Cách những chú chó trị liệu giúp đỡ người bị khó đọc | Karen Burns | TEDxSaltLakeCity

Tập đọc được xem là một trong những kĩ năng quan trọng nhất được dạy ở trường và không ngạc nhiên khi biết nó có thể khó khăn thế nào. Karen Burns biết khó đọc có thể ảnh hưởng đến cả cuộc đời của một ai đó. Trong buổi trò chuyện sâu sắc pha chút hài hước này, cô ấy cho biết cách mà chó - những người bạn thân thiết nhất của con người tham gia vào việc đọc. Sau nhiều năm làm việc trong giới doanh nghiệp, Karen đã tìm thấy ngọn lửa đam mê của mình trong một tổ chức phi lợi nhuận mang tên Động vật trị liệu Intermountain (ITA). Karen là trợ lý điều hành của ITA và quản lý chương trình Học đọc cùng Chó (Reading Education Assistance Dogs, viết tắt là R.E.A.D.) ở hơn 30 trường học và thư viện của tiểu bang Utah. Trong hai thập kỉ qua, cô đã hợp tác với ba tổ chức Động vật trị liệu khác cũng như xuất hiện với vai trò là diễn giả chính thức của hội thảo ITA và là người hướng đẫn R.E.A.D. Karen thích đi vòng quanh đất nước và quốc tế để hướng dẫn chương trình hỗ trợ giáo dục này. Cô vẫn giữ nguyên niềm đam mê chia sẻ những món quà mà người bạn bốn chân dành tặng con người vào những lúc khó khăn. Chó mang đến hy vọng, giúp chữa lành và cho cảm giác giống bình thường mà không gì khác có thể làm được. Cuộc nói chuyện diễn ra ở một sự kiện TEDx, sử dụng format hội nghị TED nhưng được tổ chức độc lập bởi một cộng đồng địa phương. Tìm hiểu thêm tại https://www.ted.com/tedx

Emily và Zach

cùng nhau đọc mỗi tuần.

Zach thường hơi lo lắng
khi đọc trước mặt người khác

vì sợ mình sẽ mắc lỗi

và tự cảm thấy khá là ngu ngốc.

Nhưng Emily thì không.

Emily rất giỏi lắng nghe;

em ấy chú tâm vào câu chuyện,

thường hay đặt câu hỏi,

và không bao giờ cười nhạo
khi người khác mắc lỗi.

Zach mong đợi được gặp em ấy mỗi tuần

mặc dù em ấy hay chảy dãi

và rụng lông.

Nhưng em ấy là chó mà.

(cười)

(vỗ tay)

Đã có ai từng nghĩ

chó có thể thay đổi việc giáo dục không?

Hãy nghĩ về điều đó.

Bạn cảm thấy thế nào khi học đọc?

Trong người có cảm thấy sợ bị đứng hình

khi được gọi lên để đọc to
trước lớp không?

Chỉ mới nghĩ thôi đã thật đáng sợ -

gần giống như nói trước một đám đông vậy.

Chúng ta thường cứng họng,
đầu óc thì trống rỗng,

vì nỗi sợ mà chúng ta đang phải đối mặt.

Nhưng nếu đó không chỉ là nỗi sợ thì sao?

Sẽ như thế nào nếu bạn khó đọc,

đọc kém hơn các bạn đồng trang lứa,

không được hỗ trợ đọc ở nhà,

hay loay hoay để học một ngôn ngữ mới?

Quỹ từ thiện Annie E. Casey cho biết

trẻ cần được dạy cách đọc
khi chúng lên lớp bốn

để có thể học bằng cách đọc
suốt quãng đời còn lại.

Ngoài ra,

cứ mười đứa trẻ

gặp khó khăn trong việc đọc
vào cuối năm lớp một

thì chỉ một em có thể theo kịp sau này.

Chỉ một em!

Còn chín em khác thì sao?

Chắc chắn là cuộc sống của các em
sẽ không mấy dễ dàng.

Tuy nhiên, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng

chênh lệch trình độ giữa người bình thường
và người gặp khó khăn trong việc đọc

sẽ giảm đi đáng kể
nếu can thiệp một cách thích hợp từ sớm.

Hãy tưởng tượng một môi trường an toàn,
yên tĩnh, thoải mái và không gò bó

để trẻ có thể rèn luyện kĩ năng.

Và nếu trong đó có một chú chó
thì sao nhỉ?

Tất nhiên không phải chó nào cũng được.

Phải là một chú chó trị liệu
được huấn luyện, kiểm tra và đảm bảo.

Một chú chó ư?

Chó trong lớp học?

Ý tôi là, sao đây có thể là
một cách can thiệp hiệu quả?

Có rất nhiều nghiên cứu

chỉ ra những thay đổi về mặt
sinh lý và cảm xúc

khi con người tương tác với chó.

