Kanser bütün vücuda nasıl yayılır? - Ivan Seah Yu Jun

Tamamını izlemek için: http://ed.ted.com/lessons/how-does-cancer-spread-through-the-body-ivan-seah-yu-jun

Kanser genellikle vücudun belirli bir bölgesinde bir tümörle ortaya çıkar. Ancak tümörün çıkarılmaması durumunda, kanser yakın organlara ve beyin gibi merkezden uzak yerlere yayılma özelliğine sahiptir. Kanser bu yeni bölgelere nasıl bulaşır ve neden bazı organlar diğerlerinden daha fazla enfekte olur? Ivan Seah Yu Jun, üç yaygın metastaz yolunu açıklıyor.

Ders: Seah Yu Jun
Animasyon: Andrew Foerster

Kanser, genelde vücudun belli bir
bölgesinde

tek bir tümör olarak ortaya çıkar.

Tümör çıkarılmazsa,

kanserin beyin gibi merkezden uzak
bölgelerin yanı sıra

yakındaki organlara yayılma gibi bir
özelliği vardır.

Peki kanser nasıl yeni bölgelere doğru
ilerliyor

ve neden bazı organların diğerlerinden
daha fazla enfekte olma ihtimali vardır?

Vücuda yayılan kanser süreci metastaz
olarak bilinir.

Bu, ilk tümörün kanser hücreleri yakındaki
normal dokuya saldırdığında başlar.

Hücreler çoğaldıkça,

üç yaygın metastaz yolundan
biri ile yayılırlar:

transkoelomik, lenfatik veya hematojen
yayılım.

Transkoelomik yayılımda, kötü huylu
hücreler vücudumuzdaki boşlukların

yüzeylerine nüfuz eder.

Bu yüzeyler periton olarak bilinir

ve vücut boşluğunu ayırmak için duvar
olarak işlev görürler.

Örneğin yumurtalık kanserindeki
kötü huylu hücreler,

karaciğer yüzeyinde metastaz ile
sonuçlanan,

yumurtalığı karaciğere bağlayan periton
aracılığıyla yayılırlar.

Daha sonra, kanserli hücreler hematojen
yayılıma maruz kaldıklarında

kan damarlarını ele geçirirler.

Vücudun hemen her yerinde kan damarları
olduğu için,

kötü huylu hücreler vücudun daha uzak
bölümlerine ulaşmak için bunu kullanır.

En sonunda, kanser lenf boğumlarını ele
geçirdiğinde lenfatik yayılım gerçekleşir

ve lenfatik sistem yoluyla vücudun diğer
bölümlerine doğru ilerler.

Bu sistem vücudun birçok bölümünü
güçsüzleştirirken

aynı zamanda kanser için geniş bir
ağ oluşturur.

Ayrıca, lenf damarları kötü huylu
hücrelerin

hematojen yayılımını sağlayarak kan
dolaşımına dâhil olur.

Yeni bir bölgeye girdikten sonra, hücreler
bir kez daha çoğalmaya maruz kalırlar

ve mikrometastaz olarak bilinen küçük
tümörleri oluştururlar.

Bu küçük tümörler daha sonra gerçek
tümörlere dönüşürler

ve metastatik süreci tamamlarlar.

Farklı kanserlerin özgün metastaz
bölgelerinin olduğu bilinmektedir.

Örneğin prostat kanseri genellikle kemiğe
bulaşırken,

kolon kanseri de karaciğere bulaşır.

Kötü huylu hücrelerin yer değiştirme
düzenini açıklamak için

çeşitli teoriler ileri sürülmüştür.

Özellikle birbiriyle çelişen iki teori
vardır.

İngiliz bir cerrah olan Stephen Paget'in
teorisi,

tohum ve toprak metastazına dayalıydı.

Tohum ve toprak teorisine göre, kanser
hücreleri yanlış bir mikroortamda

kolayca ölüyorlardı,

bu yüzden sadece benzer özelliklere sahip
oldukları bir bölgeye bulaşıyorlardı.

Ancak, Cornell Üniversitesi'nde ilk
patoloji profesörü olan James Ewing,

tohum ve toprak teorisine meydan okudu

ve metastaz bölgesinin primer tümörü
tahrip eden vasküler

ve lenfatik kanalların yeri ile
belirlendiğini ileri sürmüştür.

Akciğere giden damarlar tarafından tahrip
edilmiş primer tümörlü hastaların

akciğer metazstazları ilerler.

Bugün, her iki teorinin de önemli
gerçekleri içerdiğini biliyoruz.

Ancak metastazın hikâyesinin tamamı,

ileri sürülen iki teoriden daha
karmaşıktır.

Ayrıca kanser hücresinin özellikleri
gibi faktörler

ve kanser hücrelerini yok etmede
bağışıklık sisteminin etkinliği,

metastaz başarısını belirlemede rol oynar.

Ne yazık ki, bugün bile metastaz hakkında
cevaplanmamış pek çok soru vardır.

Mekanizmanın anlaşılması, ileri evre
kanserler için

bir tedavi bulmada önemli bir rol oynar.

Başarılı metastaza katkıda bulunan
hem genetik

hem de çevresel faktörleri inceleyerek

bu süreci durdurmak için yöntemleri
belirleyebiliriz.

Kansere karşı savaş, sürekli bir mücadele
gerektirir

ve bilim insanlarını metastaza karşı yeni
yöntemler geliştirmede çok zorlar.

Son zamanlarda bağışıklık tedavisi
oldukça meşhur.

Bu terapi yer değiştiren hücreleri yok
etmek için bağışıklık sisteminin gücünü

kullanmasını içeren bir yöntem.

Bu, aşı yoluyla kanserli hücreleri
tanımada

bağışıklık hücrelerini eğitmekte olduğu
gibi farklı şekillerde yapılabilir.

Bağışıklık hücrelerinin gelişim ve
faaliyetleri,

genellikle vücudun bağışıklık hücreleri
tarafından salgılanan kimyasallardan olan

insan yapımı interlökinlerin enjeksiyonu
ile de uyarılabilir.

Bu iki tedavi çeşidi de buzdağının
sadece görünen kısmı.

Hükûmetler, şirketler
ve bilim insanlarının birlikte

araştırmalar yapmalarıyla belki de
metastaz süreci tamamen durdurulacak.