Viễn cảnh hùng vĩ từ sự ngu ngốc| Alejandro Sánchez Alvarado | TEDxKC

Cuộc sống trên hành tinh này là lịch sử của những kẻ phá vỡ quy luật - các chủng loài đã không ghi nhớ về cách chúng phải cư xử. Vì vậy, nếu chúng ta đang nghiên cứu về những kẻ phá vỡ quy luật, sau ta lại không học chúng cách phá vỡ quy luật?

Cuộc trò chuyện đầy hấp dẫn này đặt ra câu hỏi: liệu cách khoa học tiếp cận bí ẩn lớn nhất của cuộc sống hạn chế khả năng của chúng ta trong việc giải quyết chúng?

Tiến sĩ Alejandro Sánchez Alvarado là một nhà nghiên cứu tại Viện Stowers Nghiên cứu Y khoa và Viện Y khoa Howard Hughes và Uỷ viên của Học viện Nghệ thuật và Khoa học.

nỗ lực nghiên cứu hiện nay Tiến sĩ Sánchez Alvarado là nhằm vào sự hiểu biết cơ sở phân tử và tế bào tái sinh động vật.

Cuộc trò chuyện này được thực hiện tại một sự kiện TEDx sử dụng định dạng hội nghị TED nhưng tổ chức độc lập bởi cộng đồng địa phương. Tìm hiểu thêm tại http://ted.com/tedx

Tôi đã dành cả mùa hè
trong phòng thí nghiệm sinh học biển

ở Woods Hole, Massachusetts.

Ở đó, tôi đã thuê một chiếc thuyền.

Điều tôi muốn làm là mời bạn

lên tàu với tôi ngay đêm nay.

Chúng tôi khởi hành từ Eel Pond
đến Vineyard Sound,

cạnh bờ Martha của Vineyard,

được trang bị máy bay không người lái
để xác định các điểm tiềm năng

từ đó nhìn về Đại Tây Dương.

Trước đó, tôi định nói là sâu
vào Đại Tây Dương,

nhưng chúng ta không cần đi quá sâu để
đến những điều chưa biết.

Cách đây hai dặm,

ở phòng thí nghiệm sinh học biển
được cho là tuyệt vời nhất trên thế giới,

chúng tôi hạ lưới thu thập phù du xuống

rồi nâng lên trên mặt nước

những thứ mà con người ít để tâm đến,

và hầu như chưa bao giờ thấy trước đó.

Đây là một trong những sinh vật
chúng tôi thu được.

Một con sứa.

Nhưng khi nhìn kĩ hơn,

sống trong đó là một sinh vật khác,

hoàn toàn mới mẻ với khoa học.

Một loài mới hoàn toàn.

Làm thế nào mà vẻ đẹp trong suốt này

với một trái tim đang đập

sinh sản vô tính trên đỉnh đầu của nó,

dòng dõi của nó sẽ tiếp tục sinh sản.

Để tôi nói lại lần nữa:

sinh vật này đang phát triển vô tính
trên đỉnh đầu của nó

nhưng con cái của nó sẽ sinh sản
hữu tính vào thế hệ tiếp theo.

Một con sứa kì lạ?

Cũng không hẳn.

Đây là một lớp hải tiêu.

Một nhóm động vật

mà bây giờ chúng ta đã biết rằng chúng ta
có cùng tổ tiên với chúng,

và có lẽ cũng là loài không xương sống
giống nhất với chúng ta.

Hãy gặp người họ hàng,

Thalia democratica - sinh vật nửa dây sống.

[Cười lớn]

Tôi chắc rằng các bạn không nhớ gì
về buổi họp gia đình cuối cùng

với gia đình Thalia này đâu,

nhưng để tôi nói cho các bạn nghe,

những sinh vật này liên quan đến
chúng ta một cách sâu sắc

theo những cách mà
chúng ta chỉ mới bắt đầu hiểu được.

Vì vậy, lần tới bạn có nghe ai
nhạo báng rằng

kiểu nghiên cứu này thực chất
chỉ là một buổi triển lãm cá

Tôi hi vọng bạn sẽ nhớ chuyến đi vừa rồi.

Hiện nay, hầu như khoa học sinh học
chỉ chú trọng đến việc

nghiên cứu sâu hơn vào những thứ
ta đã biết

ở những khu vực đã được
khám phá trong bản đồ.

Nhưng một số người lại rất
hứng thú với những điều chưa biết.

Chúng ta muốn khám phá những
châu lục hoàn toàn mới,

và nhìn vào các khung cảnh
tuyệt đẹp bị lãng quên.

Chúng ta khao khát được trải nghiệm
sự bối rối

gây ra bởi những thứ ta chưa bao giờ thấy.