Ví dụ như, huyết áp hạ xuống,

nhịp tim giảm,

kĩ năng xã hội được cải thiện,

thư giãn tốt hơn,

và bớt căng thẳng hơn,

và còn nhiều thứ nữa.

Bên cạnh đó, sự có mặt của một chú chó

tạo ra một môi trường xã hội tích cực.

Và đây là điều kiện tiên quyết
cho việc giảng dạy.

Từ những thực tế này,

20 năm trước,

Tổ chức Động vật trị liệu Intermountain
nhận thấy rằng

chính những lợi ích của

việc sử dụng chó trị liệu
trong chăm sóc sức khỏe trẻ em

có thể được tận dụng
trong việc dạy đọc.

Chúng tôi đã tạo ra một chương trình
giáo dục toàn diện

mà ở đó trẻ đọc cho chó trị liệu nghe.

Nó được gọi là R.E.A.D.

hay Reading Education Assistance Dogs.
(Học đọc cùng Chó)

Chương trình chủ yếu
diễn ra tại trường học và thư viện,

nhưng còn hơn thế nữa.

Nó còn được triển khai ở bệnh viện,

nhà cho nạn nhân của bạo hành gia đình,

nhà cho người vô gia cư,

trại giáo dưỡng.

Tất cả đều hướng đến
những đứa trẻ thiểu năng trí tuệ.

Mục tiêu là tạo ra nơi an toàn
để những trẻ khó đọc

luyện tập kĩ năng.

Chó không bao giờ cười nhạo
khi đứa trẻ mắc lỗi.

Và chỉ một đứa trẻ trong một ca học.

Chương trình được bố trí
ở một nơi yên tĩnh trong cơ sở.

Có một cái chăn lớn và mềm
cho mọi người ngồi lên.

Trẻ được khuyến khích nựng chú chó

hay thậm chí dựa vào nó khi đang đọc.

Đây chính là nơi

xảy ra những thay đổi về sinh lý
mà tôi đã đề cập.

Vậy là điều kiện tối ưu cho việc học tập
được tạo ra.

20 năm trước,

con Maggie và tôi đọc cùng
một học sinh lớp ba bị tật nói lắp.

Thật kì diệu khi thấy em ấy
tiến bộ nhiều như thế nào

khi được tôi khuyến khích
vừa đọc vừa nựng chú chó.

Cũng có nhiều cách hiệu quả

để những người huấn luyện chó
học cách tương tác với trẻ.

Họ giám sát khả năng nhận biết
và đọc lưu loát,

tham gia bàn luận về câu chuyện,

khuyến khích sự sáng tạo,

hay thậm chí là đưa sách cho
trẻ cầm về nhà đọc.

Nhưng điều tuyệt vời nhất

mà họ học được là dạy chó
nhìn vào những trang sách.

(Khán giả) Ôii.

Người huấn luyện được khuyến khích
đặt câu hỏi thông qua chú chó.

Điều này khiến trẻ tin rằng

chính chú chó trị liệu
hứng thú với câu chuyện

và chú ý lắng nghe.

Chúng tôi không ngờ kĩ thuật này
còn hiệu quả hơn thế.

Một lần nọ,

có một người huấn luyện ở Wisconsin

với chú chó xúc xích nhỏ tên Biscuit
của mình.

Người huấn luyện đã dạy Biscuit
hắt hơi theo mệnh lệnh.

(cười)

Vào một ngày,

Dylan đọc một câu chuyện cho bọn họ

và em đọc những gì mình thấy:

'Có ba người phụ nữ ngồi ở ngoài
với mái tóc cột bằng chuối'.

Biết rằng đó không phải
những gì được in trong sách,

người huấn luyện ra hiệu cho
Biscuit hắt xì.

Rồi cô ấy bảo:

'Dylan, Biscuit tự hỏi,

"Tại sao những người phụ nữ
lại cột tóc họ bằng chuối nhỉ?'"

Dylan nhìn vào cuốn sách lần nữa
và đọc lại,

sau đó em nói:

'Ôi Biscuit, mình xin lỗi. Là băng đô
(bandanas) chứ không phải chuối (bananas)'

(cười)

Rồi em ấy quay sang
người huấn luyện và nói:

'Trời, Biscuit nghe giỏi thật đấy.'

(cười)

Cần lưu ý rằng

chương trình này được thiết kế
dành cho riêng chó trị liệu,

không phải chó nào cũng được.

Chó phải được huấn luyện kĩ càng,

được kiểm tra độ vâng lời
và tính khí thường xuyên

để đảm bảo chúng không chỉ
an toàn, khỏe mạnh và đáng tin

mà còn là người bạn đồng hành
biết cảm thông

và yêu mến trẻ.

Mỗi chú chó trị liệu đều được đăng kí
và đảm bảo.

