< Return to Video

Caroline Phillips: Lira korbowa dla początkujących

  • 0:00 - 0:02
    Jako, że jest to TEDGlobal,
  • 0:02 - 0:05
    kto mi powie jak nazywamy to po francusku?
  • 0:06 - 0:08
    Widzę, że wszyscy są w temacie liry korbowej.
  • 0:08 - 0:10
    "Vielle à roue."
  • 0:10 - 0:12
    Po hiszpańsku: "zanfona",
  • 0:12 - 0:14
    a po włosku: "ghironda".
  • 0:14 - 0:17
    Lira korbowa.
  • 0:17 - 0:20
    Mamy tu rożne rodzaje i kształty liry korbowej.
  • 0:20 - 0:23
    Lira korbowa to jedyny instrument,
  • 0:23 - 0:26
    który ma korbę do obracania koła,
  • 0:26 - 0:29
    które pociera struny jak smyczek w skrzypcach.
  • 0:29 - 0:31
    Tak produkuje dźwięk.
  • 0:31 - 0:34
    Ma 3 rodzaje strun.
  • 0:34 - 0:37
    Pierwsza z nich to: struna burdonowa,
  • 0:37 - 0:40
    która wytwarza dźwięk ciągły, podobnie jak dudy.
  • 0:42 - 0:44
    Druga strona to: struna melodyjna,
  • 0:44 - 0:47
    na której gra się drewnianą klawiaturą nastrojoną jak fortepian.
  • 0:53 - 0:55
    Trzecia struna jest nieco innowacyjna.
  • 0:55 - 0:57
    Jest to jedyny (obecnie używany) instrument,
  • 0:57 - 1:00
    który wykorzystuje tego typu technikę.
  • 1:00 - 1:03
    Zostaje tu uruchomiony tzw. brzęczący mostek lub "pies".
  • 1:04 - 1:07
    Kiedy kręcę korbą i wywieram nacisk,
  • 1:10 - 1:13
    wytwarzany jest dźwięk podobny do szczekania psa.
  • 1:14 - 1:16
    Wszystko to jest całkiem innowacyjne,
  • 1:16 - 1:18
    biorąc pod uwagę to,
  • 1:18 - 1:20
    że lira korbowa powstawała około 1000 lat temu,
  • 1:20 - 1:22
    i wymagała 2 osób do grania:
  • 1:22 - 1:24
    jedna osoba kręciła korbą,
  • 1:24 - 1:26
    a druga grała melodię
  • 1:26 - 1:29
    fizycznie pociągając za duże drewniane kołki.
  • 1:30 - 1:33
    Na szczęście, to wszystko zmieniło się kilka wieków później.
  • 1:33 - 1:35
    Tak więc, jedna osoba mogła grać
  • 1:35 - 1:37
    i jednocześnie - to jest całkiem ciężkie -
  • 1:37 - 1:40
    trzymać lirę korbową.
  • 1:40 - 1:43
    W historii, lira korbowa była używana przez wieki
  • 1:43 - 1:45
    głównie w muzyce tanecznej,
  • 1:45 - 1:48
    To dzięki wyjątkowej melodii
  • 1:48 - 1:51
    połączonej tu z akustycznym boomboxem.
  • 1:51 - 1:54
    Dźiś lira korbowa jest używana we wszystkich rodzajach muzyki:
  • 1:54 - 1:56
    muzyce ludowej,
  • 1:56 - 1:58
    muzyce współczesnej
  • 1:58 - 2:01
    i muzyce swiatowej,
  • 2:01 - 2:03
    w Wielkiej Brytanii, Francji, Hiszpanii
  • 2:03 - 2:05
    i we Włoszech.
  • 2:05 - 2:08
    Zamówienie gdziekolwiek i otrzymanie takiej liry trwa od 3 do 5 lat.
  • 2:08 - 2:10
    Jest produkowana przez wyspecjalizowanych lutników,
  • 2:10 - 2:12
    również w Europie.
  • 2:13 - 2:15
    Bardzo trudno ją nastroić.
  • 2:17 - 2:19
    Tak więc, bez dalszych ceregieli, chcecie posłuchać?
  • 2:19 - 2:21
    (publiczność: "tak!")
  • 2:21 - 2:23
    -Caroline Phillips: "nie słyszę was. Chcecie posłuchać?" -Publiczność: "tak!"
  • 2:23 - 2:25
    -Caroline Phillips: "ok"
  • 2:25 - 2:27
    Do dzieła!
  • 2:28 - 2:30
    Zaśpiewam po baskijsku,
  • 2:30 - 2:33
    języku używanego w kraju, w którym żyję - w Kraju Basków,
  • 2:33 - 2:35
    w regionie na terenie Francji i Hiszpanii
  • 2:36 - 2:40
    ♪♪ ♪♪
  • 2:45 - 2:50
    [słowa w języku baskijskim]
  • 3:30 - 3:35
    ♫ ♫ ♫
  • 4:21 - 4:23
    Dziekuję
  • 4:23 - 4:25
    (oklaski)
  • 4:25 - 4:28
    To jest utwór, który napisałam
  • 4:28 - 4:31
    na bazie tradycyjnego rytmu baskijskiego.
  • 4:31 - 4:34
    Ten utwór ma nastrój celtycki
  • 4:35 - 4:45
    ♪♪ ♪♪
  • 5:15 - 5:17
    Dziękuję
  • 5:17 - 5:19
    (oklaski)
Title:
Caroline Phillips: Lira korbowa dla początkujących
Speaker:
Caroline Phillips
Description:

Caroline Phillips nakręca melodię na mało popularnym ludowym instrumencie: lirze korbowej. Zabawna lekcja o wyjątkowej budowie instrumentu i jego 1000-letniej historii na tle baskijskie muzyki.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
05:20
Łukasz Kruczek added a translation

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.