[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.95,0:00:08.57,Default,,0000,0000,0000,,Co sprawia, że nie możesz zasnąć?
Dialogue: 0,0:00:08.66,0:00:10.32,Default,,0000,0000,0000,,Nurtujące cię pytania?
Dialogue: 0,0:00:10.49,0:00:12.06,Default,,0000,0000,0000,,Ekscytacja podróżą?
Dialogue: 0,0:00:12.22,0:00:14.41,Default,,0000,0000,0000,,A może stres wywołany niedokończoną pracą,
Dialogue: 0,0:00:14.41,0:00:15.78,Default,,0000,0000,0000,,nadchodzącym testem
Dialogue: 0,0:00:15.78,0:00:18.21,Default,,0000,0000,0000,,albo spotkaniem rodzinnym,\Nktórego się obawiasz?
Dialogue: 0,0:00:18.44,0:00:23.11,Default,,0000,0000,0000,,U wielu osób ten stres jest przejściowy,\Nbo problem zostaje szybko rozwiązany.
Dialogue: 0,0:00:23.11,0:00:28.42,Default,,0000,0000,0000,,Ale co, jeśli nie możesz zasnąć,\Nbo stresujesz się brakiem snu?
Dialogue: 0,0:00:28.63,0:00:33.03,Default,,0000,0000,0000,,Takie błędne koło jest istotą bezsenności,
Dialogue: 0,0:00:33.03,0:00:35.46,Default,,0000,0000,0000,,najpowszechniejszego\Nzaburzenia snu na świecie.
Dialogue: 0,0:00:36.02,0:00:39.13,Default,,0000,0000,0000,,Prawie wszystko może czasem \Nspowodować bezsenną noc,
Dialogue: 0,0:00:39.13,0:00:40.54,Default,,0000,0000,0000,,chrapiący towarzysz,
Dialogue: 0,0:00:40.54,0:00:43.35,Default,,0000,0000,0000,,ból fizyczny albo emocjonalny.
Dialogue: 0,0:00:43.61,0:00:49.47,Default,,0000,0000,0000,,Skrajny brak snu, jak w jet lagu,\Nmoże zaburzyć zegar biologiczny,
Dialogue: 0,0:00:49.47,0:00:51.86,Default,,0000,0000,0000,,siejąc spustoszenie w naszym cyklu snu.
Dialogue: 0,0:00:52.12,0:00:55.51,Default,,0000,0000,0000,,Ale zwykle brak snu jest krótkotrwały.
Dialogue: 0,0:00:55.64,0:00:59.08,Default,,0000,0000,0000,,W końcu wyczerpanie bierze nad nami górę.
Dialogue: 0,0:00:59.32,0:01:03.02,Default,,0000,0000,0000,,Jednak niektóre choroby przewlekłe,\Njak zaburzenia oddychania,
Dialogue: 0,0:01:03.02,0:01:05.96,Default,,0000,0000,0000,,dolegliwości układu pokarmowego\Noraz inne schorzenia,
Dialogue: 0,0:01:05.96,0:01:07.94,Default,,0000,0000,0000,,mogą być silniejsze niż zmęczenie.
Dialogue: 0,0:01:07.97,0:01:10.27,Default,,0000,0000,0000,,A gdy nieprzespanych nocy\Njest coraz więcej,
Dialogue: 0,0:01:10.27,0:01:14.21,Default,,0000,0000,0000,,sypialnia może zacząć kojarzyć się\Nz niespokojnymi nocami
Dialogue: 0,0:01:14.21,0:01:15.67,Default,,0000,0000,0000,,i dręczącym lękiem.
Dialogue: 0,0:01:15.99,0:01:19.19,Default,,0000,0000,0000,,Gdy nadchodzi pora snu, osoby cierpiące\Nna bezsenność ogarnia stres.
Dialogue: 0,0:01:19.19,0:01:23.07,Default,,0000,0000,0000,,Ich mózgi uruchamiają reakcję na stres,
Dialogue: 0,0:01:23.07,0:01:27.17,Default,,0000,0000,0000,,zalewając organizm\Nzwiązanymi z nim substancjami.
Dialogue: 0,0:01:27.39,0:01:32.18,Default,,0000,0000,0000,,W krwiobiegu krążą\Nkortyzol i adrenokortykotropina,
Dialogue: 0,0:01:32.18,0:01:34.65,Default,,0000,0000,0000,,przyspieszając rytm serca,\Nzwiększając ciśnienie krwi
Dialogue: 0,0:01:34.65,0:01:37.54,Default,,0000,0000,0000,,i wywołując nadmierne \Npobudzenie organizmu.
