum shum, kërcënues[br]se diçka ka aty--

0:56:19.012,0:56:21.738
nuk dojshin me m'taku me prokurorin[br]pa imunitet.

0:56:21.984,0:56:24.562
Por veç me ba të kjartë, kjo asht marrëveshje[br]"Mbretneshë për nji Ditë", ofertë.

0:56:24.662,0:56:26.225
Taman, ofertë për imunitet.

0:56:26.325,0:56:30.190
-Ku ti u jep informacione në shkëmbim[br]me mbrojtje kundër persekutimit.

0:56:30.272,0:56:35.553
-Pra nuk ish puna me iu dhanë informacione.[br]Por ish--së paku unë nuk e shifsha qashtu

0:56:35.784,0:56:38.138
ishte me ba diskutim me mu,[br]unë me iu dhanë intervistë.

0:56:38.169,0:56:40.819
-Domethanë ata t'bajnë pyetje...[br]-Ata m'bajnë pyetje.

0:56:40.870,0:56:42.783
-edhe mujnë me t'pyet për gjithçka...[br]-Po.

0:56:42.883,0:56:45.405
- edhe çkado që mësojnë...[br]-Unë pernjimend...

0:56:45.577,0:56:49.823
-S'mujnë me t'persekutu.[br]-Taman, edhe unë u mundova me shku cullak.

0:56:50.224,0:56:53.288
Disa herë--disa herë jam mundu me refuzu[br]ofertën për imunitet.

0:56:53.677,0:56:56.480
U pata sëmu. Kisha presion prej avokatëve të mij.

0:56:56.704,0:56:59.563
Isha konfuze. Shum kam qenë keq n'atë kohë.

0:57:02.422,0:57:05.282
Isha n'depresion, isha e frikësume, edhe[br]nuk e kuptojsha situatën, ku gjindesha.

0:57:05.695,0:57:08.800
S'kisha ide pse jam në atë situatë.

0:57:09.169,0:57:13.032
Nuk kisha ba kurrgja interesante, e qaq ma pak diçka gabim.

0:57:13.336,0:57:15.205
Ishim tuj lujtë me mend t'kresë.

0:57:15.559,0:57:19.120
Aaroni ka qenë shum i mërzitun për këtë punë.[br]Të dytë kemi qenë t'pashpresë.

0:57:19.201,0:57:21.043
Edhe avokatët e Aaronit ishin të mërzitun.

0:57:21.254,0:57:23.424
U mundum me i thanë Quinnit me i ndërru avokatët.

0:57:23.837,0:57:28.044
Nuk kam qenë e mësume me ndejtë në nji dhomë me[br]burra të mëdhej e të armatosun,

0:57:28.144,0:57:33.054
që tanë kohën më thojshin se po rrej,[br]dhe se diçka kam ba.

0:57:33.406,0:57:36.711
Iu pata thanë se çashtja, për të cilën po na akuzojnë

0:57:37.017,0:57:39.570
nuk asht krim.

0:57:40.603,0:57:43.339
Iu pata thanë se janë në anën e gabushme të historisë.

0:57:43.554,0:57:47.102
Qat frazë e pata përdorë,[br]"Jeni në anën e gabushme të historisë."

0:57:47.192,0:57:52.137
At më kqyrshin me bezdi. As të idhnum[br]s'u dokshin. Veç të bezdisun,

0:57:52.300,0:57:57.350
mandej ia nisi me m'u ba e kjartë[br]që nuk ishim tuj e ba të njejtin muhabet.

0:57:57.450,0:58:01.880
Iu pata kallxu plot sende pse njerëzit shkarkojnë[br]artikuj të revistave,

0:58:01.980,0:58:05.713
edhe dikur në fund--[br]Nuk e mbajsha në mend çka kish përreth--

0:58:05.813,0:58:12.098
E pata përmend që ai e kish shkru në blog,[br]"Manifesti i Guerilës për Qasje të Hapun".

0:58:12.589,0:58:15.970
kjo asht Manifesti i Guerilës për Qasje të Hapun

0:58:16.336,0:58:19.872
me gjasë i shkrum në korrik, 2008 në Itali.

0:58:20.513,0:58:24.667
"informacioni asht fuqi. Si çdo fuqi tjetër,[br]ka asi që dojnë me mbajtë veç për vete."

0:58:25.116,0:58:29.889
"Trashigimia e tanë shkencore dhe kulturore e botës,[br]e publikume gjatë shekujve në libra dhe revista,

0:58:29.989,0:58:33.474
gjithnji e ma shum po digjitalizohet edhe po mshelet[br]prej disa korporatave private."

0:58:34.247,0:58:38.160
"Ndërkohë, ata të cilëve jau kanë mshelë dyert[br]nuk po rrijnë durkryq."

0:58:38.248,0:58:40.827
"Ju keni këqyrë nëpër bira[br]apo jeni ngjitë nëpër gardhe,

0:58:40.927,0:58:44.473
për me çliru informacionin e mshelët prej botuesve[br]edhe e keni nda me shokë."

0:58:44.654,0:58:47.652
"Por krejt ky akcion ndodh në terr,[br]msheftaz nërtokë."

0:58:47.928,0:58:50.993
"I thojnë vjedhje apo piratëni,[br]sikur ndamja e pasunisë dë dijes

0:58:51.093,0:58:54.501
"me pasë qenë ekuivalenti moral i plaçkitjes[br]së anijes edhe vrasjes së ekuipazhit."

0:58:54.771,0:58:57.289
"Por ndamja nuk asht jomorale - asht imperativ moral."

0:58:57.506,0:59:01.088
"Veç ata që janë qorru prej lakmisë mujnë me refuzu[br]me lanë shokun me ba nji kopje."

0:59:01.559,0:59:04.196
"Nuk asht drejtësi me respektu ligje të padrejta."

0:59:04.557,0:59:08.253
"Asht koha me dalë në dritë,[br]tradita madhështore e mosndigjueshmënisë qytetare,

0:59:08.479,0:59:11.550
me deklaru kundërshtimin tonë ndaj [br]kësaj vjedhje të kulturës publike."

0:59:12.485,0:59:18.312
Vetë Manifesti thuhet se asht shkru prej katër[br]personave t'ndryshëm, edhe asht redaktu prej Nortonit.

0:59:18.412,0:59:21.443
Por Swartzi e ka qitë nënshkrimin e vet aty.

0:59:21.804,0:59:28.235
Kur u kry biseda, shkova direkt te Aaroni[br]për me i tregu krejt çka m'u kujtohke,

0:59:28.944,0:59:32.251
edhe ai u nervozu shum.

0:59:34.342,0:59:37.509
S'asht dashtë që sendet që i bajsha unë[br]me iu shtu qasisoji.

0:59:39.918,0:59:45.206
Nuk kisha ba kurrgja të keqe,[br]E krejt m'kish shku mbrapsht,

0:59:47.097,0:59:49.479
Po kurrë...

0:59:57.142,1:00:00.002
Hala jam e mllefosun.

1:00:00.629,1:00:06.350
Hala jam shum e mllefosun që mundohesh [br]me u ba e mirë me qasi lloji të njerëzve,

1:00:06.450,1:00:09.065
e ata ta kthejnë krejt kundër teje.

1:00:09.165,1:00:13.431
Edhe kanë me t'lëndu me krejt çka kanë.

1:00:15.050,1:00:19.137
Edhe n'atë moment, jam pendu që iu tregova çka kisha ba.

1:00:19.831,1:00:23.335
Por hala ma shum jam pendu që kishim ba [br]marrëveshje për këtë punë.

1:00:23.481,1:00:25.787
Se jemi në rregull me këtë punë.

1:00:26.015,1:00:27.752
Jemi në rregull me sistemin e drejtësisë,

1:00:27.852,1:00:31.920
sistem që mundohet me lujtë me njerëz[br]me i futë në kurtha të vogla që jau shkatërrojnë jetën.

1:00:32.920,1:00:35.018
Po pra, shum kisha dashtë mos me pas thanë.

1:00:35.425,1:00:40.652
Por hala ma e mllefosun jam që jam këtu, ku jam.

1:00:42.731,1:00:47.345
Që kjo çka na si njerëz mendojmë asht në rregull.

1:00:48.198,1:00:52.027
Ata e kanë përdorë çdo metodë që u ka ra ndërmend

1:00:52.382,1:00:56.813
për me ia pru punën me u dhanë informacione[br]që kishin me damtu Aaronin,

1:00:57.097,1:01:00.009
edhe me i ndihmu prokurorit,

1:01:00.424,1:01:07.080
por s'ma merr mendja që ajo ka pasë informacione[br]që kishin mujtë me i ndihmu qeverisë.

1:01:08.099,1:01:11.891
Kalojnë disa muj, familja e miqtë janë[br]në pritje të ngritjes së akuzës kundër Swartzit.

1:01:12.412,1:01:16.882
Në ndërkohë Swartzi ish ba ekspert analist [br]për nji seri çashtjesh rreth internetit.

1:01:16.982,1:01:19.566
[RT intervistuesja} ... atëherë nji pyetje për ju:[br]A mendoni se interneti asht diçka

1:01:19.666,1:01:25.006
që duhet me u konsideru si e drejtë e njerit, dhe diçka[br]që qeveria nuk mundet me ta mohu?

1:01:25.276,1:01:30.294
Po, definitivisht, Nocioni që siguria kombëtare [br]mundet me qenë arsyetim për m'e ndalë internetin,

1:01:30.416,1:01:33.757
asht pikërisht ajo që e kemi ndigju në Egjipt [br]dhe në Siri edhe nëpër vendet tjera,

1:01:33.857,1:01:38.519
edhe, po, asht e vërtetë, që faqet si WikiLeaks[br]kanë me qitë materiale turpnuese

1:01:38.568,1:01:42.293
rreth asaj se çka ban qeveria e Shteteve të Bashkume[br]edhe njerëzit kanë me u organizu me protestu kundër,

1:01:42.393,1:01:45.401
edhe me u mundu me ndërru qeverinë e vet.[br]Edhe kjo në fakt asht shum punë e mirë,

1:01:45.501,1:01:50.130
kjo asht esenca e çka reprezenton Amandamenti i Parë[br]i Lirisë së Shprehje dhe Lirisë së Asociimit,

1:01:50.148,1:01:54.974
kështuqë nocioni që na duhet me i mshelë ata[br]mendoj, bjen ndesh me parimet themelore Amerikane.

