Laura Carstensen: Oudere mensen zijn gelukkiger

In de 20e eeuw voegden we een ongekend aantal jaren toe aan onze levensduur, maar is de levenskwaliteit even goed? Verrassend genoeg wel! Op TEDxWomen stelt psycholoog Laura Carstensen onderzoek voor dat aantoont dat als mensen ouder worden, ze gelukkiger en tevredener worden en een meer positieve kijk op de wereld krijgen.

Mensen leven steeds langer

en samenlevingen zijn aan het vergrijzen.

Je hoort het voortdurend.

Je leest erover in de krant.

Je hoort het op tv.

Soms maak ik me zorgen

dat we er zoveel over horen

dat we een langer leven beginnen te aanvaarden

met een soort van tevredenheid,

met gemak zelfs.

Maar vergis je niet,

langer leven kan

en zal, volgens mij,

de levenskwaliteit verbeteren

op elke leeftijd.

Om dat in perspectief te plaatsen,

ga ik even uitzoomen.

In de 20ste eeuw

werden meer jaren

aan de gemiddelde levensverwachting toegevoegd

dan alle toegevoegde jaren samen

doorheen alle voorgaande millennia

van de evolutie van de mens.

In een oogwenk

hebben we onze levensduur

bijna verdubbeld.

Als je dus ooit het gevoel hebt dat je geen vat hebt op dat verouderen,

hoef je jezelf niks te verwijten.

Het is gloednieuw.

En omdat de vruchtbaarheidscijfers daalden

tijdens dezelfde periode

waarin de levensverwachting steeg,

is de piramide

die altijd de leeftijdsverdeling van de bevolking heeft voorgesteld,

met onderaan veel jonge mensen

en bovenaan een kleine piek met ouderen

die het halen en tot op hoge leeftijd leven,

aan het veranderen

in een rechthoek.

Als jij het soort persoon bent

dat koude rillingen krijgt van bevolkingsstatistieken,

dan zullen deze zeker dat effect hebben.

Dat betekent namelijk

dat voor de eerste keer in de geschiedenis van onze soort

de meerderheid van de baby's die geboren worden

in de ontwikkelde landen

de kans hebben

om oud te worden.

Hoe is dat gebeurd?

We zijn genetisch niet sterker dan onze voorouders

10.000 jaar geleden.

Deze groeiende levensverwachting

is het wonderbaarlijke product van cultuur --

de smeltkroes

van wetenschap en technologie

en grootschalige veranderingen in gedrag

die gezondheid en welzijn verbeteren.

Door culturele veranderingen

hebben onze voorouders

een vroegtijdige dood grotendeels geëlimineerd

zodat mensen nu hun leven volledig kunnen leven.

Er zijn problemen die gelinkt zijn aan verouderen --

ziektes, armoede, verlies van sociale status.

Het is nog lang geen tijd om op onze lauweren te rusten.

Maar hoe meer we leren over verouderen,

hoe duidelijker het wordt

dat een radicaal neerwaartse gang

erg inaccuraat is.

Verouderen brengt enkele merkwaardige verbeteringen met zich mee --

toegenomen kennis en bekwaamheid.

De emotionele aspecten van ons leven verbeteren.

Inderdaad,

oudere mensen zijn gelukkig.

Ze zijn gelukkiger dan mensen van middelbare leeftijd,

en zeker dan jonge mensen.

Onderzoek na onderzoek

komt tot dezelfde conclusie.

In een recent Amerikaans onderzoek

werd de ondervraagden eenvoudigweg gevraagd

of ze de voorbije week aanzienlijk psychologisch leed

hadden ondervonden.

Minder ouderen antwoordden daarop bevestigend

dan mensen van middelbare leeftijd

en dan jonge mensen.

Een recente poll van Gallup

vroeg de deelnemers

hoeveel stress, zorgen en woede

ze de vorige dag ervaren hadden.

Stress, zorgen en woede

verminderen alle drie naargelang je ouder wordt.

Sociale wetenschappers noemen dat de paradox van het verouderen.

Ouder worden is uiteindelijk niet gemakkelijk.

We hebben allerlei vragen gesteld

om te kijken of we die bevinding teniet konden doen.

We vroegen ons af

of de huidige generaties van ouderen misschien

de beste generaties zijn

en dat altijd zijn geweest.

Dat wil zeggen dat tegenwoordig jonge mensen

die verbeteringen misschien niet typisch ondervinden

bij het ouder worden.

We hebben ons afgevraagd

of ouderen misschien gewoon een positieve draai proberen geven

aan een anders deprimerend bestaan.

(Gelach)

Maar hoe meer we die vondst proberen te verwerpen,

hoe meer bewijs we vinden

dat ze ondersteunt.

Jaren geleden begonnen mijn collega's en ik aan een onderzoek

waarvoor we dezelfde groep mensen tien jaar lang volgden.

Oorspronkelijk waren ze 18 tot 94 jaar oud.

We onderzochten of en hoe hun emotionele ervaringen

veranderden met het ouder worden.

De deelnemers droegen een week lang

elektronische piepers

en we piepten hen op willekeurige momenten op doorheen de dag en 's avonds.

Elke keer dat we hen oppiepten,

vroegen we hen een aantal vragen te beantwoorden --

Hoe gelukkig ben je op dit moment, op een schaal van 1 tot 7?

Hoe verdrietig ben je?

Hoe gefrustreerd ben je? --

om een idee te kunnen krijgen

van het soort emoties en gevoelens dat ze hadden

in hun dagelijkse leven.

Op basis van dit intens onderzoek

van individuen

ontdekken we dat het niet een specifieke generatie is

die het beter doet dan de andere,

maar dat dezelfde individuen doorheen de tijd

relatief grotere positieve ervaring/beleving

gaan melden.

