WEBVTT 00:00:14.157 --> 00:00:18.791 İntihal Araştırmaları Merkezi (İ.A.M)'a hoşgeldiniz. 00:00:18.791 --> 00:00:21.653 İ.A.M. pek çok karmaşık vakada 00:00:21.653 --> 00:00:24.010 intihal yapanları açığa çıkarmak 00:00:24.010 --> 00:00:26.348 ve çalınmış metinleri kurtarmak için çaba sarf etmektedir. 00:00:26.348 --> 00:00:27.942 İ.A.M.'nde sıklıkla karşılaşılan 00:00:27.942 --> 00:00:30.187 aşırma türlerinden ilki, 00:00:30.187 --> 00:00:32.314 "parlak fikir çalınması"dır, 00:00:32.314 --> 00:00:34.399 Latince "plagiarius" kelimesinden gelir 00:00:34.399 --> 00:00:36.400 ve intihal kelimesinin kökenidir. 00:00:36.400 --> 00:00:39.082 Fikir çalanlar, masum makalelere gizlice yanaşır 00:00:39.082 --> 00:00:40.237 ve onları kopyalayıp yapıştırır 00:00:40.237 --> 00:00:41.989 ama kaynak göstermez, 00:00:41.989 --> 00:00:44.176 direkt alıntılara tırnak işareti koymaz 00:00:44.176 --> 00:00:45.867 veya bir kelimeyi değiştirir. 00:00:45.867 --> 00:00:47.787 Fikir çalıcılar özellikle etkili ve dokunaklı makaleleri 00:00:47.787 --> 00:00:51.025 çalmalarıyla bilinirler. 00:00:51.025 --> 00:00:53.208 Fikir çalıcılar bir araya geldiğinde 00:00:53.208 --> 00:00:54.957 bir "soygun ağı" oluştururlar, 00:00:54.957 --> 00:00:56.461 Bu ağ birden çok kaynaktan fikir çalar 00:00:56.461 --> 00:00:58.296 ve bu ağ fikir çalıntılarından oluşur. 00:00:58.296 --> 00:01:00.215 Bazı suçluların kendilerinden de 00:01:00.215 --> 00:01:01.967 intihal yaptıkları bilinmektedir, 00:01:01.967 --> 00:01:05.388 bu İ.A.M. tarihinde görülen en tembel suçlardan biridir. 00:01:05.388 --> 00:01:07.704 "Tek-taraflı işbirlikçi" olarak da bilinen 00:01:07.704 --> 00:01:09.809 bu acayip kimseler daha önce yazdıkları 00:01:09.809 --> 00:01:12.306 metinlerin tamamını veya bunların parçaları alır 00:01:12.306 --> 00:01:14.854 ve yepyeni bir malzeme gibi sunar. 00:01:14.854 --> 00:01:16.674 Fikir çalıcılar ve soygun ağları 00:01:16.674 --> 00:01:18.718 İ.A.M. tarafından kolaylıkla yakalanır. 00:01:18.734 --> 00:01:21.157 Bir arama motoruna birkaç metni sadece yapıştırın 00:01:21.157 --> 00:01:21.825 ve GÜM! 00:01:21.825 --> 00:01:23.633 Suçüstü yakalanırlar! 00:01:23.633 --> 00:01:25.269 Daha gizli saklı intihal türlerinden biri olan 00:01:25.269 --> 00:01:27.640 "boşa kürek çekme"de ise 00:01:27.640 --> 00:01:29.971 intihal yapanlar sahte yazarlar, 00:01:29.971 --> 00:01:30.757 kitap adları, 00:01:30.757 --> 00:01:31.566 sayfa numaraları 00:01:31.566 --> 00:01:32.736 ya da bilgiler yaratarak 00:01:32.736 --> 00:01:34.674 intihallerini örtbas etmeye çalışırlar. 00:01:34.674 --> 00:01:36.668 "Anlam değiştirici"lerse, 00:01:36.668 --> 00:01:38.602 eşanlamlılar sözlüğünü esas silah 00:01:38.602 --> 00:01:39.874 olarak kullanır. 