< Return to Video

Taxes for factoring in negative externalities | Microeconomics | Khan Academy

  • 0:01 - 0:04
    Sonuncu videoda, ilk olaraq
  • 0:04 - 0:06
    ətrafda plastik torbaların olmasının
  • 0:06 - 0:08
    mənfi təsirləri haqqında danışdıq.
  • 0:08 - 0:10
    Onlar, zibil yaradır, bəzi hallarda
  • 0:10 - 0:12
    heyvanlara, ətraf mühitə zərər vurur.
  • 0:12 - 0:14
    O videoda,
  • 0:14 - 0:17
    plastik torbaların faktiki
  • 0:17 - 0:19
    xarici xərcini hesabladıq.
  • 0:19 - 0:22
    Bu iki sent, bir torbanın,
    ətraf mühitdəki zibil
  • 0:22 - 0:23
    toplusuna təsiridir.
  • 0:23 - 0:24
    Sonra anladıq ki,
  • 0:24 - 0:26
    mövcud
  • 0:26 - 0:27
    marjinal xərclərin
  • 0:27 - 0:29
    əvəzinə,
  • 0:29 - 0:30
    əgər bu marjinal xərc əyrisini
  • 0:30 - 0:32
    xarici xərclərə əlavə etsək,
  • 0:32 - 0:34
    istehsalçı üstəgəl xarici xərclər
  • 0:34 - 0:36
    marjinal xərc əyrisini taparıq.
  • 0:36 - 0:38
    Və sonra, əslində plastik torbaların
  • 0:38 - 0:42
    ən uyğun qiymətini və
    miqdarını əldə etdik.
  • 0:42 - 0:44
    Bununla da torbaların
  • 0:44 - 0:46
    ümumi xərclərinin, ümumi gəlirdən
  • 0:46 - 0:49
    çox olduğunu və mənfi artımın,
  • 0:49 - 0:50
    əslində ümumi artımı
  • 0:50 - 0:52
    azaltmış olduğunu öyrəndik.
  • 0:52 - 0:54
    O videoda toxunmadığımız digər mövzu,
  • 0:54 - 0:56
    bunun əslində necə baş verdiyidir.
  • 0:56 - 0:59
    Əgər bunları, olduğu kimi saxlasaq
  • 0:59 - 1:00
    və sadəcə istehsalçıların marjinal
  • 1:00 - 1:02
    xərc əyrisi və
  • 1:02 - 1:04
    istehlakçıların tələb əyrisini
    saxlasaq,
  • 1:04 - 1:07
    bu halda, istehlakçılar,
    supermarketlər idi,
  • 1:07 - 1:08
    onda çatılacaq tarazlıq qiyməti
  • 1:08 - 1:10
    burda olacaq.
  • 1:10 - 1:12
    Çünki, baxmayaraq ki, burada,
  • 1:12 - 1:14
    bu xərclərin olduğunu deyirik,
  • 1:14 - 1:18
    bu xərclər, bazarlara
  • 1:18 - 1:19
    şamil edilməyəcək.
  • 1:19 - 1:21
    Bəs, əgər bu cəmiyyətdə, xeyirxah
  • 1:21 - 1:24
    hökmdar olsaydınız, nə edərdiniz?
  • 1:24 - 1:26
    Xarici xərcləri nəzərə almadıqda,
  • 1:26 - 1:29
    tarazlıq miqdarının
    nə olacağı ilə müqayisədə,
  • 1:29 - 1:30
    miqdarı bu nöqtəyə yaxınlaşdırmaq
  • 1:30 - 1:32
    üçün
  • 1:32 - 1:33
    nə edərdiniz?
  • 1:33 - 1:35
    Burada seçimlər toplusu var.
  • 1:35 - 1:37
    Plastik torbaları
    qadağan edə bilərsiniz.
  • 1:37 - 1:41
    Plastik torbaları qadağan et,
  • 1:41 - 1:44
    onlara kvota qoy,
  • 1:44 - 1:48
    yəni, belə deyək,
  • 1:48 - 1:50
    müəyyən miqdardan çox torba
  • 1:50 - 1:52
    istehsal edilməsin və ya
  • 1:52 - 1:54
    plastik torbalara
  • 1:54 - 1:57
    vergi qoyulsun.
  • 1:57 - 1:59
    Bunlardan hansının məcmu olaraq
  • 1:59 - 2:02
    cəmiyyətə ən çox gəlir, ən çox artım
  • 2:02 - 2:05
    gətirəcəyi haqqında düşünək.
