< Return to Video

Alkolün kısa tarihi - Rod Phillips

  • 0:07 - 0:12
    Bu şempanze, olgunlaşmış eriklerden
    oluşan bir şelaleye rastlıyor.
  • 0:12 - 0:14
    Birçoğu açılmış
  • 0:14 - 0:18
    ve sarhoş edici meyveli
    kokularıyla kendine çekiyor.
  • 0:18 - 0:19
    Tıkanmaya başlıyor
  • 0:19 - 0:23
    ve bazı… tuhaf etkiler yaşamaya başlıyor.
  • 0:23 - 0:25
    Bu farkında olmayan maymun,
  • 0:25 - 0:28
    insanların sonunda bira,
    şarap ve diğer alkollü içecekler
  • 0:28 - 0:33
    yaratmak için kullanacağı
    bir şeyin ortasındaydı.
  • 0:33 - 0:36
    Olgunlaşmış meyvelerdeki
    şekerler maya olarak bilinen
  • 0:36 - 0:39
    mikroskobik organizmaları çeker.
  • 0:39 - 0:44
    Mayalar meyve şekerleriyle
    beslenirken alkollü içeceklerde
  • 0:44 - 0:47
    alkol türü olan etanol
    adı verilen bir bileşik üretir.
  • 0:47 - 0:50
    Bu süreç fermantasyon olarak adlandırılır.
  • 0:50 - 0:52
    İnsanların ne zaman
  • 0:52 - 0:55
    fermente içecekler üretmeye
    başladığını kimse bilmiyor.
  • 0:55 - 1:00
    Bilinen en eski kanıt,
    Çin'de MÖ 7000'den geliyor,
  • 1:00 - 1:02
    burada kil kaplarındaki kalıntı,
  • 1:02 - 1:05
    insanların fermente pirinç, darı, üzüm
  • 1:05 - 1:09
    ve baldan alkollü
    bir içecek yaptığını ortaya koydu.
  • 1:09 - 1:12
    Birkaç bin yıl içinde,
    tüm dünyadaki kültürler
  • 1:12 - 1:15
    kendi içeceklerini fermente ediyorlardı.
  • 1:15 - 1:19
    Eski Mezopotamyalılar ve Mısırlılar
  • 1:19 - 1:22
    yıl boyunca depolanmış
    tahıllardan bira yaptılar.
  • 1:22 - 1:25
    Bu bira tüm sosyal sınıflar için mevcuttu
  • 1:25 - 1:28
    ve işçiler bile günlük hisse alırlardı.
  • 1:28 - 1:30
    Ayrıca şarap yaptılar,
  • 1:30 - 1:33
    ancak iklim üzüm yetiştirmek için
  • 1:33 - 1:36
    ideal olmadığı için
    bu nadir ve pahalı bir lezzetti.
  • 1:36 - 1:40
    Aksine şarap, üzümlerin daha kolay
    büyüdüğü Yunanistan ve Roma'da,
  • 1:40 - 1:45
    Mısır ve Mezopotamya'da
    biranın olduğu kadar yaygındı.
  • 1:45 - 1:49
    Mayalar temel olarak herhangi bir
    bitki şekerini fermente edeceğinden,
  • 1:49 - 1:52
    eski insanlar yaşadıkları
    yerde yetişen herhangi bir ürün
  • 1:52 - 1:54
    ve bitkiden alkol elde ettiler.
  • 1:54 - 1:57
    Güney Amerika'da insanlar
    tahıllardan chicha yaptılar,
  • 1:57 - 2:00
    bazen halüsinojenik otlar eklediler.
  • 2:00 - 2:03
    Şu anda Meksika'da,
    kaktüs özünden yapılan
  • 2:03 - 2:05
    pulque tercih edilen içecekken,
  • 2:05 - 2:09
    Doğu Afrikalılar muz
    ve palmiye birası yaptı.
  • 2:09 - 2:14
    Şimdi Japonya olan bölgede,
    insanlar pirinçten sake yaptılar.
  • 2:14 - 2:18
    Dünyanın neredeyse her bölgesinde
    herkesin kendi fermente içecekleri vardı.
  • 2:18 - 2:21
    Alkol tüketimi günlük yaşamın
    bir parçası haline geldikçe,
  • 2:21 - 2:26
    bazı yetkililer olumlu olarak
    algıladıkları etkilere kilitlendi:
  • 2:26 - 2:29
    Yunan doktorlar şarabın
    sağlığa iyi olduğunu düşünüyor
  • 2:29 - 2:32
    ve şairler yaratıcılık özelliğine
    tanıklık ediyorlardı.
  • 2:32 - 2:36
    Diğerleri alkolün kötüye kullanım
    potansiyeli konusunda endişeliydi.
  • 2:36 - 2:39
    Yunan filozofları ölçüyü arttırdı.
  • 2:39 - 2:44
    Avrupa'daki ilk Yahudi ve Hıristiyan
    yazarlar şarabı ritüellere soktular
  • 2:44 - 2:47
    ancak aşırı sarhoşluğu
    günah olarak gördüler.
  • 2:47 - 2:50
    Orta doğu, Afrika ve İspanya'da,
  • 2:50 - 2:53
    sarhoşken dua etmeye karşı
  • 2:53 - 2:57
    İslami bir kural yavaş yavaş
    genel bir alkol yasağı haline geldi.
  • 2:57 - 3:02
    Eski fermente edilmiş içecekler
    nispeten düşük alkol içeriğine sahiptir.