Je ziet hier deze lichte daling

op erg gevorderde leeftijden.

Er is een lichte daling.

Maar er is geen punt waarop het terugkeert

naar de niveaus die we

in de vroege volwassenheid zien.

Het is echt te simplistisch

om te zeggen dat oudere mensen "gelukkig" zijn.

In ons onderzoek zijn ze positiever,

maar ze hebben ook meer de neiging dan jongere mensen

om gemengde gevoelens te ervaren --

verdriet en geluk op hetzelfde moment;

je weet wel, die traan in je ooghoek

wanneer je naar een vriend lacht.

Ander onderzoek heeft aangetoond

dat oudere mensen gemakkelijker lijken om te gaan

met verdriet.

Ze aanvaarden verdriet makkelijker dan jongere mensen.

We vermoeden dat dat kan helpen verklaren

waarom oude mensen beter zijn dan jongere

in het oplossen van verhitte emotionele conflicten en discussies.

Oudere mensen kunnen onrecht bekijken

met medeleven,

maar zonder wanhoop.

Het lijkt erop

dat ouderen hun cognitieve vermogens,

zoals aandacht en geheugen,

meer op positieve informatie richten dan op negatieve.

Als we mensen van alle leeftijden beelden tonen

zoals die op het scherm

en hen later vragen

om zich zoveel mogelijk beelden te herinneren,

herinneren de oudere mensen, maar niet de jongere,

zich meer positieve beelden

dan negatieve.

We hebben oudere en jongere mensen

in laboratoriumonderzoeken gevraagd gezichten te bekijken,

sommige fronsend, sommige lachend.

Ouderen kijk naar de lachende gezichten

en weg van de fronsende, boze gezichten.

In het dagelijks leven

wordt dat omgezet in meer plezier

en genoegen/tevredenheid.

Maar als sociale wetenschappers blijven we vragen

naar mogelijke alternatieven.

We hebben voorgesteld dat ouderen misschien

meer positieve emoties melden

omdat ze cognitief gehandicapt zijn.

(Gelach)

We hebben ons afgevraagd

of positieve emoties misschien gewoon makkelijker te verwerken zijn dan negatieve,

en we daarom op positieve emoties overschakelen.

Misschien zijn de zenuwcentra in onze hersenen

zo erg gedegenereerd

dat we geen negatieve emoties meer kunnen verwerken.

Maar dat is niet het geval.

De oudere volwassenen die mentaal het scherpst zijn,

zijn degenen die dat positieve effect het meest vertonen.

En onder omstandigheden waarin het er echt toe doet,

verwerken ouderen de negatieve informatie wel,

evengoed als de positieve informatie.

Hoe kan dat nu?

Uit ons onderzoek

is gebleken dat deze veranderingen

fundamenteel gebaseerd zijn

op het voor mensen unieke vermogen om tijd te beheren --

niet alleen op de klok en de kalender,

maar ook levenstijd.

Als er een verouderingsparadox is,

dan houdt die in dat het inzicht dat we niet eeuwig leven

ons perspectief op leven

op positieve manieren verandert.

Wanneer de horizon van de tijd ver weg en vaag is,

zoals in onze jeugd typisch het geval is,

zijn mensen voortdurend bezig,

proberen ze zoveel mogelijk informatie op te nemen,

nemen ze risico's, verkennen ze de wereld.

We brengen misschien tijd door met mensen die we niet eens leuk vinden,

omdat het op een bepaalde manier interessant is.

We leren misschien onverwachts wel iets.

(Gelach)

We gaan op blind dates.

(Gelach)

Je weet

dat als er niets van komt, er morgen een nieuwe dag is.

Mensen boven de 50

gaan niet op blind dates.

(Gelach)

Naarmate we ouder worden,

komt onze tijdhorizon dichterbij

en veranderen onze doelen.

Als we inzien dat we niet alle tijd van de wereld hebben,

zien we onze prioriteiten ontzettend duidelijk.

We slaan minder acht op onbelangrijke zaken.

We genieten van het leven.

We hebben meer waardering voor verzoening,

staan er meer voor open.

We investeren in meer emotioneel belangrijke aspecten van het leven,

en het leven wordt beter,

dus zijn we gelukkiger in ons dagelijks leven.

Maar dezelfde perspectiefwijziging

zorgt ervoor dat we onrecht minder verdragen

dan ooit.

Tegen 2015

zullen er in de Verenigde Staten meer mensen

boven de 60 zijn

dan onder de 15.

Wat zal er gebeuren met samenlevingen

waarin zoveel meer ouderen leven?

De cijfers zullen de afloop

niet bepalen.

Dat zal de cultuur doen.

Als we investeren in wetenschap en technologie

en oplossingen vinden voor de echte problemen

waar ouderen mee geconfronteerd worden

en als we profiteren

van de reële sterktes

van ouderen,

dan kunnen toegevoegde levensjaren

de levenskwaliteit dramatisch verbeteren

op elke leeftijd.

Samenlevingen met miljoenen

getalenteerde, emotioneel stabiele burgers

die gezonder zijn en beter opgeleid

dan eender welke generatie voor hen,

gewapend met kennis

over de praktische levenskwesties

en gemotiveerd

om de grote problemen op te lossen,

kunnen betere samenlevingen zijn

dan we ooit gekend hebben.

Mijn vader, die 92 is,

zegt altijd:

"We moeten ophouden met alleen te praten over

hoe we oude mensen moeten redden

en beginnen praten over

hoe zij ons allemaal gaan kunnen redden."

Bedankt.

(Applaus)