1:01:55.078,1:01:57.973
Ky parim, mendoj, asht nji prej atyne që [br]Etnit tonë Themelues do ta kishin kuptu drejtë.

1:01:58.040,1:01:59.868
Sikur t'kishim pasë internet në atë kohë,

1:01:59.968,1:02:03.105
Në vend se me i futë zyrat e postës në Kushtetutë,[br]do t'i kishin shkru "ISPtë".

1:02:03.190,1:02:05.741
Mirë, definitivisht ka me qenë shum interesant[br]me pa sa larg...

1:02:05.805,1:02:10.406
Swartzi takon aktivistin Taren Stinebrickner-Kauffman,[br]edhe këta fillojnë me dalë bashkë.

1:02:10.516,1:02:12.439
Na duhet nji rebelim masiv global publik.

1:02:12.488,1:02:15.005
Nëse nuk ka bërtimë masive globale publike,[br]nuk ka me ndodhë ndryshimi.

1:02:15.130,1:02:18.381
-Diqysh, katër njerëz në këtë qytet ish dashtë[br]me shkaktu nji piskamë masive globale publike.

1:02:18.541,1:02:21.792
-Diqysh, na duhet nji nënshkrim peticioni.

1:02:22.190,1:02:25.549
Pa i tregu për detaje ia tërhjekë[br]vërejtjen se asht i përfshimë në nji punë

1:02:25.649,1:02:27.448
të cilën e quen "Punë e keqe".

1:02:27.743,1:02:32.879
Ndërsa unë kisha teori të trenta mos e ka[br]naj aferë me Elizabeth Warrenin a najsen.

1:02:32.929,1:02:37.730
Spekulojsha edhe për Hillary Clintonin edhe[br]për Elizabeth Warrenin, mirëpo...

1:02:38.124,1:02:41.250
dikur kah fundi i korrikut, Aaroni më thirri,

1:02:41.654,1:02:47.173
e çova telefonin edhe ai tha,[br]"Ajo puna e keqe" mundet me dalë nesër në lajme.

1:02:47.273,1:02:49.571
A po don me t'kallxu unë,[br]apo po don me lexu në lajme nesër?"

1:02:49.671,1:02:52.293
Unë i thash, "Ma mirë kallxomë ti."

1:02:53.273,1:02:58.312
Aaroni tha, "Kësi, më kanë--[br]më kanë arrestu

1:02:58.330,1:03:03.259
se kam shkarku shum artikuj prej revistave akademike,[br]edhe po dojnë me m'ba shembull."

1:03:04.169,1:03:11.003
E unë, "Qaq a? Qekjo asht puna e madhe? Nime'?[br]Diqysh nuk tingëllojke si punë e madhe."

1:03:11.065,1:03:17.123
Me 14 korrik 2011, prokurori federal akuzoi Swartzin[br]për katër vepra të randa kriminale.

1:03:17.322,1:03:24.014
Ai akuzohet në të njetën ditë, kur arrestohen [br]dy njerëz në Angli si pjesë LulzSecut,

1:03:24.474,1:03:29.975
edhe disa hackera tjerë të randë. Ndërsa Aaroni[br]veç duket pak si hacker,

1:03:30.194,1:03:34.757
qaq sa me këta me mujtë me ia qitë fëtyrën[br]në fletërrufe të kërkimit.

1:03:34.862,1:03:37.722
Aaroni shkon me u dorëzu, edhe këta e arrestojnë.

1:03:38.088,1:03:41.830
Mandej e deshin cullak për me bastisë,

1:03:42.388,1:03:48.083
ia marrin lidhëset e këpucave, rrypin,[br]edhe e fusin në qeli t'vetmisë.

1:03:50.315,1:03:54.087
Zyrja e Prokurorit Federal të Distriktit [br]t'Massachusettsit lëshon nji kumtesë zyrtare

1:03:54.429,1:03:57.672
që thot, "Swartzit i kërcënohet burgim deri në 35 vjet,

1:03:57.893,1:04:00.780
i cili vazhdon me tre vjet lirim të mbikëqyrun,

1:04:00.979,1:04:04.842
damshpërblim, edhe gjobë prej deri[br]në nji milionë dollarë."

1:04:06.626,1:04:09.210
Lirohet me pagesë të dorëzanisë prej njiqind mijë dollarësh.

1:04:09.260,1:04:12.170
Të njejtën ditë, viktima kryesore e këtij rasti, JSTORi

1:04:12.578,1:04:17.609
hjekë dorë formalisht prej tana kallëzimeve [br]kundër Swartzit, edhe refuzon me ndjekë rastin.

1:04:17.979,1:04:21.315
JSTORin - nuk e kemi pasë miqësor; nuk kanë [br]qenë as miqësor as nuk kanë dhanë ndihmë,

1:04:21.415,1:04:25.435
por veç nuk kanë dashtë,[br]"Me qenë pjesë e kësaj."

1:04:25.515,1:04:30.330
JSTORi, edhe kompania nanë e tyne, ITHAKA,[br]nuk kanë dashtë as me folë për këtë film.

1:04:30.708,1:04:33.364
Por në atë kohë e lëshojnë nji kumtesë, ku thojnë,

1:04:33.558,1:04:37.536
"Ka qenë vendimi i qeverisë për [br]me ndjekë penalisht, jo i JSTORit."

1:04:38.337,1:04:42.528
Kësioji na besojmë, që me kaq,[br]akuza duhet me u përfundu.

1:04:43.029,1:04:48.070
Na duhet me qenë n'gjendje me motivu Steve Heymannin[br]m'e lanë këtë rast, ose me ba nji marrëveshje racionale.

1:04:48.494,1:04:50.602
Por qeveria refuzon.

1:04:50.989,1:04:52.696
Pse?

1:04:55.648,1:04:57.895
paj, sepse po ma merr mendja që dojshin me[br]ba nji shembull përmjet Aaronit,

1:04:58.209,1:05:01.177
edhe ata thanë se dojnë--[br]arsyja pse nuk dojshin

1:05:01.378,1:05:05.484
me hjekë dorë prej krimit të randë dhe burgut

1:05:05.689,1:05:12.995
ka qenë se dojshin me shfrytëzu këtë rast[br]si parandalim. Këtë na kanë thanë.

1:05:13.095,1:05:15.039
Ata ju kanë thanë?[br]- Po.

1:05:15.160,1:05:17.017
-Ky asht dashtë me shërby si shembull?[br]-Po.

1:05:17.103,1:05:19.570
-Ai dojke me ba shembull?[br]- Po.

1:05:19.985,1:05:21.697
Steve Heymanni ka thanë kështu.

1:05:22.010,1:05:26.317
Me parandalu kend? Ka njerëz tjerë që [br]enden andejpari hyjnë në faqe të JSTORit,

1:05:26.519,1:05:30.007
edhe shkarkojnë artikuj për me ba çashtje[br]politike? Kend po dojnë me parandalu?

1:05:30.214,1:05:34.391
Kishte me qenë ma e lehtë me kuptu qëndrimin[br]e Administratës së Obamës

1:05:34.437,1:05:37.360
e cila kinse asht për parandalim

1:05:37.611,1:05:40.596
nëse kjo administratë kish m'e ndjekë penalisht,

1:05:40.685,1:05:43.441
përshembull krimin ma të madh ekonomik, të cilin

1:05:43.485,1:05:45.267
ky shtet e ka përjetu në njiqind vjetët e fundit.

1:05:45.367,1:05:49.470
Krimet, të cilat çuen te kriza [br]financiare në Wall Street.

1:05:49.941,1:05:51.980
Kur ia nisë me përdorë

1:05:52.292,1:05:56.169
idenë jo-kontraverze të parandalimit

1:05:56.353,1:05:58.094
në mënyrë selektive

1:05:58.295,1:06:01.749
pushon me ba analiza të pashpirta të thymjes së ligjeve

1:06:01.968,1:06:06.503
edhe ia nisë me i përdorë[br]resurset e zbatimit të ligjit

1:06:06.742,1:06:10.063
në bazë të ideologjisë politike,

1:06:10.250,1:06:14.699
e kjo nuk asht vetëm jodemokratike,[br]por mendohet se asht edhe jo-Amerikane.

1:06:19.159,1:06:24.222
Prokurori Stephen Heymann ma vonë raportohet[br]se i ka thanë këshillit të jashtëm të MITsë

1:06:24.436,1:06:27.057
që lëkura e leprit që e ka rrëxu magarin

1:06:27.157,1:06:31.307
ka qenë kumtesa për shtyp e nji organizate[br]të themelume prej Swartzit me emnin "Kërko Progres".

1:06:31.473,1:06:35.693
Simbas këtij burimi të MITsë, Heymanni ka reagu[br]në deklaratën e shkurtë të mbështetjes,

1:06:35.890,1:06:39.776
që e quejtën "fushatë e egër interneti"[br]edhe "lëvizje e marrë"

1:06:39.876,1:06:44.166
që rastin e largoi prej nivelit njerëzor nji-me-nji[br]në nivel institucional.

1:06:44.326,1:06:48.486
Kjo u ba kombinim helmus:[br]nji prokuror që s'dojke me i shku fëtyra,

1:06:48.612,1:06:53.304
që e kish para vetes nji hapje të karrierës politike[br]edhe nuk dojke me i ardhë ky rast mbrapa si hije.

1:06:53.457,1:06:57.587
I harxhon kushedisa dollarë të taksapagusve për m'e [br]arrestu dikend që ka shkarku shum libra prej bibliotekës,

1:06:57.859,1:07:01.309
edhe mandej ta bajnë böthen batare në gjykatë? Kurrqysh!

1:07:01.455,1:07:05.679
Mandej fillova me ba presion të madh mbi MIT[br]në mënyra të ndryshme me i ba me shku

1:07:05.820,1:07:10.579
te qeveria edhe me lypë prej[br]qeverisë me tërhjekë akuzën.

1:07:11.312,1:07:14.368
Çka ka qenë reagimi i MITsë në këtë?

1:07:14.544,1:07:19.144
Nuk ka ragim prej[br]MITsë në atë kohë.

