Dlaczego świat nie jest pokryty kupą? - Eleanor Slade i Paul Manning
-
0:07 - 0:11Gdzieś w pobliżu jakieś zwierzę robi kupę.
-
0:11 - 0:16Każdego dnia w królestwie zwierząt
powstaje tyle łajna, -
0:16 - 0:22ile wody przelewa się
przez Wodospady Wiktorii. -
0:22 - 0:25To dlaczego nasza planeta
nie jest pokryta kupą? -
0:25 - 0:29Podziękowania za zjadanie tego wszystkiego
należą się skromnemu żukowi gnojowemu. -
0:29 - 0:35Potrafi w ciągu nocy zakopać
250-krotność masy własnego ciała -
0:35 - 0:40i dzielnie radzi sobie
z nieprzerwanym strumieniem kału. -
0:40 - 0:46Ponad 7000 gatunków żuków gnojowych
dba o porządek na sześciu kontynentach. -
0:46 - 0:49Wszędzie poza Antarktyką.
-
0:49 - 0:52Pierwsze zadanie żuka gnojowego
to zlokalizowanie łajna. -
0:52 - 0:55Niektóre zamieszkują okolice odbytu
większych zwierząt, -
0:55 - 0:57gotowe do skoku podczas defekacji.
-
0:57 - 1:02Inne węszą w poszukiwaniu kału zwierząt.
-
1:02 - 1:07Sterta słoniowego łajna może przyciągnąć
4000 żuków w ciągu 15 minut. -
1:07 - 1:09Gdy żuk odnajdzie łajno,
-
1:09 - 1:13musi szybko pracować,
aby zabezpieczyć część zdobyczy. -
1:13 - 1:17Większość żuków gnojowych
można podzielić na trzy grupy. -
1:17 - 1:18Turlacze,
-
1:18 - 1:19kopacze
-
1:19 - 1:21i osadnicy.
-
1:21 - 1:25Turlacze formują z łajna kulę
i za pomocą tylnych odnóży -
1:25 - 1:28szybko turlają ją z dala od konkurentów.
-
1:28 - 1:30Potencjalni partnerzy wskakują na kulę
-
1:30 - 1:33i kiedy jej twórca wybierze
swoją drugą połówkę, -
1:33 - 1:36oboje zakopują kulę łajna w ziemi.
-
1:36 - 1:42Następnie samica składa w kuli jedno jajo.
-
1:42 - 1:44Kopacze stosują inne podejście.
-
1:44 - 1:48Dokopują się od spodu do placka z łajna,
które ściągają wgłąb ziemi, -
1:48 - 1:51gdzie z bryłek łajna lepią kule lęgowe,
-
1:51 - 1:52kule łajna
-
1:52 - 1:56lub "kiełbaski", w zależności
od ich kształtu i rozmiaru. -
1:56 - 2:00Samce kopaczy posiadają
spektakularny zestaw rogów -
2:00 - 2:03wykorzystywany podczas walk
o kontrolę nad tunelami, -
2:03 - 2:07które potem muszą bronić
dopóki samica nie złoży jaja. -
2:07 - 2:12Niektóre samce kopaczy, aby uniknąć walki,
udają pozbawione rogów samice -
2:12 - 2:17i gdy strażnicy nie patrzą, zakradają się
do tuneli w poszukiwaniu pary. -
2:17 - 2:19Trzecia grupa żuków gnojowych, osadnicy,
-
2:19 - 2:22stosuje najprostsze podejście.
-
2:22 - 2:25Składają jaja bezpośrednio
w plackach łajna. -
2:25 - 2:28Ich potomstwo jest przez to
bardziej zagrożone przez drapieżniki -
2:28 - 2:31niż potomstwo kopaczy i turlaczy.
-
2:31 - 2:34Larwy żerując w placku łajna
budują tunele, -
2:34 - 2:40i zostawiają wietrzejące resztki,
które kolonizują bakterie i grzyby. -
2:40 - 2:44Gdy larwa wykluje się
w tunelu, kuli lub placku -
2:44 - 2:48żywi się łajnem do momentu
przeobrażenia w poczwarkę, -
2:48 - 2:50a potem w dorosłego żuka.
-
2:50 - 2:53Oprócz sprzątania łajna, żuki gnojowe
-
2:53 - 2:57pełnią inne ważne dla środowiska funkcje.
-
2:57 - 3:01Po pierwsze, roznoszą nasiona roślin.
