WEBVTT

00:00:14.693 --> 00:00:17.055
Wyobraź sobie, że stoisz na plaży,

00:00:17.055 --> 00:00:19.239
patrzysz na ocean.

00:00:19.239 --> 00:00:21.253
Fale uderzają o brzeg,

00:00:21.253 --> 00:00:24.451
niebieskie aż po sam horyzont.

00:00:24.451 --> 00:00:26.214
Daj się ponieść

00:00:26.214 --> 00:00:28.910
jego czystemu bezkresowi.

00:00:28.910 --> 00:00:30.727
Zadaj sobie teraz pytanie,

00:00:30.727 --> 00:00:32.701
jak wielki jest naprawdę?

00:00:32.701 --> 00:00:35.684
Jak wielki jest ocean?

00:00:35.684 --> 00:00:37.397
Po pierwsze, trzeba zrozumieć,

00:00:37.397 --> 00:00:39.355
że tak naprawdę istnieje tylko jeden ocean,

00:00:39.355 --> 00:00:42.150
składający się z pięciu basenów, które nazywamy:

00:00:42.150 --> 00:00:43.234
Pacyfikiem,

00:00:43.234 --> 00:00:43.818
Atlantykiem,

00:00:43.818 --> 00:00:44.485
Oceanem Indyjskim,

00:00:44.485 --> 00:00:45.072
Arktycznym,

00:00:45.072 --> 00:00:46.654
oraz Południowym.

00:00:46.654 --> 00:00:47.696
Każde z tych pięciu zlewisk,

00:00:47.696 --> 00:00:49.491
ogólnie nazywanych oceanami,

00:00:49.491 --> 00:00:50.951
ogólnie nazywanych oceanami,

00:00:50.951 --> 00:00:52.536
jest tak naprawdę częścią

00:00:52.536 --> 00:00:54.669
jednej wspólnej masy wody,

00:00:54.669 --> 00:00:55.731
jednego oceanu,

00:00:55.731 --> 00:00:58.542
który określa wizerunek naszej planety.

00:00:58.542 --> 00:01:02.226
Ocean pokrywa mniej więcej
71% powierzchni planety,

00:01:02.226 --> 00:01:05.397
około 360 mln km kwadratowych,

00:01:05.397 --> 00:01:09.548
to powierzchna USA pomnożona 36 razy.

00:01:09.548 --> 00:01:10.641
To tak wielki obszar, że widziany z kosmosu,

00:01:10.641 --> 00:01:12.018
To tak wielki obszar, że widziany z kosmosu,

00:01:12.018 --> 00:01:16.645
stanowi dominujący element naszej planety.

00:01:16.645 --> 00:01:17.896
Mówiąc o przestrzeni,

00:01:17.896 --> 00:01:22.034
ocean mieści w sobie 1,3 miliarda,

00:01:22.034 --> 00:01:23.736
miliarda, nie miliona,

00:01:23.736 --> 00:01:25.651
kilometrów kwadratowych wody.

00:01:25.651 --> 00:01:26.697
Innymi słowy,

00:01:26.697 --> 00:01:28.271
taka ilość wody mogłaby przykryć

00:01:28.271 --> 00:01:30.231
całe Stany Zjednoczone

00:01:30.231 --> 00:01:31.666
na wysokość 132 kilometrów.

00:01:31.666 --> 00:01:34.530
na wysokość 132 kilometrów.

00:01:34.530 --> 00:01:37.501
To wyżej niż najwyższe chmury,

00:01:37.501 --> 00:01:41.009
aż do górnej atmosfery.

00:01:41.009 --> 00:01:42.219
Przez tę objętość

00:01:42.219 --> 00:01:44.978
ocean to 97%

00:01:44.978 --> 00:01:47.713
całej wody na Ziemi.

00:01:47.713 --> 00:01:49.309
Ponadto,

00:01:49.309 --> 00:01:52.366
ocean zawiera ponad 99%

00:01:52.366 --> 00:01:54.230
całej ziemskiej biosfery,

00:01:54.230 --> 00:01:57.780
to znaczy obszarów, gdzie istnieje życie.

00:01:57.780 --> 00:01:59.903
Zastanówmy się przez sekundę.

00:01:59.903 --> 00:02:02.197
Świat, który znamy,

00:02:02.197 --> 00:02:05.191
cały obszar, gdzie istnieje życie,

00:02:05.191 --> 00:02:07.327
zajmujące wszystkie kontynenty,

00:02:07.327 --> 00:02:11.791
wszystko to stanowi zaledwie 1% biosfery.

00:02:11.791 --> 00:02:13.566
1%!

00:02:13.566 --> 00:02:16.711
Cała reszta to ocean.

00:02:16.711 --> 00:02:20.424
Ocean jest naprawdę ogromny.

00:02:20.424 --> 00:02:24.025
Jego znaczenia dla życia 
nie da się z niczym porównać.

00:02:24.025 --> 00:02:25.981
Ocean zawiera też

00:02:25.981 --> 00:02:29.295
największe twory geologiczne
na naszej planecie.

00:02:32.048 --> 00:02:35.674
Oto cztery z nich najbardziej godne uwagi.

00:02:35.674 --> 00:02:38.481
W oceanie znajduje się 
największe pasmo górskie.

00:02:38.481 --> 00:02:40.110
Grzbiet śródoceaniczny.