Và vâng, tôi đồng ý

có rất nhiều sự thỏa mãn
trong việc nói ra,

"Này, tôi là người đầu tiên
khám phá ra thứ đó đấy."

Nhưng đây không phải là một sự
phóng đại bản thân,

vì với thể loại nghiên cứu khám phá này,

nếu bạn không cảm thấy mình như một
thằng ngốc hầu hết thời gian,

bạn chỉ chưa làm "khoa học" đủ.

[Cười]

Vì vậy, mỗi mùa hè, tôi đưa lên boong
thuyền của mình

ngày càng nhiều thứ
mà ta biết quá ít về chúng.

Hôm nay, tôi sẽ kể cho các bạn nghe
câu chuyện về cuộc đời

mà ít khi được kể trong một
môi trường như thế này.

Từ sự thuận lợi của các phòng
thí nghiệm sinh học của thế kỉ 21,

chúng ta đã bắt đầu làm sáng tỏ
nhiều điều bí ẩn nhờ kiến thức.

Chúng ta cảm thấy rằng sau nhiều thế kỷ
nghiên cứu khoa học,

chúng ta bắt đầu tạo những bước tiến lớn.

trong việc tìm hiểu các
nguyên tắc cơ bản nhất của cuộc sống.

Sự lạc quan này được phản ánh bởi
sự phát triển của công nghệ sinh học

trên toàn cầu,

phấn đấu để áp dụng kiến thức khoa học
vào chữa bệnh.

Những thứ như ung thư, lão hóa,
các bệnh mãn tính;

những thứ này là một trong số điều không
mong muốn mà chúng ta muốn chế ngự.

Tôi thường tự hỏi:

Tại sao chúng ta lại có nhiều
rắc rối đến thế

khi cố tìm cách chữa ung thư?

Có phải là do chúng ta chỉ cố
tìm cách chữa ung thư,

và không cố gắng hiểu về cuộc sống?

Sự sống trên hành tinh này
chia sẻ chung một nguồn gốc,

và tôi có thể tóm tắt 3.5 tỉ năm
lịch sử sự sống trên hành tinh này

chỉ trong một slide.

Những gì bạn thấy ở đây là đại diện của
những loài đã được biết đến trên trái đất.

Trong sự bao la của sự sống
và sự đa dạng sinh học,

chúng ta chiếm một vị trí đáng kể.

[Cười]

Người hiện đại.

Loại cuối cùng của loài chúng ta.

Và dù tôi không muốn chê bai

các thành tựu của loài người,

nhiều như tôi muốn

chúng ta không phải là
thước đo của vạn vật.

Chúng ta, mặc khác, là thước đo của
nhiều thứ.

Chúng ta không ngừng định lượng,
phân tích và so sánh,

và một trong số những điều này là
hoàn toàn vô giá và thực sự cần thiết.

Nhưng nó đã tạo động lực cho các
nghiên cứu sinh học trở nên chuyên môn hóa

và việc tạo ra các kết quả thực tế

thực sự hạn chế khả năng của
chúng ta trong việc tìm hiểu sự sống

đến mức hạn hẹp
và thiếu chiều sâu.

Chúng ta đang đánh giá, một cách đáng
kinh ngạc, các mảng rất hẹp của sự sống,

và hi vọng rằng các số liệu đó sẽ
cứu rỗi chúng ta.

Hẹp đến cỡ nào?

Well, tôi sẽ cho bạn một con số.

Cục quản lý đại dương và khí quyển
quốc gia gần đây đã ước tính

rằng 95% các đại dương hiện nay
chưa được khám phá.

Hãy để điều đó chìm trong vài giây.

95% các đại dương vẫn chưa được khám phá.

An toàn mà nói

rằng chúng ta thậm chí không biết nhiều
về những thứ ta không biết.

Vì vậy, không ngạc nhiên rằng mỗi tuần
trong lĩnh vực của tôi

càng ngày càng có nhiều chủng loài mới

được thêm vào cây sự sống.

Sinh vật này đây

vừa được khám phá vào mùa hè này

mới đối với khoa học

và bây giờ nằm cô đơn trong một nhánh
của cây gia đình.

Bi kịch hơn nữa

chính là dù chúng ta biết
hàng tá loài sinh vật

nhưng mặt sinh học của chúng vẫn là
điểm mù của chúng ta.

Tôi biế rằng vài trong số các bạn đã
từng nghe

việc một con sao biển có thể tái tạo lại
cánh của nó khi bị mất.

Nhưng một số có thể không biết

rằng cánh tay đó có thể tái tạo lại
một cá thể sao biển hoàn toàn mới.

