Krótka historia gotów - Dan Adams

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/a-brief-history-of-goths-dan-adams

Co mają ze sobą wspólnego fani klimatycznej post-punkowej muzyki i starożytni barbarzyńcy? Niezbyt wiele... Dlaczego więc zarówno jedni, jak i drudzy są nazywani "gotami"? Czy to tylko dziwny zbieg okoliczności, czy może jest w tym jakieś głębsze powiązanie rozciągające się poprzez wieki? Sprawdza to Dan Adams.

Lekcja: Dan Adams, animacja: Globizco.

Co mają ze sobą wspólnego
fani klimatycznej post-punkowej muzyki

ze starożytnymi barbarzyńcami?

Niezbyt wiele.

To dlaczego jedni i drudzy
są nazywani gotami?

Czy to dziwny zbieg okoliczności,

czy może jakieś głębsze powiązanie
rozciągające się przez wieki?

Nasza opowieść zaczyna się
w starożytnym Rzymie.

Cesarstwo Rzymskie rozrastając się,
było nękane najazdami i inwazjami

ze strony półkoczowniczych grup
żyjących wzdłuż jego granic.

Jedną z najpotężniejszych
był germański lud Gotów.

Składał się z dwóch plemion,

Wizygotów

i Ostrogotów.

Część plemion germańskich
pozostała wrogami Rzymu,

a część wcielono do cesarskiej armii.

Kiedy rozpadło się Cesarstwo Rzymskie,

armie tych plemion odegrały
ważną rolę w jego obronie

i wewnętrznych walkach o władzę.

W V wieku doszło do buntu najemników
pod wodzą Odoakera,

który zajął Rzym i zdetronizował
cesarza zachodniorzymskiego.

Odoaker oraz jego ostrogocki
następca, Teodoryk Wielki,

właściwie pozostawali
pod władzą wschodniego cesarza

i zachowali tradycje Rzymu,

ale Zachodnie Cesarstwo już nigdy
nie było jednolitym państwem.

Zostało podzielone na królestwa
rządzone przez Gotów

i inne germańskie plemiona,

które asymilowały się z lokalnymi ludami,

chociaż ich liczne nazwy
wciąż można znaleźć na mapach.

To był koniec okresu klasycznego

i początek tak zwanych wieków ciemnych.

Chociaż rzymska kultura
nie została całkowicie zniszczona,

jej wpływy zmalały,
a w sztuce powstały nowe nurty

skupiające się na religijnym
symbolizmie i alegorii,

zamiast na proporcjach i realizmie.

Podobna zmiana zaszła w architekturze

wraz z budową bazyliki Saint-Denis
we Francji w roku 1137.

Ogromne okna, strzeliste łuki
i łęki przyporowe sprawiały,

że konstrukcje były
bardziej szkieletowe i ozdobne.

To podkreślało ich otwarte,
pełne światła wnętrza

w odróżnieniu od grubych ścian
i kolumn klasycznych budowli.

Przez następne kilka wieków

w tym stylu budowano katedry
w całej Europie.

Ale moda się zmienia.

Włoski renesans przywrócił uwielbienie
dla starożytnej Grecji i Rzymu,

a bardziej współczesne style zaczęto
uznawać za niezgrabne i gorsze.

W 1550 roku powstały

"Żywoty najsławniejszych malarzy,
rzeźbiarzy i architektów",

gdzie Giorgio Vasari jako pierwszy
określił ten styl gotyckim,

co było pogardliwym
porównaniem do barbarzyńców,

którym przypisywano
zniszczenie cywilizacji klasycznej.

Nazwa przylgnęła i szybko zaczęto
tak określać całe średniowiecze,

jako okres ciemnoty,
przesądów i prymitywizmu.

Czas płynął dalej, zmieniała się też moda.

W XVIII wieku nadeszło oświecenie,

które ponad wszystko stawiało naukę.

W opozycji do tej postawy,
romantyczni autorzy jak Goethe czy Byron

szukali wyidealizowanych
obrazów przeszłości, natury

i tajemniczych sił duchowych.

Słowo gotycki znowu zmieniło znaczenie

i określało teraz gatunek literacki
będący mroczniejszą stroną romantyzmu.

Pierwszy raz użył go Horace Walpole

w swojej powieści z 1764 roku,
"Zamczysko w Otranto",

w odniesieniu do fabuły i atmosfery.

Wiele motywów tej powieści
stało się stałymi elementami gatunku,

będąc inspiracją dla powieści
oraz niezliczonych filmów.

Etykieta gotyku przetrwała w literaturze
i kinie aż do lat 70. XX wieku,

kiedy powstało nowe środowisko muzyczne.

Inspirując się artystami takimi jak
The Doors czy The Velvet Underground,

brytyjskie kapele post-punkowe,

jak Joy Division,

Bauhaus

i The Cure

połączyły mroczne teksty
i punkowe brzmienie

z metaforyką inspirowaną
epoką wiktoriańską,

klasyką horroru

i androgynicznym stylem glam.

We wczesnych latach 80. XX wieku
podobne zespoły zaczęto określać

w prasie muzycznej jako
przedstawicieli gotyckiego rocka.

Rosnąca popularność wyniosła je
z mrocznych klubów

do wielkich wydawnictw muzycznych i MTV.

Dziś pomimo pojawiania się negatywnych
informacji w mediach i stereotypów,

muzyka i moda gotycka wciąż są
silnym podziemnym nurtem.

Gotyk podzielił się na różne podgatunki

jak cybergoth,

gothabilly,

metal gotycki,

a nawet steampunk.

Historia słowa gotyk jest naznaczona

tysiącami lat zmian kulturowych,

od inwazji najeźdźców,
którzy zostają królami,

przez strzeliste iglice,
zastępujące solidne kolumny,

po artystów odnajdujących piękno w mroku.

Na każdym z tych etapów
widać rewolucyjne zmiany

i ludzką skłonność do sięgania wstecz,
żeby kształtować teraźniejszość.