1
00:00:07,123 --> 00:00:09,763
Một nhóm các nhà khảo cổ học
đã tìm thấy gần đây

2
00:00:09,763 --> 00:00:13,003
những bộ hài cốt con người
khoảng 15000 năm tuổi,

3
00:00:13,003 --> 00:00:15,293
họ đã có một khám phá thú vị.

4
00:00:15,293 --> 00:00:19,122
Răng của những người cổ đại này
có nhiều lỗ hổng.

5
00:00:19,122 --> 00:00:20,942
Những lỗ sâu răng này hình thành
bởi cùng nguyên nhân gây ra sâu răng ngày nay:

6
00:00:20,942 --> 00:00:23,942
những vi sinh vật bé nhỏ
sống trong miệng của chúng ta

7
00:00:23,942 --> 00:00:27,394
.Những vi sinh vật này 
ở cùng với ta từ khi ta sinh ra.

8
00:00:27,394 --> 00:00:30,512
Chúng ta thừa hưởng chúng từ mẹ của mình từ khi chúng ta còn bé

9
00:00:30,512 --> 00:00:34,033
Khi răng chúng ta mọc,

10
00:00:34,033 --> 00:00:36,404

những vi sinh vật này bắt đầu tích tụ và hình thành 
những cộng đồng vi khuẩn.

11
00:00:36,404 --> 00:00:39,943
Tuỳ vào loại thực phẩm ta ăn,

12
00:00:39,943 --> 00:00:43,664

và đặc biệt là lượng đường tiêu thụ

13
00:00:43,664 --> 00:00:48,493
một số loại vi khuẩn nhất định
sẽ chiếm đa số và gây ra sâu răng.

14
00:00:48,493 --> 00:00:52,343
Chế độ ăn nhiều đuờng
tạo ra một sự gia tăng vi khuẩn

15
00:00:52,343 --> 00:00:55,994
gọi là vi khuẩn Streptococci 
mutans trong miệng.

16
00:00:55,994 --> 00:00:59,224
Giống như con người,
những vi sinh vật này ưa chuộng đường,

17
00:00:59,224 --> 00:01:03,136
và đường được sử dụng 
làm nền tảng và nguồn năng lượng.

18
00:01:03,136 --> 00:01:05,963
Khi vi khuẩn tiêu thụ đường,
chúng tạo ra sản phẩm phụ,

19
00:01:05,963 --> 00:01:08,894
dưới dạng axít,
như axit lactic.

20
00:01:09,124 --> 00:01:13,144
Vi khuẩn Streptococci mutans
có sức đề kháng đối với axit lactic

21
00:01:13,144 --> 00:01:16,314
nhưng không may là
răng chúng ta thì không.

22
00:01:16,314 --> 00:01:19,994
Mỗi chiếc răng con người được bao phủ
bởi một lớp men bảo vệ chắc chắn

23
00:01:19,994 --> 00:01:22,983
nhưng men răng không thể 
chống lại sự tấn công của axit.

24
00:01:22,983 --> 00:01:28,154
Điều này làm thoái hoá lớp bảo vệ,
và làm mất dần lượng canxi.

25
00:01:28,154 --> 00:01:31,575
Dần dần, axit ăn mòn 
tạo ra con đường

26
00:01:31,575 --> 00:01:35,576
giúp vi khuẩn tấn công vào 
lớp thứ hai của răng, gọi là ngà răng.

27
00:01:35,576 --> 00:01:40,195
Bởi vì mạch máu và dây thần kinh
được chứa đựng ở sâu trong răng

28
00:01:40,195 --> 00:01:43,475
nên ở bước này,
sâu răng không gây đau đớn.

29
00:01:43,475 --> 00:01:46,045
Nhưng nếu sự hư hại lan ra
quá lớp ngà răng,

30
00:01:46,045 --> 00:01:48,556
vi khuẩn sẽ tiếp tục
tiến sâu vào trong răng

31
00:01:48,556 --> 00:01:52,466
gây ra đau đớn
khi các dây thần kinh bị lộ ra.

32
00:01:52,466 --> 00:01:55,855
Nếu không được chữa,
toàn bộ răng sẽ bị ảnh hưởng

33
00:01:55,855 --> 00:01:57,346
và cần được nhổ bỏ.

34
00:01:57,346 --> 00:02:00,586
Tất cả là vì những vi khuẩn thích đường.

35
00:02:00,586 --> 00:02:02,505
Lượng đường trong 
thức ăn càng cao,

36
00:02:02,505 --> 00:02:04,895
răng chúng ta càng gặp nhiều nguy hiểm.

37
00:02:04,895 --> 00:02:09,826
Tuy nhiên những người tiền sử 
không tiêu thụ nhiều thức ăn có đường

38
00:02:09,826 --> 00:02:11,977
vậy điều gì gây ra sâu răng cho họ?

39
00:02:11,977 --> 00:02:16,135
Trong chế độ ăn nhiều thịt,
lẽ ra chúng ta ít có nguy cơ bị sâu răng

40
00:02:16,135 --> 00:02:19,256
bởi vì thịt thăn
chứa rất ít đường

41
00:02:19,256 --> 00:02:22,285
nhưng đó không phải
là tất cả những gì tổ tiên ta ăn.

