Kiu estis Konfuceo? - Bryan W. Van Norden

Vidu la tutan lecionon (angle): http://ed.ted.com/lessons/who-was-confucius-bryan-w-van-norden

Plejofte, oni rekonas lian nomon, kaj scias, ke li estas famkonata pro siaj diroj, sed konsiderante la daŭran efekton de lia instruado sur la mondo, tre malmultaj homoj vere scias, kiu estis Konfuceo kaj kion li vere diris... kaj kial. Bryan W. Van Norden rivelas, kiu estis la viro malantaŭ la mistero.

Leciono de Bryan W. Van Norden, animacio de Tomás Pichardo-Espaillat.

Plejofte, oni rekonas lian nomon

kaj scias, ke li estas fama
pro siaj diroj.

Tamen, konsiderante la daŭran efekton
de lia instruado sur la mondo,

tre malmultaj scias,
kiu vere estis Konfuceo,

kion li vere diris,

kaj kial.

En la ĥaosa Ĉinujo de la sesa jarcento,

kiam interbatalis senfine ŝtatoj
cele al superrego,

kaj ŝtatestrojn estis ofte murditaj,

foje de familianoj,

Konfuceo ekzempligis
bonecon kaj honestecon.

Per sia instruado

li iĝis unu el la plej grandaj
filozofistoj el Ĉinujo.

Filo de nobelulo, sed malriĉa
de tre juna aĝo

pro la antaŭtempa morto de sia patro,

Konfuceo akiris dumvivan simpation

por la mizera popolo.

Apenaŭ li vivtenis sian patrinon
kaj handikapitan fraton

kiel bestgardisto kaj
librotenisto en grenejo,

kaj diversaj aliaj laboretoj.

Nur danke al helpo de riĉa amiko

povis Konfuceo studi la reĝajn arkivojn,

per kiuj li formis sian mondkoncepton.

Kelkaj vidis la arkivojn

kiel neinteresajn relikvojn
de la pasinteco

sed ili grande inspiris Konfuceon.

Post longaj studado
kaj pripensado,

li konkludis, ke la homan
karakteron formas la familio

kaj edukado pri ritualoj,
literaturo kaj historio.

La tiel kultivita homo
strebas helpi aliajn,

kaj gvidas ilin per morala inspiro
-- ne per perforto.

Por plenumi sian filozofion, Konfuceo

iĝis konsilisto de la estro de Lu-ŝtato.

Bedaŭrinde, tiu estro ricevis
donace dancistinaron

kaj preferis pasigi tempon
kun la dancistinoj ol en siaj devoj,

kaj Konfuceo eksoficiĝis pro abomeneto.

Dum kelkaj jaroj, li vojaĝis
de ŝtato al ŝtato

serĉante estron servindan,
ĉiam respektante siajn principojn.

Ne estis facile.

Konforme al sia filozofio, kaj kontraŭe
al la tiama kutimo,

li persvadis estrojn ne uzi
durajn punojn kaj militistajn fortojn

por regi iliajn landojn,

ĉar li kredis, ke bona estro

inspiras spontanan obeemon
al siaj regatoj

per sia etika karismo.

Konfuceo ankaŭ kredis,

ke, ĉar la amo kaj respekto,
kiujn ni lernas en la familio

estas la fundamento de ĉiuj aliaj virtoj,

personaj devoj al la familio foje
pli gravas, ol tiuj al la ŝtato.

Do, kiam iu duko sin gloris
per la justeco de siaj regatoj,

ĉar filo ĵus atestis
malfavore al sia patro,

kiu estis ŝtelinta ŝafon,

Konfuceo rebatis al la duko,

ke vere justaj patroj kaj filoj
protektas unu la alian.

Dum li vojaĝis, Konfuceo
preskaŭ malsatmortis,

estis mallonge enkarcerigita,

kaj estis minacita je morto plurfoje.

Tamen, li ne estis amara.

Li estis certa, ke la Ĉielo
zorgas pli la mondo,

kaj li instruis, ke virtulo

ĉiam trovas ĝojon en lernado kaj muziko.

Ne trovinte estron indan je servado,

li revenis al Lu

kaj iĝis instruisto kaj
filozofo tiel influa,

ke li kontribuis al fasono
de la ĉina kulturo,

tiomgrade, ke la tuta mondo
plu konas lian nomon hodiaŭ.

Por liaj disĉiploj,

li estis enkarniĝo de saĝulo,
kiu gvidas pervirte,

kaj ili notis liajn dirojn

en libron, kion ni konas
kiel "La analektoj".

Hodiaŭ, milionoj tutmonde
sekvas la principojn de konfuceismo.

Kvankam oni debatas de jarcentoj
la precizan signifon de lia instruado,

kiam oni demandis al li
resumi sian penson unufraze,

Konfuceo mem respondis:

"Ne faru al aliuloj kion vi ne volas,
ke oni faru al vi mem."

2500 jarojn poste, la konsilo
ankoraŭ estas saĝa.