Điều gì gây sâu răng?

Xem bài đầy đủ: http://ed.ted.com/lessons/what-causes-cavities-mel-rosenberg

Khi một nhóm các nhà khảo cổ học bắt gặp hài cốt của con người 15000 năm tuổi, họ có một khám phá thú vị: răng của những người cổ đại này có nhiều lỗ. Vậy điều gì làm sâu răng, và làm thế nào để ta phòng tránh chúng? Mel Rosenberg đưa chúng ta vào trong răng để khám phá.

Bài học bởi Mel Rosenberg, minh hoạ bởi Andrew Foerster.

Một nhóm các nhà khảo cổ học
đã tìm thấy gần đây

những bộ hài cốt con người
khoảng 15000 năm tuổi,

họ đã có một khám phá thú vị.

Răng của những người cổ đại này
có nhiều lỗ hổng.

Những lỗ sâu răng này hình thành
bởi cùng nguyên nhân gây ra sâu răng ngày nay:

những vi sinh vật bé nhỏ
sống trong miệng của chúng ta

.Những vi sinh vật này
ở cùng với ta từ khi ta sinh ra.

Chúng ta thừa hưởng chúng từ mẹ của mình từ khi chúng ta còn bé

Khi răng chúng ta mọc,

những vi sinh vật này bắt đầu tích tụ và hình thành
những cộng đồng vi khuẩn.

Tuỳ vào loại thực phẩm ta ăn,

và đặc biệt là lượng đường tiêu thụ

một số loại vi khuẩn nhất định
sẽ chiếm đa số và gây ra sâu răng.

Chế độ ăn nhiều đuờng
tạo ra một sự gia tăng vi khuẩn

gọi là vi khuẩn Streptococci
mutans trong miệng.

Giống như con người,
những vi sinh vật này ưa chuộng đường,

và đường được sử dụng
làm nền tảng và nguồn năng lượng.

Khi vi khuẩn tiêu thụ đường,
chúng tạo ra sản phẩm phụ,

dưới dạng axít,
như axit lactic.

Vi khuẩn Streptococci mutans
có sức đề kháng đối với axit lactic

nhưng không may là
răng chúng ta thì không.

Mỗi chiếc răng con người được bao phủ
bởi một lớp men bảo vệ chắc chắn

nhưng men răng không thể
chống lại sự tấn công của axit.

Điều này làm thoái hoá lớp bảo vệ,
và làm mất dần lượng canxi.

Dần dần, axit ăn mòn
tạo ra con đường

giúp vi khuẩn tấn công vào
lớp thứ hai của răng, gọi là ngà răng.

Bởi vì mạch máu và dây thần kinh
được chứa đựng ở sâu trong răng

nên ở bước này,
sâu răng không gây đau đớn.

Nhưng nếu sự hư hại lan ra
quá lớp ngà răng,

vi khuẩn sẽ tiếp tục
tiến sâu vào trong răng

gây ra đau đớn
khi các dây thần kinh bị lộ ra.

Nếu không được chữa,
toàn bộ răng sẽ bị ảnh hưởng

và cần được nhổ bỏ.

Tất cả là vì những vi khuẩn thích đường.

Lượng đường trong
thức ăn càng cao,

răng chúng ta càng gặp nhiều nguy hiểm.

Tuy nhiên những người tiền sử
không tiêu thụ nhiều thức ăn có đường

vậy điều gì gây ra sâu răng cho họ?

Trong chế độ ăn nhiều thịt,
lẽ ra chúng ta ít có nguy cơ bị sâu răng

bởi vì thịt thăn
chứa rất ít đường

nhưng đó không phải
là tất cả những gì tổ tiên ta ăn.

Người tiền sử có thể cũng đã ăn
rễ cây, hạt, và ngũ cốc,

những thứ chứa nhiều cacbon-hydrat.

Khi gặp các enzyme trong nước bọt,

cacbon-hydrate được chuyển thể
thành các loại đường đơn giản,

chúng có thể trở thành thức ăn
cho các vi khuẩn trong miệng.

Vậy nên dù cho người cổ đại
ăn ít đường hơn chúng ta,

răng của họ cũng
tiếp xúc với đường.

Điều đó không có nghĩa là
họ không có khả năng chữa sâu răng.

Các hài cốt cổ đại cho thấy
khoảng 14000 năm trước,

con người đã dùng vật cứng
để loại đi các phần răng hỏng.

Người cổ đại còn tạo ra
những cái khoan thô sơ

để làm phẳng những
lỗ gồ ghề còn sót lại,

và dùng sáp ong để bịt lỗ sâu,
như những gì ta làm ngày nay.

Ngày nay, chúng ta có các phương pháp
và công cụ phức tạp hơn,

Đây là điều may mắn bởi vì
chúng ta cũng có nhiều

nguy cơ sâu răng hơn
với các thức ăn nhiều đường.

Sau cuộc Cách mạng công nghiệp,
tỉ lệ sâu răng ở người tăng cao

bởi vì chúng ta có nhiều
công nghệ tiên tiến

làm cho đường trở nên
rẻ và tiện lợi hơn.

Hiện nay, một con số đáng kinh ngạc
là 92% người Mỹ bị sâu răng

Một số người còn dễ bị sâu răng hơn
bởi vì gen di truyền

gây ra nhiều điểm yếu
ví dụ như men răng mềm hơn,

nhưng đa số, sâu răng là do
ăn quá nhiều đường.

Tuy nhiên, chúng ta đã tìm ra
cách để giảm sâu răng

bên cạnh việc giảm lượng
đường và tinh bột.

Trong nhiều loại kem đánh răng
và nhiều nguồn nước,

ta sử dụng một lượng nhỏ flouride.

Nó giúp làm răng khoẻ mạnh và
đẩy mạnh sự phát triển của men thuỷ tinh

giúp xây dựng cơ chế chống lại axit.

Khi sâu răng phát triển,
ta sử dụng vật liệu trám răng

để lấp đầy những nơi bị ảnh hưởng,
và ngăn chúng trở nên tệ hơn

Cách tốt nhất để chống sâu răng là
giảm lượng đường tiêu thụ

và thực hành vệ sinh răng miệng sạch sẽ

để loại bỏ vi khuẩn
và nguồn thức ăn của chúng.

Việc này bao gồm
thường xuyên đánh răng,

dùng chỉ nha khoa,
và tránh những thực phẩm

nhiều đường, nhiều tinh bột,
và dễ dính vào răng.

Dần dần, số lượng vi khuẩn thích ngọt
trong miệng bạn sẽ giảm xuống.

Không như người tiền sử
của nhiều năm về trước,

ngày nay chúng ta có kiến thức cần thiết
để ngăn chặn sâu răng.

Ta chỉ cần phải sử dụng nó thôi.