< Return to Video

Jak wielki jest ocean? - Scott Gass

  • 0:15 - 0:17
    Wyobraź sobie, że stoisz na plaży,
  • 0:17 - 0:19
    patrzysz na ocean.
  • 0:19 - 0:21
    Fale uderzają o brzeg,
  • 0:21 - 0:24
    niebieskie aż po sam horyzont.
  • 0:24 - 0:26
    Daj się ponieść
  • 0:26 - 0:29
    jego czystemu bezkresowi.
  • 0:29 - 0:31
    Zadaj sobie teraz pytanie,
  • 0:31 - 0:33
    jak wielki jest naprawdę?
  • 0:33 - 0:36
    Jak wielki jest ocean?
  • 0:36 - 0:37
    Po pierwsze, trzeba zrozumieć,
  • 0:37 - 0:39
    że tak naprawdę istnieje tylko jeden ocean,
  • 0:39 - 0:42
    składający się z pięciu basenów, które nazywamy:
  • 0:42 - 0:43
    Pacyfikiem,
  • 0:43 - 0:44
    Atlantykiem,
  • 0:44 - 0:44
    Oceanem Indyjskim,
  • 0:44 - 0:45
    Arktycznym,
  • 0:45 - 0:47
    oraz Południowym.
  • 0:47 - 0:48
    Każde z tych pięciu zlewisk,
  • 0:48 - 0:49
    ogólnie nazywanych oceanami,
  • 0:49 - 0:51
    ogólnie nazywanych oceanami,
  • 0:51 - 0:53
    jest tak naprawdę częścią
  • 0:53 - 0:55
    jednej wspólnej masy wody,
  • 0:55 - 0:56
    jednego oceanu,
  • 0:56 - 0:59
    który określa wizerunek naszej planety.
  • 0:59 - 1:02
    Ocean pokrywa mniej więcej
    71% powierzchni planety,
  • 1:02 - 1:05
    około 360 mln km kwadratowych,
  • 1:05 - 1:10
    to powierzchna USA pomnożona 36 razy.
  • 1:10 - 1:11
    To tak wielki obszar, że widziany z kosmosu,
  • 1:11 - 1:12
    To tak wielki obszar, że widziany z kosmosu,
  • 1:12 - 1:17
    stanowi dominujący element naszej planety.
  • 1:17 - 1:18
    Mówiąc o przestrzeni,
  • 1:18 - 1:22
    ocean mieści w sobie 1,3 miliarda,
  • 1:22 - 1:24
    miliarda, nie miliona,
  • 1:24 - 1:26
    kilometrów kwadratowych wody.
  • 1:26 - 1:27
    Innymi słowy,
  • 1:27 - 1:28
    taka ilość wody mogłaby przykryć
  • 1:28 - 1:30
    całe Stany Zjednoczone
  • 1:30 - 1:32
    na wysokość 132 kilometrów.
  • 1:32 - 1:35
    na wysokość 132 kilometrów.
  • 1:35 - 1:38
    To wyżej niż najwyższe chmury,
  • 1:38 - 1:41
    aż do górnej atmosfery.
  • 1:41 - 1:42
    Przez tę objętość
  • 1:42 - 1:45
    ocean to 97%
  • 1:45 - 1:48
    całej wody na Ziemi.
  • 1:48 - 1:49
    Ponadto,
  • 1:49 - 1:52
    ocean zawiera ponad 99%
  • 1:52 - 1:54
    całej ziemskiej biosfery,
  • 1:54 - 1:58
    to znaczy obszarów, gdzie istnieje życie.
  • 1:58 - 2:00
    Zastanówmy się przez sekundę.
  • 2:00 - 2:02
    Świat, który znamy,
  • 2:02 - 2:05
    cały obszar, gdzie istnieje życie,
  • 2:05 - 2:07
    zajmujące wszystkie kontynenty,
  • 2:07 - 2:12
    wszystko to stanowi zaledwie 1% biosfery.
  • 2:12 - 2:14
    1%!
  • 2:14 - 2:17
    Cała reszta to ocean.
  • 2:17 - 2:20
    Ocean jest naprawdę ogromny.
  • 2:20 - 2:24
    Jego znaczenia dla życia
    nie da się z niczym porównać.
  • 2:24 - 2:26
    Ocean zawiera też
  • 2:26 - 2:29
    największe twory geologiczne
    na naszej planecie.
  • 2:32 - 2:36
    Oto cztery z nich najbardziej godne uwagi.
  • 2:36 - 2:38
    W oceanie znajduje się
    największe pasmo górskie.
  • 2:38 - 2:40
    Grzbiet śródoceaniczny.
  • 2:40 - 2:43
    Ma około 65 000 km długości,
  • 2:43 - 2:46
    Ten podwodny łańcuch jest 10 razy dłuższy
  • 2:46 - 2:48
    niż najdłuższy łańcuch górski
  • 2:48 - 2:51
    na suchym lądzie - Andy.
  • 2:51 - 2:52
    Pod Cieśniną Duńską znajduje się
  • 2:52 - 2:55
    największy wodospad na świecie.
  • 2:59 - 3:03
    Przez jego ogromną kataraktę
  • 3:03 - 3:06
    przepływa 116 razy więcej wody na sekundę
  • 3:06 - 3:08
    niż na wodospadzie Inga na rzece Kongo,
  • 3:08 - 3:12
    największym co do objętości na lądzie.
  • 3:12 - 3:15
    Najwyższa góra na ziemi
    znajduje się właśnie w oceanie,
  • 3:15 - 3:16
    widoczna, ale niedostrzegana.
  • 3:16 - 3:19
    4200 m wulkanu Mauna Kea na Hawajach
  • 3:19 - 3:21
    wystaje nad wodę,
  • 3:21 - 3:23
    ale jego zbocza zanurzają się pod powierzchnię
  • 3:23 - 3:25
    na kolejne 5800 metrów.
  • 3:25 - 3:26
    Z ośnieżonego szczytu
  • 3:26 - 3:29
    do podwodnego podnóża
  • 3:29 - 3:32
    góra mierzy około 10 000 metrów.
  • 3:32 - 3:34
    Góruje nad mizernym Everestem
  • 3:34 - 3:36
    o ponad kilometr.
  • 3:36 - 3:38
    Jak już uczepiliśmy się biednego Everestu,
  • 3:38 - 3:41
    porozmawiajmy o najgłębszym kanionie na świecie,
  • 3:41 - 3:42
    Głębi Challengera
  • 3:42 - 3:45
    11 kilometrów pod powierzchnią oceanu,
  • 3:45 - 3:48
    sześć razy głębiej niż Wielki Kanion.
  • 3:48 - 3:50
    Dałoby się tam utopić Everest,
  • 3:50 - 3:54
    a jeszcze 2,1 km wody
  • 3:54 - 3:56
    znalazłoby się nad zanurzonym szczytem.
  • 3:56 - 3:59
    Głębokość Głębi Challengera
  • 3:59 - 4:00
    odpowiada z grubsza wysokości lotu
  • 4:00 - 4:02
    samolotów komercyjnych linii lotniczych.
  • 4:02 - 4:05
    Niezależnie, jak go podzielimy,
  • 4:05 - 4:07
    ocean jest po prostu GI... GAN...
  • 4:07 - 4:08
    TYCZ... NY...
  • 4:08 - 4:09
    TYCZ... NY...
  • 4:09 - 4:10
    GIGANTYCZNY!
  • 4:10 - 4:12
    Określa naszą planetę,
  • 4:12 - 4:14
    ma największe struktury geologiczne,
  • 4:14 - 4:17
    stanowi największą przestrzeń życiową,
  • 4:17 - 4:20
    przez co jest domem dla największej ilości
  • 4:20 - 4:22
    różnorodnych form życia na Ziemi.
  • 4:22 - 4:26
    Praktycznie nie da się ogarnąć umysłem.
  • 4:26 - 4:29
    Ale nie jest na tyle wielki,
  • 4:29 - 4:30
    rozległy,
  • 4:30 - 4:31
    i nadzwyczajny,
  • 4:31 - 4:33
    żeby pozostać nietkniętym.
  • 4:33 - 4:37
    Około 50% populacji Ziemi
  • 4:37 - 4:40
    żyje w promieniu 100 km od wybrzeża,
  • 4:40 - 4:42
    a większość pozostałych ludzi
  • 4:42 - 4:45
    mieszka blisko jezior, rzek, bagien,
  • 4:45 - 4:47
    które ostatecznie prowadzą do oceanu.
  • 4:47 - 4:50
    Praktycznie wszyscy na planecie
  • 4:50 - 4:53
    mogą wypływać na ogólny stan
  • 4:53 - 4:56
    i równowagę światowego oceanu.
  • 4:56 - 4:57
    Dowody ludzkich wpływów są widoczne
  • 4:57 - 4:59
    w każdej części oceanu,
  • 4:59 - 5:00
    nieważne jak głęboko,
  • 5:00 - 5:02
    nieważne jak daleko.
  • 5:02 - 5:05
    Ocean określa naszą planetę,
  • 5:05 - 5:07
    ale bardzo namacalnie
  • 5:07 - 5:10
    my też określamy ocean.
Title:
Jak wielki jest ocean? - Scott Gass
Speaker:
Scott Gass
Description:

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/how-big-is-the-ocean-scott-gass

Chociaż ziemskie oceany są znane jako pięć odzielnych całości, tak naprawdę tworzą one jeden wielki ocean. Jakie są jego rozmiary? W 2013 roku obejmuje 71% powierzchni Ziemi, jest domem dla 99% naszej biosfery i dla największych tworów geologicznych naszej planety.
Scott Gass przypomina nam o wpływie, jaki ludzkość wywiera na ocean, oraz o tym, jak ocean wpływa na nas.

Wykład: Scott Gass, animacja: Sandro Katamashvili.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:26
TED Translators admin edited Polish subtitles for How big is the ocean?
Rysia Wand approved Polish subtitles for How big is the ocean?
Rysia Wand edited Polish subtitles for How big is the ocean?
Rysia Wand edited Polish subtitles for How big is the ocean?
Rysia Wand accepted Polish subtitles for How big is the ocean?
Rysia Wand commented on Polish subtitles for How big is the ocean?
Rysia Wand edited Polish subtitles for How big is the ocean?
Rysia Wand edited Polish subtitles for How big is the ocean?
Show all
  • Finished review. ===================================================================================== Poskracałam, co się dało. =================================================================================== Nieważne piszemy zwykle razem http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=10436

Polish subtitles

Revisions Compare revisions