1:07:22.971,1:07:25.771
MIT nuk e mbron Aaronin

1:07:26.113,1:07:30.423
gja që për njerëzit mbrenda MITsë,[br]asht tejet mllefosëse,

1:07:30.577,1:07:35.507
meqenëse MIT asht vendi, ku inkurajohet hackingu,[br]në kuptimin ma të gjanë të fjalës.

1:07:35.796,1:07:40.966
Në MIT, idea me vrapu mbi kulme[br]e tunele, ku asht e ndalume me kalu

1:07:41.158,1:07:46.378
jo vetëm asht ritual i kalimit,[br]por asht edhe pjesë e vizitës së MITsë,

1:07:46.811,1:07:50.911
çelja e bravës asht kurs dimnor në MIT.

1:07:51.193,1:07:55.593
Ata e kanë pasë autoritetin moral me ndalë këtë punë.

1:07:56.073,1:08:01.913
MIT nuk asht çu me marrë qëndrim edhe me iu thanë[br]autoriteteve, "Mos e bani këtë punë."

1:08:02.061,1:08:06.147
"Nuk po dojmë që ju me ba këtë punë.[br]Keni tejreagu. Kjo asht tepër ashpër."

1:08:06.247,1:08:08.780
...për këtë jam i vetëdijshëm.

1:08:08.944,1:08:14.314
Ata reagun diqysh si çdo korporatë.[br]Diqysh--i ndihmun qeverisë,

1:08:14.546,1:08:20.946
nuk na ndihmojshin neve, përveç kur ishte e domosdoshme,[br]edhe kurrë nuk u mundun me ndalë rastin.

1:08:22.386,1:08:25.680
MIT refuzoi disa herë me komentu,

1:08:25.930,1:08:30.220
por ma vonë e lëshun nji raport ku thonë se[br]kanë dashtë me mbajtë qëndrim neutral,

1:08:30.417,1:08:35.916
dhe kanë besu se Heymanni Zyrja e Prokurorit Federal[br]nuk kanë ça kryet, çka mendon MIT rreth rastit në fjalë.

1:08:36.091,1:08:41.721
sjellja e MITsë duket se ka ra ndesh me etikën e MITsë.

1:08:42.008,1:08:47.037
Mundesh me thanë se MIT e ka mshelë nji sy,[br]edhe se kjo ka qenë në rregull për ta,

1:08:47.229,1:08:52.439
por nëse e merr qat pozicion - me marrë pozicion neutral,[br]në këtë rast - domethanë me marrë pozicionin e prokurorit.

1:08:52.685,1:08:55.571
Nëse e këqyrë rastin e Steve Jobsit edhe Steve Wozniakut,

1:08:55.671,1:09:01.291
ata e kanë nisë tuj shitë Kutia t'Kaltërta, që kanë qenë[br]sende të dizajnume me i mashtru kompanitë telefonike.

1:09:01.468,1:09:04.701
Këqyre punën e Bill Gatesit edhe Paul Allenit,

1:09:04.990,1:09:08.689
ata e kanën nisë biznisin e vet[br]tuj përdorë kohën e kompjuterave të Harvardit,

1:09:08.850,1:09:11.281
gja që ka qenë kundër rregullave.

1:09:11.442,1:09:13.502
Dallimi në mes të Aaronit dhe [br]njerëzve që i përmenda

1:09:13.602,1:09:17.792
asht se Aaroni ka dashtë me ba botën vend ma të mire,[br]nuk ka dashtë thjesht me ba pare.

1:09:18.825,1:09:22.991
Swartzi ka vazhdu me ngritë zanin për plot[br]çashtje rreth internetit.

1:09:23.464,1:09:28.709
Arsyeja pse interneti funksionon asht[br]se asht treg konkurues i ideve,

1:09:28.841,1:09:32.808
ajo në çka duhet me u fokusu asht me marrë sa ma shum[br]informacione rreth qeverisë tonë, ma shum qasje,

1:09:32.908,1:09:38.323
ma shum diskutim, ma shum debat, por në vend të kësaj[br]kongresi fokusohet qysh me i mshelë sendet.

1:09:38.810,1:09:44.160
Aaroni ka mendu se mundet me ndërru botën tuj ia[br]shpjegu njerëzve kjartë botën.

1:09:44.478,1:09:48.568
[RT intervistuesi] Flame mundet tekstualisht[br]me ta kontrollu kompjuterin, edhe me t'spiunu.

1:09:48.988,1:09:52.259
Mirësevjen, Aaron. Shum mirë që të kemi në emision.

1:09:52.359,1:09:56.749
A din qysh, si spiunat në kohë të moçme, qysh kanë[br]ngjitë mikrofona edhe kanë përgju çka po flasin njerëzit,

1:09:56.815,1:09:59.575
tash përdoren kompjuterat për me ba të njejtën punë.

1:09:59.647,1:10:01.736
Aktiviteti politik i Swartzit vazhdon,

1:10:01.776,1:10:06.516
vëmendja e tij orientohet kah nji ligj që qarkullon[br]në Kongres i dizajnum me ngulfatë piratërinë online.

1:10:06.705,1:10:08.549
Ligji quhet "SOPA".

1:10:08.894,1:10:13.014
Aktivistat si Peter Eckersley e shohin[br]si tejreagim të teprum,

1:10:13.104,1:10:16.094
që kërcënon edhe vetë integritetin[br]teknik të internetit.

1:10:16.191,1:10:18.631
[Ekersley] Sendi i parë që pata ba [br]asht me thirrë Aaronin.

1:10:18.669,1:10:22.199
Edhe i thash, "A mujmë me ba nji kampanjë[br]të madhe kundër qesaj?"

1:10:22.272,1:10:24.822
"Ky nuk asht ligj per pronësinë intelektuale."

1:10:24.976,1:10:26.416
"S'asht a?"

1:10:26.498,1:10:30.248
"Jo," tha ai,[br]"Ky ligj asht për lirinë me u lidhë."

1:10:30.655,1:10:32.315
Ia nisa me ndigju me vëmendje.

1:10:32.543,1:10:35.953
Mandej mendoi pak, edhe tha, "Po."

1:10:36.122,1:10:38.592
Edhe shkoi e themeloi Demand Progress.

1:10:38.678,1:10:43.924
Kërko Progres asht nji organizatë e aktivizmit online,[br]kemi reth nji milion e gjysë antarë deri tash,

1:10:44.024,1:10:47.071
ka fillu në vjeshtë të viti 2010.

1:10:47.262,1:10:50.452
Aaroni ka qenë njani prej njerëzve[br]ma prominent në këtë komunitet

1:10:50.532,1:10:55.620
që ka ndihmu me udhëheqë me u organizu rreth çashtjeve [br]të drejtësisë sociale në nivel federal.

1:10:55.770,1:11:01.264
SOPA ka qenë ligji që ka pasë për qëllim me ngulfatë [br]piratërinë online, piratërinë e muzikës dhe filmave,

1:11:01.383,1:11:06.833
por ajo që ka synu asht me marrë nji çekiç për nji[br]problem ku asht dashtë nji skalpel.

1:11:07.001,1:11:13.208
Me pasë kalu ky ligj kishte me ia leju nji kompanie [br]me ia ndalë financat nji website pa kurrfarë procesi,

1:11:13.434,1:11:16.574
apo me detyru googlein me jau hjekë linkat.

1:11:16.674,1:11:20.913
Krejt çka asht dashtë, asht nji pretendim i vetëm[br]se ka shkelje të pronësisë intelektuale.

1:11:21.013,1:11:27.020
Ligji i ka vajtu gjigantët e mediave tradicionale kundër [br]nji kulture të re të remixit shum ma të sofistikume.

1:11:27.110,1:11:30.330
Ky ligj e shndërron secilin njeri që ka website në polic,

1:11:30.527,1:11:34.007
edhe nëse nuk kujdesen që kushdo që e përdorë[br]websitein e tij mos m'e përdorë për ndoj punë

1:11:34.139,1:11:38.639
që potencialisht mundet me qenë ilegale, sepse përndryshe[br]krejt faqja mshelet pa kurrfarë gjykimi.

1:11:38.798,1:11:43.568
Kjo e kapërcen çdo masë, kjo asht katastrofë.

1:11:43.781,1:11:51.527
Ky ligj asht rrezik serioz kundër lirisë së shprehjes[br]dhe lirive civile për tanë ata që e përdorin internetin.

1:11:51.762,1:11:55.454
Ka pasë edhe nji grusht prej neve që kanë thanë,[br]"Këqyr, as na nuk jemi për piratëri,

1:11:55.754,1:12:00.257
por nuk ka kuptim me shkatërru arkitekturën [br]e internetit,

1:12:00.357,1:12:05.397
sistemin e emnave të domenave edhe gjithçka që e ban[br]të lirë e të hapun në emën të luftës kundër piratërisë,

1:12:05.762,1:12:07.862
Aaroni këtë e kuptoi menjiherë.

1:12:07.957,1:12:11.817
Liritë, që garantohen me Kushtetutën tonë,[br]liritë, mbi të cilat asht ndërtu vendi jonë

1:12:11.897,1:12:14.337
kishin me u fshi me nji të rame.

1:12:14.519,1:12:18.619
Teknologjia e re në vend se me na pru liri ma të madhe,[br]kish me na anulu të drejtat fundamentale

1:12:18.661,1:12:21.222
që gjithmonë i kemi marrë si të mirëqena.

1:12:21.332,1:12:27.100
Sot e kuptova këtë punë, tuj folë me Peterin,[br]nuk kisha mujtë me leju me ndodhë kjo.

1:12:28.323,1:12:33.348
Kur u prezentu SOPA në tetor[br]2011, konsiderohej e paevitueshme.

1:12:33.555,1:12:37.357
Strategjia jonë kur dul për herë të parë,[br]ka qenë me mujtë me ngadalësu procesin e ligjit,

1:12:37.457,1:12:41.537
ndoshta me dobësu pak, por as neve

1:12:41.637,1:12:44.668
nuk na ka shku mendja që mujmë m'e ndalë krejt.

1:12:46.070,1:12:51.865
Meqenëse kam punu në Washington, ajo që e mëson atje[br]asht, tipike për Washingtonin,

1:12:52.090,1:12:57.662
luftat legjislative janë lufta mes dy grupeve [br]t'korporatave me interesa të ndryshme.

