< Return to Video

İntihalin cezalandırılabilir riskleri - Melissa Huseman D'Annunzio

  • 0:14 - 0:19
    İntihal Araştırmaları Merkezi (İ.A.M)'a hoşgeldiniz.
  • 0:19 - 0:22
    İ.A.M. pek çok karmaşık vakada
  • 0:22 - 0:24
    intihal yapanları açığa çıkarmak
  • 0:24 - 0:26
    ve çalınmış metinleri kurtarmak için çaba sarf etmektedir.
  • 0:26 - 0:28
    İ.A.M.'nde sıklıkla karşılaşılan
  • 0:28 - 0:30
    aşırma türlerinden ilki,
  • 0:30 - 0:32
    "parlak fikir çalınması"dır,
  • 0:32 - 0:34
    Latince "plagiarius" kelimesinden gelir
  • 0:34 - 0:36
    ve intihal kelimesinin kökenidir.
  • 0:36 - 0:39
    Fikir çalanlar, masum makalelere gizlice yanaşır
  • 0:39 - 0:40
    ve onları kopyalayıp yapıştırır
  • 0:40 - 0:42
    ama kaynak göstermez,
  • 0:42 - 0:44
    direkt alıntılara tırnak işareti koymaz
  • 0:44 - 0:46
    veya bir kelimeyi değiştirir.
  • 0:46 - 0:48
    Fikir çalıcılar özellikle etkili ve dokunaklı makaleleri
  • 0:48 - 0:51
    çalmalarıyla bilinirler.
  • 0:51 - 0:53
    Fikir çalıcılar bir araya geldiğinde
  • 0:53 - 0:55
    bir "soygun ağı" oluştururlar,
  • 0:55 - 0:56
    Bu ağ birden çok kaynaktan fikir çalar
  • 0:56 - 0:58
    ve bu ağ fikir çalıntılarından oluşur.
  • 0:58 - 1:00
    Bazı suçluların kendilerinden de
  • 1:00 - 1:02
    intihal yaptıkları bilinmektedir,
  • 1:02 - 1:05
    bu İ.A.M. tarihinde görülen en tembel suçlardan biridir.
  • 1:05 - 1:08
    "Tek-taraflı işbirlikçi" olarak da bilinen
  • 1:08 - 1:10
    bu acayip kimseler daha önce yazdıkları
  • 1:10 - 1:12
    metinlerin tamamını veya bunların parçaları alır
  • 1:12 - 1:15
    ve yepyeni bir malzeme gibi sunar.
  • 1:15 - 1:17
    Fikir çalıcılar ve soygun ağları
  • 1:17 - 1:19
    İ.A.M. tarafından kolaylıkla yakalanır.
  • 1:19 - 1:21
    Bir arama motoruna birkaç metni sadece yapıştırın
  • 1:21 - 1:22
    ve GÜM!
  • 1:22 - 1:24
    Suçüstü yakalanırlar!
  • 1:24 - 1:25
    Daha gizli saklı intihal türlerinden biri olan
  • 1:25 - 1:28
    "boşa kürek çekme"de ise
  • 1:28 - 1:30
    intihal yapanlar sahte yazarlar,
  • 1:30 - 1:31
    kitap adları,
  • 1:31 - 1:32
    sayfa numaraları
  • 1:32 - 1:33
    ya da bilgiler yaratarak
  • 1:33 - 1:35
    intihallerini örtbas etmeye çalışırlar.
  • 1:35 - 1:37
    "Anlam değiştirici"lerse,
  • 1:37 - 1:39
    eşanlamlılar sözlüğünü esas silah
  • 1:39 - 1:40
    olarak kullanır.
  • 1:40 - 1:41
    Eşanlamlı kelimeleri yerine koyup
  • 1:41 - 1:43
    bütün metni,
  • 1:43 - 1:44
    cümle yapısını,
  • 1:44 - 1:46
    benzer fikirlerin sırasını
  • 1:46 - 1:48
    aynı bırakanlar ise düzgün şekilde yapılmış
  • 1:48 - 1:50
    "kendi-kelimelerinle-anlat"a haksızlık eder.
  • 1:50 - 1:52
    Baştan savma yapılan kendi-kelimelerinle-anlat,
  • 1:52 - 1:54
    bir sis perdesi (aşırmanın püf noktası) olarak kullanılır,
  • 1:54 - 1:56
    birden fazla metin
  • 1:56 - 1:57
    kişinin kendi kelimeleriyle yazılır
  • 1:57 - 2:00
    ve tek bir metin haline getirilir.
  • 2:00 - 2:03
    İ.A.M.'ın karşılaştığı en belalı mesele,