42
00:02:22,285 --> 00:02:27,285
Người tiền sử có thể cũng đã ăn
rễ cây, hạt, và ngũ cốc,

43
00:02:27,285 --> 00:02:29,830
những thứ chứa nhiều cacbon-hydrat.

44
00:02:29,830 --> 00:02:32,027
Khi gặp các enzyme trong nước bọt,

45
00:02:32,027 --> 00:02:35,645
cacbon-hydrate được chuyển thể
thành các loại đường đơn giản,

46
00:02:35,645 --> 00:02:40,105
chúng có thể trở thành thức ăn
cho các vi khuẩn trong miệng.

47
00:02:40,105 --> 00:02:44,376
Vậy nên dù cho người cổ đại
ăn ít đường hơn chúng ta,

48
00:02:44,376 --> 00:02:47,392
răng của họ cũng 
tiếp xúc với đường.

49
00:02:47,392 --> 00:02:50,666
Điều đó không có nghĩa là 
họ không có khả năng chữa sâu răng.

50
00:02:50,666 --> 00:02:54,638
Các hài cốt cổ đại cho thấy
khoảng 14000 năm trước,

51
00:02:54,638 --> 00:03:00,549
con người đã dùng vật cứng
để loại đi các phần răng hỏng.

52
00:03:00,549 --> 00:03:02,917
Người cổ đại còn tạo ra
những cái khoan thô sơ

53
00:03:02,917 --> 00:03:06,018
để làm phẳng những 
lỗ gồ ghề còn sót lại,

54
00:03:06,018 --> 00:03:10,369
và dùng sáp ong để bịt lỗ sâu,
như những gì ta làm ngày nay.

55
00:03:10,369 --> 00:03:13,387
Ngày nay, chúng ta có các phương pháp
và công cụ phức tạp hơn,

56
00:03:13,387 --> 00:03:16,917
Đây là điều may mắn bởi vì 
chúng ta cũng có nhiều

57
00:03:16,917 --> 00:03:20,180
nguy cơ sâu răng hơn 
với các thức ăn nhiều đường.

58
00:03:20,180 --> 00:03:24,559
Sau cuộc Cách mạng công nghiệp,
tỉ lệ sâu răng ở người tăng cao

59
00:03:24,559 --> 00:03:27,308
bởi vì chúng ta có nhiều
công nghệ tiên tiến

60
00:03:27,308 --> 00:03:31,209
làm cho đường trở nên
rẻ và tiện lợi hơn.

61
00:03:31,209 --> 00:03:36,788
Hiện nay, một con số đáng kinh ngạc 
là 92% người Mỹ bị sâu răng

62
00:03:36,788 --> 00:03:39,947
Một số người còn dễ bị sâu răng hơn
bởi vì gen di truyền

63
00:03:39,947 --> 00:03:42,998
gây ra nhiều điểm yếu
ví dụ như men răng mềm hơn,

64
00:03:42,998 --> 00:03:46,928
nhưng đa số, sâu răng là do
ăn quá nhiều đường.

65
00:03:46,928 --> 00:03:49,988
Tuy nhiên, chúng ta đã tìm ra 
cách để giảm sâu răng

66
00:03:49,988 --> 00:03:53,590
bên cạnh việc giảm lượng 
đường và tinh bột.

67
00:03:53,590 --> 00:03:56,630
Trong nhiều loại kem đánh răng
và nhiều nguồn nước,

68
00:03:56,630 --> 00:03:59,328
ta sử dụng một lượng nhỏ flouride.

69
00:03:59,328 --> 00:04:03,029
Nó giúp làm răng khoẻ mạnh và
đẩy mạnh sự phát triển của men thuỷ tinh

70
00:04:03,029 --> 00:04:06,000
giúp xây dựng cơ chế chống lại axit.

71
00:04:06,000 --> 00:04:09,220
Khi sâu răng phát triển,
ta sử dụng vật liệu trám răng

72
00:04:09,220 --> 00:04:13,809
để lấp đầy những nơi bị ảnh hưởng,
và ngăn chúng trở nên tệ hơn

73
00:04:13,989 --> 00:04:18,120
Cách tốt nhất để chống sâu răng là
giảm lượng đường tiêu thụ

74
00:04:18,120 --> 00:04:20,151
và thực hành vệ sinh răng miệng sạch sẽ

75
00:04:20,151 --> 00:04:23,051
để loại bỏ vi khuẩn
và nguồn thức ăn của chúng.

76
00:04:23,051 --> 00:04:25,160
Việc này bao gồm 
thường xuyên đánh răng,

77
00:04:25,160 --> 00:04:27,449
dùng chỉ nha khoa,
và tránh những thực phẩm

78
00:04:27,449 --> 00:04:31,103
nhiều đường, nhiều tinh bột,
và dễ dính vào răng.

79
00:04:31,551 --> 00:04:36,050
Dần dần, số lượng vi khuẩn thích ngọt
trong miệng bạn sẽ giảm xuống.

80
00:04:36,050 --> 00:04:38,522
Không như người tiền sử
của nhiều năm về trước,

81
00:04:38,522 --> 00:04:41,950
ngày nay chúng ta có kiến thức cần thiết
để ngăn chặn sâu răng.

82
00:04:42,001 --> 00:04:44,041
Ta chỉ cần phải sử dụng nó thôi.