1:12:58.060,1:13:02.063
Tana ato i çojshin grushtat përpjetë me kalu ligjin,[br]e luftat që janë të barabarta

1:13:02.533,1:13:06.983
janë ato kur interesat e nji grupi të korporatave[br]asht kundër interesave të nji grupi tjetër,

1:13:07.203,1:13:11.104
edhe ato janë si baraz për kah kontributet në[br]kampanja dhe në lobim.

1:13:11.277,1:13:13.109
Këto janë ma të barabarta.

1:13:13.191,1:13:16.153
Ato që nuk janë lufta të barabarta, janë ato ku

1:13:16.253,1:13:20.516
krejt paret janë në njenën anë,[br]tana korporatat janë në njanën anë,

1:13:20.531,1:13:23.443
edhe veç do miliona njerëz në anën tjetër.

1:13:25.097,1:13:30.209
Nuk kam pa diçka si PIPA dhe SOPA[br]për tanë kohën sa kam qenë në shërbim publik.

1:13:30.516,1:13:36.427
Kanë qenë ma shum se katërdhejtë senatorë[br]amerikanë si sponzor të ligjit,

1:13:36.700,1:13:40.274
kështuqë kishin hala punë me ba për me i mbërri

1:13:40.374,1:13:43.808
gjashtëdhejtë vota me i kalu procedurat.

1:13:44.296,1:13:47.443
Edhe unë fillova me dyshu. Ka qenë periudhë e vrazhdë.

1:13:47.952,1:13:53.221
Swartzi dhe Demand Progress ia dolën me nxitë përkrahje[br]të madhe me metoda tradicionale të fushatës,

1:13:53.445,1:13:59.107
në kombinim me voiceover IP,[br]që me jau lehtësu njerëzve me thirrë në Kongres.

1:13:59.851,1:14:03.587
Nuk kam taku kurrë asnji tjetër[br]që ka mujtë me vepru në nivel të tij

1:14:03.687,1:14:07.825
si në anën e tekonologjisë[br]ashtu edhe në anën e strategjisë së fushatës.

1:14:08.707,1:14:12.509
Miliona njerëz e kanë kontaktu Kongresin[br]edhe kanë nënshkru peticionin kunder-SOPA.

1:14:12.788,1:14:14.762
Kongresin e nxajnë në zgabim.

1:14:15.091,1:14:20.073
Veç ka qenë interesant me i pa anëtarët e pahaber[br]të Kongresit tuj debatu për ligjin,

1:14:20.318,1:14:22.737
me i pa tuj insistu se mujnë me rregullu internetin,

1:14:22.910,1:14:24.988
edhe që nji tufë bubaçash s'mujnë me i ndalë.

1:14:25.088,1:14:26.230
Unë nuk jam bubaç.

1:14:26.461,1:14:27.924
Nuk jam boll bubaç...

1:14:28.238,1:14:30.860
Ndoshta duhet me dalë me pyet nji bubaç[br]çka ban ky send.

1:14:30.960,1:14:33.153
Hajde e organizojmë nji ndigjim, bjerni bubaçat...

1:14:35.730,1:14:37.529
Nime?

1:14:40.127,1:14:41.115
"Bubaçat"?

1:14:42.201,1:14:45.529
diqysh po m'doket qe fjala qe je [br]kah e lypë asht "ekspert"...

1:14:47.115,1:14:51.365
për me të skjaru në mënyrë që ligji mos me të ra kresë

1:14:51.465,1:14:53.408
edhe me ta thy internetin.

1:14:53.554,1:14:56.873
Na e përdorim fjalën "geek" por neve na lejohet[br]m'e përdore se na jemi geeka.

1:14:57.169,1:15:01.361
Fakti që ka mbërri qaq larg sa ka mbërri,[br]pa jau pru punën me thirrë eksperta teknik,

1:15:01.745,1:15:04.679
kallxon se ka nji problem në këtë shehër.

1:15:05.038,1:15:11.978
P'e lypë dikend me m'ardhë para këtij trupi,[br]edhe me dëshmu në ndigjim, "Qe pse e kanë gabim."

1:15:12.279,1:15:15.261
Dikur e kanë pasë nji zyre që ka ofru këshilla[br]shkencore edhe teknologjike,

1:15:15.581,1:15:18.948
edhe antarët kanë mujtë me shku te ta edhe me iu thanë,[br]"Ndihmomë me marrë vesh qet punë X,Y,Z."

1:15:19.048,1:15:22.115
Edhe Gingrichi e mbytë atë.[br]Thot se asht shpenzim kot.

1:15:22.215,1:15:25.958
Qysh prej atëherë Kongresi zhytet[br]në mesjetë të errët.

1:15:26.369,1:15:29.394
Nuk ma merr mendja se dikush ka mendu seriozisht se SOPA[br]ka me u mujtë, bile as Aaroni.

1:15:30.304,1:15:33.953
Por ia ka vlejtë me tentu, megjithëse [br]nuk u dokke që mujmë me fitu,

1:15:34.650,1:15:38.393
më kujtohet, ndoshta disa muj ma vonë,[br]që m'u kthy edhe më tha,

1:15:38.493,1:15:40.540
"Po mendoj se mujmë me fitu."

1:15:40.680,1:15:43.789
e unë ia ktheva, "Shum punë e çartë kish me qenë."

1:15:44.279,1:15:45.974
Thirrjet në Kongres vazhdojnë.

1:15:46.157,1:15:50.352
kompania e hostingut te domainave Go Daddy[br]bahet mbështetëse e ligjit,

1:15:50.587,1:15:54.742
me mija përdorues i transferojnë[br]domainat e veta në shejë proteste.

1:15:55.112,1:15:59.924
Mbas as nji jave të plotë, Go Daddy[br]e ndërron pozicionin e vet karshi SOPAës.

1:16:00.216,1:16:05.802
Kur njerëzit e Kongresit që e përkrahshin[br]pjesën për industrinë e filmave,

1:16:06.223,1:16:10.547
e morën vesh se ka ndodhë kjo zmbrapsje,[br]ata fillun me zbutë pak ligjin.

1:16:10.719,1:16:15.921
Keni mujtë me përcjellë lakoren. Keni mujtë[br]me pa që argumentet tona fillun me pasë kuptim.

1:16:16.197,1:16:18.774
Ka qenë sikur Aaroni me pasë dhezë nji [br]kokërr qibritit edhe ajo me u shkymë menjiherë,

1:16:18.874,1:16:20.795
me dhezë edhe nja, me u shkymë prap,

1:16:20.895,1:16:24.485
edhe në fund me gjetë boll krande[br]që me dhezë zjarmin,

1:16:24.532,1:16:27.430
i cili mandej u shndërru në flakë mali.

1:16:27.660,1:16:31.483
Me 16 janar 2012, Shpija e Bardhë [br]e lëshon nji deklaratë

1:16:31.583,1:16:34.166
ku thojnë se nuk e përkrahin ligjin.

1:16:34.188,1:16:36.443
Mandej ndodh si vijon:

1:16:36.502,1:16:39.942
Jam besimtar i madh se na duhet me u marrë[br]me çashtje të piraterisë,

1:16:40.042,1:16:44.585
dhe se duhet me u marrë me to në mënyrë [br]serioze, por ky ligj nuk asht ligj adekuat.

1:16:44.764,1:16:48.805
Kur Jimmy Walesi e dha mbështetjen e vet[br]tuj e nxi Wikipediën,

1:16:49.177,1:16:52.360
numrin pesë të faqeve ma të popullarizume në botë,

1:16:52.689,1:16:58.629
kjo faqe asht shtatëpërqindshi i krejt klikave[br]kudo në internet.

1:16:58.720,1:16:59.929
Wikipedia u ba e zezë.

1:17:00.005,1:17:00.981
Reddit u ba i zi.

1:17:01.073,1:17:03.061
Craigslist u ba i zi.

1:17:03.180,1:17:05.890
Telat e telefonit në Capitol Hill ia nisën me u shkri.

1:17:06.019,1:17:10.135
Antarët e Kongresit fillun me vrapu m'u marrë me[br]çashtjen, tuj lëshu deklarata se nuk e përkrahin ligjin

1:17:10.655,1:17:13.767
të cilin ka qenë tuj e promovu, veç disa ditë përpara.

1:17:13.946,1:17:17.538
Mbrenda 24 orëve, numri i oponentëve[br]të SOPAës në Kongres

1:17:17.693,1:17:19.055
shkoi prej kësaj...

1:17:19.297,1:17:22.431
në këtë.

1:17:22.636,1:17:29.655
Me i pa kongresmenat gradualisht tuj i ndërru anët[br]mbrenda ditës së nximjes së internetit

1:17:29.891,1:17:31.665
ka qenë goxha e pabesueshme.

1:17:32.015,1:17:35.050
Nji kthim prej njiqind reprezentuesve.

1:17:35.218,1:17:38.586
Dhe ky ishte momenti, sado që ka qenë vështirë[br]me besu, mbas krejt kësaj,

1:17:38.764,1:17:40.596
na kishim fitu.

1:17:40.889,1:17:43.050
Për sendin që krejt thojshin që asht i pamundshëm,

1:17:43.299,1:17:46.326
të cilin disa prej kompanive ma të mëdha në botë [br]e kishin fshi si iliuzion,

1:17:46.619,1:17:48.537
ndodhi.

1:17:48.982,1:17:50.307
Ia dolëm.

1:17:50.773,1:17:52.529
Fitum.

1:17:55.785,1:17:58.621
Kjo ka qenë javë historike në internet--[br]bile edhe në politikën Amerikane.

1:17:58.921,1:18:03.909
Ajo që ndigjojshim prej njerëzve në Washington, D.C.,[br]prej nëpunësave në Capitol Hill ishte:

1:18:04.318,1:18:08.504
kanë marrë ma shum emaila edhe thirrje në telefon[br]në ditën e nximjes

1:18:08.748,1:18:10.920
se që kanë marrë për çfarëdo çashtje tjetër.

1:18:11.157,1:18:13.064
Kjo ka qenë moment shum emocionus.

1:18:13.237,1:18:17.480
ky ka qenë momenti, kur interneti ka kalu [br]n'fazë t'pjekunisë, politikisht.