Và có những loài động vật làm được
những điều thực sự đáng kinh ngạc.

Tôi sẵn sàng đặt cược

rất nhiều trong số các bạn chưa bao giờ
nghe về sán dẹp, Schmidtea Mediterranea.

Anh chàng nhỏ nhắn này

làm những thứ thực sự thổi bay não tôi.

Bạn có thể cắt chúng thành
18 mảnh khác nhau,

và mỗi mảnh sẽ tiếp tục tái tạo

thành một cá thể hoàn chỉnh

chỉ trong vòng hai tuần.

18 cái đầu, 18 cơ thể, 18 bí ẩn.

Trong suốt 15 năm gần đây,

tôi đã cố gắng tìm ra cách làm các anh
chàng bé nhỏ này làm được điều như thế,

làm thế nào để lật tẩy
chiêu trò ảo thuật này.

Nhưng như mọi ảo thuật gia khác,

chúng nó không tiết lộ bí mật đó cho tôi.

[Cười]

Vì vậy,

sau hơn 20 năm
nghiên cứu các sinh vật này,

lập bản đồ bộ gen, cạo lấy mẫu

hàng nghìn lần cắt xẻ,
hàng nghìn lần tái tạo,

chúng ta vẫn không thể hiểu được
các sinh vật này có thể làm được như vậy.

Mỗi cá thể trùng turbellaria chứa đựng
cả một đại dương trong mình,

đầy các ẩn số.

Một trong những điểm chung

của tất cả các sinh vật
mà tôi đã thảo luận ở đây

chính là chúng không có vẻ nhận được
các bản ghi nhớ

mà chúng cần để cư xử theo các quy tắt

mà chúng ta nhận thấy trong rất
nhiều các loài động vật

hiện tại đang chiếm đa số

trong các phòng thí nghiệm
y sinh trên thế giới.

Hãy gặp nhà thắng giải Nobel của chúng ta

Bảy chủng loài,

đã cho chúng ta phần lớn những hiểu biết

về các hành vi sinh học ngày nay.

Với anh chàng nhỏ nhắn này

3 giải Nobel trong 12 năm.

Tuy nhiên, sau tất cả sự chú ý

và kiến thức,

cũng như phần lớn quỹ tài trợ,

chúng ta đang đối mặt
với các vấn đề nan giải

và rất nhiều những thách thức.

Và đó là do, không may thay,

bảy sinh vật này chỉ tương ứng

với 0.00009 phần trăm của tất cả các
loài cư ngụ trên hành tinh.

Vì vậy, tôi bắt đầu nghi ngờ

rằng chuyên môn của chúng ta đang
bắt đầu cản trở sự tiến bộ,

và tệ nhất là làm chúng ta lạc lối.

Đó là bởi vì cuộc sống
trên hành tinh này và lịch sử của nó

là lịch sử của kẻ phá vỡ quy tắc.

Sự sống có mặt trên hành tinh này
từ các sinh vật đơn bào,

bơi lội hàng triệu năm dưới biển,

đến khi một trong số các
sinh vật quyết định,

"Tôi sẽ làm điều gì đó khác vào hôm nay;

hôm nay tôi muốn phát minh
thứ gì đó gọi là đa bào,

và tôi sẽ làm điều đó."

tôi chắc đó không là một quyết định
phổ biến vào lúc đó

[Cười]

tuy thế, nó đã đã làm điều ấy.

Và sau đó, các sinh vật đa bào
bắt đầu sinh sống

ở tất cả các đại dương,

và chúng phát triển.

Và chúng ta có nó ở đây.

Các khối đất bắt đầu xuất hiện
trên bề mặt đại dương,

và một sinh vật khác nghĩ,

"Chỗ đó trông có vẻ được đó.

Tôi muốn chuyển lên đó"

"Mày điên hả?

"Mày sẽ chết khô trên đó.
Không có gì tồn tại khi rời khỏi nước"

Nhưng nó đã sống,

và xuất hiện những
sinh vật sống trên đất liền.

Khi đã ở mặt đất,
chúng có thể nhìn lên bầu trời

và tự nhủ "Sống trên mây cũng tốt chứ nhỉ,

tao sẽ bay."

"Mày không thể phá vỡ trọng lực,
không có cách nào mày bay được"

Nhưng, tự nhiên đã sáng tạo ra

nhiều phương pháp độc lập

để bay.

Tôi thích nghiên cứu các động vật
phá vỡ các quy tắc,

vì mỗi lần chúng phá vỡ một quy tắc,
chúng phát minh ra một cái gì đó mới

mà có thể đã giúp
chúng ta có mặt ở đây hôm nay.