00:02:40.110 --> 00:02:43.021
Ma około 65 000 km długości,

00:02:43.021 --> 00:02:46.014
Ten podwodny łańcuch jest 10 razy dłuższy

00:02:46.014 --> 00:02:48.004
niż najdłuższy łańcuch górski

00:02:48.004 --> 00:02:50.510
na suchym lądzie - Andy.

00:02:50.510 --> 00:02:52.417
Pod Cieśniną Duńską znajduje się

00:02:52.417 --> 00:02:55.056
największy wodospad na świecie.

00:02:59.040 --> 00:03:03.462
Przez jego ogromną kataraktę

00:03:03.462 --> 00:03:06.368
przepływa 116 razy więcej wody na sekundę

00:03:06.368 --> 00:03:08.340
niż na wodospadzie Inga na rzece Kongo,

00:03:08.340 --> 00:03:11.760
największym co do objętości na lądzie.

00:03:11.760 --> 00:03:14.555
Najwyższa góra na ziemi
znajduje się właśnie w oceanie,

00:03:14.555 --> 00:03:16.265
widoczna, ale niedostrzegana.

00:03:16.265 --> 00:03:18.684
4200 m wulkanu Mauna Kea na Hawajach

00:03:18.684 --> 00:03:20.643
wystaje nad wodę,

00:03:20.643 --> 00:03:22.713
ale jego zbocza zanurzają się pod powierzchnię

00:03:22.713 --> 00:03:25.065
na kolejne 5800 metrów.

00:03:25.065 --> 00:03:26.483
Z ośnieżonego szczytu

00:03:26.483 --> 00:03:28.654
do podwodnego podnóża

00:03:28.654 --> 00:03:31.829
góra mierzy około 10 000 metrów.

00:03:31.829 --> 00:03:34.122
Góruje nad mizernym Everestem

00:03:34.122 --> 00:03:35.950
o ponad kilometr.

00:03:35.950 --> 00:03:38.105
Jak już uczepiliśmy się biednego Everestu,

00:03:38.105 --> 00:03:40.831
porozmawiajmy o najgłębszym kanionie na świecie,

00:03:40.831 --> 00:03:42.443
Głębi Challengera

00:03:42.443 --> 00:03:45.378
11 kilometrów pod powierzchnią oceanu,

00:03:45.378 --> 00:03:47.829
sześć razy głębiej niż Wielki Kanion.

00:03:47.829 --> 00:03:50.470
Dałoby się tam utopić Everest,

00:03:50.470 --> 00:03:53.639
a jeszcze 2,1 km wody

00:03:53.639 --> 00:03:56.046
znalazłoby się nad zanurzonym szczytem.

00:03:56.046 --> 00:03:58.584
Głębokość Głębi Challengera

00:03:58.584 --> 00:04:00.169
odpowiada z grubsza wysokości lotu

00:04:00.169 --> 00:04:02.255
samolotów komercyjnych linii lotniczych.

00:04:02.255 --> 00:04:04.901
Niezależnie, jak go podzielimy,

00:04:04.901 --> 00:04:06.942
ocean jest po prostu GI... GAN...

00:04:06.942 --> 00:04:07.761
TYCZ... NY...

00:04:07.761 --> 00:04:08.892
TYCZ... NY...

00:04:08.892 --> 00:04:10.049
GIGANTYCZNY!

00:04:10.049 --> 00:04:11.990
Określa naszą planetę,

00:04:11.990 --> 00:04:14.476
ma największe struktury geologiczne,

00:04:14.476 --> 00:04:16.894
stanowi największą przestrzeń życiową,

00:04:16.894 --> 00:04:19.522
przez co jest domem dla największej ilości

00:04:19.522 --> 00:04:21.906
różnorodnych form życia na Ziemi.

00:04:21.906 --> 00:04:25.733
Praktycznie nie da się ogarnąć umysłem.

00:04:25.733 --> 00:04:28.652
Ale nie jest na tyle wielki,

00:04:28.652 --> 00:04:29.881
rozległy,

00:04:29.881 --> 00:04:31.242
i nadzwyczajny,

00:04:31.242 --> 00:04:33.328
żeby pozostać nietkniętym.

00:04:33.328 --> 00:04:37.073
Około 50% populacji Ziemi

00:04:37.073 --> 00:04:39.722
żyje w promieniu 100 km od wybrzeża,

00:04:39.722 --> 00:04:41.720
a większość pozostałych ludzi

00:04:41.720 --> 00:04:44.506
mieszka blisko jezior, rzek, bagien,

00:04:44.506 --> 00:04:46.987
które ostatecznie prowadzą do oceanu.

00:04:46.987 --> 00:04:49.572
Praktycznie wszyscy na planecie

00:04:49.572 --> 00:04:52.994
mogą wypływać na ogólny stan

00:04:52.994 --> 00:04:55.544
i równowagę światowego oceanu.

00:04:55.544 --> 00:04:57.224
Dowody ludzkich wpływów są widoczne

00:04:57.224 --> 00:04:59.217
w każdej części oceanu,

00:04:59.217 --> 00:05:00.480
nieważne jak głęboko,

00:05:00.480 --> 00:05:02.380
nieważne jak daleko.

00:05:02.380 --> 00:05:05.273
Ocean określa naszą planetę,

00:05:05.273 --> 00:05:07.415
ale bardzo namacalnie

00:05:07.415 --> 00:05:09.621
my też określamy ocean.