WEBVTT

00:00:06.760 --> 00:00:09.160
Та хар муурнаас айдаг уу?

00:00:09.160 --> 00:00:11.890
Та гэр дотроо шүхэр дэлгэдэг үү?

00:00:11.890 --> 00:00:15.552
13-н тоо танд ямар санагддаг вэ?

00:00:15.552 --> 00:00:17.299
Итгэдэг үгүйгээс үл хамааран

00:00:17.299 --> 00:00:20.650
та эдгээр мухар сүсгүүдийн талаар
мэдэх байх.

00:00:20.650 --> 00:00:23.600
Тэгвэл дэлхий даяар хүмүүс яагаад

00:00:23.600 --> 00:00:26.130
мод тогшиж,
замын хагархай дээр

00:00:26.130 --> 00:00:28.749
гишгэхийг цээрлэдэг вэ?

00:00:28.749 --> 00:00:31.711
Хэдий шинжлэх ухааны үндэслэлгүй ч

00:00:31.711 --> 00:00:35.020
эдгээр хачирхалтай итгэл үнэмшил нь

00:00:35.020 --> 00:00:39.400
маш сонирхолтой түүхүүдтэй.

00:00:39.400 --> 00:00:41.850
Ер бусын учир шалтгаантай учир

00:00:41.850 --> 00:00:45.501
маш олон мухар сүсэг нь
шашны үндэслэлтэй байдаг.

00:00:45.501 --> 00:00:50.550
Жишээ нь 13 тоо нь библийн 
сүүлчийн зоогтой холбоотой.

00:00:50.550 --> 00:00:53.682
Есүс 12 дагагчтайгаа цовдлуулахын өмнө

00:00:53.682 --> 00:00:57.720
зоог барьсан тухай түүх гардаг.

00:00:57.720 --> 00:01:02.462
Үүнээс үүдэн ширээнд 13 хүн суух нь
муу ёр хэмээн үзэхэд хүрч

00:01:02.462 --> 00:01:08.142
эцэстээ энэ нь азгүйдлийн тоо
болж хувирсан байна.

00:01:08.142 --> 00:01:12.821
13 тооноос айх айдас буюу
трискайдекафобиа нь

00:01:12.821 --> 00:01:18.262
маш түгээмэл ба олон оронд
өндөр барилгуудад 13-р давхар байхгүйгээр

00:01:18.262 --> 00:01:22.102
тоо нь 12-с шууд 14 давхар луу гардаг.

00:01:22.102 --> 00:01:26.361
Мэдээж олон хүмүүс сүүлчийн зоогийг
үнэн гэж итгэдэг.

00:01:26.361 --> 00:01:29.360
Гэвч хүмүүсийн мэддэггүй шашны
уламжлалаас улбаалсан

00:01:29.360 --> 00:01:33.033
олон мухар сүсэг байдаг.

00:01:33.033 --> 00:01:37.793
Мод тогших нь эртний
Индо-Европын ардын домгоос үүссэн ба

00:01:37.793 --> 00:01:40.733
үүсгэсэн хүмүүс нь

00:01:40.733 --> 00:01:44.253
мод нь сүнснүүдийн гэр орон
гэж үздэг байж.

00:01:44.253 --> 00:01:46.677
Модонд хүрснээр хамгаалалт үүсч

00:01:46.677 --> 00:01:50.107
доторх сүнс биднийг ивээлдээ багтаадаг 
гэж итгэдэг аж.

00:01:50.107 --> 00:01:52.372
Ямартай ч энэ уламжлалт мухар сүсэг нь

00:01:52.372 --> 00:01:56.197
эдгээр сүнснүүдээс ч урт настай.

00:01:56.197 --> 00:02:00.237
Оросоос Ирланд хүртэл
түгээмэл байдаг мухар сүсгүүдийг

00:02:00.237 --> 00:02:05.813
Христийн шашнаас өмнө байсан
бөөгийн шашны үлдэгдэл гэж үздэг.

00:02:05.813 --> 00:02:08.693
Гэхдээ бүхий л мухар сүсэг 
шашинтай холбоогүй.

00:02:08.693 --> 00:02:13.313
Зарим нь зүгээр л азгүй
үйл явдал, тохиолдлоос үүссэн.

00:02:13.313 --> 00:02:16.453
Жишээ нь Италичууд 17 тооноос айдаг нь

00:02:16.453 --> 00:02:23.284
Ром тоо XVII нь vixi гэдэг үгийн 
анаграм бөгөөд

00:02:23.284 --> 00:02:25.633
амьдралын төгсгөл гэсэн утгатай.

00:02:25.633 --> 00:02:27.754
Хятад хэлэнд дөрвийн тоо нь

00:02:27.754 --> 00:02:30.494
үхэл гэдэг үгтэй

00:02:30.494 --> 00:02:32.044
адил шахуу сонсогддог ба

00:02:32.044 --> 00:02:33.774
хятад тоо хэрэглэдэг

00:02:33.774 --> 00:02:37.705
Япон Солонгосчуудад ч 
энэ мөн адил хамаатай.