00:01:39.874 --> 00:01:41.143 Eşanlamlı kelimeleri yerine koyup 00:01:41.143 --> 00:01:42.913 bütün metni, 00:01:42.913 --> 00:01:44.331 cümle yapısını, 00:01:44.331 --> 00:01:46.495 benzer fikirlerin sırasını 00:01:46.495 --> 00:01:48.211 aynı bırakanlar ise düzgün şekilde yapılmış 00:01:48.211 --> 00:01:49.666 "kendi-kelimelerinle-anlat"a haksızlık eder. 00:01:49.666 --> 00:01:51.668 Baştan savma yapılan kendi-kelimelerinle-anlat, 00:01:51.668 --> 00:01:53.796 bir sis perdesi (aşırmanın püf noktası) olarak kullanılır, 00:01:53.796 --> 00:01:55.504 birden fazla metin 00:01:55.504 --> 00:01:56.512 kişinin kendi kelimeleriyle yazılır 00:01:56.512 --> 00:02:00.266 ve tek bir metin haline getirilir. 00:02:00.266 --> 00:02:02.588 İ.A.M.'ın karşılaştığı en belalı mesele, 00:02:02.588 --> 00:02:03.850 eğer tırnak işareti kullanıp, 00:02:03.850 --> 00:02:05.842 kaynaklarını gösterirsen, 00:02:05.842 --> 00:02:08.229 intihalle asla suçlanmazsın, yanlış kanısıdır. 00:02:08.229 --> 00:02:10.552 Bu kesinlikle geçerli bir durum değil, 00:02:10.552 --> 00:02:11.942 çünkü hep başka insanların fikirlerinin 00:02:11.942 --> 00:02:14.707 olduğu metinlerden oluşan bir makale 00:02:14.707 --> 00:02:16.998 "büsbütün aktarılmış" bir metin olarak bilinir. 00:02:16.998 --> 00:02:18.164 Bu intihal olarak kabul edilir, 00:02:18.164 --> 00:02:21.398 çünkü çalışmada özgün düşünce yoktur. 00:02:21.398 --> 00:02:23.294 Benzer şekilde, metinler hep farklı kaynaklardan 00:02:23.294 --> 00:02:26.623 alınıp yazarın kendi kelimeleriyle anlatılırsa, 00:02:26.623 --> 00:02:30.078 bu da yaygın bir şekilde intihal sayılır, 00:02:30.078 --> 00:02:33.545 çünkü anlattığınız fikirler halen sizin değildir. 00:02:33.545 --> 00:02:36.818 Son olarak, gösterirken açığa vurma yöntemi de 00:02:36.818 --> 00:02:39.499 intihal sayılır, çünkü seçimli bellek kaybıyla, kişinin 00:02:39.499 --> 00:02:40.962 kullandığı kaynaklar tamamı alıntı olan 00:02:40.962 --> 00:02:43.104 metni saklamak için 00:02:43.104 --> 00:02:46.067 yazarın kendi kelimeleriyle metin içine gizlenir. 00:02:46.067 --> 00:02:48.485 Bazı kısımlar titizlikle belgelenir, 00:02:48.485 --> 00:02:49.109 alıntılanır 00:02:49.109 --> 00:02:50.129 veya yorumlanır, 00:02:50.129 --> 00:02:53.862 diğerleriyse tamamen kendisininmiş gibi sunulur. 00:02:53.862 --> 00:02:56.495 Gördüğünüz üzere; İ.A.M.'in elleri, 00:02:56.495 --> 00:02:59.372 her tür ufak tefek ya da aşırı ölçekte 00:02:59.372 --> 00:03:02.375 akademik yaramazlık ve kargaşayla dolu. 00:03:02.375 --> 00:03:04.515 Bu ihlallerin ciddiyetini göz önüne alındığında, 00:03:04.515 --> 00:03:06.431 neden İntihal Araştırma Merkezi'nin başarılarını 00:03:06.431 --> 00:03:09.610 hiç duymadığınızı merak ediyor olabilirsiniz. 00:03:09.610 --> 00:03:12.132 Bunun sebebi, teknik olarak İ.A.M.'nin var olmamasıdır. 00:03:12.132 --> 00:03:15.467 Ama sizin ve benim gibi insanlar kendi ajanları olabilirler, 00:03:15.467 --> 00:03:16.629 intihalle mücadelede 00:03:16.629 --> 00:03:19.306 ve özgün düşünce değerlerinin korunmasında. 00:03:19.306 --> 00:03:21.951 İntihale karşı savunmada en iyi silahımızın, 00:03:21.951 --> 00:03:23.774 kendi kendilerinin alıntılama işlerini yaparak 00:03:23.774 --> 00:03:25.381 zamandan, endişeden ve çabadan tasarruf eden 00:03:25.381 --> 00:03:27.020 ve böylece daha kolay yolu seçen yazarların var olduğunu 00:03:27.020 --> 00:03:29.524 biliyoruz.