0:00:09.021,0:00:13.111
Co mają ze sobą wspólnego[br]fani klimatycznej post-punkowej muzyki

0:00:13.111,0:00:15.390
ze starożytnymi barbarzyńcami?

0:00:15.390,0:00:16.622
Niezbyt wiele.

0:00:16.622,0:00:20.031
To dlaczego jedni i drudzy[br]są nazywani gotami?

0:00:20.031,0:00:21.632
Czy to dziwny zbieg okoliczności,

0:00:21.632,0:00:26.101
czy może jakieś głębsze powiązanie[br]rozciągające się przez wieki?

0:00:26.101,0:00:28.773
Nasza opowieść zaczyna się[br]w starożytnym Rzymie.

0:00:28.773,0:00:32.741
Cesarstwo Rzymskie rozrastając się,[br]było nękane najazdami i inwazjami

0:00:32.741,0:00:36.862
ze strony półkoczowniczych grup[br]żyjących wzdłuż jego granic.

0:00:36.862,0:00:41.649
Jedną z najpotężniejszych[br]był germański lud Gotów.

0:00:41.649,0:00:43.930
Składał się z dwóch plemion,

0:00:43.930,0:00:45.165
Wizygotów

0:00:45.165,0:00:47.153
i Ostrogotów.

0:00:47.153,0:00:50.303
Część plemion germańskich[br]pozostała wrogami Rzymu,

0:00:50.303,0:00:55.563
a część wcielono do cesarskiej armii.

0:00:55.563,0:00:57.862
Kiedy rozpadło się Cesarstwo Rzymskie,

0:00:57.862,0:01:01.613
armie tych plemion odegrały[br]ważną rolę w jego obronie

0:01:01.613,0:01:04.438
i wewnętrznych walkach o władzę.

0:01:04.438,0:01:08.924
W V wieku doszło do buntu najemników[br]pod wodzą Odoakera,

0:01:08.924,0:01:13.034
który zajął Rzym i zdetronizował[br]cesarza zachodniorzymskiego.

0:01:13.034,0:01:15.753
Odoaker oraz jego ostrogocki [br]następca, Teodoryk Wielki,

0:01:15.753,0:01:19.494
właściwie pozostawali [br]pod władzą wschodniego cesarza

0:01:19.494,0:01:22.194
i zachowali tradycje Rzymu,

0:01:22.194,0:01:26.204
ale Zachodnie Cesarstwo już nigdy[br]nie było jednolitym państwem.

0:01:26.204,0:01:29.363
Zostało podzielone na królestwa[br]rządzone przez Gotów

0:01:29.363,0:01:31.094
i inne germańskie plemiona,

0:01:31.094,0:01:34.004
które asymilowały się z lokalnymi ludami,

0:01:34.004,0:01:38.177
chociaż ich liczne nazwy[br]wciąż można znaleźć na mapach.

0:01:38.177,0:01:40.638
To był koniec okresu klasycznego

0:01:40.638,0:01:43.775
i początek tak zwanych wieków ciemnych.

0:01:43.775,0:01:46.524
Chociaż rzymska kultura[br]nie została całkowicie zniszczona,

0:01:46.524,0:01:50.554
jej wpływy zmalały,[br]a w sztuce powstały nowe nurty

0:01:50.554,0:01:53.705
skupiające się na religijnym [br]symbolizmie i alegorii,

0:01:53.705,0:01:56.335
zamiast na proporcjach i realizmie.

0:01:56.335,0:01:58.805
Podobna zmiana zaszła w architekturze

0:01:58.805,0:02:04.487
wraz z budową bazyliki Saint-Denis[br]we Francji w roku 1137.

0:02:04.487,0:02:07.846
Ogromne okna, strzeliste łuki[br]i łęki przyporowe sprawiały,

0:02:07.846,0:02:11.456
że konstrukcje były[br]bardziej szkieletowe i ozdobne.

0:02:11.456,0:02:14.205
To podkreślało ich otwarte,[br]pełne światła wnętrza

0:02:14.205,0:02:19.912
w odróżnieniu od grubych ścian [br]i kolumn klasycznych budowli.

0:02:19.912,0:02:21.336
Przez następne kilka wieków

0:02:21.336,0:02:25.156
w tym stylu budowano katedry[br]w całej Europie.

0:02:25.156,0:02:26.496
Ale moda się zmienia.

0:02:26.496,0:02:31.437
Włoski renesans przywrócił uwielbienie[br]dla starożytnej Grecji i Rzymu,

0:02:31.437,0:02:36.746
a bardziej współczesne style zaczęto[br]uznawać za niezgrabne i gorsze.