Người huấn luyện tình nguyện được
đào tạo kĩ lưỡng để hướng dẫn ca học.

Chuyện gì cũng có thể xảy ra
trên thảm đọc,

và họ luôn sẵn sàng ứng phó với điều đó.

Tuy nhiên, thỉnh thoảng,

một thứ gì đó bất ngờ xen vào.

Một dịp nọ,

khi đang đọc câu chuyện
về một em bé (baby) sắp chào đời,

một đứa trẻ dừng lại, nhìn lên và bảo:

'Em biết cách cô tạo ra những em bé
(babies)'.

Người huấn luyện hít thở sâu

và đáp lại với chút lo ngại:

'Thật sao?'

Và đứa trẻ tự hào nói:

'Vâng ạ, chỉ cần bỏ chữ "y" và thêm "ies".
(baby - babies)'

(cười)

Có sự hòa hợp nhiệt tình thực sư

giữa người huấn luyện đáng tin cậy,

chú chó R.E.A.D. - bạn đồng hành năng nổ,
tò mò, luôn lắng nghe

và đứa trẻ - người cảm thấy đỡ sợ
và bớt áp lực hơn khi đọc.

Nghiên cứu cho thấy chương trình
hoạt động hiệu quả.

Không chỉ có kĩ năng đọc
được cải thiện,

mà còn có sự tham gia nhiều hơn
của các vùng khác, các kĩ năng xã hội.

Và trên cả tuyệt vời,

trẻ trong chương trình còn
nuôi dưỡng tình yêu với việc đọc và sách,

ý nghĩa vượt xa ngoài ca học R.E.A.D.

Nhiều năm sau, những đứa trẻ trở lại

và chia sẻ cách mà chương trình này
đã thay đổi cuộc sống của chúng.

Ví dụ như Jordan,

em từng học đọc với Drew,
một chú chó đua đã về hưu.

Tám năm sau, khi 15 tuổi,

em bắt gặp chúng tôi ở một thư viện,

và bảo rằng:

'Em từng nghĩ đọc là một việc nhà,

một rắc rối,

nhưng Drew giúp em đọc tốt hơn
và cảm thấy vui vì đọc.

Thật khó để nói hết chương trình này
đã giúp đỡ em nhiều như thế nào.

Đọc cho Drew là điều
mà em trân trọng đến ngày hôm nay

và sẽ không bao giờ quên.'

20 năm trước,

nhóm chúng tôi thấy cần thiết

nên đã tạo chương trình này.

Và bây giờ,

ý tưởng nhỏ này,
cái bắt đầu từ thành phố Salt Lake,

đã lan rộng ra hơn 6000
đội R.E.A.D. đăng kí

trên khắp các tiểu bang Hoa Kỳ

(vỗ tay)

và 25 quốc gia khác trên thế giới.

(vỗ tay)

Chúng tôi đã đến những nơi
như Nhật Bản, Thụy Điển và Tây Ban Nha

để đào tạo chương trình.

Và tôi còn có đặc quyền
đến Đài Loan năm ngoài

để tận mắt nhìn thấy
cách họ triển khai chương trình.

Không chỉ có sự thay đổi rõ rệt
trong văn hóa

liên quan đến chó,

mà chương trình còn hiệu quả

đến nỗi Bộ Giáo dục

bây giờ đề nghị

mọi giáo viên tiểu học

phải xem một video về
tầm quan trọng của việc đọc cho chó.

Những người bạn ở Đài Loan
đã hỗ trợ hơn 20 trường tiểu học,

bao gồm một trường trong khu bản địa,

và vài chương trình thư viện sau giờ học.

Và lúc này,

tôi muốn kể về di sản của một cô chó
tha mồi dịu dàng màu đen với đôi mắt nâu

tên là Cassie.

Cassie và người huấn luyện ở Wisconsin
có một chương trình R.E.A.D. sau giờ học.

Họ nổi tiếng ở thư viện đến nỗi

bất cứ khi nào bọn trẻ ở khu
muốn vẽ tranh lên tường,

thì cũng phải có Cassie trên đó.

Khi Cassie không may qua đời,

bọn trẻ tụ tập lại

và chia sẻ khoảng thời gian
đã từng đọc với Cassie.

Có em nói với người huấn luyện của Cassie:

'Em sẽ nhớ nó lắm.

Nếu không nhờ có Cassie

thì em sẽ chẳng thể nào
lên được lớp bốn.'

Giờ đây, nghiên cứu khẳng định những gì
được thấy nghìn lần trong hơn 20 năm qua:

Chúng ta có thể thay đổi cuộc đời
của những trẻ em khó đọc,

mở ra cả thế giới trước mắt chúng -

một chú chó và một đứa trẻ cùng với nhau.

Cảm ơn mọi người.

(vỗ tay)