1:18:17.774,1:18:21.303
Ka qenë shum ngazëllyse - asht vështirë [br]me besu që përnjimend ka ndodhë.

1:18:21.498,1:18:25.205
Asht vështirë me besu që nji ligj me kaq shum[br]fuqi financiare mbrapa vetes

1:18:25.519,1:18:28.997
thjesht s'ka lundru nëpër Kongres.

1:18:29.381,1:18:32.007
Edhe jo veç s'ka lundru, por as s'ka kapërcy.

1:18:33.993,1:18:36.409
Lehtë asht nganjiherë me ndje veten të pafuqishëm,

1:18:36.509,1:18:40.364
si me dalë në rrugë edhe [br]me marshu e me bërtitë edhe kurrkush mos me t'ndi.

1:18:40.729,1:18:43.308
Po sot kam ardhë këtu me ju thanë se jeni të fuqishëm.

1:18:46.135,1:18:50.776
Pra ndoshta nganjiherë ndiheni se nuk ju ndigjon[br]kurrkush, por kam ardhë me ju thanë se ju ndigjojnë.

1:18:50.816,1:18:53.240
Ju ndigjojnë. Ju e bani dallimin.

1:18:53.428,1:18:56.832
Mundeni me ndalë këtë ligj nëse nuk e ndalni luftën.

1:18:59.889,1:19:00.910
Ndale PIPAën.

1:19:01.010,1:19:02.756
Ndale SOPAën.

1:19:04.022,1:19:07.388
Disa prej kompanive ma të mëdha të internetit,[br]për me qenë të sinqertë, kishin me përfitu

1:19:07.488,1:19:11.059
në nji botë ku konkurenca e tyne e vogël[br]kishte me u cenzuru.

1:19:12.359,1:19:14.946
Nuk mundemi m'e lanë këtë punë me ndodhë.

1:19:15.012,1:19:19.131
Për tê ka qenë ma me randësi me u siguru[br]që e ban nji ndryshim të vogël

1:19:19.452,1:19:23.111
se me lujtë nji rol të vogël në nji ndryshim të madh.

1:19:23.548,1:19:27.927
Por SOPA ka qenë si me lujtë nji pjesë [br]t' madhe në nji ndryshim të madh,

1:19:28.027,1:19:30.493
e për tê, ka qenë sprovë e konceptit

1:19:30.593,1:19:34.909
diçka si, "Okej, ajo çka po du me ba [br]me jetën teme, asht me ndërru botën."

1:19:35.166,1:19:39.311
"Mendoj për këtë në mënyrën krejt shkencore[br]të matjes së efektit,

1:19:39.565,1:19:42.653
edhe kjo tregon se asht e mundshme."

1:19:42.921,1:19:45.650
"Ajo që po du me ba me jetën teme asht e mundshme."

1:19:45.918,1:19:48.503
"E kam vërtetu që mundem,

1:19:48.603,1:19:50.839
që unë, Aaron Swartzi, muj me ndërru botën."

1:19:50.930,1:19:57.356
Për nji djalë që kurrë s'ka mendu për vete [br]që ka ba shum - siç ka qenë Aaroni -

1:19:59.001,1:20:03.855
kjo ka qenë nji prej momenteve të pakta, [br]ku ke mujtë me pa

1:20:03.955,1:20:06.609
me ndje se ka ba diçka të mirë,

1:20:06.834,1:20:11.676
tuj u ndje që këtu ka qenë xhiroja[br]e tij e vetme fitimtare.

1:20:13.668,1:20:15.900
Gjithkoush thojke që s'ka mundësi[br]që kemi me ndalë SOPAën.

1:20:16.034,1:20:17.743
E ndalëm.

1:20:17.837,1:20:22.416
Kjo përbahet prej tri fitoreve të hatashme,[br]e viti hala s'ka përfundu.

1:20:22.587,1:20:26.097
Nëse ka kohë me mendu pozitivisht, tash asht koha.

1:20:26.687,1:20:29.540
Ai e fiton SOPAën nji vjet mbasi që e arrestojnë.

1:20:29.829,1:20:33.369
Nuk janë momente krejt të lumtuna.[br]Plot gjana ishin tuj ndodhë.

1:20:33.653,1:20:40.174
Ai ishte akordu me marrë pjesë në proceset[br]politike, s'ka që e ndalë.

1:20:40.416,1:20:44.361
Lista e organizatave të cilat Swartzi i ka themelu[br]apo bashkë-themelu asht shum e gjatë,

1:20:44.671,1:20:47.914
me vjet para Edward Snowdenin e ka zbulu[br]observimin në internet,

1:20:48.242,1:20:50.799
Swartzi tashma ish shum i brengosun.

1:20:51.080,1:20:55.040
Asht shokuese me pa llogaridhanien kaq të plogshtë

1:20:55.244,1:20:59.617
që nuk kanë as statistika bazike[br]sa i madh asht programi i spiunimit.

1:20:59.697,1:21:03.703
E nëse përgjegja asht:: "Oh, jemi tuj spiunu[br]qaq shum njerëz saqë s'mujmë me i numru"

1:21:04.026,1:21:06.323
atëherë asht fjala për tmerrësisht shum njerëz.

1:21:06.651,1:21:09.803
Nji send kish me qenë nëse thojnë, "Këqyr, e dijmë[br]numrin e telefonave, të cilët po i spiunojmë,

1:21:09.903,1:21:12.793
por nuk e dijmë sa asht numri korrespondues[br]i njerëz që i kanë në përdorim."

1:21:12.890,1:21:15.756
por ata thjesht të kthehen edhe t'thonë,[br]"S'mujmë me ju dhanë numrin."

1:21:16.069,1:21:18.484
Kjo asht bukur--[br]Koxha e frikshme.

1:21:18.721,1:21:25.342
I kanë ba goxha shum presion,[br]ia kanë marrë tana paret që i ka ba.

1:21:25.643,1:21:29.378
E kanë kërcënu me ia marrë [br]edhe lirinë fizike.

1:21:29.777,1:21:33.628
Pse kishin me ba këtë punë? Paj,[br]po i ndjekin zbuluesit?

1:21:34.581,1:21:38.653
Pse i ndjekin njerëzit që [br]e thojnë të vërtetën

1:21:38.954,1:21:45.962
për turlifarë temash, prej bankave,[br]luftave, deri te transparenca e qeverisjes.

1:21:46.584,1:21:49.616
Msheftësia u shërben atyne që janë në pushtet,

1:21:49.866,1:21:54.937
Na jetojmë në nji kohë të msheftësisë që koincidon[br]me kohën kur qeveria po ban plot gjana,

1:21:55.118,1:21:58.250
që janë me gjasë joligjore[br]dhe jokushtetuese.

1:21:58.681,1:22:01.781
pra këto dy sende nuk janë koincidencë.

1:22:01.994,1:22:04.218
Asht krejt e kjartë që kjo teknologji nuk asht zhvillu

1:22:04.571,1:22:09.920
për vende të vogla ngjeti, por për këtu,[br]për me i përdorë në Shtete të Bashkume, [br]prej Qeverisë Amerikane.

1:22:10.171,1:22:14.191
Problemi me programin e spiunimit asht, [br]se ai asht ekspandim i kadalshme edhe i gjatë,

1:22:14.444,1:22:16.964
qysh nga administrata e Nixonit,

1:22:17.159,1:22:19.922
me gjasë u ba e madhe mbas 9/11 nën George W. Bushin,

1:22:20.156,1:22:23.376
edhe Obama ka vazhdu me ekspandu, ndërsa problemet[br]gradualisht janë ba ma të randa e ma të keqija,

1:22:23.868,1:22:27.393
por kurrë s'ka pasë nji asi momenti[br]ku ke mujtë me çu gishtin edhe me thanë,

1:22:27.541,1:22:31.781
"Okej, sot duhet me ia organizu opozitën[br]sepse sot asht dita vendimtare..."

1:22:32.295,1:22:38.799
Prokuroria, për mendim temin te Aaron Swartzi,[br]ka dashtë me çu nji mesazh të caktum si me laser

1:22:39.203,1:22:45.253
te nji grup i njerëzve, të cilët administrata[br]e Obamës i sheh si politikisht të rrezikshëm,

1:22:47.181,1:22:53.981
e ky grup asht esencialisht komuniteti i hackerave,[br]aktivistave të informacionit dhe të demokracisë,

1:22:54.287,1:22:59.542
mesazhi që administrata e Obamës ka dasht me çu [br]te ky komunitet i caktum ka qenë,

1:22:59.745,1:23:04.953
për mendim temin, "E dijmë që keni shkathtësi[br]me i ba telashe establishmentit,

1:23:05.175,1:23:08.517
kështuqë dojmë me jau dhanë nji shembull[br]përmjet Aaron Swartzit

1:23:08.817,1:23:13.258
me ju tutë sa ma shum prej juve që mos me ba probleme."

1:23:13.683,1:23:17.000
Edhe qeveria tha,[br]"Oh, opinionet ligjore që po i përdorim

1:23:17.222,1:23:20.293
për me i legalizu programet e spiunimit[br]janë gjithashtu sekrete,

1:23:20.626,1:23:23.506
kështuqë s'mujmë as me ju kallxu cilat ligje[br]po i perdorim për me ju spiunu."

1:23:23.851,1:23:26.301
Secilën herë ata mujnë me thanë,[br]"Oh, kjo asht nji shkallë tjetër e cyber-luftës.

1:23:26.525,1:23:30.041
Cyber-kriminelët po na sulmojnë prap.[br]Jemi në rrezikë tanë bashkë. Tanë jemi të prekun."

1:23:30.350,1:23:33.577
Ata i përdorin këto arsyetime për me kapërcy[br]ligje hala ma të rrezikshme.

1:23:35.403,1:23:40.228
[Intervistuesi] Pra veç me ju përcjellë -[br]personalisht, si e keni ndjenjë që po ec beteja?

1:23:40.787,1:23:42.144
Mvaret prej teje!

1:23:42.244,1:23:46.104
-E dij. Puna asht që na duhet...