  • 2:05 - 2:07
    Deyəcəyimiz bir əsas fərziyyə də
  • 2:07 - 2:10
    hər torbanın xarici xərcinin
  • 2:10 - 2:13
    dəqiq qiymətləndirməsidir.
  • 2:13 - 2:15
    Bir xeyirxah hökmdar kimi,
  • 2:15 - 2:17
    bəlkə, zahirən elə görünən ya da
  • 2:17 - 2:18
    burdakı cəmiyyətin görmək istədiyi
  • 2:18 - 2:20
    xeyirxah hökmdar kimi, sadəcə
  • 2:20 - 2:22
    plastik torbaları qadağan etsəydiniz
  • 2:22 - 2:23
    nə baş verərdi?
  • 2:23 - 2:25
    Onda bu bazar,
    sadəcə mövcud olmayacaq.
  • 2:25 - 2:28
    Ola biləcək bütün bu artıqlıqlar,
  • 2:28 - 2:30
    artıq mövcud olmayacaq.
  • 2:30 - 2:32
    Həqiqətən də artıqlığı
    yox edərdiniz.
  • 2:32 - 2:34
    Deyə bilərsiniz, "Yox,
    plastik torbalar çox pisdir.
  • 2:34 - 2:36
    Gərək onlar, birbaşa qadağan edilərdi.
  • 2:36 - 2:37
    Plastik torbaların istifadə etməyin
  • 2:37 - 2:40
    heç bir faydası yoxdur".
  • 2:40 - 2:42
    Ancaq bu halda, əslində, məhz
  • 2:42 - 2:44
    bu nöqtədə mübahisə edirsiniz.
  • 2:44 - 2:45
    Mübahisə edirsiniz ki,
  • 2:45 - 2:47
    "bir torba 2 sent yox, 10 sentdir",
  • 2:47 - 2:50
    mənfi xarici təsirdir və buna görə də
  • 2:50 - 2:52
    daha çox yuxarı meyilli
    əyriniz olardı,
  • 2:52 - 2:55
    müsbət miqdar olmazdı
  • 2:55 - 2:57
    və bəlkə də qadağa yaxşı olardı.
  • 2:57 - 2:59
    Ancaq 2 sent xarici xərclərdirsə,
  • 2:59 - 3:00
    mənfi xarici xərclərdirsə,
  • 3:00 - 3:02
    və əgər plastik torbaları
    qadağan etsəydiniz
  • 3:02 - 3:04
    sonra əslində,
  • 3:04 - 3:08
    bu artıqlığı cəmiyyətdən
    çıxaracaqdınız.
  • 3:08 - 3:10
    Bu, yaxşı seçim kimi görünmür.
  • 3:10 - 3:12
    Bəs kvota?
  • 3:12 - 3:15
    Buradakı işə baxırsınız
  • 3:15 - 3:18
    və deyirsiniz, "plastik torbaların
  • 3:18 - 3:21
    optimal miqdarı, hər həftə üçün
    1.9 milyondur.
  • 3:21 - 3:23
    Belə ki, mən sadəcə deyirəm ki,
  • 3:23 - 3:25
    bu, bazarın istehsal edə biləcəyi
    ən yüksək miqdardır".
  • 3:25 - 3:27
    Bunu söylədiyiniz zaman,
    bu tələb əyrisinin
  • 3:27 - 3:29
    nəyə bənzədiyini başa düşdüyünüzü
  • 3:29 - 3:30
    qəbul edirsiniz.
  • 3:30 - 3:31
    Sadəcə sadəlik üçün
  • 3:31 - 3:33
    burada düz xətt çəkdim və
  • 3:33 - 3:34
    düşünək ki, marjinal xərc əyrisinin
  • 3:34 - 3:36
    necə göründüyünü həqiqətən
    başa düşmüşsünüz.
  • 3:36 - 3:38
    Bu pleylist boyunca,
  • 3:38 - 3:40
    fərz etmişik ki,
  • 3:40 - 3:41
    bunları başa düşürük,
  • 3:41 - 3:44
    ancaq real həyatda, əyrinin marjinal
  • 3:44 - 3:46
    dəyərinin necə göründüyünü dəqiqliklə
  • 3:46 - 3:47
    bilmək
  • 3:47 - 3:48
    və həmçinin marjinal fayda əyrisinin
  • 3:48 - 3:50
    və ya tələb əyrisinin necə
  • 3:50 - 3:51
    göründüyünü bilmək çətindir,
  • 3:51 - 3:53
    ona görə ki, onlar, həmişə dəyişir.
