Amanda Palmer: Sormanın Sanatı

İnsanları müzik için para vermeye zorlamayın, diyor Amanda Palmer: Onlara izin verin. Palmer, sokak performansçısı olduğu günleriyle başlayan (Üç Metrelik Gelin için şapkaya bir dolar bırakın!) tutkulu konuşmasında sanatçı ve hayranı arasında yeni ilişkiyi inceliyor.

(Nefes alır, nefes verir)

Hayatımı her zaman müzik ile kazanmadım.

Saygın bir (liberal arts) üniversitesiden mezun olduktan

beş yıl kadar sonra

bu benim işimdi.

3- Metrelik Gelin adıyla tanınan serbest çalışan bir canlı heykeldim.

ve insanlara işimin bu olduğunu söylemeyi seviyorum,

çünkü insanlar hep merak etmiştir

kimdir bu hilkat garibeleri gerçek hayatta?

Merhaba.

Bir gün kendimi beyaza boyadım, bir kutunun üzerine çıktım,

ayağımın yanına bir şapka veya kutu koydum

ve biri yanıma gelip kutuya para attığında

onlara bir çiçek uzattım ve çarpıcı bir göz teması kurdum.

Ve çiçeği almadıklarında

Hüzün ve özlem dolu bir jest yaptım

benden uzaklaşırlarken.

(Kahkahalar)

Böylece insanlarla derin karşılaşmalarım oldu,

en çok da haftalardır kimseyle konuşmamış

gibi görünen yalnız insanlarla

ve birlikte şehrin bir sokağında yakaladığımız

uzayan göz teması ile güzel bir an paylaşırdık,

ve biraz da aşık olurduk

Ve benim gözlerim derdi ki, "Teşekkür ederim. Seni görüyorum."

Onların gözleri derdi ki

"Beni hiç kimse görmüyor. Teşekkür ederim."

Bazen de tartaklanırdım.

Sokaktan geçen arabalardan bağıran insanlar olurdu

"Git bir iş bul!"

Ben de derdim ki "Bu benim işim."

Bu beni incitirdi çünkü beni korkuturdu

bir şekilde iş gibi olmayan, adil olmayan

ve utanılacak birşey yapıyor olabileceğim için.

Bu kutunun üzerinde müzik sektörü için nasıl gerçek

ve mükemmel bir eğitim aldığımın farkında değildim.

Ve aranızdaki ekonomi uzmanları için:

belki bilmek istersiniz: aslında öngörülebilir

bir kazanç sağlıyordum ki benim için şok ediciydi

sürekli müşterilerim olmadığı düşünüldüğünde,

ama salı günleri hemen hemen 60 dolar, cumaları da 90 dolar kazanıyordum.

Istikrarlıydı.

Ve bu sırada turdaydım ve grubum

the Dresden Dolls ile gece klüplerinde çalıyordum.

piyanodaki benim, bu da dâhi davulcumuz.

Parçaları ben yazdım ve sonunda

canlı heykel olmayı bırakmaya yetecek kadar para kazanmaya başladık

ve tura çıkmaya başladığımızda

insanlara olan bu direk bağlantımı

kaybetmek istemedim çünkü bunu çok seviyordum.

Böylece her konserimizden sonra imza verirdik,

hayranlarımızla buluşur onlarla muhabbet ederdik

ve insanlardan bize katılmalarını ve yardım etmelerini

istemeyi bir sanata dönüştürdük ve yerel müzisyenleri ve

sanatçıları bulurdum ve onlar konser salonunun girişine kurulurdu

ve yardım toplamak için şapkayı dolaştırırlardı

ve daha sonra içeri gelir ve sahnede bize katılırlardı

böylece sürekli değişen tuhaf sirk misafirlerimiz olurdu.

Ve Twitter ortaya çıktı

ve herşeye daha fazla sihir kattı çünkü artık

anında her yerde her şeyi isteyebilirdim.

Yani, çalışacak bir piyanoya ihtiyacım olurdu

ve bir saat sonra bir hayranımın evindeydim. Bu Londra'da.

Insanlar bize sahne arkasına evde yaptıkları yemekleri

getirirlerdi ve bizi besleyip bizimle yerlerdi. Bu Seattle'da.

Müzelerde veya dükkanlarda veya kamu alanlarında

çalışan hayranlarımız hemen el sallarlardı

son dakikada spontane ve bedava bir konser vermek istediğimde.

Bu Auckland'da bir kütüphane.

Cumartesi bu kutu ve şapka için bir tweet attım,

çünkü onları Batı kıyısından yanımda getirmek istemiyordum

ve Newport Beach'ten Chris ile birlikte belirdiler.

Chris hepinize merhaba diyor.

Bir keresinde "Melbourne'da nerede burun çaydanlığı alabilirim?"

diye tweet attım ve bir hastanede çalışan bir hemşire

o anda oturduğum cafeye bir tane getirdi.

ve ona bir smoothie aldım ve o cafede

oturup hemşirelik ve ölüm hakkında konuştuk.

