< Return to Video

Мухар сүсэг юунаас үүсдэг вэ? - Стюарт Вайс

  • 0:07 - 0:09
    Та хар муурнаас айдаг уу?
  • 0:09 - 0:12
    Та гэр дотроо шүхэр дэлгэдэг үү?
  • 0:12 - 0:16
    13-н тоо танд ямар санагддаг вэ?
  • 0:16 - 0:17
    Итгэдэг үгүйгээс үл хамааран
  • 0:17 - 0:21
    та эдгээр мухар сүсгүүдийн талаар
    мэдэх байх.
  • 0:21 - 0:24
    Тэгвэл дэлхий даяар хүмүүс яагаад
  • 0:24 - 0:26
    мод тогшиж,
    замын хагархай дээр
  • 0:26 - 0:29
    гишгэхийг цээрлэдэг вэ?
  • 0:29 - 0:32
    Хэдий шинжлэх ухааны үндэслэлгүй ч
  • 0:32 - 0:35
    эдгээр хачирхалтай итгэл үнэмшил нь
  • 0:35 - 0:39
    маш сонирхолтой түүхүүдтэй.
  • 0:39 - 0:42
    Ер бусын учир шалтгаантай учир
  • 0:42 - 0:46
    маш олон мухар сүсэг нь
    шашны үндэслэлтэй байдаг.
  • 0:46 - 0:51
    Жишээ нь 13 тоо нь библийн
    сүүлчийн зоогтой холбоотой.
  • 0:51 - 0:54
    Есүс 12 дагагчтайгаа цовдлуулахын өмнө
  • 0:54 - 0:58
    зоог барьсан тухай түүх гардаг.
  • 0:58 - 1:02
    Үүнээс үүдэн ширээнд 13 хүн суух нь
    муу ёр хэмээн үзэхэд хүрч
  • 1:02 - 1:08
    эцэстээ энэ нь азгүйдлийн тоо
    болж хувирсан байна.
  • 1:08 - 1:13
    13 тооноос айх айдас буюу
    трискайдекафобиа нь
  • 1:13 - 1:18
    маш түгээмэл ба олон оронд
    өндөр барилгуудад 13-р давхар байхгүйгээр
  • 1:18 - 1:22
    тоо нь 12-с шууд 14 давхар луу гардаг.
  • 1:22 - 1:26
    Мэдээж олон хүмүүс сүүлчийн зоогийг
    үнэн гэж итгэдэг.
  • 1:26 - 1:29
    Гэвч хүмүүсийн мэддэггүй шашны
    уламжлалаас улбаалсан
  • 1:29 - 1:33
    олон мухар сүсэг байдаг.
  • 1:33 - 1:38
    Мод тогших нь эртний
    Индо-Европын ардын домгоос үүссэн ба
  • 1:38 - 1:41
    үүсгэсэн хүмүүс нь
  • 1:41 - 1:44
    мод нь сүнснүүдийн гэр орон
    гэж үздэг байж.
  • 1:44 - 1:47
    Модонд хүрснээр хамгаалалт үүсч
  • 1:47 - 1:50
    доторх сүнс биднийг ивээлдээ багтаадаг
    гэж итгэдэг аж.
  • 1:50 - 1:52
    Ямартай ч энэ уламжлалт мухар сүсэг нь
  • 1:52 - 1:56
    эдгээр сүнснүүдээс ч урт настай.
  • 1:56 - 2:00
    Оросоос Ирланд хүртэл
    түгээмэл байдаг мухар сүсгүүдийг
  • 2:00 - 2:06
    Христийн шашнаас өмнө байсан
    бөөгийн шашны үлдэгдэл гэж үздэг.
  • 2:06 - 2:09
    Гэхдээ бүхий л мухар сүсэг
    шашинтай холбоогүй.
  • 2:09 - 2:13
    Зарим нь зүгээр л азгүй
    үйл явдал, тохиолдлоос үүссэн.
  • 2:13 - 2:16
    Жишээ нь Италичууд 17 тооноос айдаг нь
  • 2:16 - 2:23
    Ром тоо XVII нь vixi гэдэг үгийн
    анаграм бөгөөд
  • 2:23 - 2:26
    амьдралын төгсгөл гэсэн утгатай.
  • 2:26 - 2:28
    Хятад хэлэнд дөрвийн тоо нь
  • 2:28 - 2:30
    үхэл гэдэг үгтэй
  • 2:30 - 2:32
    адил шахуу сонсогддог ба
  • 2:32 - 2:34
    хятад тоо хэрэглэдэг
  • 2:34 - 2:38
    Япон Солонгосчуудад ч
    энэ мөн адил хамаатай.
  • 2:38 - 2:41
    Нэгийн тоо нь ёстой гэдэгтэй ижил
    сонсогддог учир
  • 2:41 - 2:45
    арван дөрвийн тоо нь үхэх ёстой гэж
    байгаа юм шиг сонсогддог.
  • 2:45 - 2:50
    Олон улсын буудал, цахилгаан шатанд
    алгасвал зохих олон тоо бий.
  • 2:50 - 2:52