  • 2:03 - 2:04
    eğer tırnak işareti kullanıp,
  • 2:04 - 2:06
    kaynaklarını gösterirsen,
  • 2:06 - 2:08
    intihalle asla suçlanmazsın, yanlış kanısıdır.
  • 2:08 - 2:11
    Bu kesinlikle geçerli bir durum değil,
  • 2:11 - 2:12
    çünkü hep başka insanların fikirlerinin
  • 2:12 - 2:15
    olduğu metinlerden oluşan bir makale
  • 2:15 - 2:17
    "büsbütün aktarılmış" bir metin olarak bilinir.
  • 2:17 - 2:18
    Bu intihal olarak kabul edilir,
  • 2:18 - 2:21
    çünkü çalışmada özgün düşünce yoktur.
  • 2:21 - 2:23
    Benzer şekilde, metinler hep farklı kaynaklardan
  • 2:23 - 2:27
    alınıp yazarın kendi kelimeleriyle anlatılırsa,
  • 2:27 - 2:30
    bu da yaygın bir şekilde intihal sayılır,
  • 2:30 - 2:34
    çünkü anlattığınız fikirler halen sizin değildir.
  • 2:34 - 2:37
    Son olarak, gösterirken açığa vurma yöntemi de
  • 2:37 - 2:39
    intihal sayılır, çünkü seçimli bellek kaybıyla, kişinin
  • 2:39 - 2:41
    kullandığı kaynaklar tamamı alıntı olan
  • 2:41 - 2:43
    metni saklamak için
  • 2:43 - 2:46
    yazarın kendi kelimeleriyle metin içine gizlenir.
  • 2:46 - 2:48
    Bazı kısımlar titizlikle belgelenir,
  • 2:48 - 2:49
    alıntılanır
  • 2:49 - 2:50
    veya yorumlanır,
  • 2:50 - 2:54
    diğerleriyse tamamen kendisininmiş gibi sunulur.
  • 2:54 - 2:56
    Gördüğünüz üzere; İ.A.M.'in elleri,
  • 2:56 - 2:59
    her tür ufak tefek ya da aşırı ölçekte
  • 2:59 - 3:02
    akademik yaramazlık ve kargaşayla dolu.
  • 3:02 - 3:05
    Bu ihlallerin ciddiyetini göz önüne alındığında,
  • 3:05 - 3:06
    neden İntihal Araştırma Merkezi'nin başarılarını
  • 3:06 - 3:10
    hiç duymadığınızı merak ediyor olabilirsiniz.
  • 3:10 - 3:12
    Bunun sebebi, teknik olarak İ.A.M.'nin var olmamasıdır.
  • 3:12 - 3:15
    Ama sizin ve benim gibi insanlar kendi ajanları olabilirler,
  • 3:15 - 3:17
    intihalle mücadelede
  • 3:17 - 3:19
    ve özgün düşünce değerlerinin korunmasında.
  • 3:19 - 3:22
    İntihale karşı savunmada en iyi silahımızın,
  • 3:22 - 3:24
    kendi kendilerinin alıntılama işlerini yaparak
  • 3:24 - 3:25
    zamandan, endişeden ve çabadan tasarruf eden
  • 3:25 - 3:27
    ve böylece daha kolay yolu seçen yazarların var olduğunu
  • 3:27 - 3:30
    biliyoruz.
Title:
İntihalin cezalandırılabilir riskleri - Melissa Huseman D'Annunzio
Description:

Tüm dersi izleyin: http://ed.ted.com/lessons/the-punishable-perils-of-plagiarism-melissa-huseman-d-annunzio

İntihale karşı savaş ciddi bir iştir. Fikir soygunundan, tümü alıntı metinlere, intihalciler başkalarının işlerini kendi işleri olarak sunmanın farklı yollarını bulmuşlardır -- bütün bunlar özgün düşünceyi tehdit eder. Melissa Huseman D'Annunzio
bu konu hakkında çalışan bir İntihal Araştırma Merkezi olsaydı, neler olacağını hayal ediyor.

Ders: Melissa Huseman D'Annunzio,
Animasyon: Hache Rodriguez.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:48

  • Meric Aydonat

    Çok güzel bir çeviri olmuş, ellerinize sağlık.

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.