[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.12,0:00:09.76,Default,,0000,0000,0000,,Một nhóm các nhà khảo cổ học\Nđã tìm thấy gần đây
Dialogue: 0,0:00:09.76,0:00:13.00,Default,,0000,0000,0000,,những bộ hài cốt con người\Nkhoảng 15000 năm tuổi,
Dialogue: 0,0:00:13.00,0:00:15.29,Default,,0000,0000,0000,,họ đã có một khám phá thú vị.
Dialogue: 0,0:00:15.29,0:00:19.12,Default,,0000,0000,0000,,Răng của những người cổ đại này\Ncó nhiều lỗ hổng.
Dialogue: 0,0:00:19.12,0:00:20.94,Default,,0000,0000,0000,,Những lỗ sâu răng này hình thành\Nbởi cùng nguyên nhân gây ra sâu răng ngày nay:
Dialogue: 0,0:00:20.94,0:00:23.94,Default,,0000,0000,0000,,những vi sinh vật bé nhỏ\Nsống trong miệng của chúng ta
Dialogue: 0,0:00:23.94,0:00:27.39,Default,,0000,0000,0000,,.Những vi sinh vật này \Nở cùng với ta từ khi ta sinh ra.
Dialogue: 0,0:00:27.39,0:00:30.51,Default,,0000,0000,0000,,Chúng ta thừa hưởng chúng từ mẹ của mình từ khi chúng ta còn bé
Dialogue: 0,0:00:30.51,0:00:34.03,Default,,0000,0000,0000,,Khi răng chúng ta mọc,
Dialogue: 0,0:00:34.03,0:00:36.40,Default,,0000,0000,0000,,\Nnhững vi sinh vật này bắt đầu tích tụ và hình thành \Nnhững cộng đồng vi khuẩn.
Dialogue: 0,0:00:36.40,0:00:39.94,Default,,0000,0000,0000,,Tuỳ vào loại thực phẩm ta ăn,
Dialogue: 0,0:00:39.94,0:00:43.66,Default,,0000,0000,0000,,\Nvà đặc biệt là lượng đường tiêu thụ
Dialogue: 0,0:00:43.66,0:00:48.49,Default,,0000,0000,0000,,một số loại vi khuẩn nhất định\Nsẽ chiếm đa số và gây ra sâu răng.
Dialogue: 0,0:00:48.49,0:00:52.34,Default,,0000,0000,0000,,Chế độ ăn nhiều đuờng\Ntạo ra một sự gia tăng vi khuẩn
Dialogue: 0,0:00:52.34,0:00:55.99,Default,,0000,0000,0000,,gọi là vi khuẩn Streptococci \Nmutans trong miệng.
Dialogue: 0,0:00:55.99,0:00:59.22,Default,,0000,0000,0000,,Giống như con người,\Nnhững vi sinh vật này ưa chuộng đường,
Dialogue: 0,0:00:59.22,0:01:03.14,Default,,0000,0000,0000,,và đường được sử dụng \Nlàm nền tảng và nguồn năng lượng.
Dialogue: 0,0:01:03.14,0:01:05.96,Default,,0000,0000,0000,,Khi vi khuẩn tiêu thụ đường,\Nchúng tạo ra sản phẩm phụ,
Dialogue: 0,0:01:05.96,0:01:08.89,Default,,0000,0000,0000,,dưới dạng axít,\Nnhư axit lactic.
Dialogue: 0,0:01:09.12,0:01:13.14,Default,,0000,0000,0000,,Vi khuẩn Streptococci mutans\Ncó sức đề kháng đối với axit lactic
Dialogue: 0,0:01:13.14,0:01:16.31,Default,,0000,0000,0000,,nhưng không may là\Nrăng chúng ta thì không.
Dialogue: 0,0:01:16.31,0:01:19.99,Default,,0000,0000,0000,,Mỗi chiếc răng con người được bao phủ\Nbởi một lớp men bảo vệ chắc chắn
Dialogue: 0,0:01:19.99,0:01:22.98,Default,,0000,0000,0000,,nhưng men răng không thể \Nchống lại sự tấn công của axit.
Dialogue: 0,0:01:22.98,0:01:28.15,Default,,0000,0000,0000,,Điều này làm thoái hoá lớp bảo vệ,\Nvà làm mất dần lượng canxi.
Dialogue: 0,0:01:28.15,0:01:31.58,Default,,0000,0000,0000,,Dần dần, axit ăn mòn \Ntạo ra con đường
Dialogue: 0,0:01:31.58,0:01:35.58,Default,,0000,0000,0000,,giúp vi khuẩn tấn công vào \Nlớp thứ hai của răng, gọi là ngà răng.
Dialogue: 0,0:01:35.58,0:01:40.20,Default,,0000,0000,0000,,Bởi vì mạch máu và dây thần kinh\Nđược chứa đựng ở sâu trong răng
Dialogue: 0,0:01:40.20,0:01:43.48,Default,,0000,0000,0000,,nên ở bước này,\Nsâu răng không gây đau đớn.
