0:00:14.157,0:00:18.791
İntihal Araştırmaları Merkezi (İ.A.M)'a hoşgeldiniz.

0:00:18.791,0:00:21.653
İ.A.M. pek çok karmaşık vakada

0:00:21.653,0:00:24.010
intihal yapanları açığa çıkarmak

0:00:24.010,0:00:26.348
ve çalınmış metinleri kurtarmak için çaba sarf etmektedir.

0:00:26.348,0:00:27.942
İ.A.M.'nde sıklıkla karşılaşılan

0:00:27.942,0:00:30.187
aşırma türlerinden ilki,

0:00:30.187,0:00:32.314
"parlak fikir çalınması"dır,

0:00:32.314,0:00:34.399
Latince "plagiarius" kelimesinden gelir

0:00:34.399,0:00:36.400
ve intihal kelimesinin kökenidir.

0:00:36.400,0:00:39.082
Fikir çalanlar, masum makalelere gizlice yanaşır

0:00:39.082,0:00:40.237
ve onları kopyalayıp yapıştırır

0:00:40.237,0:00:41.989
ama kaynak göstermez,

0:00:41.989,0:00:44.176
direkt alıntılara tırnak işareti koymaz

0:00:44.176,0:00:45.867
veya bir kelimeyi değiştirir.

0:00:45.867,0:00:47.787
Fikir çalıcılar özellikle etkili ve dokunaklı makaleleri

0:00:47.787,0:00:51.025
çalmalarıyla bilinirler.

0:00:51.025,0:00:53.208
Fikir çalıcılar bir araya geldiğinde

0:00:53.208,0:00:54.957
bir "soygun ağı" oluştururlar,

0:00:54.957,0:00:56.461
Bu ağ birden çok kaynaktan fikir çalar

0:00:56.461,0:00:58.296
ve bu ağ fikir çalıntılarından oluşur.

0:00:58.296,0:01:00.215
Bazı suçluların kendilerinden de

0:01:00.215,0:01:01.967
intihal yaptıkları bilinmektedir,

0:01:01.967,0:01:05.388
bu İ.A.M. tarihinde görülen en tembel suçlardan biridir.

0:01:05.388,0:01:07.704
"Tek-taraflı işbirlikçi" olarak da bilinen

0:01:07.704,0:01:09.809
bu acayip kimseler daha önce yazdıkları

0:01:09.809,0:01:12.306
metinlerin tamamını veya bunların parçaları alır

0:01:12.306,0:01:14.854
ve yepyeni bir malzeme gibi sunar.

0:01:14.854,0:01:16.674
Fikir çalıcılar ve soygun ağları

0:01:16.674,0:01:18.718
İ.A.M. tarafından kolaylıkla yakalanır.

0:01:18.734,0:01:21.157
Bir arama motoruna birkaç metni sadece yapıştırın

0:01:21.157,0:01:21.825
ve GÜM!

0:01:21.825,0:01:23.633
Suçüstü yakalanırlar!

0:01:23.633,0:01:25.269
Daha gizli saklı intihal türlerinden biri olan

0:01:25.269,0:01:27.640
"boşa kürek çekme"de ise

0:01:27.640,0:01:29.971
intihal yapanlar sahte yazarlar,

0:01:29.971,0:01:30.757
kitap adları,

0:01:30.757,0:01:31.566
sayfa numaraları

0:01:31.566,0:01:32.736
ya da bilgiler yaratarak

0:01:32.736,0:01:34.674
intihallerini örtbas etmeye çalışırlar.

0:01:34.674,0:01:36.668
"Anlam değiştirici"lerse,

0:01:36.668,0:01:38.602
eşanlamlılar sözlüğünü esas silah

0:01:38.602,0:01:39.874
olarak kullanır.

0:01:39.874,0:01:41.143
Eşanlamlı kelimeleri yerine koyup

0:01:41.143,0:01:42.913
bütün metni,

0:01:42.913,0:01:44.331
cümle yapısını,

0:01:44.331,0:01:46.495
benzer fikirlerin sırasını

0:01:46.495,0:01:48.211
aynı bırakanlar ise düzgün şekilde yapılmış

0:01:48.211,0:01:49.666
"kendi-kelimelerinle-anlat"a haksızlık eder.

