1
00:00:14,693 --> 00:00:17,055
Wyobraź sobie, że stoisz na plaży,

2
00:00:17,055 --> 00:00:19,239
patrzysz na ocean.

3
00:00:19,239 --> 00:00:21,253
Fale uderzają o brzeg,

4
00:00:21,253 --> 00:00:24,451
niebieskie aż po sam horyzont.

5
00:00:24,451 --> 00:00:26,214
Daj się ponieść

6
00:00:26,214 --> 00:00:28,910
jego czystemu bezkresowi.

7
00:00:28,910 --> 00:00:30,727
Zadaj sobie teraz pytanie,

8
00:00:30,727 --> 00:00:32,701
jak wielki jest naprawdę?

9
00:00:32,701 --> 00:00:35,684
Jak wielki jest ocean?

10
00:00:35,684 --> 00:00:37,397
Po pierwsze, trzeba zrozumieć,

11
00:00:37,397 --> 00:00:39,355
że tak naprawdę istnieje tylko jeden ocean,

12
00:00:39,355 --> 00:00:42,150
składający się z pięciu basenów, które nazywamy:

13
00:00:42,150 --> 00:00:43,234
Pacyfikiem,

14
00:00:43,234 --> 00:00:43,818
Atlantykiem,

15
00:00:43,818 --> 00:00:44,485
Oceanem Indyjskim,

16
00:00:44,485 --> 00:00:45,072
Arktycznym,

17
00:00:45,072 --> 00:00:46,654
oraz Południowym.

18
00:00:46,654 --> 00:00:47,696
Każde z tych pięciu zlewisk,

19
00:00:47,696 --> 00:00:49,491
ogólnie nazywanych oceanami,

20
00:00:49,491 --> 00:00:50,951
ogólnie nazywanych oceanami,

21
00:00:50,951 --> 00:00:52,536
jest tak naprawdę częścią

22
00:00:52,536 --> 00:00:54,669
jednej wspólnej masy wody,

23
00:00:54,669 --> 00:00:55,731
jednego oceanu,

24
00:00:55,731 --> 00:00:58,542
który określa wizerunek naszej planety.

25
00:00:58,542 --> 00:01:02,226
Ocean pokrywa mniej więcej
71% powierzchni planety,

26
00:01:02,226 --> 00:01:05,397
około 360 mln km kwadratowych,

27
00:01:05,397 --> 00:01:09,548
to powierzchna USA pomnożona 36 razy.

28
00:01:09,548 --> 00:01:10,641
To tak wielki obszar, że widziany z kosmosu,

29
00:01:10,641 --> 00:01:12,018
To tak wielki obszar, że widziany z kosmosu,

30
00:01:12,018 --> 00:01:16,645
stanowi dominujący element naszej planety.

31
00:01:16,645 --> 00:01:17,896
Mówiąc o przestrzeni,

32
00:01:17,896 --> 00:01:22,034
ocean mieści w sobie 1,3 miliarda,

33
00:01:22,034 --> 00:01:23,736
miliarda, nie miliona,

34
00:01:23,736 --> 00:01:25,651
kilometrów kwadratowych wody.

35
00:01:25,651 --> 00:01:26,697
Innymi słowy,

36
00:01:26,697 --> 00:01:28,271
taka ilość wody mogłaby przykryć

37
00:01:28,271 --> 00:01:30,231
całe Stany Zjednoczone

38
00:01:30,231 --> 00:01:31,666
na wysokość 132 kilometrów.

39
00:01:31,666 --> 00:01:34,530
na wysokość 132 kilometrów.

40
00:01:34,530 --> 00:01:37,501
To wyżej niż najwyższe chmury,

41
00:01:37,501 --> 00:01:41,009
aż do górnej atmosfery.

42
00:01:41,009 --> 00:01:42,219
Przez tę objętość

43
00:01:42,219 --> 00:01:44,978
ocean to 97%

44
00:01:44,978 --> 00:01:47,713
całej wody na Ziemi.

45
00:01:47,713 --> 00:01:49,309
Ponadto,

46
00:01:49,309 --> 00:01:52,366
ocean zawiera ponad 99%

47
00:01:52,366 --> 00:01:54,230
całej ziemskiej biosfery,

48
00:01:54,230 --> 00:01:57,780
to znaczy obszarów, gdzie istnieje życie.

49
00:01:57,780 --> 00:01:59,903
Zastanówmy się przez sekundę.

50
00:01:59,903 --> 00:02:02,197
Świat, który znamy,

51
00:02:02,197 --> 00:02:05,191
cały obszar, gdzie istnieje życie,

52
00:02:05,191 --> 00:02:07,327
zajmujące wszystkie kontynenty,

53
00:02:07,327 --> 00:02:11,791
wszystko to stanowi zaledwie 1% biosfery.

54
00:02:11,791 --> 00:02:13,566
1%!

55
00:02:13,566 --> 00:02:16,711
Cała reszta to ocean.

56
00:02:16,711 --> 00:02:20,424
Ocean jest naprawdę ogromny.

57
00:02:20,424 --> 00:02:24,025
Jego znaczenia dla życia 
nie da się z niczym porównać.

58
00:02:24,025 --> 00:02:25,981
Ocean zawiera też

59
00:02:25,981 --> 00:02:29,295
największe twory geologiczne
na naszej planecie.

60
00:02:32,048 --> 00:02:35,674
Oto cztery z nich najbardziej godne uwagi.

61
00:02:35,674 --> 00:02:38,481
W oceanie znajduje się 
największe pasmo górskie.

62
00:02:38,481 --> 00:02:40,110
Grzbiet śródoceaniczny.