Ve bu tür rastgele yakınlığı seviyorum, ve şanslı bir durum

çünkü sık sık couchsurfing yapıyorum.

Herkesin kendi odasına sahip olduğu ama wireless'in olmadığı

malikanelerde ve herkesin tuvaletsiz bir odada

yerde yattığı ama wireless'in olduğu

yasadışı punk evlerinde - ki kesinlikle daha iyi bir seçenek.

(Kahkahalar)

Ekibim bir keresinde aracımızı Miami'nin

gerçekten yoksul bir mahallesine çekti ve

öğrendik ki o akşamki ev sahibimiz

hala ailesiyle yaşayan 18 yaşında bir kızdı

ve ailesi Honduras'tan gelen yasadışı göçmenlerdi.

Ve o gece, tüm ailesi kanepelerde uyudular ve

ev sahibimiz annesiyle birlikte uyudu

biz yatakta yatabilelim diye.

Ve o gece yatarken düşünüyordum,

bu insanlar bu kadar az şeye sahip.

Bu adil mi?

Sabah annesi bize nasıl tortilla yapacağımızı

öğretti ve bana bir İncil vermek istedi

sonra beni yanına aldı ve bozuk İngilizcesiyle bana dedi ki

"Müziğin kızıma çok yardımcı oldu.

Burada kaldığınız için teşekkür ederim. Çok minnettarız."

Ve düşündüm ki, evet adil.

Bu, bu.

Birkaç ay sonra Manhattan'daydım,

ve kalacak bir yer için tweet attım ve gece yarısında

Lower East Side'da bir zil çalıyordum,

ve aklıma geldi, daha önce bunu hiç yalnız yapmamıştım.

Hep grubumla veya ekibimle yapmıştım.

Bu aptal insanların yaptığı bir şey mi? (Kahkahalar)

Aptal insanlar böyle mi ölüyor?

Ve fikrimi değiştirmeden önce kapı açıldı.

Kadın bir sanatçıydı, adam da Reuters için bir finans blogu yazarı

ve bana bir kadeh kırmızı şarap koyuyorlar

ve küvette banyo yapmamı öneriyorlar

ve böyle binlerce gecem oldu.

Sık sık couchsurf yapıyorum. Aynı zamanda sık sık izleyici sörfü de yapıyırum.

Bu ikisinin

aynı şey olduğunu düşünüyorum.

İzleyiciye doğru düşüyorsunuz

ve birbirinize güveniyorsunuz.

Bir kere benden önce çıkacak olan gruba çıkıp

izleyicilere yardım etmelerini sorup sormayacaklarını sordum

- ekstra para kazanmaları için - benim de sık yaptığım bir şey.

Ve her zamanki gibi grup heyecanlıydı ama

grupta bir kişi vardı

ve bana oraya çıkamayacağını söylüyordu

dilenmeye çok fazla benzediğini söylüyordu.

Ve bu korkuyu tanıdım, "Bu adil mi?" ve "Bir iş bul!" korkusu.

Aynı zamanda grubum gittikçe büyüyordu.

Büyük bir plak şirketiyle anlaştık.

Müziğimiz punk ile kabaret karması bir tarz.

Herkes için değil.

Senin için, belki.

İmzaladık ve bir sonraki albümümüzün çıkışına doğru bir heyecan var

ve albümümüz çıktığında ilk birkaç haftada 25,000 kopya sattı

ve plak şirketi bunu bir fiyasko olarak görüyor.

Ben düşündüm ki, "25,000, bu çok değil mi?"

Onlar dedi ki "Hayır, satışlar azalıyor, bu bir fiyasko."

Ve gittiler.

Tam bu sıralarda, bir konser sonrası imza atarken

bir adam geldi ve

elime 10 dolar verdi

ve dedi ki

"Özür dilerim, CD'ni arkadaşımdan çektim."

(Kahkahalar)

"Ama blogunu okuyorum ve plak şirketinden nefret ettiğini biliyorum.

Sadece sana bu parayı vermek istedim."

Ve bu sürekli olmaya başladı.

Ben konserlerden sonra dolaştırdığım yardım şapkası oldum,

ama artık fiziksel olarak orada durup insanlardan yardım alıyordum

ve açılış gurubundaki o adamın tersine

benim çok deneyimim olmuştu

Teşekkür ederim.

Ve bu anda karar verdim

Müziğimi mümkün olduğu her zaman

internette bedavaya sunacağım.

Yani Metallica burada, Napster, kötü;

Amanda Palmer burada, ve torrentlemeyi, indirmeyi

paylaşmayı destekleyeceğim ama yardım isteyeceğim

çünkü sokakta bunun işlediğini gördüm.