1:23:47.640,1:23:52.578
Janë dy perspektiva polarizuese[br]apo jo,

1:23:52.776,1:23:57.162
gjithëçka asht mirë, interneti ka kriju hapësinë[br]për liri, gjithëçka ka me qenë fantastike

1:23:57.262,1:23:58.833
apo gjithëçka asht e tmerrshme,

1:23:58.933,1:24:01.754
interneti i ka kriju tana këto vegla[br]për me thy edhe me spiunu,

1:24:01.812,1:24:03.602
me kontrollu çka flasim.

1:24:03.661,1:24:05.540
Puna asht që të dyja këto janë të vërteta, apo jo?

1:24:05.788,1:24:09.880
Interneti i ka ba të dyja këto, edhe të dyja[br]janë mahnitës edhe të habitshme

1:24:10.226,1:24:13.127
cila prej tyne ka me fitu në fund[br]mvaret prej neve.

1:24:13.283,1:24:17.084
S'ka kuptim me thanë, "Oh, njana i ka punët ma mirë[br]se tjetra." Diqysh, të dyja janë të vërteta.

1:24:17.341,1:24:20.937
Edhe krejt mvaret prej neve cilën kemi m'e theksu[br]dhe cilën kemi m'e përkrahë

1:24:21.073,1:24:23.440
sepse të dyjat janë aty, edhe të dyjat[br]kanë me qenë gjithmonë aty.

1:24:28.790,1:24:34.750
Me 12 shtator 2012, prokurori federal e[br]dorëzon nji aktakuzë plotësuese kundër Swartzit,

1:24:34.850,1:24:40.010
tuj shtu edhe disa pika të shkeljeve, qasje[br]e pautorizume në kompjuter, dhe krim kompjuterik.

1:24:40.665,1:24:45.397
Tash në vend të katër krimeve të randa,[br]Swartzi po akuzohej për trembëdhejtë.

1:24:45.722,1:24:48.675
zelli i prokurorit ish rritë dramatikisht,

1:24:48.883,1:24:52.034
ashtu siç ish rritë edhe koha e burgut potencial [br]për Swartzin si edhe gjobat.

1:24:52.134,1:24:55.257
Ata e dorëzun nji aktakuzë të re për me shtu pika,

1:24:55.644,1:25:01.366
edhe e kishin madje edhe nji teori se pse kjo sjelle[br]përbante disa vepra penale,

1:25:01.739,1:25:05.850
dhe se nji aktgjykim signifikant [br]duhej shqiptu simbas ligjit.

1:25:07.171,1:25:10.266
Kjo teori dhe krejt rasti i prokurorisë[br]kunder Swartzit

1:25:10.744,1:25:13.702
involvojke nji ligj të krijum fillimisht në vitin 1986.

1:25:14.200,1:25:16.503
Ai quhet "Ligji për keqpërdorimin dhe krimin kompjuterik".

1:25:16.836,1:25:18.400
Ligji për keqpërdorimin dhe krimin kompjuterik

1:25:18.500,1:25:22.101
Ka qenë i inspirum prej filmit "War Games"[br]me Matthew Broderickun - shum film i mirë.

1:25:22.318,1:25:23.694
[Broderick] Tash t'nxuna.

1:25:23.794,1:25:27.735
Në këtë film, nji fëmijë,[br]përmjet magjisë së rrjeteve kompjuterike

1:25:27.963,1:25:30.296
mbërrin m'e lansu nji sulm nuklear.

1:25:33.601,1:25:37.509
Kjo, në fakt nuk asht e mundshme,[br]dhe as ka qenë e mundshme në vitet e '80ta

1:25:37.694,1:25:41.794
por ky film si duket e ka frikësu Kongresin qaq sa

1:25:41.845,1:25:44.805
me lëshu ligjin e parë për keqpërdorimin[br]dhe krimin kompjuterik.

1:25:45.102,1:25:48.551
Ky asht ligj që asht mbrapa kohës,[br]për shembull e penalizon

1:25:49.271,1:25:53.835
nji marrëveshje të kushteve të shërbimit.[br]Mundesh me pasë diçka si

1:25:53.943,1:26:00.951
eHarmony apo Match.com, edhe dikush i fryn pak[br]karakteristikat e veta personale,

1:26:01.249,1:26:05.095
edhe pa pritë e pa kujtu, mvarësisht prej [br]jurisdikcionit edhe prokurorit,

1:26:05.343,1:26:07.798
mundet me sharru në telashe të mëdha.

1:26:08.012,1:26:10.103
Të gjithë e dijmë çka janë "Kushtet e përdorimit".

1:26:10.434,1:26:14.054
Shumica e njerëzve nuk i lexojnë,[br]por mos me u sjellë simbas tyne don me thanë

1:26:14.278,1:26:16.301
se keni ba krim të randë.

1:26:16.567,1:26:18.864
Kushtet e Shërbimit të websiteave [br]shpesh përmbajnë gjana si:

1:26:19.112,1:26:22.332
"Silluni mirë me njani-tjetrin", apo[br]"Mos bani diçka që s'ka hije."

1:26:22.629,1:26:27.336
Idea që kodi penal ka diçka me shtu[br]në këso kundërvajtje,

1:26:27.508,1:26:30.561
Shumicën e njerzve i tranon krejt.

1:26:30.778,1:26:33.323
Shembujt bahen hala ma të "trentë":

1:26:33.704,1:26:39.397
Derisa nuk asht ndryshu n'vitin 2013, Kushtet [br]e shërbimit n'webin e magazinës Hearst's Seventeen

1:26:39.724,1:26:43.098
kanë thanë se duhesh me i pasë 18 vjet për me lexu.

1:26:43.167,1:26:46.414
Muj me thanë se sa i përket mënyrës qysh e ka intepretu[br]ligjin Departamenti i Drejtësisë,

1:26:46.514,1:26:49.063
na krejt jemi tuj e shkelë ligjin me dy kambë.

1:26:49.429,1:26:54.777
I padefinum edhe me plotë hapësinë për keqpërdorim[br]Ligji asht ba çekiç për me iu ra të tanëve

1:26:54.840,1:26:57.852
për nji varg të landëve që kanë të bajnë me kompjutera.

1:26:57.961,1:27:00.248
Ndonëse nuk janë faktori kryesor në këtë rast,

1:27:00.416,1:27:04.775
njimbëdhejtë prej trembëdhejtë akuzave kundër Swartzit[br]ishin prej ligjit për keqpërdorimin dhe krimin kompjuterik.

1:27:07.088,1:27:11.305
Peytja "Pse?" rri pezull mbi pjesën[br]ma të madhe të tregimit të Aaron Swartzit.

1:27:11.655,1:27:15.885
Çka e ka motivu qeverinë,[br]edhe çka kish me qenë landa e tyne?

1:27:16.025,1:27:19.785
Departmenti i Drejtësisë ka refuzu me dhanë përgjegje,

1:27:19.900,1:27:23.500
Por Profesori Orin Kerr asht nji ish prokuror[br]që e ka studiu rastin.

1:27:23.924,1:27:27.949
Unë vij te ky rast prej nji drejtimi tjetër[br]për dallim prej njerëzve tjerë, për disa arsye:

1:27:28.199,1:27:31.143
Unë kam qenë prokuror federal[br]në Departament të Drejtësisë për tre vjet

1:27:31.301,1:27:33.931
para se me nisë me dhanë mësim. Qeveria ka pru

1:27:34.031,1:27:38.303
aktakzuë bazu në krime[br]që ata kanë mendu se janë kry,

1:27:38.341,1:27:42.016
si nji çashtje krejt juridike, tuj i pa[br]presedanët, tuj i pa statutet,

1:27:42.345,1:27:45.618
tuj pa historinë, tuj i pa rastet[br]që kanë ndodh deri tash,

1:27:45.814,1:27:49.121
Mendoj se ka qenë aktakuzë e bazume.

1:27:49.366,1:27:51.341
Mundeni me debatu nëse asht dashtë [br]me ngritë këtë rast.

1:27:51.646,1:27:56.665
Ka shum mospajtime. Disa njerëz janë për[br]Qasje të Hapun, disa nuk janë.

1:27:57.521,1:28:02.948
Mendoj se qeveria e ka marrë shum seriozisht[br]"Manifesitn e Guerilës për Qasje të Hapun" t'Swartzit,

1:28:03.926,1:28:09.546
edhe mendoj se e kanë pa atê si dikend[br]që asht i përkushtum, si imperativ moral,

1:28:09.899,1:28:14.987
me shkel ligjin, me tejkalu ligjin[br]që Swartzi e ka pa si të padrejtë,

1:28:15.172,1:28:20.808
dhe në demokraci, nëse mendon se ligji asht [br]i padrejtë, ka mënyra se si ndrrohet ligji.

1:28:20.980,1:28:24.305
Ka mënyrë me shku në Kogres qashtu qysh Swartzi[br]e ka ba në rastin e SOPAës,

1:28:24.502,1:28:28.281
ose mundesh me shkelë ligjin ose [br]në nji mënyrë me anulu ligjin,

1:28:28.674,1:28:33.838
edhe mendoj se ajo që e ka nxitë prokurorinë[br]ka qenë ndjenja e përkushtimit të Swartzit,

1:28:34.045,1:28:39.531
jo veç me shkelë ligjin, por edhe me u kujdesë[br]që ligji me u anulu.

1:28:39.846,1:28:43.730
gjithkush me pasë qasje[br]në databazë asisoji që

1:28:43.894,1:28:46.969
s'kishe mujtë ma me kthy pastën prap në tubë.

1:28:47.208,1:28:51.039
Me ba punë të kryme, edhe ana Swartzit kish me fitu.

1:28:52.655,1:28:56.021
Ka mospajtim të madh në shoqëni[br]nëse ky asht ligj i padrejtë,

1:28:56.310,1:29:00.197
dhe në fund ky asht vendim, të cilin duhet me marrë[br]populli amerikan, përmjet Kongresit.

1:29:00.461,1:29:03.387
Problemi i dytë asht,[br]na hala po mundohemi me marrë vesh:

1:29:03.592,1:29:07.546
Cila asht vija që ndan krimet ma pak serioze[br]prej atyne serioze?

1:29:07.867,1:29:12.157
Tash po futemi në nji ambient tjetër[br]të kompjuterave dhe keqpërdorimit të tyne,

1:29:12.396,1:29:16.680
dhe hala s'kemi sens të fort[br]se cila asht kjo vijë që i ndan

1:29:16.884,1:29:19.117
sepse tek tash po merremi me atë punë.

