0:00:06.153,0:00:08.086
Dilin Gizemleri

0:00:08.086,0:00:09.695
X-ışını:

0:00:09.695,0:00:12.207
Katıların içinden geçebilen

0:00:12.207,0:00:15.095
bir elektromanyetik ışınım türü.

0:00:15.295,0:00:16.999
X-ışını sözcüğü,

0:00:16.999,0:00:19.210
17. yüzyılda yaşamış olan

0:00:19.210,0:00:20.703
Fransız felsefeci,

0:00:20.703,0:00:22.488
matematikçi ve yazar

0:00:22.488,0:00:25.464
Rene Descartes’ın çalışmalarına dayanır.

0:00:25.564,0:00:29.426
Descartes’ın sayılar dünyasına[br]yaptığı sayısız katkılardan biri,

0:00:29.426,0:00:33.251
günümüzde çoğu insan tarafından[br]kanıksanmış olan

0:00:33.251,0:00:36.157
basit ama parlak bir uzlaşımın icadıydı:

0:00:36.157,0:00:38.596
Denklemlerde, bilinmeyenlerin

0:00:38.596,0:00:42.413
x, y ve z olarak gösterilmesi.

0:00:43.233,0:00:46.147
Alman bilimci Wilhelm Röntgen,

0:00:46.147,0:00:48.583
bugün X-Işınları dediğimiz şeyi

0:00:48.583,0:00:51.254
19.yüzyılın sonlarında keşfettiğinde,

0:00:51.254,0:00:53.740
onlara "X-Strahlen" adını vermişti.

0:00:53.740,0:00:56.334
"Strahlen", Almanca’da[br]parıltı anlamındadır.

0:00:56.334,0:00:59.806
X ise elbette,[br]Röntgen'in keşfettiği ışınımın

0:00:59.806,0:01:02.928
bilinmeyen yapısını[br]temsil ediyordu;

0:01:03.528,0:01:06.138
yani X-etkeni denilebilir.

0:01:06.904,0:01:09.829
İngilizce'ye çevrilirken X korundu;

0:01:09.829,0:01:12.677
ancak Almanca parıltı yerine,

0:01:12.677,0:01:15.724
ışık demeti anlamındaki ışın geldi.

0:01:15.824,0:01:18.528
Ne tesadüf ki,[br]matematikte ışın sözcüğü,

0:01:18.528,0:01:21.506
bir başlangıç noktasından[br]sonsuza uzanan,

0:01:21.511,0:01:24.856
yani sonu olmayan[br]bir çizgiyi ifade eder;

0:01:25.186,0:01:28.226
ki bu da bizi yine[br]bilinmezliğe getiriverir.

0:01:28.226,0:01:31.794
Bugün X-Işınımının[br]ne olduğunu biliyoruz

0:01:31.794,0:01:35.321
ve kâşifinin alçakgönüllü[br]itirazlarına rağmen,

0:01:35.321,0:01:39.145
ona sık sık Röntgen Işınımı da diyerek,

0:01:39.145,0:01:44.310
yapısının temelindeki gizem olan[br]X'i ortadan kaldırmış bulunuyoruz.