-
3:01 - 3:02Odchody małp,
-
3:02 - 3:03dzikich świń
-
3:03 - 3:07oraz innych zwierząt zawierają nasiona
ze zjedzonych owoców. -
3:07 - 3:09Kiedy żuki zakopują swoje kule łajna,
-
3:09 - 3:12nieświadomie zabezpieczają nasiona
przed drapieżnikami -
3:12 - 3:15i zwiększają ich szanse na wykiełkowanie.
-
3:15 - 3:18Pewna południowoafrykańska roślina
postanowiła to wykorzystać -
3:18 - 3:23i zaczęła produkować nasiona,
które wyglądają i pachną jak łajno, -
3:23 - 3:26żeby podstępnie wykorzystać żuki
do ich zakopania. -
3:26 - 3:30Żuki gnojowe pełnią również ważne funkcje
w rolniczych ekosystemach. -
3:30 - 3:34Zwierzęta hodowlane, jak krowy i owce,
produkują olbrzymie ilości łajna -
3:34 - 3:38zawierającego składniki odżywcze,
które mogą wykorzystać rośliny. -
3:38 - 3:42Żuki rozdrabniają łajno
i zakopują głęboko w ziemi, -
3:42 - 3:46gdzie korzenie roślin mają łatwy dostęp
do składników odżywczych. -
3:46 - 3:52Oszacowano, że praca żuków w USA
jest warta 380 milionów dolarów rocznie, -
3:52 - 3:56a w Wielkiej Brytanii
367 milionów funtów rocznie. -
3:56 - 3:59Żuki gnojowe mogą również pomóc
w walce z globalnym ociepleniem -
3:59 - 4:03poprzez redukcję gazów cieplarnianych
produkowanych przez rolnictwo. -
4:03 - 4:07Mikroby żyjące w łajnie
w warunkach niedotlenionych -
4:07 - 4:11wytwarzają metan, silny gaz cieplarniany.
-
4:11 - 4:14Wydrążone przez żuki tunele
natleniają placki z łajna, -
4:14 - 4:18co powstrzymuje mikroby
wytwarzające metan. -
4:18 - 4:20Żuk gnojowy roznosi nasiona,
-
4:20 - 4:21pomaga rolnikom
-
4:21 - 4:22i walczy z globalnym ociepleniem.
-
4:22 - 4:27Udaje mu się to wszystko przy okazji
wykonywania własnych obowiązków. -
4:27 - 4:30Przechodząc następnym razem
obok łajna w lesie lub na polu -
4:30 - 4:33warto przyjrzeć mu się dokładniej.
- Title:
- Dlaczego świat nie jest pokryty kupą? - Eleanor Slade i Paul Manning
- Description:
-
Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/why-isn-t-the-world-covered-in-poop-eleanor-slade-and-paul-manning
Każdego dnia w królestwie zwierząt powstaje tyle łajna ile wody przelewa się przez Wodospady WIktorii. To dlaczego nasza planeta nie jest pokryta kupą? Podziękowania za zjadanie tego wszystkiego należą się skromnemu żukowi gnojowemu. Eleanor Slade i Paul Manning tłumaczą, jak żuki dzielnie radzą sobie z nieprzerwanym strumieniem kału.
Lekcja: Eleanor Slade i Paul Manning, animacja: Anton Bogaty.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:58
Marta Konieczna approved Polish subtitles for Why isn't the world covered in poop? - Eleanor Slade and Paul Manning | ||
Marta Konieczna accepted Polish subtitles for Why isn't the world covered in poop? - Eleanor Slade and Paul Manning | ||
Marta Konieczna edited Polish subtitles for Why isn't the world covered in poop? - Eleanor Slade and Paul Manning | ||
Maciek Dmytrow edited Polish subtitles for Why isn't the world covered in poop? - Eleanor Slade and Paul Manning | ||
Maciek Dmytrow edited Polish subtitles for Why isn't the world covered in poop? - Eleanor Slade and Paul Manning | ||
Maciek Dmytrow edited Polish subtitles for Why isn't the world covered in poop? - Eleanor Slade and Paul Manning | ||
Maciek Dmytrow edited Polish subtitles for Why isn't the world covered in poop? - Eleanor Slade and Paul Manning | ||
Maciek Dmytrow edited Polish subtitles for Why isn't the world covered in poop? - Eleanor Slade and Paul Manning |