  • 3:53 - 3:54
    Həmişə daha çox rəqib,
  • 3:54 - 3:56
    daha az rəqib, daha çox
    əvəzedici məhsullar,
  • 3:56 - 3:59
    daha çox tədqiqat və inkişaf,
    daha çox səmərə verənlər
  • 3:59 - 4:01
    daha az effektiv olanlar olur, buna görə,
  • 4:01 - 4:04
    düzgün tarazlıq miqdarının
  • 4:04 - 4:06
    nə olacağını bilmək çətindir.
  • 4:06 - 4:08
    Kvota çətindir.
  • 4:08 - 4:10
    Tamamilə doğru məlumatımız olmur.
  • 4:10 - 4:12
    Vergi isə maraqlıdır.
  • 4:12 - 4:14
    Vergi deyir: "baxın,
    marjinal xərc əyrisinin
  • 4:14 - 4:16
    nə olduğundan asılı olmayaraq,
  • 4:16 - 4:19
    sadəcə iki sent yuxarı
    hərəkət edəcəyik".
  • 4:19 - 4:22
    İlk dəfə vergi haqqında danışanda
    bunu görmüşdük.
  • 4:22 - 4:25
    Vergi haqqında danışanda,
  • 4:25 - 4:27
    geriqayıtmayan itki
    haqqında danışdıq,
  • 4:27 - 4:29
    çünki əks halda, sahib olacağınız
  • 4:29 - 4:31
    qədər və ya istehlak edilməyəcək qədər
  • 4:31 - 4:33
    çox məhsul istehsal etmirsiniz.
  • 4:33 - 4:35
    Ancaq burada, vergi, geriqayıtmaz
  • 4:35 - 4:37
    itkisinin qarşısını ala bilər.
    Çünki,
  • 4:37 - 4:40
    2 sentlik vergi,
    mənfi xarici təsirin xərcini,
  • 4:40 - 4:43
    vergi şəklində,
    istehsalçının xərcinin üzərinə,
  • 4:43 - 4:46
    əlavə etməklə,
  • 4:46 - 4:49
    tarazlıq miqdarının,
  • 4:49 - 4:51
    mənfi artıqlığın yaranmadığı
  • 4:51 - 4:54
    miqdar olmasına səbəb olur.
  • 4:54 - 4:56
    Bu, sadəcə müsbət yan təsirdir.
  • 4:56 - 4:57
    Bir daha qeyd edim,
  • 4:57 - 4:59
    fərz edirik ki, bu, doğru rəqəmdir,
  • 4:59 - 5:01
    amma sizin, həmçinin ölkə üçün
  • 5:01 - 5:02
    bir qədər gəlir yaratmağınız da
  • 5:02 - 5:03
    müsbət yan təsir olardı.
  • 5:03 - 5:06
    Bu halda vergi haqqında yaxşısı
    odur ki,
  • 5:06 - 5:08
    bunun kimi marjinal xərc əyrisi və ya
  • 5:08 - 5:10
    bunun kimi tələb əyrisi haqqında
  • 5:10 - 5:12
    heç nə düşünmürsünüz.
  • 5:12 - 5:14
    Bunun düzgün rəqəm olduğunu
  • 5:14 - 5:15
    fərz etdiyiniz müddətcə,
  • 5:15 - 5:18
    marjinal xərc əyrisi nə olursa olsun,
  • 5:18 - 5:20
    vergi həmişə dəyişəcək.
  • 5:20 - 5:21
    Onu, həmişə, tələb əyrisinin, bizə
    tarazlıq qiyməti
  • 5:21 - 5:26
    və tarazlıq miqdarını verən
  • 5:26 - 5:28
    bu bərabərlik nöqtəsinin olduğu yerdə
  • 5:28 - 5:30
    kəsişməsi üçün onu doğru
  • 5:30 - 5:31
    nöqtəyə keçirəcəkdir.
  • 5:31 - 5:33
    Beləlikə, əgər bu düzgün rəqəmdirsə
  • 5:33 - 5:34
    və hər torba üçün, 2 sent
  • 5:34 - 5:37
    vergi qoyursunuzsa,
  • 5:37 - 5:40
    sonra bu, ehtimal ki, ümumi artıqlığın
    optimallaşdırılması
  • 5:40 - 5:44
    üçün ən yaxşı seçim olacaq.
Title:
Taxes for factoring in negative externalities | Microeconomics | Khan Academy
Description:
more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
05:45

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.