Skąd się bierze bezsenność? - Dan Kwartler

Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/what-causes-insomnia-dan-kwartler

Co sprawia, że nie możesz zasnąć? Trudne pytania? Emocje związane z ważną podróżą? A może stres wywołany niedokończoną pracą? A co, jeśli nie możesz zasnąć, bo stresujesz się brakiem snu? Takie błędne koło jest istotą bezsenności, najpowszechniejszego zaburzenia snu na świecie. Czym zatem jest bezsenność? Czy istnieje sposób, żeby przełamać cykl bezsenności? Dan Kwartler wyjaśnia, co na ten temat mówi nauka.

Lekcja: Dan Kwartler, reżyseria: Sharon Colman.

Co sprawia, że nie możesz zasnąć?

Nurtujące cię pytania?

Ekscytacja podróżą?

A może stres wywołany niedokończoną pracą,

nadchodzącym testem

albo spotkaniem rodzinnym,
którego się obawiasz?

U wielu osób ten stres jest przejściowy,
bo problem zostaje szybko rozwiązany.

Ale co, jeśli nie możesz zasnąć,
bo stresujesz się brakiem snu?

Takie błędne koło jest istotą bezsenności,

najpowszechniejszego
zaburzenia snu na świecie.

Prawie wszystko może czasem
spowodować bezsenną noc,

chrapiący towarzysz,

ból fizyczny albo emocjonalny.

Skrajny brak snu, jak w jet lagu,
może zaburzyć zegar biologiczny,

siejąc spustoszenie w naszym cyklu snu.

Ale zwykle brak snu jest krótkotrwały.

W końcu wyczerpanie bierze nad nami górę.

Jednak niektóre choroby przewlekłe,
jak zaburzenia oddychania,

dolegliwości układu pokarmowego
oraz inne schorzenia,

mogą być silniejsze niż zmęczenie.

A gdy nieprzespanych nocy
jest coraz więcej,

sypialnia może zacząć kojarzyć się
z niespokojnymi nocami

i dręczącym lękiem.

Gdy nadchodzi pora snu, osoby cierpiące
na bezsenność ogarnia stres.

Ich mózgi uruchamiają reakcję na stres,

zalewając organizm
związanymi z nim substancjami.

W krwiobiegu krążą
kortyzol i adrenokortykotropina,

przyspieszając rytm serca,
zwiększając ciśnienie krwi

i wywołując nadmierne
pobudzenie organizmu.

Mózg jest gotowy do walki
z potencjalnym zagrożeniem,

nie pozwala zignorować nawet
drobnej niewygody czy niewielkiego hałasu.

A kiedy osoby te wreszcie zasypiają,

jakość ich snu jest niska.

Mózg czerpie energię
przede wszystkim z glukozy.

Podczas zdrowego snu metabolizm zwalnia
i mózg oszczędza glukozę na czas czuwania.

Badania PET pokazują, że adrenalina,
która nie pozwala zasnąć,

powoduje też przyspieszenie metabolizmu.

Organizm wtedy pracuje zamiast odpoczywać,

spalając zapasy glukozy.

W efekcie osoby cierpiące na bezsenność

budzą się wyczerpane,
skołowane i zestresowane,

co sprawia, że wszystko
zaczyna się od nowa.

Jeśli cykle stresu i niespokojnych nocy
trwają kilka miesięcy,

mówimy o przewlekłej bezsenności.

Choć bezsenność rzadko
prowadzi do śmierci,

pod względem mechanizmów chemicznych
przypomina napady lęku

u osób cierpiących na depresję
i doświadczających lęku.

A zatem każde z tych zaburzeń

zwiększa ryzyko wystąpienia
dwóch pozostałych.

Na szczęście cykl bezsenności
można przełamać.

Radzenie sobie ze stresem
wywołującym nadmierne pobudzenie

to jeden z najlepiej poznanych
sposobów leczenia bezsenności.

Pomocne mogą też być
dobre nawyki związane ze snem.

Upewnij się, że sypialnia
jest ciemna i przyjemnie chłodna.

Pozwoli to zminimalizować
"zagrożenia" wywołujące pobudzenie.

Używaj łóżka wyłącznie do spania,

a jeśli nie możesz zasnąć,

wyjdź z pokoju i zajmij się
czymś relaksującym,

jak czytanie, medytacja
czy pisanie pamiętnika.

Ureguluj swój metabolizm,
ustalając stałe godziny snu.

Nastawisz w ten sposób
swój zegar biologiczny.

Ten zegar, czyli rytm dobowy,

jest też wrażliwy na światło,

więc unikaj wieczorem jasnego światła,

żeby organizm wiedział, że czas na sen.

Poza wymienionymi praktykami

niektórzy lekarze przepisują
leki wspomagające sen,

ale nie ma niezawodnych środków,
które pomogą we wszystkich przypadkach.

A zażywanie tabletek nasennych
dostępnych bez recepty może uzależniać

i prowadzić do wystąpienia
objawów odstawiennych.

Zanim jednak podejmiesz leczenie,

upewnij się, że twój brak snu
naprawdę wynika z bezsenności.

Około 8% pacjentów ze zdiagnozowaną
przewlekłą bezsennością

w rzeczywistości cierpi na mniej
powszechny problem genetyczny

nazwany zespołem opóźnionej
fazy snu, czyli DSPD.

U osób z DSPD cykl dobowy jest
znacznie dłuższy niż 24 godziny,

więc ich nawyki związane ze snem
nie współgrają z typowymi godzinami snu.

Choć osoby te mają trudności
z zasypianiem o zwykłej porze,

nie jest to spowodowane większym stresem.

Jeśli mają możliwość,

mogą smacznie spać w zgodzie
ze swoim opóźnionym cyklem snu.

Nasz cykl snu i czuwania
wyznacza delikatną równowagę

niezbędną do utrzymania dobrego
samopoczucia fizycznego i psychicznego.

Warto zatem poświęcić trochę czasu
i włożyć nieco wysiłku

w utrzymanie dobrych
nawyków związanych ze snem,

ale nie pozwólmy,
żeby spędzało nam to sen z powiek.