1:29:19.490,1:29:22.232
ky asht zbatim i dobët i diskrecionit prokurorial.

1:29:22.499,1:29:25.731
Çekiçi, të cilin Departamenti i Drejtësisë[br]e ka për me i frikësu njerëzit

1:29:25.838,1:29:28.540
po bahet ma i madh e ma i madh,

1:29:28.754,1:29:32.951
edhe shumica e njerëzve,[br]nuk mujnë me i lujtë zaret e jetës së vet si në lojë.

1:29:33.180,1:29:35.798
A duhet me ia përgju dikujt telefonin? [br]A duhet me i xhiru?

1:29:35.951,1:29:39.253
A duhet me nxanë dikend për me dëshmu[br]kundër njerëzve tjerë?

1:29:39.529,1:29:42.206
Kështu mendojnë agjentat dhe prokurorët federal.

1:29:42.368,1:29:44.814
Ata krijojnë landë.

1:29:46.758,1:29:51.292
Swartzi u kap në ingranazhin brutal të sistemit [br]kriminal, sistem që s'mundet me u kthy mbrapa,

1:29:51.586,1:29:57.033
Nji maqinë që Amerikën e ke ba vendin me [br]numrin ma të madh të burgimeve në botë.

1:29:57.411,1:30:02.352
Në këtë vend ia kemi leju vetes me u zanë[br]prej politikës së frikës dhe mllefit,

1:30:02.745,1:30:07.826
edhe gjithçka na frikëson,[br]si e ardhmja e qasjes në internet,

1:30:08.293,1:30:13.073
edhe gjithçka që na mllefos, instinktivisht[br]krijon intervenim të sistemit kriminal,

1:30:13.526,1:30:18.764
kemi përdorë burgje, denime[br]për me zgjidhë probleme të shumta

1:30:19.060,1:30:22.847
të cilat historikisht kurrë nuk janë pa[br]si probleme kriminale.

1:30:23.063,1:30:28.423
Impulsi me kërcënu, akuzu,[br]persekutu, që asht pjesë e kësaj

1:30:28.632,1:30:31.978
ka kriju debat dhe kontraverzë rreth qasjes[br]online dhe informacionit në internet,

1:30:32.793,1:30:35.546
që asht shum konsistent me atë [br]që e shohim edhe në domena tjera.

1:30:35.768,1:30:39.800
I vetmi dallim asht se njerëzit që [br]janë cak dhe viktimizohen

1:30:40.167,1:30:45.741
prej kësaj mënyre t'përgjegjes me krim e me burgim[br]zakonisht janë t'varfën dhe minoritete.

1:30:47.587,1:30:50.700
Izolimi i Swartzit prej shokëve dhe familjes u rrit.

1:30:51.062,1:30:53.343
Ai kish pushu me punu në çfarëdo projekti tjetër,

1:30:53.388,1:30:57.123
rasti ia ksih preokupu,[br]pothuejse krejt jetën.

1:30:57.136,1:31:02.297
Nji prej avakatëve t'Aaronit si duket i kish thanë [br]prokurorit që ai ishte emocionalisht shum i lëndueshëm,

1:31:03.060,1:31:07.073
dhe se kjo ishte diçka që ata [br]asht dashtë me pasë parasysh.

1:31:07.173,1:31:09.418
Ia kish randu shum jetën.

1:31:09.660,1:31:14.717
Atij nuk i ka pëlqy me ia kufizu[br]lëvizjen edhe aktivitetet në çfarëdo mënyre,

1:31:15.594,1:31:20.742
kërcënimi i burgut,[br]të cilin ia rrehshin shum,

1:31:21.759,1:31:23.671
e tmerrojke komplet.

1:31:23.771,1:31:26.280
rasti ia harxhoi tana resurset financiare,

1:31:26.380,1:31:32.018
edhe na ka kushtu edhe neve shum pare, edhe ai [br]kish nxjerrë nji shumë goxha të madhe t'pareve,

1:31:32.351,1:31:36.321
kjo pat shku në shifër prej miliona dollarëve.

1:31:36.595,1:31:38.291
Mbrojtja juridike?[br]- Po.

1:31:38.391,1:31:40.695
-Milionëshe?[br]- Po.

1:31:41.319,1:31:43.835
Mendoj se nuk ka dashtë me iu ba barrë njerëzve.

1:31:44.092,1:31:47.626
Ka qenë njifarë faktori si, "E kam jetën teme normale,

1:31:48.006,1:31:50.131
edhe kam nji send muti me të cilin duhet me u marrë,

1:31:50.292,1:31:53.099
edhe mundohem me i mbajtë këto dy gjana[br]sa ma ndamas që asht e mundshme,

1:31:53.329,1:31:57.324
por dikur ato ia nisin me u përshklli bashkë[br]edhe gjithçka bahet mut."

1:31:59.173,1:32:02.526
Swartzi e kish përpara nji zgjedhje të randë[br]e cila sa vijke bahej ma e vështirë:

1:32:02.560,1:32:04.989
A me pranu fajin edhe me vazhdu jetën,

1:32:05.006,1:32:07.298
apo me luftu kundër sistemit të prishtë?

1:32:07.462,1:32:09.391
Në rastin e tij përgjegja ishte e thjeshtë:

1:32:09.491,1:32:12.919
E refuzon marrëveshjen edhe caktohet data e gjykimit.

1:32:13.140,1:32:17.014
Aaroni ishte rezolut që mos me u përkulë[br]e as me akceptu çkado

1:32:17.221,1:32:21.479
në çka nuk ka besu që asht e drejtë,[br]por njikohësisht ishte i frikësum.

1:32:32.885,1:32:34.752
Nuk mendoj se do ta kishin denu Aaronin.

1:32:34.953,1:32:38.598
Mendoj se do ta kishim nxjerrë prej gjykatores,[br]Edhe kisha me i dhanë nji përqafim të madh,

1:32:38.817,1:32:44.184
edhe do t'kishim ecë mbi lumin e vocërr n'Boston, [br]edhe do t'kishim shku me pi nga nji birrë.

1:32:45.592,1:32:49.834
Njimend kam mendu se jemi në anë të drejtë. [br]Se kemi me fitu rastin.

1:32:49.934,1:32:51.765
Mendojsha se mujmë me fitu rastin.

1:32:51.865,1:32:54.351
Ai s'folke për këtë punë shum,[br]por mujshe me pa

1:32:54.451,1:32:57.388
dhimbtën e madhe që e kish mbrenda.

1:33:01.780,1:33:04.946
Në asnji periudhë gjatë fëmijnisë[br]Aaroni s'kish pasë luhatje të disponimit

1:33:05.200,1:33:10.686
as periudha depresive as kurrgja[br]që mundet me u quejtë "depresion i randë"

1:33:10.954,1:33:13.802
asht e mundshme që ka qenë depresiv.[br]Njerëzit bahen depresiv.

1:33:18.952,1:33:23.255
Shum herë në relacionin tonë,[br]mbas tri apo katër javëve,

1:33:23.918,1:33:26.570
E mbaj mend që m'pat thanë

1:33:27.627,1:33:30.551
që jam shum ma e fortë se ai.

1:33:30.787,1:33:33.500
Ai ka qenë shum delikat në shum mënyra.

1:33:33.670,1:33:36.839
Gjanat kanë qenë për te shum ma të vështira[br]se për shumicën e njerëzve.

1:33:37.040,1:33:39.650
Edhe kjo ka qenë pjesë e madhështisë së tij.

1:33:41.056,1:33:46.749
Mendoj se ka pasë diçka si depresion klinik[br]në moshën njizetvjeçare.

1:33:47.068,1:33:49.542
Nuk mendoj se ka pasë depresion sa ishim bashkë.

1:33:49.811,1:33:55.115
Nuk ka qenë tip i "gëzueshëm", por kjo [br]asht ndryshe prej depresionit.

1:33:56.683,1:34:01.456
Ka qenë nën nji presion të hatashëm[br]për dy vjet të plota.

1:34:01.682,1:34:04.033
Thjesht s'ka dashtë me vazhdu ma tutje.

1:34:04.215,1:34:07.569
Ai thjesht--[br]Mendoj se iu ka tepru thjesht.

1:34:14.411,1:34:17.160
Mora nji telefonatë natën vonë.

1:34:17.654,1:34:22.931
E ndjeva që diçka s'asht në rregull, mandej [br]e thirra, edhe e kuptova çka kish ndodhë.

1:34:23.821,1:34:28.899
Nji prej bashkë-themeluesve të faqes zbavitëse [br]t'lajmeve "Reddit" asht gjetë i vdekun.

1:34:29.087,1:34:31.570
Policia thotë se njizet-e-gjashtë-vjeçari Aaron Swartz

1:34:31.668,1:34:35.425
e ka vra veten dje në banesën e tij në Brooklyn.

1:34:37.379,1:34:46.346
Mendova e kemi hupë nji prej mendjeve[br]ma kreative t'gjeneratës tonë.

1:34:46.803,1:34:50.936
krejt bota m'u shemb për nji moment.

1:34:56.922,1:35:00.139
Ka qenë nji prej netëve ma të randa të jetes teme.

1:35:00.388,1:35:04.723
Mbeta tuj bërtitë, "Nuk po t'ndigjoj![br]Çka the? Nuk po t'ndigjoj!"

1:35:07.533,1:35:08.980
S'mundem. Qaq.

1:35:09.080,1:35:10.938
Okej.

1:35:16.248,1:35:22.393
Asgja s'kish kuptim,

1:35:22.613,1:35:24.920
as tash nuk po ka kuptim.

1:35:25.020,1:35:27.401
Isha shum i frustrum, i mllefosun.

1:35:38.057,1:35:43.166
U mundojsha me ia shpjegu fëmijve të mij.

1:35:43.725,1:35:47.038
Çika jeme tre-vjeçe më tha doktorat mujnë me ndreqë.

1:35:52.416,1:35:56.666
Kam njoftë plot njerëz që kanë vdekë,[br]Por kurrë nuk e kam hupë dikend qeshtu,

1:35:56.824,1:36:03.841
sepse gjithkush e ndjen, edhe unë,[br]ka qaq shum gjana - me i ba...

1:36:04.942,1:36:11.036
Nuk e kam dijtë që asht aty. Nuk e kam dijtë[br]se kjo vujtje e tij...

