0:00:09.110,0:00:11.232
Plejofte, oni rekonas lian nomon

0:00:11.232,0:00:15.693
kaj scias, ke li estas fama[br]pro siaj diroj.

0:00:15.693,0:00:19.832
Tamen, konsiderante la daŭran efekton [br]de lia instruado sur la mondo,

0:00:19.832,0:00:24.043
tre malmultaj scias, [br]kiu vere estis Konfuceo,

0:00:24.043,0:00:25.720
kion li vere diris,

0:00:25.720,0:00:27.612
kaj kial.

0:00:27.612,0:00:31.248
En la ĥaosa Ĉinujo de la sesa jarcento,

0:00:31.248,0:00:35.574
kiam interbatalis senfine ŝtatoj [br]cele al superrego,

0:00:35.574,0:00:38.175
kaj ŝtatestrojn estis ofte murditaj,

0:00:38.175,0:00:40.491
foje de familianoj,

0:00:40.491,0:00:44.245
Konfuceo ekzempligis [br]bonecon kaj honestecon.

0:00:44.245,0:00:45.563
Per sia instruado

0:00:45.563,0:00:48.902
li iĝis unu el la plej grandaj [br]filozofistoj el Ĉinujo.

0:00:48.902,0:00:52.857
Filo de nobelulo, sed malriĉa [br]de tre juna aĝo

0:00:52.857,0:00:55.520
pro la antaŭtempa morto de sia patro,

0:00:55.520,0:00:57.348
Konfuceo akiris dumvivan simpation

0:00:57.348,0:01:01.557
por la mizera popolo.

0:01:01.557,0:01:04.377
Apenaŭ li vivtenis sian patrinon [br]kaj handikapitan fraton

0:01:04.377,0:01:07.204
kiel bestgardisto kaj [br]librotenisto en grenejo,

0:01:07.204,0:01:08.875
kaj diversaj aliaj laboretoj.

0:01:08.875,0:01:11.446
Nur danke al helpo de riĉa amiko

0:01:11.446,0:01:15.302
povis Konfuceo studi la reĝajn arkivojn,

0:01:15.302,0:01:18.122
per kiuj li formis sian mondkoncepton.

0:01:18.122,0:01:20.913
Kelkaj vidis la arkivojn

0:01:20.913,0:01:23.362
kiel neinteresajn relikvojn [br]de la pasinteco

0:01:23.362,0:01:25.859
sed ili grande inspiris Konfuceon.

0:01:25.859,0:01:27.334
Post longaj studado [br]kaj pripensado,

0:01:27.334,0:01:31.829
li konkludis, ke la homan [br]karakteron formas la familio

0:01:31.829,0:01:36.458
kaj edukado pri ritualoj, [br]literaturo kaj historio.

0:01:36.458,0:01:39.831
La tiel kultivita homo [br]strebas helpi aliajn,

0:01:39.831,0:01:43.946
kaj gvidas ilin per morala inspiro[br]-- ne per perforto.

0:01:43.946,0:01:46.442
Por plenumi sian filozofion, Konfuceo

0:01:46.442,0:01:51.496
iĝis konsilisto de la estro de Lu-ŝtato.

0:01:51.496,0:01:56.018
Bedaŭrinde, tiu estro ricevis [br]donace dancistinaron

0:01:56.018,0:02:00.664
kaj preferis pasigi tempon [br]kun la dancistinoj ol en siaj devoj,

0:02:00.664,0:02:03.533
kaj Konfuceo eksoficiĝis pro abomeneto.

0:02:03.533,0:02:06.650
Dum kelkaj jaroj, li vojaĝis [br]de ŝtato al ŝtato

0:02:06.650,0:02:12.334
serĉante estron servindan, [br]ĉiam respektante siajn principojn.

0:02:12.334,0:02:14.066
Ne estis facile.

0:02:14.066,0:02:17.947
Konforme al sia filozofio, kaj kontraŭe[br]al la tiama kutimo,

0:02:17.947,0:02:23.465
li persvadis estrojn ne uzi [br]durajn punojn kaj militistajn fortojn

0:02:23.465,0:02:25.228
por regi iliajn landojn,

0:02:25.228,0:02:26.996
ĉar li kredis, ke bona estro

0:02:26.996,0:02:30.075
inspiras spontanan obeemon [br]al siaj regatoj

0:02:30.075,0:02:33.124
per sia etika karismo.

0:02:33.124,0:02:34.445
Konfuceo ankaŭ kredis,

0:02:34.445,0:02:37.557
ke, ĉar la amo kaj respekto, [br]kiujn ni lernas en la familio

0:02:37.557,0:02:40.131
estas la fundamento de ĉiuj aliaj virtoj,

0:02:40.131,0:02:45.263
personaj devoj al la familio foje[br]pli gravas, ol tiuj al la ŝtato.

0:02:45.263,0:02:48.834
Do, kiam iu duko sin gloris [br]per la justeco de siaj regatoj,

0:02:48.834,0:02:51.889
ĉar filo ĵus atestis [br]malfavore al sia patro,

0:02:51.889,0:02:53.719
kiu estis ŝtelinta ŝafon,

0:02:53.719,0:02:55.617
Konfuceo rebatis al la duko,

0:02:55.617,0:03:00.460
ke vere justaj patroj kaj filoj [br]protektas unu la alian.

0:03:00.460,0:03:03.127
Dum li vojaĝis, Konfuceo[br]preskaŭ malsatmortis,

0:03:03.127,0:03:04.794
estis mallonge enkarcerigita,

0:03:04.794,0:03:07.979
kaj estis minacita je morto plurfoje.

0:03:07.979,0:03:09.548
Tamen, li ne estis amara.

0:03:09.548,0:03:13.082
Li estis certa, ke la Ĉielo [br]zorgas pli la mondo,

0:03:13.082,0:03:14.881
kaj li instruis, ke virtulo

0:03:14.881,0:03:18.763
ĉiam trovas ĝojon en lernado kaj muziko.

0:03:18.763,0:03:21.080
Ne trovinte estron indan je servado,

0:03:21.080,0:03:23.137
li revenis al Lu

0:03:23.137,0:03:26.319
kaj iĝis instruisto kaj[br]filozofo tiel influa,

0:03:26.319,0:03:29.008
ke li kontribuis al fasono[br]de la ĉina kulturo,

0:03:29.008,0:03:32.991
tiomgrade, ke la tuta mondo [br]plu konas lian nomon hodiaŭ.

0:03:32.991,0:03:34.567
Por liaj disĉiploj,

0:03:34.567,0:03:39.680
li estis enkarniĝo de saĝulo,[br]kiu gvidas pervirte,

0:03:39.680,0:03:41.499
kaj ili notis liajn dirojn

0:03:41.499,0:03:46.986
en libron, kion ni konas[br]kiel "La analektoj".

0:03:46.986,0:03:51.547
Hodiaŭ, milionoj tutmonde [br]sekvas la principojn de konfuceismo.

0:03:51.547,0:03:55.584
Kvankam oni debatas de jarcentoj [br]la precizan signifon de lia instruado,

0:03:55.584,0:03:59.018
kiam oni demandis al li [br]resumi sian penson unufraze,

0:03:59.018,0:04:00.886
Konfuceo mem respondis:

0:04:00.886,0:04:06.720
"Ne faru al aliuloj kion vi ne volas,[br]ke oni faru al vi mem."

0:04:06.720,0:04:10.866
2500 jarojn poste, la konsilo [br]ankoraŭ estas saĝa.