0:01:49.666,0:01:51.668
Baştan savma yapılan kendi-kelimelerinle-anlat,

0:01:51.668,0:01:53.796
bir sis perdesi (aşırmanın püf noktası) olarak kullanılır,

0:01:53.796,0:01:55.504
birden fazla metin

0:01:55.504,0:01:56.512
kişinin kendi kelimeleriyle yazılır

0:01:56.512,0:02:00.266
ve tek bir metin haline getirilir.

0:02:00.266,0:02:02.588
İ.A.M.'ın karşılaştığı en belalı mesele,

0:02:02.588,0:02:03.850
eğer tırnak işareti kullanıp,

0:02:03.850,0:02:05.842
kaynaklarını gösterirsen,

0:02:05.842,0:02:08.229
intihalle asla suçlanmazsın, yanlış kanısıdır.

0:02:08.229,0:02:10.552
Bu kesinlikle geçerli bir durum değil,

0:02:10.552,0:02:11.942
çünkü hep başka insanların fikirlerinin

0:02:11.942,0:02:14.707
olduğu metinlerden oluşan bir makale

0:02:14.707,0:02:16.998
"büsbütün aktarılmış" bir metin olarak bilinir.

0:02:16.998,0:02:18.164
Bu intihal olarak kabul edilir,

0:02:18.164,0:02:21.398
çünkü çalışmada özgün düşünce yoktur.

0:02:21.398,0:02:23.294
Benzer şekilde, metinler hep farklı kaynaklardan

0:02:23.294,0:02:26.623
alınıp yazarın kendi kelimeleriyle anlatılırsa,

0:02:26.623,0:02:30.078
bu da yaygın bir şekilde intihal sayılır,

0:02:30.078,0:02:33.545
çünkü anlattığınız fikirler halen sizin değildir.

0:02:33.545,0:02:36.818
Son olarak, gösterirken açığa vurma yöntemi de

0:02:36.818,0:02:39.499
intihal sayılır, çünkü seçimli bellek kaybıyla, kişinin

0:02:39.499,0:02:40.962
kullandığı kaynaklar tamamı alıntı olan

0:02:40.962,0:02:43.104
metni saklamak için

0:02:43.104,0:02:46.067
yazarın kendi kelimeleriyle metin içine gizlenir.

0:02:46.067,0:02:48.485
Bazı kısımlar titizlikle belgelenir,

0:02:48.485,0:02:49.109
alıntılanır

0:02:49.109,0:02:50.129
veya yorumlanır,

0:02:50.129,0:02:53.862
diğerleriyse tamamen kendisininmiş gibi sunulur.

0:02:53.862,0:02:56.495
Gördüğünüz üzere; İ.A.M.'in elleri,

0:02:56.495,0:02:59.372
her tür ufak tefek ya da aşırı ölçekte

0:02:59.372,0:03:02.375
akademik yaramazlık ve kargaşayla dolu.

0:03:02.375,0:03:04.515
Bu ihlallerin ciddiyetini göz önüne alındığında,

0:03:04.515,0:03:06.431
neden İntihal Araştırma Merkezi'nin başarılarını

0:03:06.431,0:03:09.610
hiç duymadığınızı merak ediyor olabilirsiniz.

0:03:09.610,0:03:12.132
Bunun sebebi, teknik olarak İ.A.M.'nin var olmamasıdır.

0:03:12.132,0:03:15.467
Ama sizin ve benim gibi insanlar kendi ajanları olabilirler,

0:03:15.467,0:03:16.629
intihalle mücadelede

0:03:16.629,0:03:19.306
ve özgün düşünce değerlerinin korunmasında.

0:03:19.306,0:03:21.951
İntihale karşı savunmada en iyi silahımızın,

0:03:21.951,0:03:23.774
kendi kendilerinin alıntılama işlerini yaparak

0:03:23.774,0:03:25.381
zamandan, endişeden ve çabadan tasarruf eden

0:03:25.381,0:03:27.020
ve böylece daha kolay yolu seçen yazarların var olduğunu

0:03:27.020,0:03:29.524
biliyoruz.