Những sinh vật này không ghi nhớ.

Chúng phá vỡ các quy tắc.

Vì thế khi chúng ta nghiên cứu
các động vật phá vỡ quy tắc

chúng ta có nên nghiên cứu
cách chúng làm điều này?

Tôi nghĩ chúng ta cần phải đổi mới
tinh thần thám hiểm.

Thay vì mang thiên nhiên
vào phòng thí nghiệm

và nghiên cứu ở đó,

chúng ta cần mang khoa học

vào trong phòng thí nghiệm
hùng vĩ của tự nhiên

và ở đó, với trang thiết bị và
công nghệ hiện đại

phân tích tất cả mọi hình thái
sự sống tìm được,

và bất kỳ thuộc tính sinh học mới
nào chúng ta có thể tìm thấy.

Chúng ta cần mang hết tất cả sự thông minh

để trở nên ngu dốt lần nữa

để tránh thất bại trước sự
bao la của những ẩn số.

Bởi vì sau tất cả,

khoa học không chỉ thiên về kiến thức.

Khoa học là về sự ngu dốt.

Đó là điều chúng ta làm.

Vì vậy, nếu nghiêm túc về nó,

chúng ta sẽ phải bắt đầu hỗ trợ nghiêm túc

cho những tổ chức giúp các nghiên
cứu khám phá diễn ra.

Các tổ chức như chúng tôi,

Viện Nghiên cứu Y học Stowers ở
Kansas City, Missouri,

hay là Viện Khoa học Y Học Quốc gia ở
Bethesda, Maryland,

và tất nhiên,

Phòng Nghiên cứu sinh vật biển
ở Woods Hole, Massachusetts.

Tôi đã thực sự may mắn khi có thể tự đi
một vài chuyến thực nghiệm này

và nó cũng là niềm vui

khi có thể kéo sinh viên ra khỏi sự
hạn chế của các phòng thí nghiệm

tránh xa máy tính và các tập catalogue,

và đưa chúng nó vào thế giới
thám hiểm và khám phá.

Đó là một niềm vui to lớn,
một niềm vui thật sự khi được thấy

cách những bộ óc non trẻ nhưng
sáng dạ đầy tò mò này sải cánh

và bay đến với những điều bí ẩn.

Đó là cách ta trở thành
các nhà khoa học thực thụ.

Chúng ta cần những
con người này ra ngoài đó

và hỏi những câu giúp chúng ta
tiến gần hơn

với đáp án chúng ta kiếm tìm.

Antoine de Saint-Exupéry đã từng viết,

"Nếu bạn muốn dựng một con tàu

đừng giục mọi người đi tìm gỗ

và cũng đừng giao công việc và nhiệm vụ,

mà hãy dạy cho họ sự
bao la của biển cả ..."

Với vai trò là một nhà khoa học
kiêm giáo viên

Tôi muốn diễn giải lại

rằng: chúng ta, các nhà khoa học,
cần chỉ dạy cho học trò của mình

phải biết nhìn về cái bao la của biển

đó là sự ngu dốt của chúng ta.

Chúng ta, những người hiện đại,
là chủng loài duy nhất được biết đến

với định hướng nghiên cứu khoa học.

Chúng ta, như mọi loài khác
trên hành tinh,

được thêu dệt chặt chẽ với
nhau trong lịch sử sự sống.

Tôi nghĩ mình khá là sai khi nói
rằng sự sống là bí ẩn

vì thực sự tôi nghĩ rằng sự sống chính là
một bí mật mở

đã thu hút loài của chúng ta tìm hiểu
trong hàng thiên niên kỉ.

Tôi xin mạn phép hỏi:

Liệu chúng ta có phải là cơ hội tốt
nhất mà sự sống biết?

Và nếu đúng như vậy:

Chúng ta còn phải chờ cái gì nữa?

Chúng ta cần thực hiện mọi việc khác đi.

Đêm nay, tôi muốn mời các bạn giúp
chúng tôi xây dựng nên

một con tàu khám phá lớn nhất
trong lịch sử nhân loại.

Hãy gọi cho các nhà lập pháp,

yêu cầu họ tài trợ cho các
nghiên cứu khám phá cơ bản,

hỗ trợ những gì bạn có thể cho
các tổ chức như thế này

những tổ chức cống hiến cho
nghiên cứu khám phá,

và lên tàu cùng chúng tôi trong một
chuyến thám hiểm cao quý

để thay đổi triệt để cách chúng ta
hiểu về cuộc sống.

Và trên đường đi,

chúng ta sẽ thay đổi cách
ta nghiên cứu y sinh, mãi mãi.

Xin cám ơn.

[Vỗ tay]