Dialogue: 0,0:01:43.48,0:01:46.04,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng nếu sự hư hại lan ra\Nquá lớp ngà răng,
Dialogue: 0,0:01:46.04,0:01:48.56,Default,,0000,0000,0000,,vi khuẩn sẽ tiếp tục\Ntiến sâu vào trong răng
Dialogue: 0,0:01:48.56,0:01:52.47,Default,,0000,0000,0000,,gây ra đau đớn\Nkhi các dây thần kinh bị lộ ra.
Dialogue: 0,0:01:52.47,0:01:55.86,Default,,0000,0000,0000,,Nếu không được chữa,\Ntoàn bộ răng sẽ bị ảnh hưởng
Dialogue: 0,0:01:55.86,0:01:57.35,Default,,0000,0000,0000,,và cần được nhổ bỏ.
Dialogue: 0,0:01:57.35,0:02:00.59,Default,,0000,0000,0000,,Tất cả là vì những vi khuẩn thích đường.
Dialogue: 0,0:02:00.59,0:02:02.50,Default,,0000,0000,0000,,Lượng đường trong \Nthức ăn càng cao,
Dialogue: 0,0:02:02.50,0:02:04.90,Default,,0000,0000,0000,,răng chúng ta càng gặp nhiều nguy hiểm.
Dialogue: 0,0:02:04.90,0:02:09.83,Default,,0000,0000,0000,,Tuy nhiên những người tiền sử \Nkhông tiêu thụ nhiều thức ăn có đường
Dialogue: 0,0:02:09.83,0:02:11.98,Default,,0000,0000,0000,,vậy điều gì gây ra sâu răng cho họ?
Dialogue: 0,0:02:11.98,0:02:16.14,Default,,0000,0000,0000,,Trong chế độ ăn nhiều thịt,\Nlẽ ra chúng ta ít có nguy cơ bị sâu răng
Dialogue: 0,0:02:16.14,0:02:19.26,Default,,0000,0000,0000,,bởi vì thịt thăn\Nchứa rất ít đường
Dialogue: 0,0:02:19.26,0:02:22.28,Default,,0000,0000,0000,,nhưng đó không phải\Nlà tất cả những gì tổ tiên ta ăn.
Dialogue: 0,0:02:22.28,0:02:27.28,Default,,0000,0000,0000,,Người tiền sử có thể cũng đã ăn\Nrễ cây, hạt, và ngũ cốc,
Dialogue: 0,0:02:27.28,0:02:29.83,Default,,0000,0000,0000,,những thứ chứa nhiều cacbon-hydrat.
Dialogue: 0,0:02:29.83,0:02:32.03,Default,,0000,0000,0000,,Khi gặp các enzyme trong nước bọt,
Dialogue: 0,0:02:32.03,0:02:35.64,Default,,0000,0000,0000,,cacbon-hydrate được chuyển thể\Nthành các loại đường đơn giản,
Dialogue: 0,0:02:35.64,0:02:40.10,Default,,0000,0000,0000,,chúng có thể trở thành thức ăn\Ncho các vi khuẩn trong miệng.
Dialogue: 0,0:02:40.10,0:02:44.38,Default,,0000,0000,0000,,Vậy nên dù cho người cổ đại\Năn ít đường hơn chúng ta,
Dialogue: 0,0:02:44.38,0:02:47.39,Default,,0000,0000,0000,,răng của họ cũng \Ntiếp xúc với đường.
Dialogue: 0,0:02:47.39,0:02:50.67,Default,,0000,0000,0000,,Điều đó không có nghĩa là \Nhọ không có khả năng chữa sâu răng.
Dialogue: 0,0:02:50.67,0:02:54.64,Default,,0000,0000,0000,,Các hài cốt cổ đại cho thấy\Nkhoảng 14000 năm trước,
Dialogue: 0,0:02:54.64,0:03:00.55,Default,,0000,0000,0000,,con người đã dùng vật cứng\Nđể loại đi các phần răng hỏng.
Dialogue: 0,0:03:00.55,0:03:02.92,Default,,0000,0000,0000,,Người cổ đại còn tạo ra\Nnhững cái khoan thô sơ
Dialogue: 0,0:03:02.92,0:03:06.02,Default,,0000,0000,0000,,để làm phẳng những \Nlỗ gồ ghề còn sót lại,
Dialogue: 0,0:03:06.02,0:03:10.37,Default,,0000,0000,0000,,và dùng sáp ong để bịt lỗ sâu,\Nnhư những gì ta làm ngày nay.