63
00:02:40,110 --> 00:02:43,021
Ma około 65 000 km długości,

64
00:02:43,021 --> 00:02:46,014
Ten podwodny łańcuch jest 10 razy dłuższy

65
00:02:46,014 --> 00:02:48,004
niż najdłuższy łańcuch górski

66
00:02:48,004 --> 00:02:50,510
na suchym lądzie - Andy.

67
00:02:50,510 --> 00:02:52,417
Pod Cieśniną Duńską znajduje się

68
00:02:52,417 --> 00:02:55,056
największy wodospad na świecie.

69
00:02:59,040 --> 00:03:03,462
Przez jego ogromną kataraktę

70
00:03:03,462 --> 00:03:06,368
przepływa 116 razy więcej wody na sekundę

71
00:03:06,368 --> 00:03:08,340
niż na wodospadzie Inga na rzece Kongo,

72
00:03:08,340 --> 00:03:11,760
największym co do objętości na lądzie.

73
00:03:11,760 --> 00:03:14,555
Najwyższa góra na ziemi
znajduje się właśnie w oceanie,

74
00:03:14,555 --> 00:03:16,265
widoczna, ale niedostrzegana.

75
00:03:16,265 --> 00:03:18,684
4200 m wulkanu Mauna Kea na Hawajach

76
00:03:18,684 --> 00:03:20,643
wystaje nad wodę,

77
00:03:20,643 --> 00:03:22,713
ale jego zbocza zanurzają się pod powierzchnię

78
00:03:22,713 --> 00:03:25,065
na kolejne 5800 metrów.

79
00:03:25,065 --> 00:03:26,483
Z ośnieżonego szczytu

80
00:03:26,483 --> 00:03:28,654
do podwodnego podnóża

81
00:03:28,654 --> 00:03:31,829
góra mierzy około 10 000 metrów.

82
00:03:31,829 --> 00:03:34,122
Góruje nad mizernym Everestem

83
00:03:34,122 --> 00:03:35,950
o ponad kilometr.

84
00:03:35,950 --> 00:03:38,105
Jak już uczepiliśmy się biednego Everestu,

85
00:03:38,105 --> 00:03:40,831
porozmawiajmy o najgłębszym kanionie na świecie,

86
00:03:40,831 --> 00:03:42,443
Głębi Challengera

87
00:03:42,443 --> 00:03:45,378
11 kilometrów pod powierzchnią oceanu,

88
00:03:45,378 --> 00:03:47,829
sześć razy głębiej niż Wielki Kanion.

89
00:03:47,829 --> 00:03:50,470
Dałoby się tam utopić Everest,

90
00:03:50,470 --> 00:03:53,639
a jeszcze 2,1 km wody

91
00:03:53,639 --> 00:03:56,046
znalazłoby się nad zanurzonym szczytem.

92
00:03:56,046 --> 00:03:58,584
Głębokość Głębi Challengera

93
00:03:58,584 --> 00:04:00,169
odpowiada z grubsza wysokości lotu

94
00:04:00,169 --> 00:04:02,255
samolotów komercyjnych linii lotniczych.

95
00:04:02,255 --> 00:04:04,901
Niezależnie, jak go podzielimy,

96
00:04:04,901 --> 00:04:06,942
ocean jest po prostu GI... GAN...

97
00:04:06,942 --> 00:04:07,761
TYCZ... NY...

98
00:04:07,761 --> 00:04:08,892
TYCZ... NY...

99
00:04:08,892 --> 00:04:10,049
GIGANTYCZNY!

100
00:04:10,049 --> 00:04:11,990
Określa naszą planetę,

101
00:04:11,990 --> 00:04:14,476
ma największe struktury geologiczne,

102
00:04:14,476 --> 00:04:16,894
stanowi największą przestrzeń życiową,

103
00:04:16,894 --> 00:04:19,522
przez co jest domem dla największej ilości

104
00:04:19,522 --> 00:04:21,906
różnorodnych form życia na Ziemi.

105
00:04:21,906 --> 00:04:25,733
Praktycznie nie da się ogarnąć umysłem.

106
00:04:25,733 --> 00:04:28,652
Ale nie jest na tyle wielki,

107
00:04:28,652 --> 00:04:29,881
rozległy,

108
00:04:29,881 --> 00:04:31,242
i nadzwyczajny,

109
00:04:31,242 --> 00:04:33,328
żeby pozostać nietkniętym.

110
00:04:33,328 --> 00:04:37,073
Około 50% populacji Ziemi

111
00:04:37,073 --> 00:04:39,722
żyje w promieniu 100 km od wybrzeża,

112
00:04:39,722 --> 00:04:41,720
a większość pozostałych ludzi

113
00:04:41,720 --> 00:04:44,506
mieszka blisko jezior, rzek, bagien,

114
00:04:44,506 --> 00:04:46,987
które ostatecznie prowadzą do oceanu.

115
00:04:46,987 --> 00:04:49,572
Praktycznie wszyscy na planecie

116
00:04:49,572 --> 00:04:52,994
mogą wypływać na ogólny stan

117
00:04:52,994 --> 00:04:55,544
i równowagę światowego oceanu.

118
00:04:55,544 --> 00:04:57,224
Dowody ludzkich wpływów są widoczne

119
00:04:57,224 --> 00:04:59,217
w każdej części oceanu,

120
00:04:59,217 --> 00:05:00,480
nieważne jak głęboko,

121
00:05:00,480 --> 00:05:02,380
nieważne jak daleko.

122
00:05:02,380 --> 00:05:05,273
Ocean określa naszą planetę,

123
00:05:05,273 --> 00:05:07,415
ale bardzo namacalnie

124
00:05:07,415 --> 00:05:09,621
my też określamy ocean.