  • 3:02 - 3:04
    Yaklaşık %13 alkolde,
  • 3:04 - 3:07
    fermantasyon sırasında
    üretilen yan mayalar
  • 3:07 - 3:10
    toksik hale gelir ve ölür.
  • 3:10 - 3:11
    Mayalar öldüğünde
  • 3:11 - 3:14
    fermantasyon durur
    ve alkol içeriği azalır.
  • 3:15 - 3:18
    Binlerce yıl boyunca
    alkol içeriği sınırlıydı.
  • 3:19 - 3:21
    Bu, damıtma adı verilen
  • 3:21 - 3:23
    bir işlemin icadı ile değişti.
  • 3:23 - 3:27
    9. yüzyıl Arapça yazılar,
    içindeki alkolü buharlaştırmak için
  • 3:27 - 3:30
    kaynayan fermente sıvıları tarif eder.
  • 3:30 - 3:33
    Alkol sudan daha düşük
    bir sıcaklıkta kaynar,
  • 3:33 - 3:35
    bu nedenle daha önce buharlaşır.
  • 3:35 - 3:39
    Bu buharı yakalayın,
    soğutun ve geriye kalan şey
  • 3:39 - 3:43
    herhangi bir fermente içeceğe göre
    daha konsantre olan sıvı alkoldür.
  • 3:44 - 3:48
    İlk başta, bu daha güçlü alkol
    tıbbi amaçlar için kullanıldı.
  • 3:48 - 3:51
    Daha sonra, alkol önemli
    bir ticari mal haline geldi
  • 3:51 - 3:55
    çünkü bira ve şarabın aksine
    bozulmadı.
  • 3:55 - 3:57
    Karayipler'deki Avrupa kolonilerinde
  • 3:57 - 3:59
    hasat edilen şekerden yapılan rom,
  • 3:59 - 4:01
    denizciler için bir temel haline geldi
  • 4:01 - 4:04
    ve Kuzey Amerika'ya satıldı.
  • 4:04 - 4:07
    Avrupalılar Afrika'ya brendi
    ve cin getirdiler;
  • 4:07 - 4:10
    köleleştirilmiş insanlar, topraklar,
  • 4:10 - 4:12
    hurma yağı ve kauçuk gibi
    ürünlerle takas ettiler.
  • 4:12 - 4:16
    Alkol bu bölgelerde bir tür para oldu.
  • 4:16 - 4:18
    Keşif Çağı boyunca,
  • 4:18 - 4:21
    uzun mesafeli deniz seferlerinde
    alkol çok önemli bir rol oynadı.
  • 4:22 - 4:26
    Avrupa'dan Doğu Asya'ya ve Amerika'ya
    yelken açmak aylar alabilirdi
  • 4:26 - 4:29
    ve mürettebat için suyu
    taze tutmak zor bir işti.
  • 4:29 - 4:34
    Bir su variline bir kova brendi eklemek
    suyu daha uzun süre taze tutar
  • 4:34 - 4:38
    çünkü alkol zararlı mikropları
    öldüren bir koruyucudur.
  • 4:39 - 4:40
    1600'lü yıllara gelindiğinde
  • 4:40 - 4:44
    alkol, hayvanları harekete geçirmeden
    tüm sonuçlarıyla birlikte
  • 4:44 - 4:49
    küresel ticareti ve keşfi
    hızlandırmaya geçmişti.
  • 4:50 - 4:52
    Zaman geçtikçe alkolün
  • 4:52 - 4:55
    insan toplumundaki rolü
    sadece daha karmaşık hale gelecektir.
Title:
Alkolün kısa tarihi - Rod Phillips
Speaker:
Rod Phillips
Description:

Tam dersi görüntülemek için: https://ed.ted.com/lessons/a-brief-history-of-alcohol-rod-phillips

İnsanların ne zaman fermente içecekler üretmeye başladığını kimse bilmiyor. Bilinen en eski kanıt MÖ 7000 Çin'inden geliyor, burada kil kaplarındaki kalıntı, insanların fermente pirinç, darı, üzüm ve baldan alkollü bir içecek yaptığını ortaya koydu. Peki alkol küresel ticareti ve keşfi nasıl körükledi? Rod Phillips alkolün evrimini araştırıyor.

Ders Rod Phillips, animasyon Anton Bogaty tarafından yapılmıştır.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:56
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for A brief history of alcohol
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for A brief history of alcohol
Saliha Karatepeli accepted Turkish subtitles for A brief history of alcohol
Saliha Karatepeli edited Turkish subtitles for A brief history of alcohol
Saliha Karatepeli edited Turkish subtitles for A brief history of alcohol
Nihal Aksakal edited Turkish subtitles for A brief history of alcohol
Nihal Aksakal edited Turkish subtitles for A brief history of alcohol
Nihal Aksakal edited Turkish subtitles for A brief history of alcohol
Show all

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.