De kunst van het stilzitten

Ik ben een levenslange reiziger.

Als kind

had ik al door dat het goedkoper was

om op kostschool te gaan in Engeland

dan om naar de beste school te gaan
wat verder in onze straat in Californië.

Sinds mijn negende

vloog ik al meerdere keren per jaar

over de Noordpool, op weg naar school.

Hoe vaker ik vloog, hoe leuker ik
het vliegen ging vinden,

dus de week nadat ik
de middelbare school had afgemaakt,

begon ik bij te klussen als poetshulp

zodat ik elk seizoen
van mijn 18de levensjaar

op een ander continent kon doorbrengen.

Tot ik, haast onvermijdelijk,
reisschrijver, werd,

en mijn werk en mijn passie één werden.

Ik voelde dat als je het geluk had

om door de bij kaars verlichte tempels
van Tibet te wandelen,

of langs de boulevards
van Havana te struinen,

met overal om je heen muziek,

dat je die geluiden
en de kobaltblauwe hemel

en de flits van de blauwe oceaan

naar je vrienden thuis kon meebrengen,

waarmee je een toets van magie

en helderheid
aan je eigen leven toevoegde.

Maar helaas, zoals jullie weten,

is één van de eerste dingen
die je leert als je reist,

dat het nergens magisch is
als je niet met de juiste ogen kijkt.

Breng een boze man naar de Himalaya

en hij gaat klagen over het eten.

Ik ontdekte dat de beste manier

om een meer attente
en waarderende blik te ontwikkelen,

er vreemd genoeg in bestond

om nergens heen te gaan,
om stil te zitten.

Stilzitten is wat velen van ons doen

als we de grootste behoefte hebben
aan een pauze in ons supersnelle leven.

Het was ook de enige manier

waarop ik door de diavoorstelling
van mijn ervaring kon gaan

om zin te geven aan
de toekomst en het verleden.

Tot mijn grote verrassing

ontdekte ik dat nergens heen gaan

even spannend was
als naar Tibet of Cuba gaan.

Met nergens heen gaan
bedoel ik niets afschrikwekkenders

dan elke dag enkele minuten

of elk seizoen enkele dagen

of, zoals sommige mensen,

in je leven enkele dagen

reserveren om lang genoeg stil te zitten

om te ontdekken wat je het meeste raakt,

om te herontdekken
waar je diepste geluk ligt

en om je eraan te herinneren dat soms

de kost verdienen
en een kostbaar leven leiden

elkaars tegengestelde zijn.

Dat vertellen wijze mensen uit alle
tradities ons al eeuwenlang.

Het is een oude gedachte.

Meer dan 2000 jaar geleden
herinnerden de stoïcijnen ons eraan

dat het niet onze ervaring is
die ons leven maakt,

maar wat we ermee doen.

Beeld je in dat een tornado
plots door je stad raast

en haar met de grond gelijk maakt.

De ene mens is levenslang getraumatiseerd.

Maar de ander, misschien zelfs
zijn broer, voelt zich haast bevrijd

en besluit dat dit een mooie kans is
om een nieuw leven te beginnen.

Het is exact dezelfde gebeurtenis,

maar de reacties zijn
radicaal verschillend.

Niets is goed of kwaad,
zoals Shakespear al zei in Hamlet,

ons denken maakt dat ervan.

Dat is ook mijn ervaring als reiziger.

Vierentwintig jaar geleden
maakte ik een breinbrekende reis

door Noord-Korea.

De reis duurde enkele dagen.

Wat ik ermee deed toen ik stilzat
en ernaar terugkeerde in mijn hoofd,

in een poging om het te doorgronden,
het een plaats te geven in mijn denken,

dat duurt al 24 jaar

en zal waarschijnlijk levenslang duren.

Met andere worden, die reis
leverde me fantastische uitzichten op,

maar pas door stil te zitten

kon ik die omzetten
in blijvende inzichten.

Soms denk ik dat zoveel van ons leven

zich afspeelt in ons hoofd,

in geheugen, verbeelding,
interpretatie of speculatie,

dat ik, als ik mijn leven
echt wil veranderen,

best begin bij mijn geest.

Nogmaals, at is niet nieuw.

Daarom vertelden Shakespeare
en de stoïcijnen ons dit eeuwen geleden,

maar Shakespeare moest nooit
200 e-mails per dag verwerken.

(Gelach)

Voor zover ik weet
zaten de stoïcijnen niet op Facebook.

We weten dat in ons leven-op-aanvraag

één van de dingen
waar we het meest aan vragen,

onszelf is.

Waar we ook zijn,
of het nu dag of nacht is,

onze bazen, junkmailers, ouders
kunnen ons bereiken.

Sociologen hebben vastgesteld
dat Amerikanen de jongste jaren

minder werken dan 50 jaar geleden,

maar dat we het gevoel hebben
dat we meer werken.

We hebben meer en meer toestellen
om tijd te besparen,

maar soms lijkt het alsof we
steeds minder tijd hebben.

We kunnen meer en gemakkelijker
contact leggen met mensen

in de verste uithoeken van de planeet,

maar soms verliezen we daarbij

contact met onszelf.

Eén van mijn grootste
verrassingen als reiziger

was de ontdekkingen dat het vaak
net de mensen zijn

die ons het meest hebben geholpen
om overal te komen,

die erop uit zijn om nergens heen te gaan.

Met andere worden, net de mensen

die de technologie hebben gecreëerd

die zovele beperkingen van de oude opheft,