Dialogue: 0,0:01:37.68,0:01:41.14,Default,,0000,0000,0000,,Mózg jest gotowy do walki\Nz potencjalnym zagrożeniem,
Dialogue: 0,0:01:41.14,0:01:46.20,Default,,0000,0000,0000,,nie pozwala zignorować nawet\Ndrobnej niewygody czy niewielkiego hałasu.
Dialogue: 0,0:01:46.54,0:01:49.36,Default,,0000,0000,0000,,A kiedy osoby te wreszcie zasypiają,
Dialogue: 0,0:01:49.36,0:01:51.87,Default,,0000,0000,0000,,jakość ich snu jest niska.
Dialogue: 0,0:01:52.23,0:01:55.86,Default,,0000,0000,0000,,Mózg czerpie energię\Nprzede wszystkim z glukozy.
Dialogue: 0,0:01:55.86,0:02:01.55,Default,,0000,0000,0000,,Podczas zdrowego snu metabolizm zwalnia\Ni mózg oszczędza glukozę na czas czuwania.
Dialogue: 0,0:02:01.78,0:02:06.17,Default,,0000,0000,0000,,Badania PET pokazują, że adrenalina,\Nktóra nie pozwala zasnąć,
Dialogue: 0,0:02:06.17,0:02:09.11,Default,,0000,0000,0000,,powoduje też przyspieszenie metabolizmu.
Dialogue: 0,0:02:09.32,0:02:12.48,Default,,0000,0000,0000,,Organizm wtedy pracuje zamiast odpoczywać,
Dialogue: 0,0:02:12.48,0:02:15.88,Default,,0000,0000,0000,,spalając zapasy glukozy.
Dialogue: 0,0:02:16.06,0:02:19.32,Default,,0000,0000,0000,,W efekcie osoby cierpiące na bezsenność
Dialogue: 0,0:02:19.32,0:02:24.08,Default,,0000,0000,0000,,budzą się wyczerpane,\Nskołowane i zestresowane,
Dialogue: 0,0:02:24.08,0:02:26.58,Default,,0000,0000,0000,,co sprawia, że wszystko\Nzaczyna się od nowa.
Dialogue: 0,0:02:27.01,0:02:31.26,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli cykle stresu i niespokojnych nocy\Ntrwają kilka miesięcy,
Dialogue: 0,0:02:31.26,0:02:33.83,Default,,0000,0000,0000,,mówimy o przewlekłej bezsenności.
Dialogue: 0,0:02:34.08,0:02:36.74,Default,,0000,0000,0000,,Choć bezsenność rzadko\Nprowadzi do śmierci,
Dialogue: 0,0:02:36.74,0:02:40.45,Default,,0000,0000,0000,,pod względem mechanizmów chemicznych\Nprzypomina napady lęku
Dialogue: 0,0:02:40.45,0:02:43.31,Default,,0000,0000,0000,,u osób cierpiących na depresję\Ni doświadczających lęku.
Dialogue: 0,0:02:43.31,0:02:46.06,Default,,0000,0000,0000,,A zatem każde z tych zaburzeń
Dialogue: 0,0:02:46.06,0:02:49.54,Default,,0000,0000,0000,,zwiększa ryzyko wystąpienia\Ndwóch pozostałych.
Dialogue: 0,0:02:49.72,0:02:53.54,Default,,0000,0000,0000,,Na szczęście cykl bezsenności\Nmożna przełamać.
Dialogue: 0,0:02:53.67,0:02:56.43,Default,,0000,0000,0000,,Radzenie sobie ze stresem\Nwywołującym nadmierne pobudzenie
Dialogue: 0,0:02:56.43,0:02:59.49,Default,,0000,0000,0000,,to jeden z najlepiej poznanych\Nsposobów leczenia bezsenności.
Dialogue: 0,0:02:59.65,0:03:04.04,Default,,0000,0000,0000,,Pomocne mogą też być \Ndobre nawyki związane ze snem.
Dialogue: 0,0:03:04.04,0:03:07.52,Default,,0000,0000,0000,,Upewnij się, że sypialnia\Njest ciemna i przyjemnie chłodna.
Dialogue: 0,0:03:07.52,0:03:10.43,Default,,0000,0000,0000,,Pozwoli to zminimalizować \N"zagrożenia" wywołujące pobudzenie.
Dialogue: 0,0:03:10.49,0:03:12.42,Default,,0000,0000,0000,,Używaj łóżka wyłącznie do spania,
Dialogue: 0,0:03:12.42,0:03:13.72,Default,,0000,0000,0000,,a jeśli nie możesz zasnąć,
Dialogue: 0,0:03:13.72,0:03:17.78,Default,,0000,0000,0000,,wyjdź z pokoju i zajmij się\Nczymś relaksującym,
Dialogue: 0,0:03:17.78,0:03:20.47,Default,,0000,0000,0000,,jak czytanie, medytacja\Nczy pisanie pamiętnika.