1:36:11.496,1:36:14.215
Ai ka qenë pjesë e jemja.

1:36:16.425,1:36:20.685
Veç dojsha mos me qenë e vërtetë...

1:36:24.945,1:36:29.207
edhe mandej e këqyra faqen e tij në Wikipedia[br]edhe pash datën:

1:36:33.084,1:36:35.601
"deri me 2013".

1:36:44.006,1:36:45.264
Aaroni ka vdekë.

1:36:46.036,1:36:50.000
Shtegtarë në këtë botë të trentë,[br]e kemi hupë nji mentor, nji plak të urtë.

1:36:50.614,1:36:53.969
Hackera për drejtësi, jemi rrëxu.

1:36:54.337,1:36:55.941
E kemi hupi nji të tonin.

1:36:57.107,1:37:02.386
Ushqyes, kujdestar, ndigjues,[br]ujitës, prind të tanë ju,

1:37:02.893,1:37:06.775
e kemi hupë nji fëmijë.[br]Le t'vajtojmë të gjithë.

1:37:07.290,1:37:10.748
-Sir Tim Berners-Lee, 11 Janar 2013

1:37:14.798,1:37:19.376
Mendimi jem i parë ka qenë: çka nëse as nuk vërehet?

1:37:19.476,1:37:23.948
Për mu nuk ka qenë e kjartë[br]sa ka ra në sy.

1:37:24.348,1:37:29.800
Kurrë nuk kam pa[br]qasi derdhje në internet.

1:37:29.900,1:37:31.856
U kall rrjeti.

1:37:31.956,1:37:37.517
Secili u mundohke me shpjegu në mënyrën e vet,[br]por kurr s'kam pa

1:37:38.121,1:37:40.096
njerëz tuj vajtu në Twitter.

1:37:40.196,1:37:43.728
Njerëzit vajtojshin dukshëm online.

1:37:46.392,1:37:49.508
ai ka qenë djali i internetit,

1:37:49.955,1:37:53.966
bota e vjetër e kish vra.

1:37:55.587,1:38:01.156
jemi në mes të kohës[br]kur padrejtësia e madhe mbetet e paprekun.

1:38:02.044,1:38:06.304
Arkitektat e kolapsit financiar hajnë darkë[br]me presidentin, rregullisht.

1:38:06.404,1:38:12.829
Në mes të asaj kohe, që idea asht që [br]kjo asht dashtë me u persekutu prej qeverisë,

1:38:14.614,1:38:17.599
Po tingllon krejt absurde, [br]po t'mos kish qenë tragjike.

1:38:17.699,1:38:23.383
Pyetja asht: Çka mujmë me ba tash,[br]mbas kësaj që ka ndodhë,

1:38:23.483,1:38:26.438
që me ba botën vend ma të mirë,

1:38:26.538,1:38:28.557
edhe qysh mujmë m'e çu përpara këtë trashigimi?

1:38:28.657,1:38:32.124
Kjo asht pyetje e vetme që mujmë me shtru.

1:38:33.150,1:38:37.636
Në tana anët e botëz po mbahen[br]hack-a-thone, tubime,

1:38:37.811,1:38:43.418
Aaron Swartzi në njifarë mënyre, na ka nxjerrë [br]ma të mirën prej nesh, tuj dashtë me thanë:

1:38:43.884,1:38:46.919
Qysh ndreqet qekjo?

1:38:47.834,1:38:52.632
Ai për mendim temin modest, ka qenë[br]nji prej revolucionarëve ma të jashtëzakonshëm

1:38:52.732,1:38:55.557
që i ka prodhu ky vend.

1:38:55.657,1:38:59.344
Nuk e dij a ka dalë Aaroni humbës[br]apo fitmtar,

1:38:59.555,1:39:05.779
por na jemi sigurisht të fromësum prej durve[br]me të cilat ka luftu.

1:39:05.929,1:39:12.270
Kur t'i kemi kthy agjentat e armatosun në qytetarë[br]që mundohen me rritë qasjen në dije,

1:39:12.441,1:39:17.003
ta kemi thy ligjin--[br]ta kemi përdhosë tempullin e drejtësisë.

1:39:17.184,1:39:19.524
Aaron Swartzi nuk ka qenë kriminel.

1:39:21.596,1:39:25.265
Ndryshimi nuk vjen në rrota të pashmangshmënisë,

1:39:25.365,1:39:28.924
por vjen me luftë të vazhdueshme.

1:39:30.156,1:39:32.543
Aaroni me të vërtetë ka mujtë me ba magji,

1:39:32.816,1:39:36.048
edhe unë du me u përkujdesë [br]që magjia e tij mos me përfundu me vdekjen e tij.

1:39:36.148,1:39:40.249
Ai ka besu se mundet me ndërru botën,[br]edhe ka pasë të drejtë.

1:39:40.620,1:39:44.775
Prej javës së kalume, prej sot,[br]feniksat po rilindin.

1:39:46.818,1:39:51.345
Prej vdekjes se Swartzit, Përfaqësuesja[br]Zoe Lofgren dhe Senatori Ron Wyden

1:39:51.445,1:39:55.349
kanë paraqitë projektligjin për me reformu[br]Ligjin për keqpërdorim dhe krim kompjuterik--

1:39:55.651,1:40:00.403
Ky ligj i tejkalum që ka dhanë bazën[br]e shumicës së akuzave kundër Swartzit.

1:40:00.656,1:40:03.251
tash quhet "Ligji i Aaronit".

1:40:03.351,1:40:07.050
Aaroni ka besu që tekstualisht secili [br]duhet me pyet veten tanë kohën:

1:40:07.150,1:40:10.571
Cili asht sendi ma i randësishëm në botë[br]në të cilin duhet me punu në këtë moment?

1:40:10.780,1:40:12.943
Nëse nuk je tuj punu në te, pse nuk je?

1:40:13.043,1:40:15.498
Qeshtu duket demokracia!

1:40:15.598,1:40:17.018
Edhe na jemi popull!

1:40:17.118,1:40:20.828
Liria e interneti po sulmohet,[br]çka duhet me ba?

1:40:20.928,1:40:22.554
Çohu, lufto!

1:40:22.654,1:40:25.668
Liria e internetit po sulmohet, çka po bajmë?

1:40:25.768,1:40:30.769
Hej, hej! Ho, ho! NROC duhet me shku!

1:40:33.580,1:40:37.071
Kisha pasë qef me mujtë m'e ndërru të kalumen, por s'mujmë.

1:40:37.171,1:40:39.638
Por mujmë me ndërru të ardhmen edhe duhet.

1:40:39.738,1:40:43.847
Duhet për shkak të Aaronit, duhet për shkak tonin.

1:40:43.947,1:40:48.537
Duhet me ndërru për me ba botën vend ma të mirë,[br]vend ma human,

1:40:48.637,1:40:54.019
vend ku funksionon dejtësia, dhe qasja në dije[br]bahet e drejtë e njerit.

1:40:54.424,1:41:01.581
Ka qenë nji fëmijë, qatëherë në shkurt,[br]prej Baltimoreit, katërmbëdhejtë-vjeç,

1:41:01.949,1:41:08.288
që ka pasë qasje në JSTOR, edhe ka çapuritë[br]nëpër JSTOR mbasi që ka lexu diçka,

1:41:08.346,1:41:14.190
edhe i ka ra n'fije nji mënyre me testu hershëm[br]kancerin e pankreasit,

1:41:14.716,1:41:19.379
kanceri i pankreasit t'vret si kurrgja[br]sepse zbulohet shum vonë

1:41:19.479,1:41:22.872
në kohën kur detektohet, veç[br]bahet vonë për me ndërmarrë çkado,

1:41:23.027,1:41:28.920
ky çuni i çon email krejt departamentit t'onkolgjisë[br]në Johns Hopkins,

1:41:28.984,1:41:32.208
nja njiqind emaila, edhe secili--[br]- A the katërmbëdhejtë-vjeç?

1:41:35.219,1:41:35.593
- sabi katërmbëdhejtë-vjeç, po, shumica e injorojnë[br]por njani i përgjegjet,

1:41:35.693,1:41:38.538
edhe i thot që nuk asht ideja ma e dobët,[br]pse nuk vjen pak këndej?

1:41:38.638,1:41:43.210
Ky fëmijë punon në mbramje edhe në vikende[br]me hulumtuesin, edhe në shkurt del në lajme

1:41:43.310,1:41:48.672
disa javë mbas vdekjes së Aaronit,[br]Aaroni ka qenë hala shum nëpër lajme..

1:41:50.747,1:41:52.845
Më fal...

1:41:53.390,1:41:59.390
edhe arsyeja pse këta dolën në lajme asht[br]'se i kishin ra në fije. Ishin tuj e prodhu

1:41:59.992,1:42:03.681
testin e hershëm për kancerin e pankreasit[br]që ka me pshtu jetë,

1:42:03.781,1:42:09.757
edhe tha, "Për këtë arsye ajo që[br]ka ba Aaroni ka qenë kaq me randësi."

1:42:10.293,1:42:15.099
Sepse kurrë nuk mundesh m'e dijtë, apo jo?[br]Kjo e vërtetë e universit nuk asht diçka

1:42:15.199,1:42:19.321
që politikanët ia gjejnë fijen,[br]cili duhet me qenë kufini i shpejtësisë.

1:42:19.421,1:42:24.130
Asht prej kah vjen qai sendi që ka me pshtu[br]fëmijën tand prej kancerit të pankreasit,

1:42:26.013,1:42:31.231
pa qasje, personi që ka me dalë[br]me sendin që e ka numrin tand në tê,

1:42:32.532,1:42:34.327
kurr nuk kish mujtë me gjetë përgjegjen.

1:42:36.107,1:42:47.165
Ka fjetë gjithmonë shum mirë, kurrë s'ka ra, as kur[br]ka pa andërr se ka hypë prap në anije hapësinore.

1:42:47.870,1:42:51.545
Shum mirë, Aaron.[br]Shum mirë. Aaron!

1:42:51.645,1:42:56.426
Okej, koha për kangë.

1:43:19.225,1:43:23.823
AARON SWARTZ[br]1986-2013

1:43:36.000,1:43:40.000
Përkthimi: bresta@flossk.org