Dilin gizemleri: X-ışını - Jessica Oreck ve Rachael Teel

Tüm dersi izleyin : http://ed.ted.com/lessons/mysteries-of-vernacular-x-ray-jessica-oreck-and-rachael-teel

X-Işını sözcüğünün öyküsü, büyük düşünürlerden birinde yatar. Fransız felsefeci Rene Descartes, X, Y ve Z harflerini bilinmeyenleri ayırt etmek için kullanmıştı ve yüzyıllar sonra X-ışınını keşfeden Wilhelm Röntgen, bu ışınımın bilinmeyen yapısını ifade etmek için X'i kullandı. Jessica Oreck ve Rachael Teel bu modern mucizenin etimolojisine ışık tutuyor.

Ders: Jessica Oreck ve Rachael Teel,
Animasyon : Jessica Oreck.

Dilin Gizemleri

X-ışını:

Katıların içinden geçebilen

bir elektromanyetik ışınım türü.

X-ışını sözcüğü,

17. yüzyılda yaşamış olan

Fransız felsefeci,

matematikçi ve yazar

Rene Descartes’ın çalışmalarına dayanır.

Descartes’ın sayılar dünyasına
yaptığı sayısız katkılardan biri,

günümüzde çoğu insan tarafından
kanıksanmış olan

basit ama parlak bir uzlaşımın icadıydı:

Denklemlerde, bilinmeyenlerin

x, y ve z olarak gösterilmesi.

Alman bilimci Wilhelm Röntgen,

bugün X-Işınları dediğimiz şeyi

19.yüzyılın sonlarında keşfettiğinde,

onlara "X-Strahlen" adını vermişti.

"Strahlen", Almanca’da
parıltı anlamındadır.

X ise elbette,
Röntgen'in keşfettiği ışınımın

bilinmeyen yapısını
temsil ediyordu;

yani X-etkeni denilebilir.

İngilizce'ye çevrilirken X korundu;

ancak Almanca parıltı yerine,

ışık demeti anlamındaki ışın geldi.

Ne tesadüf ki,
matematikte ışın sözcüğü,

bir başlangıç noktasından
sonsuza uzanan,

yani sonu olmayan
bir çizgiyi ifade eder;

ki bu da bizi yine
bilinmezliğe getiriverir.

Bugün X-Işınımının
ne olduğunu biliyoruz

ve kâşifinin alçakgönüllü
itirazlarına rağmen,

ona sık sık Röntgen Işınımı da diyerek,

yapısının temelindeki gizem olan
X'i ortadan kaldırmış bulunuyoruz.