Böylece plak şirketimden yolumu savaşarak ayırdım ve

yeni grubum Grand Theft Orchestra ile olan yeni projemde

kitle fonlamasına (crowdfunding) döndüm.

ve kendimi yapmış olduğum binlerce bağlantıya bıraktım

ve kitlemden beni yakalamasını istedim.

Amaç 100,000 dolara ulaşmaktı.

Hayranlarım neredeyse 1,2 milyon dolarla destekledi beni

ve bu şu ana kadarki en büyük kitle fonlamalı müzik projesi.

(Alkışlar)

Ve kaç kişi olduğunu görebiliyorsunuz.

Yaklaşık 25,000 kişi.

Ve medya hemen sordu "Amanda, müzik sektörü

düşüşte ve sen yasadışı paylaşımı destekliyorsun

Bu kadar insana nasıl müzik için para ödettin?"

Ve gerçek cevap, ben onlara ödetmedim, ben onlardan istedim.

Ve bu yardım rica etme eylemi sayesinde

onlarla bir bağlantı kurdum ve

insanlarla bağlantı kurduğunuzda, insanlar size yardım etmek istiyorlar.

Bir çok sanatçı için bu sezgilerine aykırı.

Onlar bir şey istemek istemiyorlar.

Ama bu kolay değil, istemek, sormak kolay değil.

Ve bir çok sanatçınun bununla bir problemi var.

İstemek sizi kırılgan yapar.

Ve Kickstarter kampanyam duyulduğunda internetten

çok fazla eleştiri aldım bu kitle fonlama

alışkanlığımı devam ettirdiğim için

özellikle de başka müzisyenlerden

bilet ve sevgi ve birkaç bira karşılığında

bize birkaç parça için sahnede katılmalarını istediğimde

ve bu oynanmış imaj bir websitesinde

ortaya çıktı.

Ve bu çok tanıdık bir şekilde beni incitti.

Insanlar "Bu tür yardım istemeye

iznin yok artık." diyen insanlar bana

sokakta arabayla geçip "Git bir iş bul" diyen insanları hatırlattı.

Çünkü onlar bizimle kaldırımda değildi,

ve onlar bizim aramızdaki - benim ve kitlem arasındaki -

değiş tokuşu göremiyorlardı - bu değiş tokuş

bizim için çok adil, onlar içinse yabancıydı.

Bu iş için pek de güvenli değil:

Bu Berlin'deki Kickstarter destekleyici partimde çekildi.

Gecenin sonunda soyundum ve vücuduma çizmelerine izin verdim.

Şunu söylemeliyim, böyle derin bir

yabancılara güvenme deneyimi yaşamak istiyorsanız

bunu tavsiye ederim,

özellikle de bu yabancılar sarhoş Almanlar ise.

Bu ninja ustası seviyesinde bir bağlantıydı

çünkü burada söylediğim aslında şuydu:

Size bu kadar güveniyorum.

Güvenmeli miyim? Gösterin bana.

Insanlık tarihinin çoğunda, müzisyenler,

sanatçılar, topluluğun bir parçası oldular,

dokunulamayan yıldızlar olarak değil, bağlayıcılar ve açıcılar olarak.

Şöhret bir sürü insanın sizi uzaktan sevmesidir,

ama serbestçe paylaşabildiğimiz

internet ve içerik

bizi geri çağırıyor.

Bu artık birkaç insanın sizi yakından sevmesi ve

bu insanların yeterli olmasıyla ilgili.

Bir sürü insanın aklı belirli bir

etiket fiyatı olmaması fikrinden dolayı karıştı.

Insanlar bunu öngörülemeyen bir risk olarak görüyor, ama

yaptıklarım: Kickstarter, sokak, kapı zili,

ben bunları risk olarak görmüyorum.

Ben bunları güven olarak görüyorum.

Bu değiş tokuşu sokak kadar kolay ve içgüdüsel yapan

internet araçları

ortaya çıkıyor.

Ama mükemmel araçlar eğer

birbirimizle yüzleşemezsek ve korkmadan verip alamazsak

bize yardım edemez

ve daha önemlisi

utanmadan soramazsak.

Müzik kariyerim internetten insanlarla

sokakta kutunun üzerinde karşılaştığım gibi

karşılaşmaya çalışmakla geçti

yani blog yazmak ve tweet atmak sadece tur tarihlerim için değil

ya da yeni müzik videom için, ama işimiz ve sanatımız

ve korkularımız ve akşamdan kalmalığımız

ve hatalarımız için, ve biz birbirimizi görüyoruz.

Ve bence gerçekten birbirimizi görebildiğimizde,

birbirimize yardım etmek istiyoruz.

Bence insanlar yanlış soruya kafalarını taktılar:

"Insanlara nasıl müzik için para ödetiriz?"

Peki ya şöyle sormaya başlasak:

"Insanların müzik için para ödemelerine nasıl izin veririz?"

Teşekkürler.

(Alkışlar)