Dialogue: 0,0:03:20.89,0:03:25.49,Default,,0000,0000,0000,,Ureguluj swój metabolizm,\Nustalając stałe godziny snu.
Dialogue: 0,0:03:25.74,0:03:28.65,Default,,0000,0000,0000,,Nastawisz w ten sposób\Nswój zegar biologiczny.
Dialogue: 0,0:03:29.02,0:03:31.57,Default,,0000,0000,0000,,Ten zegar, czyli rytm dobowy,
Dialogue: 0,0:03:31.57,0:03:33.29,Default,,0000,0000,0000,,jest też wrażliwy na światło,
Dialogue: 0,0:03:33.29,0:03:35.43,Default,,0000,0000,0000,,więc unikaj wieczorem jasnego światła,
Dialogue: 0,0:03:35.43,0:03:38.01,Default,,0000,0000,0000,,żeby organizm wiedział, że czas na sen.
Dialogue: 0,0:03:38.31,0:03:39.100,Default,,0000,0000,0000,,Poza wymienionymi praktykami
Dialogue: 0,0:03:39.100,0:03:42.76,Default,,0000,0000,0000,,niektórzy lekarze przepisują\Nleki wspomagające sen,
Dialogue: 0,0:03:42.76,0:03:46.52,Default,,0000,0000,0000,,ale nie ma niezawodnych środków,\Nktóre pomogą we wszystkich przypadkach.
Dialogue: 0,0:03:46.62,0:03:49.91,Default,,0000,0000,0000,,A zażywanie tabletek nasennych\Ndostępnych bez recepty może uzależniać
Dialogue: 0,0:03:49.91,0:03:52.47,Default,,0000,0000,0000,,i prowadzić do wystąpienia\Nobjawów odstawiennych.
Dialogue: 0,0:03:52.47,0:03:54.44,Default,,0000,0000,0000,,Zanim jednak podejmiesz leczenie,
Dialogue: 0,0:03:54.44,0:03:58.24,Default,,0000,0000,0000,,upewnij się, że twój brak snu\Nnaprawdę wynika z bezsenności.
Dialogue: 0,0:03:58.24,0:04:02.33,Default,,0000,0000,0000,,Około 8% pacjentów ze zdiagnozowaną\Nprzewlekłą bezsennością
Dialogue: 0,0:04:02.33,0:04:05.72,Default,,0000,0000,0000,,w rzeczywistości cierpi na mniej\Npowszechny problem genetyczny
Dialogue: 0,0:04:05.72,0:04:10.02,Default,,0000,0000,0000,,nazwany zespołem opóźnionej\Nfazy snu, czyli DSPD.
Dialogue: 0,0:04:10.48,0:04:15.45,Default,,0000,0000,0000,,U osób z DSPD cykl dobowy jest\Nznacznie dłuższy niż 24 godziny,
Dialogue: 0,0:04:15.45,0:04:19.51,Default,,0000,0000,0000,,więc ich nawyki związane ze snem\Nnie współgrają z typowymi godzinami snu.
Dialogue: 0,0:04:19.64,0:04:22.95,Default,,0000,0000,0000,,Choć osoby te mają trudności\Nz zasypianiem o zwykłej porze,
Dialogue: 0,0:04:22.95,0:04:25.21,Default,,0000,0000,0000,,nie jest to spowodowane większym stresem.
Dialogue: 0,0:04:25.37,0:04:26.82,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli mają możliwość,
Dialogue: 0,0:04:26.82,0:04:30.08,Default,,0000,0000,0000,,mogą smacznie spać w zgodzie\Nze swoim opóźnionym cyklem snu.
Dialogue: 0,0:04:30.48,0:04:33.22,Default,,0000,0000,0000,,Nasz cykl snu i czuwania\Nwyznacza delikatną równowagę
Dialogue: 0,0:04:33.22,0:04:37.32,Default,,0000,0000,0000,,niezbędną do utrzymania dobrego\Nsamopoczucia fizycznego i psychicznego.
Dialogue: 0,0:04:37.52,0:04:41.37,Default,,0000,0000,0000,,Warto zatem poświęcić trochę czasu\Ni włożyć nieco wysiłku
Dialogue: 0,0:04:41.37,0:04:44.38,Default,,0000,0000,0000,,w utrzymanie dobrych\Nnawyków związanych ze snem,
Dialogue: 0,0:04:44.70,0:04:47.13,Default,,0000,0000,0000,,ale nie pozwólmy,\Nżeby spędzało nam to sen z powiek.