Return to Video

Dlaczego Holandia nie jest pod wodą? - Stefan Al

  • 0:08 - 0:14
    W styczniu 1953 silny przypływ
    wzburzył Morze Północne.
  • 0:14 - 0:17
    Ogromne fale zalały wybrzeże Holandii,
  • 0:17 - 0:19
    zabijając prawie 2000 ludzi.
  • 0:19 - 0:24
    54 lata później podobny sztorm
    zagroził temu regionowi.
  • 0:24 - 0:27
    Tym razem Holandia była przygotowana.
  • 0:27 - 0:28
    Kiedy woda wezbrała,
  • 0:28 - 0:32
    nowoczesne czujniki komputerowe
    uruchomiły procedury ratunkowe.
  • 0:32 - 0:34
    W ciągu 30 minut
  • 0:34 - 0:39
    dwa 240-metrowe
    stalowe ramiona zamknęły się,
  • 0:39 - 0:41
    zabezpieczając kanał.
  • 0:41 - 0:44
    Przy pomocy 680-tonowych
    przegubów kulowych
  • 0:44 - 0:48
    bariera przesuwała się
    zgodnie z wiatrem i falami.
  • 0:48 - 0:52
    Do rana po sztormie pozostały
    tylko niewielkie podtopienia.
  • 0:52 - 0:55
    Pierwsze uruchomienie
    zapory Maeslantkering
  • 0:55 - 0:57
    było wielkim sukcesem.
  • 0:57 - 1:00
    Jako jedna z największych na ziemi
    ruchomych konstrukcji,
  • 1:00 - 1:04
    ta zapora wodna jest
    cudem ludzkiej inżynierii.
  • 1:04 - 1:07
    Maeslantkering jest jednak
    tylko jedną częścią potężnego
  • 1:07 - 1:12
    systemu zapór i tam,
    znanego jako Plan Delta,
  • 1:12 - 1:17
    najbardziej złożonego projektu
    przeciwpowodziowego na świecie.
  • 1:17 - 1:20
    Gospodarka wodna Holandii
    ma bardzo długą historię.
  • 1:20 - 1:25
    Kraj leży w delcie trzech
    dużych europejskich rzek
  • 1:25 - 1:29
    i prawie ćwierć jego terytorium
    znajduje się poniżej poziomu morza.
  • 1:29 - 1:33
    Te warunki geograficzne narażają
    region na częste powodzie.
  • 1:33 - 1:36
    Z tego powodu pierwsze
    niderlandzkie organy administracyjne
  • 1:36 - 1:42
    były nieformalnymi "radami wodnymi",
    koordynującymi projekty przeciwpowodziowe.
  • 1:42 - 1:47
    Po sztormie z 1953 rząd holenderski
    postanowił działać bardziej oficjalnie.
  • 1:47 - 1:50
    Założono Plan Delta,
  • 1:50 - 1:54
    którego zadaniem była ochrona całej
    południowo-zachodniej części kraju.
  • 1:54 - 1:57
    Dla gęsto zaludnionych miast
    chciano zredukować
  • 1:57 - 2:02
    roczne prawdopodobieństwo powodzi
    do mniej niż 1 na 10 000,
  • 2:02 - 2:06
    czyli 100 razy bezpieczniej
    niż przeciętne nadmorskie miasto.
  • 2:07 - 2:11
    Zrealizowanie tego ambitnego celu
    wymagało budowy infrastruktury
  • 2:11 - 2:13
    wzdłuż południowo-zachodniego wybrzeża.
  • 2:13 - 2:18
    W pierwszym etapie postawiono tamy
    na często zalewanych ujściach rzek.
  • 2:18 - 2:22
    Te rozległe ujścia doprowadzały
    wiele rzek do Morza Północnego,
  • 2:22 - 2:27
    a w czasie sztormów pozwalały
    falom wdzierać się w głąb lądu.
  • 2:27 - 2:31
    Wykorzystując system zapór,
    Plan Delta zmienił ujścia rzek
  • 2:31 - 2:36
    w rozległe jeziora, które służą
    jako rezerwaty przyrody i parki miejskie.
  • 2:36 - 2:40
    Nie było to jednak dobre rozwiązanie
    dla Nieuwe Waterweg.
  • 2:40 - 2:43
    Jako główny trakt lokalnego
    przemysłu żeglugowego,
  • 2:43 - 2:47
    ten kanał musiał być otwarty
    w bezpiecznych warunkach,
  • 2:47 - 2:49
    a w czasie sztormów zamknięty.
  • 2:49 - 2:53
    W 1998 ukończona Maeslantkering