0:02:36.746,0:02:38.256
W 1550 roku powstały[br]

0:02:38.256,0:02:41.156
"Żywoty najsławniejszych malarzy, [br]rzeźbiarzy i architektów",

0:02:41.156,0:02:45.127
gdzie Giorgio Vasari jako pierwszy [br]określił ten styl gotyckim,

0:02:45.127,0:02:47.526
co było pogardliwym[br]porównaniem do barbarzyńców,

0:02:47.526,0:02:50.847
którym przypisywano[br]zniszczenie cywilizacji klasycznej.

0:02:50.847,0:02:55.397
Nazwa przylgnęła i szybko zaczęto[br]tak określać całe średniowiecze,

0:02:55.397,0:03:01.317
jako okres ciemnoty,[br]przesądów i prymitywizmu.

0:03:01.317,0:03:05.849
Czas płynął dalej, zmieniała się też moda.

0:03:05.849,0:03:09.248
W XVIII wieku nadeszło oświecenie,

0:03:09.248,0:03:13.357
które ponad wszystko stawiało naukę.[br]

0:03:13.357,0:03:17.169
W opozycji do tej postawy, [br]romantyczni autorzy jak Goethe czy Byron

0:03:17.169,0:03:21.068
szukali wyidealizowanych[br]obrazów przeszłości, natury

0:03:21.068,0:03:24.227
i tajemniczych sił duchowych.

0:03:24.227,0:03:27.588
Słowo gotycki znowu zmieniło znaczenie

0:03:27.588,0:03:33.388
i określało teraz gatunek literacki [br]będący mroczniejszą stroną romantyzmu.

0:03:33.388,0:03:35.906
Pierwszy raz użył go Horace Walpole

0:03:35.906,0:03:40.429
w swojej powieści z 1764 roku,[br]"Zamczysko w Otranto",

0:03:40.429,0:03:44.048
w odniesieniu do fabuły i atmosfery.

0:03:44.048,0:03:47.148
Wiele motywów tej powieści[br]stało się stałymi elementami gatunku,

0:03:47.148,0:03:52.088
będąc inspiracją dla powieści[br]oraz niezliczonych filmów.

0:03:52.088,0:03:56.831
Etykieta gotyku przetrwała w literaturze[br]i kinie aż do lat 70. XX wieku,

0:03:56.831,0:03:59.678
kiedy powstało nowe środowisko muzyczne.

0:03:59.678,0:04:03.280
Inspirując się artystami takimi jak[br]The Doors czy The Velvet Underground,

0:04:03.280,0:04:04.789
brytyjskie kapele post-punkowe,

0:04:04.789,0:04:05.898
jak Joy Division,

0:04:05.898,0:04:06.689
Bauhaus

0:04:06.689,0:04:07.660
i The Cure

0:04:07.660,0:04:10.419
połączyły mroczne teksty[br]i punkowe brzmienie

0:04:10.419,0:04:13.599
z metaforyką inspirowaną [br]epoką wiktoriańską,

0:04:13.599,0:04:14.720
klasyką horroru

0:04:14.720,0:04:17.949
i androgynicznym stylem glam.

0:04:17.949,0:04:21.599
We wczesnych latach 80. XX wieku[br]podobne zespoły zaczęto określać

0:04:21.599,0:04:24.471
w prasie muzycznej jako[br]przedstawicieli gotyckiego rocka.

0:04:24.471,0:04:28.089
Rosnąca popularność wyniosła je[br]z mrocznych klubów

0:04:28.089,0:04:31.130
do wielkich wydawnictw muzycznych i MTV.

0:04:31.130,0:04:35.671
Dziś pomimo pojawiania się negatywnych[br]informacji w mediach i stereotypów,

0:04:35.671,0:04:40.849
muzyka i moda gotycka wciąż są[br]silnym podziemnym nurtem.

0:04:40.849,0:04:42.710
Gotyk podzielił się na różne podgatunki

0:04:42.710,0:04:44.081
jak cybergoth,

0:04:44.081,0:04:45.077
gothabilly,

0:04:45.077,0:04:46.138
metal gotycki,

0:04:46.138,0:04:48.796
a nawet steampunk.

0:04:48.796,0:04:51.051
Historia słowa gotyk jest naznaczona

0:04:51.051,0:04:54.744
tysiącami lat zmian kulturowych,

0:04:54.744,0:04:57.620
od inwazji najeźdźców,[br]którzy zostają królami,

0:04:57.620,0:05:01.083
przez strzeliste iglice,[br]zastępujące solidne kolumny,

0:05:01.083,0:05:04.524
po artystów odnajdujących piękno w mroku.

0:05:04.524,0:05:07.222
Na każdym z tych etapów[br]widać rewolucyjne zmiany

0:05:07.222,0:05:13.011
i ludzką skłonność do sięgania wstecz,[br]żeby kształtować teraźniejszość.