Dialogue: 0,0:03:10.37,0:03:13.39,Default,,0000,0000,0000,,Ngày nay, chúng ta có các phương pháp\Nvà công cụ phức tạp hơn,
Dialogue: 0,0:03:13.39,0:03:16.92,Default,,0000,0000,0000,,Đây là điều may mắn bởi vì \Nchúng ta cũng có nhiều
Dialogue: 0,0:03:16.92,0:03:20.18,Default,,0000,0000,0000,,nguy cơ sâu răng hơn \Nvới các thức ăn nhiều đường.
Dialogue: 0,0:03:20.18,0:03:24.56,Default,,0000,0000,0000,,Sau cuộc Cách mạng công nghiệp,\Ntỉ lệ sâu răng ở người tăng cao
Dialogue: 0,0:03:24.56,0:03:27.31,Default,,0000,0000,0000,,bởi vì chúng ta có nhiều\Ncông nghệ tiên tiến
Dialogue: 0,0:03:27.31,0:03:31.21,Default,,0000,0000,0000,,làm cho đường trở nên\Nrẻ và tiện lợi hơn.
Dialogue: 0,0:03:31.21,0:03:36.79,Default,,0000,0000,0000,,Hiện nay, một con số đáng kinh ngạc \Nlà 92% người Mỹ bị sâu răng
Dialogue: 0,0:03:36.79,0:03:39.95,Default,,0000,0000,0000,,Một số người còn dễ bị sâu răng hơn\Nbởi vì gen di truyền
Dialogue: 0,0:03:39.95,0:03:42.100,Default,,0000,0000,0000,,gây ra nhiều điểm yếu\Nví dụ như men răng mềm hơn,
Dialogue: 0,0:03:42.100,0:03:46.93,Default,,0000,0000,0000,,nhưng đa số, sâu răng là do\Năn quá nhiều đường.
Dialogue: 0,0:03:46.93,0:03:49.99,Default,,0000,0000,0000,,Tuy nhiên, chúng ta đã tìm ra \Ncách để giảm sâu răng
Dialogue: 0,0:03:49.99,0:03:53.59,Default,,0000,0000,0000,,bên cạnh việc giảm lượng \Nđường và tinh bột.
Dialogue: 0,0:03:53.59,0:03:56.63,Default,,0000,0000,0000,,Trong nhiều loại kem đánh răng\Nvà nhiều nguồn nước,
Dialogue: 0,0:03:56.63,0:03:59.33,Default,,0000,0000,0000,,ta sử dụng một lượng nhỏ flouride.
Dialogue: 0,0:03:59.33,0:04:03.03,Default,,0000,0000,0000,,Nó giúp làm răng khoẻ mạnh và\Nđẩy mạnh sự phát triển của men thuỷ tinh
Dialogue: 0,0:04:03.03,0:04:06.00,Default,,0000,0000,0000,,giúp xây dựng cơ chế chống lại axit.
Dialogue: 0,0:04:06.00,0:04:09.22,Default,,0000,0000,0000,,Khi sâu răng phát triển,\Nta sử dụng vật liệu trám răng
Dialogue: 0,0:04:09.22,0:04:13.81,Default,,0000,0000,0000,,để lấp đầy những nơi bị ảnh hưởng,\Nvà ngăn chúng trở nên tệ hơn
Dialogue: 0,0:04:13.99,0:04:18.12,Default,,0000,0000,0000,,Cách tốt nhất để chống sâu răng là\Ngiảm lượng đường tiêu thụ
Dialogue: 0,0:04:18.12,0:04:20.15,Default,,0000,0000,0000,,và thực hành vệ sinh răng miệng sạch sẽ
Dialogue: 0,0:04:20.15,0:04:23.05,Default,,0000,0000,0000,,để loại bỏ vi khuẩn\Nvà nguồn thức ăn của chúng.
Dialogue: 0,0:04:23.05,0:04:25.16,Default,,0000,0000,0000,,Việc này bao gồm \Nthường xuyên đánh răng,
Dialogue: 0,0:04:25.16,0:04:27.45,Default,,0000,0000,0000,,dùng chỉ nha khoa,\Nvà tránh những thực phẩm
Dialogue: 0,0:04:27.45,0:04:31.10,Default,,0000,0000,0000,,nhiều đường, nhiều tinh bột,\Nvà dễ dính vào răng.
Dialogue: 0,0:04:31.55,0:04:36.05,Default,,0000,0000,0000,,Dần dần, số lượng vi khuẩn thích ngọt\Ntrong miệng bạn sẽ giảm xuống.
Dialogue: 0,0:04:36.05,0:04:38.52,Default,,0000,0000,0000,,Không như người tiền sử\Ncủa nhiều năm về trước,
Dialogue: 0,0:04:38.52,0:04:41.95,Default,,0000,0000,0000,,ngày nay chúng ta có kiến thức cần thiết\Nđể ngăn chặn sâu răng.
Dialogue: 0,0:04:42.00,0:04:44.04,Default,,0000,0000,0000,,Ta chỉ cần phải sử dụng nó thôi.