00:02:37.705 --> 00:02:41.274
Нэгийн тоо нь ёстой гэдэгтэй ижил
сонсогддог учир

00:02:41.274 --> 00:02:45.383
арван дөрвийн тоо нь үхэх ёстой гэж
байгаа юм шиг сонсогддог.

00:02:45.383 --> 00:02:50.294
Олон улсын буудал, цахилгаан шатанд
алгасвал зохих олон тоо бий.

00:02:50.294 --> 00:02:52.234
Итгэх эсэх нь таны дур ч

00:02:52.234 --> 00:02:54.924
бидний анхны зорилгыг нь мартсан 
зарим мухар сүсэг

00:02:54.924 --> 00:02:58.174
утга учиртай хэвээр байна.

00:02:58.174 --> 00:03:03.185
Жишээ нь театрт арын фоныг будагтай 
том хавтангаар хийдэг байсан бөгөөд

00:03:03.185 --> 00:03:07.925
тайзны ажилчид шүглийн дохиогоор 
өргөж, буулгадаг байж.

00:03:07.925 --> 00:03:11.325
Хэн нэгэн санамсаргүй шүгэлдсэнээс 
болж осол гарах аюултай байжээ.

00:03:11.325 --> 00:03:16.694
Тайзны ажилчид одоо чихэвч хэрэглэх
болсон ч

00:03:16.694 --> 00:03:20.576
тайзны ард шүгэлдэх хориотой хэвээр.

00:03:20.576 --> 00:03:24.345
Төстэй нэг жишээ нь нэг шүдэнзээр
гурван тамхи асаадаггүй тухай юм.

00:03:24.345 --> 00:03:29.565
Нуувчинд байгаа цэргүүд
нэг чүдэнзээ удаан асаах нь

00:03:29.565 --> 00:03:34.586
дайсны мэргэн буудагчид баригдах
аюултай байв.

00:03:34.586 --> 00:03:37.458
Ихэнх тамхичид одоо мэргэн буучаас 
айх хэрэггүй болсон ч

00:03:37.458 --> 00:03:39.636
мухар сүсэг байсаар л байна.

00:03:39.636 --> 00:03:42.596
Тэгвэл хүмүүс бид яагаад
мартагдсан шашин,

00:03:42.596 --> 00:03:43.486
давхцал,

00:03:43.486 --> 00:03:45.376
хуучирсан зөвлөгөөг дагасаар байна вэ?

00:03:45.376 --> 00:03:48.137
Одоо шал утгагүй сонсогдохгүй 
байна гэж үү?

00:03:48.137 --> 00:03:50.077
Тийм байж болох ч олон хүмүүсийн хувьд

00:03:50.077 --> 00:03:54.816
мухар сүсэг нь сүсэг бишрэлээс илүү
соёлын дадал болсон байдаг.

00:03:54.816 --> 00:03:58.397
Хэн ч төрөхдөө шатан доор алхахгүй,

00:03:58.397 --> 00:04:00.717
дотор шүгэлдэхгүй байх 
тухай мэддэггүй.

00:04:00.717 --> 00:04:04.743
Гэхдээ гэр бүлийн гишүүд тань
энэ тухай анхааруулсаар байвал

00:04:04.743 --> 00:04:06.846
энэ нь таны тав тухыг алдагдуулж,

00:04:06.846 --> 00:04:11.208
логикийн хувьд юу ч болохгүйг
мэдэж байсан ч нөлөөлнө.

00:04:11.208 --> 00:04:14.838
Мод тогших нь ч төвөгтэй зүйл биш учир

00:04:14.838 --> 00:04:19.946
мухар сүсгийг дагах нь 
эсэргүүцэхээс хялбар юм.

00:04:19.946 --> 00:04:23.696
Тэгээд ч мухар сүсэг нь
заримдаа үнэн мэт санагддаг.

00:04:23.696 --> 00:04:27.508
Та магад азын оймсоо өмссөн үедээ 
гоал оруулж байсан байх.

00:04:27.508 --> 00:04:29.947
Энэ нь бидний сэтгэл зүйтэй хамааралтай.

00:04:29.947 --> 00:04:33.417
Бид адилхан оймс өмссөн ч 
амжилт гаргаагүй үеэ

00:04:33.417 --> 00:04:35.448
хавьгүй бага санадаг.

00:04:35.448 --> 00:04:39.008
Гэхдээ энэ нь жинхэнэ гэж итгэх нь 
таныг өөрийгөө дайчлахад хүргэж

00:04:39.008 --> 00:04:43.697
улмаар танд үйл явдлыг гартаа
авахад тусалдаг.

00:04:43.697 --> 00:04:48.369
Тэгэхээр өөртөө итгэх итгэл чухал үед

00:04:48.369 --> 00:04:52.838
утгагүй мухар сүсэг нь бас
тийм ч утгагүй биш байж болох юм.