    Итгэх эсэх нь таны дур ч
  • 2:52 - 2:55
    бидний анхны зорилгыг нь мартсан
    зарим мухар сүсэг
  • 2:55 - 2:58
    утга учиртай хэвээр байна.
  • 2:58 - 3:03
    Жишээ нь театрт арын фоныг будагтай
    том хавтангаар хийдэг байсан бөгөөд
  • 3:03 - 3:08
    тайзны ажилчид шүглийн дохиогоор
    өргөж, буулгадаг байж.
  • 3:08 - 3:11
    Хэн нэгэн санамсаргүй шүгэлдсэнээс
    болж осол гарах аюултай байжээ.
  • 3:11 - 3:17
    Тайзны ажилчид одоо чихэвч хэрэглэх
    болсон ч
  • 3:17 - 3:21
    тайзны ард шүгэлдэх хориотой хэвээр.
  • 3:21 - 3:24
    Төстэй нэг жишээ нь нэг шүдэнзээр
    гурван тамхи асаадаггүй тухай юм.
  • 3:24 - 3:30
    Нуувчинд байгаа цэргүүд
    нэг чүдэнзээ удаан асаах нь
  • 3:30 - 3:35
    дайсны мэргэн буудагчид баригдах
    аюултай байв.
  • 3:35 - 3:37
    Ихэнх тамхичид одоо мэргэн буучаас
    айх хэрэггүй болсон ч
  • 3:37 - 3:40
    мухар сүсэг байсаар л байна.
  • 3:40 - 3:43
    Тэгвэл хүмүүс бид яагаад
    мартагдсан шашин,
  • 3:43 - 3:43
    давхцал,
  • 3:43 - 3:45
    хуучирсан зөвлөгөөг дагасаар байна вэ?
  • 3:45 - 3:48
    Одоо шал утгагүй сонсогдохгүй
    байна гэж үү?
  • 3:48 - 3:50
    Тийм байж болох ч олон хүмүүсийн хувьд
  • 3:50 - 3:55
    мухар сүсэг нь сүсэг бишрэлээс илүү
    соёлын дадал болсон байдаг.
  • 3:55 - 3:58
    Хэн ч төрөхдөө шатан доор алхахгүй,
  • 3:58 - 4:01
    дотор шүгэлдэхгүй байх
    тухай мэддэггүй.
  • 4:01 - 4:05
    Гэхдээ гэр бүлийн гишүүд тань
    энэ тухай анхааруулсаар байвал
  • 4:05 - 4:07
    энэ нь таны тав тухыг алдагдуулж,
  • 4:07 - 4:11
    логикийн хувьд юу ч болохгүйг
    мэдэж байсан ч нөлөөлнө.
  • 4:11 - 4:15
    Мод тогших нь ч төвөгтэй зүйл биш учир
  • 4:15 - 4:20
    мухар сүсгийг дагах нь
    эсэргүүцэхээс хялбар юм.
  • 4:20 - 4:24
    Тэгээд ч мухар сүсэг нь
    заримдаа үнэн мэт санагддаг.
  • 4:24 - 4:28
    Та магад азын оймсоо өмссөн үедээ
    гоал оруулж байсан байх.
  • 4:28 - 4:30
    Энэ нь бидний сэтгэл зүйтэй хамааралтай.
  • 4:30 - 4:33
    Бид адилхан оймс өмссөн ч
    амжилт гаргаагүй үеэ
  • 4:33 - 4:35
    хавьгүй бага санадаг.
  • 4:35 - 4:39
    Гэхдээ энэ нь жинхэнэ гэж итгэх нь
    таныг өөрийгөө дайчлахад хүргэж
  • 4:39 - 4:44
    улмаар танд үйл явдлыг гартаа
    авахад тусалдаг.
  • 4:44 - 4:48
    Тэгэхээр өөртөө итгэх итгэл чухал үед
  • 4:48 - 4:53
    утгагүй мухар сүсэг нь бас
    тийм ч утгагүй биш байж болох юм.
Title:
Мухар сүсэг юунаас үүсдэг вэ? - Стюарт Вайс
Speaker:
Стюарт Вайс
Description:

Бүтэн хичээлийг дараах холбоосоор үзнэ үү.

Та хар муурнаас айдаг уу? Та гэр дотор шүхэр дэлгэдэг үү? Та 13-н тоог юу гэж боддог вэ? Таны итгэдэг эсэхээс үл хамааран та эдгээр мухар сүсгийн талаар мэдэх байх. Тэгвэл тэд хаанаас үүссэн бэ? Стюарт Вайс бидний дуртай мухар сүсгүүдийн хачирхалтай эх үүсвэрүүдийг бидэнтэй хуваалцлаа.

Хичээлийг Стюарт Вайс, анимейшнийг TED-Ed
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:11

Mongolian subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.