  • 2:53 - 2:56
    zapewniła odpowiednią elastyczną ochronę.
  • 2:56 - 3:01
    Wraz z dodatkowymi barierami,
    takimi jak wały i betonowe falochrony,
  • 3:01 - 3:05
    fortyfikacje te stworzyły
    rdzeń Planu Delta,
  • 3:05 - 3:09
    którego pierwotnym celem była
    ochrona przed sztormami oceanicznymi.
  • 3:09 - 3:13
    W kolejnych dekadach Holendrzy
    realizowali dodatkowe projekty
  • 3:13 - 3:17
    wspierające Plan Delta
    i chroniące ląd przed powodziami.
  • 3:17 - 3:20
    W ramach planu "Room for the River"
  • 3:20 - 3:24
    przeniesiono farmy i wały
    z dala od wybrzeża.
  • 3:24 - 3:28
    Dzięki temu woda może gromadzić się
    na nisko położonych terenach zalewowych,
  • 3:28 - 3:32
    tworząc rezerwaty i siedliska
    dla miejscowej fauny.
  • 3:32 - 3:36
    Ta strategia nie tylko
    zmniejszyła ryzyko powodzi,
  • 3:36 - 3:39
    ale wpłynęła też na zmianę zabudowy
    zmodernizowanych osiedli
  • 3:39 - 3:41
    na bardziej zwartą i zrównoważoną.
  • 3:41 - 3:45
    Chyba żadne miasto nie odzwierciedla
    wieloaspektowego holenderskiego podejścia
  • 3:45 - 3:48
    do zarządzania zasobami wodnymi tak,
    jak tętniący życiem Rotterdam,
  • 3:48 - 3:52
    miasto prawie w całości położone
    poniżej poziomu morza.
  • 3:52 - 3:53
    Kiedy nadciąga sztorm,
  • 3:53 - 3:58
    gęsto zaludnione starsze dzielnice
    są chronione przez tradycyjne wały.
  • 3:58 - 4:02
    Nowe dzielnice sztucznie podwyższono,
  • 4:02 - 4:06
    zastosowano zielone dachy
    zatrzymujące deszczówkę.
  • 4:06 - 4:10
    Wiele konstrukcji w mieście
    przekształcono w zbiorniki retencyjne,
  • 4:10 - 4:13
    włącznie z parkingami i skwerami,
  • 4:13 - 4:17
    które w zwykle służą jako teatry
    i obiekty sportowe.
  • 4:17 - 4:21
    Na wybrzeżu dryfujące pawilony
    podnoszą się wraz z poziomem wody.
  • 4:21 - 4:25
    To pierwsze z wielu zaplanowanych
    wodno-lądowych konstrukcji
  • 4:25 - 4:30
    wyposażonych czasem w systemy
    uzdatniające wodę i kolektory słoneczne.
  • 4:30 - 4:34
    To kilka przykładów technologii,
    które uplasowały Holandię w czołówce
  • 4:34 - 4:38
    nowoczesnych rozwiązań w dziedzinie
    gospodarowania zasobami wodnymi.
  • 4:38 - 4:41
    Kraj wciąż szuka nowych sposobów
    na ochronę miast
  • 4:41 - 4:43
    przed katastrofami naturalnymi.
  • 4:43 - 4:46
    W czasach, kiedy w wyniku zmian
    klimatycznych podnosi się poziom mórz,
  • 4:46 - 4:49
    zagrażając nisko położonym
    miastom na całym świecie,
  • 4:49 - 4:54
    Holandia daje wspaniały przykład na to,
    jak płynąć z prądem.
Title:
Dlaczego Holandia nie jest pod wodą? - Stefan Al
Speaker:
Stefan Al
Description:

Obejrzyj całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/why-isn-t-the-netherlands-underwater-stefan-al

W styczniu 1953 silny przypływ wstrząsnął Morzem Północnym. Gigantyczne fale zalały wybrzeże Holandii, zabijając prawie 2000 ludzi. 54 lata później podobny sztorm zagrażał regionowi. Jednak tym razem Holandia była przygotowane, to dzięki potężnemu systemowi tam i zapór, znanemu jako Plan Delta - najbardziej skomplikowanemu projektowi przeciwpowodziowemu na świecie. Stefan Al opowiada o jednym z cudów współczesnego świata.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:56

Polish subtitles

Revisions